1. 1
Θέμα: Η σύγχρονη γυναίκα στη Δύση και στην
Ανατολή
Σχολικό έτος:2012-2013
3ο ΓΕΛ Κατερίνης
Τάξη: Β΄ λυκείου
Καθηγήτριες: Ζιώγα Όλγα
Θεοδωράκη Ελευθερία
1

2. 2
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το πρώτο τετράμηνο της σχολικής χρονιάς 2012-2013 επιλέξαμε να
ασχοληθούμε με την ερευνητική εργασία: «Η σύγχρονη γυναίκα
στην Ανατολή και τη Δύση». Αφού χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες
η καθεμία ανέλαβε να ερευνήσει ένα από τα παρακάτω θέματα:
 Ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία και την εργασία
 Ο ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια
 Μορφές βίας και στερεότυπα
 Ενδυμασία- Αισθητική
Σκοπός της έρευνας ήταν μετά τη συγκέντρωση των στοιχείων να
φανούν ομοιότητες ή και διαφορές στις συνθήκες ζωής των γυναικών
στην Δύση και την Ανατολή.
2

3. 3
1ο Υπόθεμα: Ο ρόλος της γυναίκας στην
οικογένεια
Ομάδα: ΛΕΚ2
Λαχανίδου Γεωργία
Κελεπούρη Σταματία
Ελευθεριάδου Μαρίνα
Κατερτζή Κατερίνα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή
ΔΥΣΗ
Ο ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια
Τα δικαιώματα της γυναίκας στο περιβάλλον της οικογένειας
Οι υποχρεώσεις της γυναίκας στην οικογένειας
Γυναίκα –διαζύγιο
ΑΝΑΤΟΛΗ
Ο ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια
Τα δικαιώματα της γυναίκας στο περιβάλλον της οικογένειας
Οι υποχρεώσεις της γυναίκας στην οικογένεια
Γυναίκα –διαζύγιο
Σύγκριση-Αντίθεση
Επίλογος Βιβλιογραφία
3

4. 4
Εισαγωγή
Στο πρώτο τετράμηνο του σχολικού έτους 2012-2013 η
υποομάδα μας στη διερευνητική εργασία με θέμα <<η
σύγχρονη γυναίκα στη δύση και στην ανατολή >> ασχολήθηκε
με τη θέση της γυναίκας στην οικογένεια ανάμεσα στους δυο
αυτούς κόσμους. Αρχικά η εργασία μας περιλαμβάνει τη θέση
της γυναίκας στη δύση. Αναλυτικότερα αναφερόμαστε στα εξής
:
Στα δικαιώματα της
Στις υποχρεώσεις της
Στη στάση της σε περίπτωση διαζυγίου
Στη συνέχεια εξετάσαμε τα ήδη προαναφερόμενα θέματα που
ισχύουν και για τη θέση της γυναίκας στην οικογένεια της
ανατολής. Τέλος προβήκαμε σε μια σύγκριση – αντίθεση
ανάμεσα στη δύση και στην ανατολή και καταλήξαμε σε
ορισμένα συμπεράσματα.
4

5. 5
Δύση
Ο ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια
Μέχρι της αρχές του 20 ου αιώνα οι αρμοδιότητες της
γυναίκας εξαντλούνται κυρίως στο χώρο της οικογένειας. Μέσα
στα πλαίσια της εκτεταμένης και πατριαρχικής οικογένειας,
όπου αρχηγός ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία άνδρας, ο ρόλος
της γυναίκας ήταν σε αρκετά μεγάλο βαθμό υποβαθμισμένος.
Οι υποχρεώσεις της περιορίζονταν υπό την επίβλεψη του
ανδρός ,στις οικιακές εργασίες, στην ανατροφή των παιδιών
και στις συζυγικές σχέσεις με τον ίδιο.
Όλη αυτή η κατάσταση άλλαξε ραγδαία κατά τη δεκαετία του
80 όπου για πρώτη φορά η γυναίκα αποκτά το δικαίωμα
εργασίας και άδεια μητρότητας. Κατά συνέπεια
αναδιοργανώθηκαν οι αρμοδιότητες και ο ρόλος της στο
οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι απαιτεί την ισάξια κατανομή
εργασιών με τον σύζυγο της ως προς τις δουλειές της οικίας,
στην φροντίδα των παιδιών και διαμόρφωση του ηθικού,
πνευματικού και συγκροτημένου χαρακτήρα τους
προκείμενου να συμμετέχουν ως ενεργοί πολίτες στην
κοινωνία . Ωστόσο παρά τις μεταρρυθμίσεις του
οικογενειακού δικαίου παρατηρείται ακόμα και σήμερα ότι
στις σύγχρονες οικογένειες οι μεταβολές αυτές εφαρμόζονται
5

6. 6
και εξαρτώνται κατά κόρον από το επίπεδο μόρφωσης , το
εισόδημα και τις φιλελεύθερες απόψεις του ανδρόγυνου.
Τα δικαιώματα της γυναίκας στο περιβάλλον της οικογένειας:
Οι διατάξεις της ισότητας θεσπίστηκαν σύμφωνα με της αρχές
του συντάγματος .Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί
σημαντικές νομοθετικές και θεσμικές αλλαγές για τη
διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των δύων φύλων και την
εξάλειψη όλων των μορφών διάκρισης ενάντιας στις γυναίκες
μέσα στην οικογένεια.
Με την αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου το 1983
καταργείται η πατριαρχική οικογένεια, ο θεσμός της προίκας
και η υποχρέωση των γυναικών να αλλάζουν το επώνυμο τους
μετά το γάμο. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω εμφανίστηκαν
στο προσκήνιο νέες μορφές οικογενειακής οργάνωσης: όπως η
ελεύθερη συμβίωση η οποία παρουσιάζεται στις νέες ηλικίες
κάτω των 30 ετών και οι μονογονεϊκές οικογένειες οι οποίες
προέρχονται είτε από άγαμες μητέρες οι οποίες αναλαμβάνουν
αποκλειστικά την ανατροφή των παιδιών τους ως αρχηγοί τις
μονογονεϊκής οικογένειας σε συνδυασμό με την εργασία τους.
6

7. 7
Αυτό αποδεικνύει την δυνατότητα της γυναίκας να δρα
αυτόνομα και να είναι κυρίαρχος της οικογένειας της χωρίς να
έχει ανάγκη δίπλα της την παρουσία του ανδρικού φύλου.
Καταρρίπτοντας εντελώς τις προκαταλήψεις που θέλουν τη
γυναίκα να συμβαδίζει με τα θέλω, τις αρχές του ανδρικού
δυναμικού.
Οι υποχρεώσεις της γυναίκας στην οικογένεια:
Διαμορφώνονται ανάλογα με τον τύπο της. Υπάρχουν 2 ειδών
τύποι γυναίκας.
Α. Νοικοκυρά η οποία ασχολείται με τα εξής :
α) το καθήκον της μέριμνας, της επιμέλειας και την
εκπροσώπηση των ανήλικων τέκνων της.
Β )την κάλυψη των αναγκών του σπιτιού( καθαριότητα ,
μαγειρική κ.α.)
γ) ανταπόκριση στις προσδοκίες του συζύγου της
Β. Εργαζομένη-νοικοκυρά
Είναι εύλογο ότι για την γυναίκα – εργαζομένη-νοικοκυρά
ισχύουν όλα τα παραπάνω προσθέτοντας τις επαγγελματικές
υποχρεώσεις. Η σωματική και η ψυχική καταπόνηση της, δεν
τελειώνουν μετά το πέρας του ωραρίου στον επαγγελματικό
χώρο εργασίας της αλλά συνεχίζονται αδιάκοπα στο σπίτι.
Είναι υποχρεωμένη να αντεπεξέλθει με επιτυχία στα
πολλαπλά καθήκοντα που καλείται να εκτελέσει.
Για τους προαναφερόμενους λόγους και για τους δυο τύπους
γυναικών είναι απαραίτητη η σωματική-πνευματική
ξεκούραση από τη καθημερινή οικογενειακή ρουτίνα της.
7

8. 8
Γυναίκα-Διαζύγιο
Παλαιότερα ήταν οι άντρες που έπαιρναν διαζύγιο. Τώρα
έχουν αλλάξει τα πράγματα. Οι γυναίκες ζητούν πια διαζύγιο,
αλλά για πιο πραγματικούς λόγους. Οι άντρες φεύγουν για να
ξαναζήσουν τα νιάτα τους, να ξαναβρούν την πρώιμη
σεξουαλικότητά τους. Οι γυναίκες είναι πιο προσγειωμένες.
Ιδίως όταν φεύγουν τα παιδιά, οι γυναίκες αναζητούν μια πιο
ολοκληρωμένη σχέση. Μέχρι τότε την είχαν με τα παιδιά τους,
μετά ψάχνουν να τη βρουν με τον άντρα τους, ή πολλές φορές
αν έχουν καριέρα, είναι πολύ πιθανό να στραφούν εκεί.
Ανατολή
Ο ρόλος της γυναίκας στην οικογένεια
Η έξαρση του ισλαμικού φονταμενταλισμού και η
ισχυροποίηση θεοκρατικών καθεστώτων στην Ασία ,Αφρική
και ευρύτερα στις ανατολικές χώρες έχει σοβαρές επιπτώσεις
στη θέση της γυναίκας στην οικογένεια. Ποιο συγκεκριμένα
τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν εξακολουθεί να
βρίσκεται στο περιθώριο αντιμετωπίζοντας πολλές διακρίσεις
εισβάρος της. Η παρουσία της γυναίκαs καθρεφτίζεται στη
δομή της πατριαρχικής οικογένειας.
8

9. 9
Τα δικαιώματα της γυναικάς στο περιβάλλον της οικογένειας:
Είναι γνωστό ότι η γυναίκα δεν έχει δικαίωμα να εκφράσει την
άποψη της μέσα στη οικογένεια και να κάνει πράγματα χωρίς
την άδεια του συζύγου της. Αναλυτικότερα σύμφωνα με τον
θεσμό της πολυγαμίας ισχύει η δέσμευση του ανδρός με
περισσότερες από μια γυναίκες συγκεκριμένα με τέσσερις
,επίσης του δίνεται η δυνατότητα να έχει απεριόριστο αριθμό
παλλακίδων κάτι το οποίο δεν ισχύει για τη γυναίκα στην
ανατολή και δεν χρειάζεται η συγκατάθεση της. Η πολυγαμία
έχει απαγορευθεί μόνο στην Τουρκία, στην Τυνησία και στην
Ακτή Ελεφαντοστού καθώς σε όλες τις υπόλοιπες ανατολικές
χώρες εξακολουθεί να ισχύει.
Κάθε γυναίκα μετά τον γάμο μένει στο σπίτι του άντρα της το
οποίο τις περισσότερες φορές είναι το ίδιο με εκείνο των
γονέων του, υφίσταται τον έλεγχο της πεθεράς της πράγμα που
διαφοροποιεί πραγματικά την ισορροπία δυνάμεων. Από τη
στιγμή που αποφασίζει να δημιουργήσει οικογένεια είναι
υποχρεωμένη να υπακούει στο σύζυγο της ο οποίος είναι ο
κύριος εξουσιαστής όχι μόνο της οικογένειας αλλά και της
μοίρας του γάμου γενικότερα. Σε πολλές μάλιστα θρησκείες
και πολιτισμούς όπως είναι ο ισλαμικός ο άνδρας
προκειμένου να συνετίσει τη γυναίκα του από την απειθαρχία
της την οδηγεί σε τιμωρία η σε άγριο ξυλοδαρμό καθώς του
δίνεται αυτό το δικαίωμα από το Κοράνι.
9

10. 10
Οι υποχρεώσεις της γυναίκας στην οικογένεια:
Η γυναίκα λαμβάνει εντολές από τον άνδρα της όσον αφορά
την ανατροφή τον παιδιών. Οι αποφάσεις που καθορίζουν την
ζωή των παιδιών αποτελούν αποκλειστική υποχρέωση του
πατέρα , δηλαδή η μητέρα δεν έχει κανένα δικαίωμα
έκφρασης της προσωπικής της γνώμης πάνω στο θέμα αυτό.
Χρέος της είναι να υποκύπτει στις επιθυμίες του ανδρός της
ακόμα και στην περίπτωση που δεν ποθεί σεξουαλική επαφή
. Η δυνατότητα άρνησης της μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον
άνδρα της μόνο αν ο τελευταίος δεν έχει καταβάλει το
συμφωνημένο μέρος της προίκας ή εξαιτίας νηστείας .
Βασική οφειλή της στην οικογένεια είναι η τελειότητα ως προς
τις οικιακές εργασίες υπό την εποπτεία την πεθεράς της.
Γυναίκα-Διαζύγιο
Είναι ευρύτατα εδραιωμένη η άποψη ότι η διάζευξη στην
ανατολή διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Το δικαίωμα της
γυναίκας να ζητήσει διαζύγιο γενικότερα είναι αρκετά
περιορισμένο και σε μερικές χώρες επιτρέπεται μόνο στην
περίπτωση κακοποίησης . Στη συγκεκριμένη κατάσταση η
γυναίκα διώχνεται από το σπίτι του συζύγου της κατόπιν
μονομερούς αποπομπής και δεν παίζει κανένα ρόλο η άποψη
της πάνω σε αυτό το θέμα . Επιπρόσθετα μια σοβαρή αιτία
διαζυγίου είναι η αδικαιολόγητη άρνηση της να εκτελέσει
σωστά τα συζυγικά της καθήκοντα όπως επίσης και η χρήση
αντισυλληπτικών .Εάν υπάρχει μοιχεία σύμφωνα με το κοράνι
δεν υπάρχει διαζύγιο αλλά θάνατος αυτού που έπραξε την
μοιχεία.
10

11. 11
Σύγκριση - Αντίθεση
Αν ευρύνουμε την παρατήρηση μας σχετικά με τη μελέτη που
πραγματοποιήθηκε στην συγκεκριμένη εργασία με θέμα η
θέση της γυναίκας στην οικογένεια στην δύση
και στην ανατολή, γίνεται
αντιληπτό ότι δεν συμπίπτει σε καμία περίπτωση ο κόσμος
της δύσης με τον αντίστοιχο της ανατολής .Με αφετηρία την
θέση αυτή στη δύση η γυναίκα σε πρώτο στάδιο θεωρείται
υποβαθμισμένο ον σε όλους τους τομείς. Πιο συγκεκριμένα
στα πλαίσια του οικογενειακού θεσμού διαθέτει ελάχιστες
δικαιοδοσίες και η παρουσία της περιορίζεται στην ανατροφή
των παιδιών και στις οικιακές εργασίες .Η εικόνα αυτή
μετατράπηκε από τη στιγμή που εισέβαλε στον χώρο του
επαγγέλματος. Έτσι διεκδίκησε και το σημαντικότερο
δικαίωμα της δηλαδή την ισάξια κατανομή ρόλων σε όλα τα
επίπεδα .Όμως οι αλλαγές που σημειώθηκαν ισχύουν
ανάλογα με το επίπεδο μόρφωσης , το εισόδημα και τις
φιλελεύθερες απόψεις του ανδρόγυνου. Από την άλλη πλευρά
αυτή η κατάσταση έρχεται σε αντιπαράθεση με την θέση της
στην οικογένεια στην ανατολή .Αναντίρρητα η μοίρα της
γυναίκας στην ανατολή είναι να είναι κατώτερη του ανδρός
και να υποδουλώνεται στις επιλογές του και στις αποφάσεις
του .Φυσικά υπάρχουν και παραδείγματα γυναικών οι οποίες
εναντιώθηκαν στις προκαταλήψεις για τη θέση τους στην
οικογένεια .Μερικές από αυτές κατόρθωσαν να σπάσουν τα
δεσμά αυτών των αναχρονιστικών κοινωνιών άλλες πάλι
προσπάθησαν αλλά το πλήρωσαν με το τίμημα της ζωής τους .
11

12. 12
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συγκεφαλαιώνοντας, συνειδητοποιούμε ότι η γυναίκα στη
δύση μέσο συνεχών αγώνων κατάφερε επιτυχώς να <<σπάσει
>>τα κοινωνικά καθεστώτα και τις προκαταλήψεις που
αφορούν την ίδια. Ωστόσο παρά την προοδευτική εξέλιξη της
γυναίκας ,οι μεταβολές που αφορούν την ισοδυναμία των δυο
φύλλων δεν ήταν τόσο ισχυρές προκειμένου να ισχύουν σε
όλους τους κοινωνικούς τομείς. Για το λόγο αυτό οι αλλαγές
αυτές γίνονται αποδεκτές με βάση το μορφωτικό-οικονομικό
επίπεδο και τις φιλελεύθερες ιδέες των ανθρώπων. Αυτό το
συμπέρασμα όμως δεν αντιπροσωπεύει στον ίδιο βαθμό και
την γυναίκα της ανατολής γιατί η δύναμη και τα θέλω του
ανδρός της πάντα θα επικρατούν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
http://epistoligr.blogspot.gr/2012/11/blog-post_6345.html
Δουλκέρη ,Τ.(1986).Η Συμμετοχή της Ελληνίδας στην
Οικογένεια και στην Εργασία. Αθήνα-Κομοτηνή:Σάκκουλας
Κραβαρίτου , Γ.(1996) φύλο και δίκαιο. Αθήνα :Παπαζήσης .
Λάμψα , Ρ.(1994). << η άποψη της γυναίκας για την
οικογένεια :μια φεμινιστική προσέγγιση >>στο υγεία
,κοινωνική προστασία και οικογένεια , πρακτικά συνεδρίου.
Αθήνα :κέντρο κοινωνικών επιστημών της υγείας και εθνική
σχολή δημόσιας υγείας .
Μαράτου – Αλιπράντη , Λ.(1995). Η οικογένεια στην Αθήνα
:οικογενειακά πρότυπα και συζυγικές πρακτικές . Αθήνα
:εθνικό κέντρο ερευνών .
Συμεωνίδου ,Χ.(1990).απασχόληση και γονιμότητα των
γυναικών στη περιοχή της πρωτεύουσας. Αθήνα :εθνικό κέντρο
κοινωνικών ερευνών.
12

13. 13
http://www.kspm.gr/index.php?option=com_content&task=
view&id=100&Itemid=95
http://edu09.pbworks.com/w/page/21549626/%CE%97%
20%CE%B8%CE%AD%CF%83%CE%B7%20%CF%84%CE%
B7%CF%82%20%CE%B3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%
AF%CE%BA%CE%B1%CF%82%20%CF%83%CF%84%CE%
BF%20%CE%99%CF%83%CE%BB%CE%AC%CE%BC
13

14. 14
2ο ΥΠΟΘΕΜΑ: Ο ρόλος της γυναίκας στην
κοινωνία και στην εργασία.
Μέλη της ομάδας: Γκόλια Μαριάννα
Παρασκευοπούλου Μελίνα
Σιδηροπούλου Χρυσούλα
Τζάγκα Ελένη
14

15. 15
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο πολυσήμαντος ρόλος της γυναίκας και η σημερινή της θέση
στην κοινωνία φωτίζεται καλύτερα μετά από την αναζήτηση της
διαδρομής της μέσα από το πέρασμα των αιώνων. Η
παρακολούθηση του ρόλου της και ο εντοπισμός της θέσης
της σήμερα διαφαίνεται μέσα από τους αγώνες και την
υπομονή της. Ακόμη, ο ρόλος της γυναίκας τείνει να εξισωθεί
με το ρόλο του άντρα στη σημερινή εποχή και προβλέπεται το
μέλλον καλύτερο.
Επίσης, υπάρχουν διακρίσεις στην εκπαίδευση και την
επαγγελματική κατάρτιση των γυναικών στην απασχόληση. Η
ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή στην εκπαίδευση και στην
απόκτηση επαγγελματικών προσόντων αποτελεί αναγκαία και
ικανή συνθήκη προκειμένου η γυναίκα να συμμετάσχει
ενεργά στην ανάπτυξή της κοινωνίας και της οικονομίας.
Παρόλο που έχει βελτιωθεί σημαντικά η συμμετοχή των
γυναικών σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, σε
πολλές χώρες τα ποσοστά των αναλφάβητων γυναικών
παραμένουν υψηλά, η δε πρόσβαση τους στα συστήματα
εκπαίδευσης είναι χαμηλή.
Επιπλέον, ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού υλικού και των
προγραμμάτων σπουδών, τα οποία είναι σχεδιασμένα με τέτοιο
τρόπο ώστε να μεροληπτούν έναντι των γυναικών ευνοεί την
πρόσβαση στην επιστήμη και το επάγγελμα, με αποτέλεσμα
μη διεύρυνση των επαγγελματικών τους οριζόντων και των
περιορισμών των ευκαιριών απασχόλησης τους.
15

16. 16
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΑΝΑΤΟΛΗ
Με το πέρασμα του χρόνου η εικόνα της γυναίκας έχει αλλάξει
ουσιαστικά. Η γυναίκα παλιότερα αντιλαμβανόταν τον εαυτό
της ως λιγότερο δυναμικό και αυτόνομο, κυρίως λόγω του ότι
ήταν υποχρεωμένη να παραμένει στο σπίτι και να μην
εργάζεται, αλλά να ασχολείται μονάχα με την ανατροφή των
παιδιών, με «τα του σπιτιού» και οι προσωπικές της ανάγκες
έμπαιναν σε δεύτερη μοίρα. Έτσι ο άντρας ήταν αυτός ο
οποίος είχε τη μεγαλύτερη ισχύ από οικονομικής άποψης και
όχι μόνο. Ήταν αυτός που είχε το ρόλο του «θηρευτή» που
διεκδικούσε το «θήραμά» του.
Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν μεταβληθεί και η
θέση της γυναίκας έχει αλλάξει πάνω στην κοινωνική
σκακιέρα. Η γυναίκα πλέον εργάζεται, βγάζει τα δικά της
χρήματα και δεν διστάζει να διεκδικήσει όλα όσα θέλει. Οι
αλλαγές αυτές αποτυπώνονται καλύτερα στο θέμα του γάμου,
και πιο συγκεκριμένα στο γεγονός ότι οι γυναίκες τα τελευταία
χρόνια παντρεύονται σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία.
Προτεραιότητα γι’ αυτές δεν αποτελεί πάντα η οικογένεια ,
αλλά η επαγγελματική καταξίωση και η οικονομική
ανεξαρτησία.
Όσον αφορά στον άντρα, φαίνεται πως έχει χάσει πια το ρόλο
του «κυνηγού» και στέκεται αμήχανος μπροστά στον καινούριο
ρόλο της ανεξάρτητης και δυναμικής γυναίκας. Ο άντρας
συχνά αισθάνεται αδύναμος καθώς βλέπει ότι η γυναίκα
μπορεί πλέον να τα βγάλει πέρα μόνη της και ότι δεν τον έχει
τόσο μεγάλη ανάγκη. Η πραγματικότητα αυτή βρίσκεται σε
πλήρη αντίθεση με την εικόνα που κυριαρχούσε στο παρελθόν
όπου ο άντρας ήταν ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Στη
16

17. 17
σημερινή πραγματικότητα οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές,
αφού συχνά οι σύζυγοι βρίσκονται σε ανταγωνιστική θέση.
Ένα ακόμη παράδειγμα όπου δείχνει την αλλαγή που έχει
παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, αποτελεί το γεγονός ότι η
γυναίκα αποφασίζει πολύ πιο εύκολα για το διαζύγιο σε σχέση
με το παρελθόν. Είναι πλέον οικονομικά ανεξάρτητη και δε
διστάζει να ρισκάρει παρά το κόστος. Αντιλαμβάνεται όμως ότι
μπορεί να συνεχίσει τη συναισθηματική και σεξουαλική της
ζωή και να σταθεί και πάλι στα πόδια της.
Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλούς
ρόλους, σε αυτό της συζύγου, της μητέρας, της εργαζόμενης
γυναίκας, της καλής νοικοκυράς κ.ο.κ. Στην προσπάθειά της
να ανταποκριθεί σε όλα αυτά και να είναι «σωστή», όπως
προστάζει η κοινωνία, συχνά πιέζεται, αγχώνεται και
εξαντλείται. Η ανάγκη που προβάλλεται, είναι η γυναίκα να
κρατήσει τις λεπτές ισορροπίες που απαιτούνται ανάμεσα στις
υποχρεώσεις της ως μητέρας και νοικοκυράς, από τη μία και
ως εργαζόμενης, από την άλλη. Παράλληλα, δε θα πρέπει ποτέ
να ξεχνάει και το ρόλο της ως γυναίκας. Θα πρέπει να
φροντίζει τον εαυτό της, την εμφάνισή της, έτσι ώστε να
εκπέμπει τη σεξουαλικότητα που απαιτείται. Δε θα πρέπει να
απορροφάται από τις ποικίλες υποχρεώσεις στη δουλειά και
στο σπίτι (φροντίδα των παιδιών, καθάρισμα, μαγείρεμα κ.α.)
και να ξεχνά ότι είναι και γυναίκα- σύζυγος και ότι θα πρέπει
να αφιερώνει και τον απαιτούμενο χρόνο και γι’ αυτό το
κομμάτι του εαυτού της. Καθοριστικό ρόλο βέβαια σε κάθε
περίπτωση διαδραματίζει και ο σύζυγος, ο οποίος θα πρέπει
να τη βοηθά, να τη στηρίζει και να μην πάψει ποτέ να την
κάνει να αισθάνεται ότι είναι σημαντική γι’ αυτόν.
Έξοδος της γυναίκας στην αγορά εργασίας:
17

18. 18
Σήμερα, στη Δύση γίνονται όλο και μεγαλύτερες κατακτήσεις
της γυναίκας για ισότητα κοινωνική, εκπαιδευτική,
επαγγελματική και ισότητα ως προς τη συμπεριφορά.
Συντελούνται αλλαγές στην κοινωνική θέση και τον κοινωνικό
ρόλο των γυναικών. Επίσης, η ισότητα της γυναικείας ψήφου
και το δικαίωμα να εκλέγονται οι γυναίκες σε εθνικά
αξιώματα, έχουν μεγάλη σημασία για τη θέση της γυναίκας
στην κοινωνία.
Επιπρόσθετα, κάτι άλλο που έχει επίδραση στη θέση των
γυναικών είναι η μόρφωση. Λόγω των ίσων ευκαιριών
εκπαίδευσης που υπάρχουν σήμερα ανάμεσα στα δύο φύλα το
ποσοστό των κοριτσιών που φτάνει στην ανώτατη εκπαίδευση
και αποκτά πτυχίο ολοένα και αυξάνει.
Ύστερα από μία δύσκολη πορεία στην ανδροκρατούμενη
κοινωνία η γυναίκα κατάφερε να ξεχωρίσει και στο χώρο της
επιστήμης. Η παράδοση για αιώνες ήθελε τη γυναίκα
κλεισμένη στο σπίτι και μακριά από κάθε μόρφωση. Η
γυναίκα πάντα είχε τις ικανότητες αλλά δεν είχε τις
δυνατότητες να τις αξιοποιήσει.
Ο 20ος αιώνας απελευθέρωσε τη γυναικά από τα ταμπού και
τις παραδόσεις που την κρατούσαν δέσμια στις διαταγές του
άνδρα. Παλαιότερα υπήρχε μια προκατάληψη από τους
άνδρες για τις γυναίκες που βρίσκονται σε υψηλές θέσεις,
δηλαδή είτε κατείχαν κάποια διευθυντική θέση. Δεν τις είχαν
εμπιστοσύνη και δεν πίστευαν ότι οι γυναίκες μπορούν να
πετύχουν σε τέτοιες θέσεις.
Επίσης, υπάρχει προκατάληψη για την εύρεση εργασίας και
προαγωγής των δύο φύλων.Πρέπει να αναφερθεί ότι πιο
ευνοημένος είναι ο άνδρας.
Ακόμη, οι γυναίκες σήμερα απαιτούν όλο και περισσότερη
δύναμη και μόρφωση. Στην παραγωγή, στα δυναμικά
επαγγέλματα και κυρίως στα επαγγέλματα υπηρεσιών, η
18

19. 19
παρουσία τους αυξάνεται. Ακόμα, στον επιχειρηματικό χώρο
κάνουν δυναμικά την εμφάνιση τους. Οι ευκαιρίες και οι
δυνατότητες γυναικείας απασχόλησης αυξήθηκαν καθώς και
τα κίνητρα για γυναικεία απασχόληση.
Το κοινωνικό περιβάλλον στο μεγαλύτερο ποσοστό του,
σήμερα δέχεται την εργαζόμενη γυναίκα και συζητά μαζί της
τα προβλήματά της. Η γυναίκα σήμερα έχει το δικαίωμα να
ψηφίζει, να σπουδάζει, να εργάζεται και να έχει πλήρη ισότητα
με τον αντρα. Βέβαια, χρειάζεται να γίνουν ακόμα πολλά για
να πετύχει η γυναίκα την άριστη βελτίωση της θέσης της. Αυτό
όμως δεν εξαρτάται μόνο από τη γυναίκα. Απαραίτητη είναι
και η βοήθεια απο το κοινωνικό σύνολο.
Κοινωνική διαφορά της γυναίκας στην Ανατολή και
Δύση
Γυναίκες στη Δύση:
Αναγνώριση των δικαιωμάτων τους
Άσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος
Σπουδές και μόρφωση
Ελευθερία ανάπτυξης δραστηριοτήτων
Δικαίωμα ψήφου
Γυναίκες στην Ανατολή:
 Υποχρεωτική κάλυψη προσώπου
 Διαφορετικότητα της γυναίκας από τον άντρα
 Ανελευθερία
 Περιορισμοί στην οικογένεια, στην κοινωνική και
επαγγελματική ζωή.
19

20. 20
 Οι γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με τη βία ιδιαίτερα στα
πλαίσια του γάμου του. Ο ξυλοδαρμός της συζύγου
σπάνια επιφέρει κύρωση. Σε περίπτωση που μια γυναίκα
αποφασίσει να ακολουθήσει τη δικαστική οδό βρίσκεται
αντιμέτωπη με την πίεση που της ασκεί η οικογένειά της
και η κοινωνια.
 Περιορισμένη πρόσβαση σε παιδεία, υγεία και
συμμετοχή στα κοινά
 Η νομοθεσία κατατάσσει τις γυναίκες νομικά κατώτερες
απο τους άντρες σε θέματα διαζυγίου, κληρονομιάς,
επιμέλειας παιδιών κ.α.
 Αγώνες για την υπεράσπιση γυναικείων δικαιωμάτων:
 Δικαίωμα ψήφου στη Σαουδική Αραβία
 Δράση της Ιρανής νομικού Εμπαντί
 Δικαίωμα γυναίκας στην εργασία στο Ντουμπάι
Ιστορία μιας 18χρονης του Ισλάμ που συντάραξε τη
Δύση
Το 1987, αφού προηγουμένως μια γυναίκα κάηκε ζωντανή στη
νεκρική πυρά του συζύγου της - η διαδεδομένη βία εναντίον
των γυναικών στη σύγχρονη Ινδία έγινε για ακόμα μια φορά το
επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η χήρα ήταν 18 ετών και είχε
παντρεύτεί με προξενιό έναν άνδρα, τον οποίο γνώριζε
ελάχιστα. Μετά το θάνατο της προβλήθηκε ως πιστή και
αφοσιωμένη σύζυγος αυτοθυσιαζόμενη ως το τέλος, Αυτός ο
ρόλος είχε κυριαρχήσει στην ψυχή των γυναικών για αιώνες
και πολλές γυναικές φιλοδοξούν να φτάσουν σε αυτά τα
επίπεδα ¨τελειότητας¨ πεπεισμένες ότι το προδιαγεγραμμένο
τους καθήκον στη ζωή είναι να ζήσουν και να πεθάνουν για
τους συζύγους τους, βάζοντας τα συμφέροντα εκείνων πάνω
από τα δικά τους.
20

21. 21
Ισλαμικός φεμινισμός
Το ζήτημα του Ισλαμικού φεμινισμού είναι αναμφίβολα ένα
σύγχρονο θέμα το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Ο
αγώνας των γυναικών για ίσα δικαιώματα είναι ταυτόσημος με
τον αγώνα της ανθρωπότητας για αξιοπρέπεια και για ζωή, κάτι
που είναι αρκετό από μόνo του για να προσελκύσει το
ενδιαφέρον του ερευνητή. Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως
το ζήτημα των δικαιωμάτων της γυναίκας είναι αλληλένδετο με
το αυτό της συνάντησης των δύο κόσμων, της Ανατολής και της
Δύσης, εν προκειμένω του ισλαμικού με τον χριστιανικό
κόσμο.
Στις εκκοσμικευμένες κοινωνίες της Δύσης, χαρακτηριστική
είναι η εικόνα της Μουσουλμάνας γυναίκας με την μαντήλα ή
με τελείως καλυμμένο πρόσωπο και σώμα, η οποία μας
παραπέμπει απευθείας στη θρησκεία του Ισλάμ. Η μαντήλα
είναι στοιχείο απομόνωσης και καταπίεσης, προστασίας και
απελευθέρωσης ή ως στοιχείο διατήρησης της πολιτισμικής
και θρησκευτικής ταυτότητας.
Σε αυτή την θεοκρατική και ουσιαστικά πατριαρχική κοινωνία
η γυναίκα έχει συγκεκριμένη θέση και ρόλους. Ανήκει στη
συγγένεια του πατρός της ή του ανδρός της και η Σαρία
(ισλαμικός νόμος) καθορίζει τα οικογενειακά, κληρονομικά
και λοιπά της δικαιώματα.
Σημαντική ήταν η συμβολή των γυναικών συγγραφέων ήδη
από τέλη 19ου αιώνα. Οι λόγιες μουσουλμάνες γυναίκες δια
μέσου της λογοτεχνίας, της ποίησης και της αρθογραφίας σε
περιοδικά προετοίμασαν ουσιαστικά το έδαφος για την
21

22. 22
διεκδίκηση αναβάθμισης του ρόλου των γυναικών εντός των
ισλαμικών κοινωνιών.
Στην Αίγυπτο η οποία εκείνη την εποχή γνώριζε μεγάλη
ανάπτυξη εμφανίζεται μια φεμινιστική συνείδηση σε ένα
περιβάλλον όπου οι γυναίκες των ανώτερων τάξεων αρχίζουν
να μορφώνονται.
Ο γυναικείος ακτιβισμός θεωρείται σπουδαίος, αφού οι
ακτιβίστριες ήταν αυτές που επάνδρωσαν πρώτες τον ισλαμικό
φεμινισμό. Ο ακτιβισμός αποτελεί το δεύτερο στάδιο της
ιστορίας του Αιγυπτιακού φεμινισμού ο οποίος και
μετατράπηκε μετέπειτα σε φεμινιστικό ακτιβισμό (1900-1920)
δρώντας διαμέσου φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και
αγαθοεργιών. Εκτός από την δραστηριότητα της φιλανθρωπίας
υπάρχει και η κοσμική τάση η οποία μάχεται για την ισότητα
των γυναικών και για την ισχύ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
εντός των κοινωνιών τους. Ο ακτιβισμός συνδέεται με την
πολιτική και δρα για ένα καλύτερο μέλλον. Πολύ συχνά
ταυτίζεται με τον ισλαμικό φεμινισμό παρόλο που πολλές
ακτιβίστριες δεν αποδέχονται τον όρο φεμινισμό γιατί θεωρούν
ότι είναι καθαρά δυτικός. Στη συνάφεια αυτή τοποθετείται και
η συγκρότηση μη κυβερνητικών οργανισμών που έχουν
δημιουργηθεί (δεκαετία 1980) από ακτιβίστριες καθώς και το
έργο το οποίο προάγουν.
Διακρίνουμε δυο κύριες τάσεις ισλαμικού φεμινισμού, η μια
είναι αυτή που εκφράζεται από τις λεγόμενες Μουσουλμάνες
φεμινίστριες και προσπαθεί να προωθήσει την φυλετική
ισότητα διαμέσου της επανερμηνείας του Κορανίου, ενώ η
άλλη τάση εκφράζεται από τις κοσμικές φεμινίστριες οι οποίες
αναζητούν την χειραφέτηση τους μέσα σε ένα πλήρως κοσμικό
κράτος όπου η Σαρία δεν θα παίζει κανένα απολύτως ρόλο.
22

23. 23
Γυναίκες που έχουν διαπρέψει στη Δύση
Μελίνα Μερκούρη
Η Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη) (Αθήνα, 18
Οκτωβρίου 1920 – Νέα Υόρκη, 6 Μαρτίου 1994) ήταν
Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός. Καταγόταν από σπουδαία
οικογένεια πολιτικών. Μεγάλη ηθοποιός βραβευμένη με
διεθνή βραβεία και παγκόσμιας ακτινοβολίας προσωπικότητα
διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού όλων των κυβερνήσεων
του ΠΑΣΟΚ (όπως τόνισε και ο Ανδρέας Παπανδρέου "άντεξε"
και στους 16 ανασχηματισμούς κυβέρνησης που έκανε), από
το 1981-1989 και 1993-1994. Ο παππούς της, Σπυρίδων
Μερκούρης, είχε διατελέσει για πολλά χρόνια δήμαρχος
Αθηναίων και ο πατέρας της, Σταμάτης Μερκούρης χρημάτισε
βουλευτής. Ο θείος της, Γεώργιος Μερκούρης, ίδρυσε το
Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος λίγο πρίν τον Πόλεμο,
και ήταν και Διοικητής της Εθνικής Τραπέζης επί Κατοχής.
Βραβείο για τις πολιτιστικές πρωτεύουσες
23

24. 24
Το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» ανακοινώθηκε το 2010 από
την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον πρόεδρό της τον Ζοζέ
Μανουέλ Μπαρόζο
Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO
H 6η Μαρτίου, ημέρα θανάτου της Μελίνας Μερκούρη, έχει
ορισθεί από την UNESCO ως παγκόσμια μέρα πολιτισμού
κατά την οποία απονέμεται το Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη»ως
βραβείο πολιτιστικής προσφοράς. Το βραβείο αυτό δίνεται από
το 1997 και κάθε δύο χρόνια σε ανθρώπους ή οργανισμούς
για την προσπάθειά τους να διασωθούν μνημεία πολιτισμού
της ανθρωπότητας. Το βραβείο περιλαμβάνει και μία
συμβολική επιταγή ύψους 20000 US$.
Βραβεύσεις
Στη διάρκεια της ζωής της βραβεύτηκε από πολλούς φορείς
για το έργο της. Μεταξύ αυτών και από τον Σύνδεσμο
Ελληνίδων Επιστημόνων με το βραβείο "ΥΠΑΤΙΑ".
24

25. 25
Άνγκελα Μέρκελ
Η Ανγκέλα Δωροθέα Μέρκελ το γένος Κάσνερ, είναι Γερμανίδα
πολιτικός. Στις 22 Νοεμβρίου 2005 το γερμανικό κοινοβούλιο
την εξέλεξε στο αξίωμα του καγκελάριου της Γερμανίας.
Είναι η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας από την
ίδρυση του Ομοσπονδιακού Κράτους το 1871. Επίσης είναι η
πρώτη πρώην πολίτης της Γερμανικής Λαϊκής
Δημοκρατίας που υπήρξε ηγέτης της επανενωμένης
Γερμανίας.
25

26. 26
Μάργκαρετ Θάτσερ
Η Μάργκαρετ Θάτσερ, Βαρόνη Θάτσερ (πλήρες
όνομα Margaret Hilda Thatcher), Λαίδη του Τάγματος της
Περικνημίδας, Μέλος του Τάγματος της Αξίας, Μέλος του
Συμβουλίου Επικρατείας του Ηνωμένου Βασιλείου, Μέλος της
Βασιλικής Εταιρείας, σήμερα Βαρώνη Θάτσερ και μέλος της
Βουλής των Λόρδων, ήταν αρχηγός του Συντηρητικού
Κόμματος του Ηνωμένου Βασιλείου από το1975 ως
το 1990 και Πρωθυπουργός της χώρας από το 1979 ως
το 1990. Ήταν η πρώτη και μόνη ως σήμερα γυναίκα που
κατέλαβε αυτές τις δύο θέσεις.
26

27. 27
Χίλαρι Κλίντον
Η Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον είναι Αμερικανίδα πολιτικός και
υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Υπήρξε πρώτη κυρία των Η.Π.Α. από το 1993 έως και
το 2001. Το Νοέμβριο του 2000 η Χίλαρι εξελέγη
γερουσιαστής της Νέας Υόρκης και το 2006 ανανέωσε τη
θητεία της. Στις 20 Ιανουαρίου 2007 ανακοίνωσε ότι θα είναι
υποψήφια για την προεδρία του κόμματος των Δημοκρατικών
και εν συνεχεία για την προεδρία των Η.Π.Α.
27

28. 28
Μαρία Κιουρί
Η Μαρία Σκουοντόφσκα-Κιουρί (Marie Skłodowska-Curie, 7
Νοεμβρίου, 1867 – 4 Ιουλίου 1934) ήταν
Γαλλίδα φυσικός και χημικός πολωνικής καταγωγής. Σε
συνεργασία με το σύζυγό της, Πιερ Κιουρί, ανακάλυψε
το ράδιο και μελέτησε τα φαινόμενα της ραδιενέργειας.
Ανακάλυψε επίσης το πολώνιο και υπήρξε η πρώτη γυναίκα
που έγινε Καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης, ενώ
τιμήθηκε δυο φορές με το βραβείο Νόμπελ για τη Φυσική
(1903) και τη Χημεία(1911). Ήταν γνωστή επίσης και
ως Μαντάμ Κιουρί.
28

29. 29
Γυναίκες που έχουν διαπρέψει στην Ανατολή
Ίντιρα Γκάντι
Η Ίντιρα Γκάντι (19 Νοεμβρίου 1917- 31 Οκτωβρίου 1984)
ήταν η πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Ινδίας για τρεις
συνεχόμενες θητείες από το 1966 έως το 1977 και με τέταρτη
θητεία το 1980 μέχρι την δολοφονία της το 1984, συνολικά
δεκαπέντε χρόνια. Ήταν η πρώτη και μέχρι στιγμής η μόνη
γυναίκα πρωθυπουργός της Ινδίας.
29

30. 30
Αούνγκ Σαν Σου Κι
Αούνγκ Σαν Σου Κι Στις γενικές εκλογές του 1990 η Αούνγκ
Σαν Σου Κι εξελέγη Πρωθυπουργός της Βιρμανίας, ηγούμενη
του Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία, το στρατιωτικό
καθεστώς όμως αρνήθηκε να παραδόσει την εξουσία θέτοντας
εκτός νόμου το κόμμα της Σαν Σου Κι. Τον ίδιο χρόνο της
απονεμήθηκε και το βραβείο Ράφτο. Κατά τη διάρκεια της
σύλληψής της τιμήθηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ για την
Ελευθερία της Σκέψης για την ελευθερία της σκέψης και
το 1991 με το βραβείο Νόμπελ ειρήνης.
30

31. 31
Μαλάλα Γιουσουφζάι
Βραβείο θάρρους στη 14χρονη Πακιστανή μαθήτρια
Η ιστορία της 14ρονης Πακιστανής μαθήτριας, Μαλάλα
Γιουσουφζάι, που συγκίνησε όλο τον κόσμο, δεν πέρασε
απαρατήρητη από τις πακιστανικές αρχές. Σύμφωνα με
ανακοίνωση του υπουργού Εσωτερικών της χώρας, στην
ανήλικη θα απονεμηθεί βραβείο για το θάρρος της.
Από την άλλη βέβαια οι Ταλιμπάν επιμένουν και δηλώνουν
πως η επίθεση ήτα απολύτως δικαιολογημένη!
Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του Πακιστανού υπουργού σε
δύο από τις συμμαθήτριές της, οι οποίες τραυματίστηκαν
επίσης από την επίθεση των Ταλιμπάν την προηγούμενη
εβδομάδα, δήλωσε πως «η επίθεση σχεδιάστηκε στο
Αφγανιστάν», ενώ οι πακιστανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι
έχουν προχωρήσει σε αρκετές συλλήψεις ανθρώπων που
φέρονται να εμπλέκονται στην επίθεση, χωρίς να δώσουν
άλλες λεπτομέρειες.
Η Μαλάλα, η οποία τραυματίστηκε από σφαίρες στον ώμο και
το κεφάλι στις 9 Οκτωβρίου στη Μινγκόρα, τη μεγαλύτερη
πόλη της κοιλάδας Σουάτ, μεταφέρθηκε τη Δευτέρα στο
Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας και εισήχθη στο νοσοκομείο Κουίν
Ελίζαμπεθ, το οποίο ειδικεύεται στην αποκατάσταση
31

32. 32
τραυματιών πολέμου, όπου νοσηλεύεται στη μονάδα εντατικής
θεραπείας.
Οι Πακιστανοί γιατροί είχαν καταφέρει να απομακρύνουν μια
σφαίρα που είχε σφηνωθεί κοντά στην σπονδυλική στήλη της
Μαλάλα μία ημέρα μετά την επίθεση, όμως τώρα το 14χρονο
κορίτσι χρειάζεται ειδική παρακολούθηση.
Στο μεταξύ οι Ταλιμπάν ανακοίνωσαν σήμερα ότι η πακιστανή
μαθήτρια άξιζε να πεθάνει γιατί είχε εκφραστεί εναντίον των
ανταρτών και υπέρ του αμερικανού προέδρου Μπαράκ
Ομπάμα.
Οι Πακιστανοί Ταλιμπάν χαρακτήρισαν τη Μαλάλα
«κατάσκοπο της Δύσης».
«Για την κατασκοπεία αυτή, οι άπιστοι της προσέφεραν
ανταμοιβές. Και το Ισλάμ διατάσσει τη δολοφονία όσων
κατασκοπεύουν για τον εχθρό», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η
οργάνωση.
«Έγινε στόχος γιατί μίλησε κατά των Ταλιμπάν, ενώ
συναναστρεφόταν αισχρούς ξένους και εξιδανίκευε τον
μεγαλύτερο εχθρό του Ισλάμ, τον Μπαράκ Ομπάμα»,
προσθέτουν οι Ταλιμπάν.
«Δεν της επιτεθήκαμε επειδή ύψωσε τη φωνή της υπέρ της
εκπαίδευσης. Της επιτεθήκαμε επειδή ήταν αντίθετη με τους
μουτζαχεντίν (ιερούς πολεμιστές)», επισημαίνεται στην
ανακοίνωση. «Η σαρία (ο ισλαμικός νόμος) αναφέρει ότι ένα
παιδί μπορεί να δολοφονηθεί επειδή μιλά κατά του Ισλάμ».
Εξάλλου, άνθρωποι που ισχυρίζονταν ότι είναι συγγενείς της
Μαλάλα διώχθηκαν από το νοσοκομείο Κουίν Ελίζαμπεθ,
όπου νοσηλεύεται, όπως ανακοίνωσε σήμερα το νοσοκομείο,
διαβεβαιώνοντας όμως ότι «δεν υπάρχει καμία ανησυχία» για
την ασφάλειά της.
32

33. 33
Επίλογος
Σε αντίθεση με τις γυναίκες του Δυτικού κόσμου, οι οποίες
έπειτα από πολύχρονους αγώνες και ένα δυναμικό φεμινιστικό
κίνημα κατάφεραν να θεμελιώσουν την άρση των διακρίσεων
και την ισότιμη αντιμετώπιση τους στον κοινωνικό, εργασιακό
και οικογενειακό χώρο, η θέση της γυναίκας στον Ισλαμικό
κόσμο παραμένει διαφοροποιημένη και εξαρτάται σε μεγάλο
βαθμό από τη θρησκεία και από μια δομημένη πατριαρχικώς
κοινωνία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
http://www.thebest.gr
ΠΗΓΕΣ: Deutsche Welle, BBC News, The Independent, CBS
News, The Economist, People's Daily, Wikipedia
Βικιπαίδεια
http://www.studyofreligion.gr/index.php?option=com_conte
nt&view=article&id=69&Itemid=65&lang=el
antari.gr/oikogeneia-kai-paidi/ginaika-koinonia.html
http://estia.hua.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/72
5/1/Lignou.pdf
33

34. 34
3ο ΥΠΟΘΕΜΑ ΒΙΑ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το φαινόμενο της βίας «ευδοκιμεί» σε όλες τις κοινωνίες, στον
ένα ή στον άλλο βαθμό και διαπερνά τις γραμμές του
εισοδήματος, του μορφωτικού επιπέδου, της τάξης, του
πολιτισμού. Η βία που μας απασχόλησε ειδικότερα στην
γραπτή εργασία , αποτελεί παραβίαση των ανθρώπινων
δικαιωμάτων των γυναικών. Έχει φύλο. Είναι η βία που
ασκείται από τον άνδρα-αφέντη-σωφρονιστή, εναντίον της
γυναίκας. Έχει συγκεκριμένη μορφή και αίτια τα οποία θα
επεξεργαστούμε παρακάτω. Ένας ακόμα παράγοντας ο οποίος
επηρεάζει τη αξιοπρεπή ζωή των γυναικών είναι τα στερεότυπα
τα οποία έχουν δημιουργηθεί γύρω από τις γυναίκες. Αυτά τις
καθιστούν κατώτερες από τον άνδρα και πηγάζουν κυρίως από
αυτόν.
1) ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ
Η βία έχει πολλά πρόσωπα. Δεν είναι µόνο σωµατική, αλλά και
σεξουαλική και συναισθηµατική. Τις πιο πολλές φορές, όµως,
µια σωµατικά κακοποιημένη γυναίκα έχει κακοποιηθεί και
ψυχολογικά και σεξουαλικά. Δηλαδή, οι τρεις µορφές
κακοποίησης συνυπάρχουν. Σύµφωνα µε την ειδικό:
Με τον όρο «σωµατική κακοποίηση» αναφερόµαστε στην
άσκηση σωµατικής βίας η οποία περιλαμβάνει: σπρώξιµο,
χαστούκια, κλωτσιές, γροθιές, τσιµπιές, τράβηγµα µαλλιών,
καψίµατα, φράξιµο της αναπνοής µέχρι λιποθυµίας,
στραµπούληγµα ή σπάσιµο χεριών, απειλή ή επίθεση µε όπλο,
άρνηση τροφής, ύπνου ή ιατρικής περίθαλψης και κλείδωµα
µέσα ή έξω από το σπίτι.
Με τον όρο «σεξουαλική κακοποίηση» αναφερόµαστε στην
απαίτηση σεξουαλικής επαφής, στο βίαιο ερωτικό άγγιγµα,
στον εξαναγκασµό σε σεξουαλικές πράξεις και στο σεξ µε την
34

35. 35
απειλή σωµατικής βίας. Συχνά, η σεξουαλική κακοποίηση
συνοδεύεται από οργή και ζήλια, αλλά και χυδαία
διακωµώδηση της γυναικείας φύσης.
Με τον όρο «ψυχολογική βία» αναφερόµαστε στη λεκτική
(προσβολές, απειλές), στην κοινωνική (αποξένωση) και στην
οικονοµική (έλεγχος των οικονοµικών, στέρηση χρηµάτων) βία.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΥΣΗΣ-ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΓΕΝΙΚΑ
Στις «υπανάπτυκτες» χώρες, γυναίκες λιθοβολούνται,
βιάζονται, δολοφονούνται και ζουν στο σκοτάδι κυριολεκτικά
και μεταφορικά. Ωστόσο, και στις χώρες της Δύσης, τα
στατιστικά είναι αποκαρδιωτικά. Στη Βρετανία, κάθε τρεις
µέρες δολοφονείται µία γυναίκα. Στη Σουηδία, κάθε δέκα
µέρες µία γυναίκα κακοποιείται µέχρι θανάτου από τον σύζυγο
ή σύντροφό της. Στην Ελβετία, το 20% των γυναικών έχει
κακοποιηθεί σωµατικά. Στην Ισπανία, µία γυναίκα
δολοφονείται κάθε τέσσερεις µέρες, περίπου 100 τον χρόνο! Το
1/3 από τις γυναίκες που βρίσκουν τον θάνατο, µαχαιρώνεται,
το 1/3 φονεύεται µε πυροβόλο όπλο, το 20% στραγγαλίζεται
και το 10% ξυλοκοπείται µέχρι θανάτου.
Η πρόοδος που απολαμβάνει η μεγάλη πλειοψηφία των
γυναικών στη Δύση βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τη
διαφορετική πραγματικότητα των γυναικών εκτός Δύσης.
Στον αραβικό-μουσουλμανικό κόσμο οι περισσότερες γυναίκες
δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Το ποσοστό όσων
έχουν τη δυνατότητα ανάγνωσης και γραφής είναι ελάχιστο. Η
σεξουαλική τους ζωή ελέγχεται από μια πατριαρχική τάξη και
έχουν περιορισμένες δυνατότητες οικονομικής ανεξαρτησίας.
35

36. 36
Σε πολλά μέρη της Ασίας διατηρούνται οι προκαταλήψεις
εναντίον των κοριτσιών, με αποτέλεσμα τη βίαιη διακοπή
κύησης θηλυκών εμβρύων ή την εγκατάλειψη των θηλυκών
βρεφών. Τα κορίτσια και οι γυναίκες της Ασίας υποφέρουν
επίσης σε δυσανάλογο βαθμό από το εμπόριο σάρκας, ένα
σύγχρονο είδος δουλείας. Η φτώχεια και οι πόλεμοι
επηρεάζουν τα κορίτσια και τις γυναίκες στην Αφρική, με
τρόπο που δεν επηρεάζονται οι άνδρες, δεδομένου ότι οι
μαζικοί βιασμοί οδηγούν σε ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και
μολύνσεις από τον ιό του έιτζ. Επιπλέον, ένας πολύ μεγάλος
αριθμός κοριτσιών πεθαίνουν στη γέννα, επειδή το σώμα τους
δεν είναι έτοιμο να κυοφορήσει ή λόγω του ακρωτηριασμού
των γεννητικών τους οργάνων.
Α) ΑΝΑΤΟΛΗ
1) <<ΑΓΝΗ ΜΗΤΕΡΑ>> , ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ
Το 1987, αφού προηγουμένως μία γυναίκα της κάστας
Rajput κάηκε ζωντανή στη νεκρική πυρά του συζύγου της και
κατόπιν ανακηρύχθηκε από χιλιάδες ως η νέα Sati Mata –
μία «Αγνή Μητέρα» (μολονότι δεν είχε παιδιά) η οποία
πιστευόταν από πολλούς ότι κατείχε πνευματικές δυνάμεις
πέρα από το θνητό κόσμο – η διαδεδομένη βία εναντίον των
γυναικών στη σύγχρονη Ινδία έγινε για ακόμη μία φορά το
επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η χήρα ήταν δεκαοκτώ ετών και
είχε παντρευτεί με προξενιό έναν άνδρα τον οποίο γνώριζε
ελάχιστα. Μετά το θάνατό της, προβλήθηκε ως η επιτομή την
Ινδής Γυναίκας, της αγνής θηλυκότητας: η πιστή και
αφοσιωμένη σύζυγος, η εν δυνάμει μητέρα γιων,
αυτοθυσιαζόμενη ως το τέλος. Αυτός ο ρόλος έχει κυριαρχήσει
στην ψυχή τον Ινδών γυναικών για αιώνες και πολλές γυναίκες
φιλοδοξούν να φτάσουν σε αυτά τα επίπεδα «τελειότητας»,
πεπεισμένες ότι το προδιαγεγραμμένο τους καθήκον στη ζωή
36

37. 37
είναι να ζήσουν και να πεθάνουν για τους συζύγους τους,
βάζοντας πάντα τα συμφέροντα εκείνων πάνω από τα δικά
τους.
2)ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΔΙΧΩΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Η Leyla Omar, δημοσιογράφος της εφημερίδας "Vatan
Gazete" ομιλήτρια στην 13η διεθνή συνάντηση στους Δελφούς
στην ομιλία της με θέμα "Γυναίκες και παιδιά στην
Τουρκία" αναφέρθηκε στην βία και την καταπίεση που
δέχονται οι γυναίκες στη χώρα της.
"Οι νεαρές γυναίκες στην ανατολική Τουρκία που δεν γυρίζουν
σπίτι μετά τις 4 ή 6 το απόγευμα δέχονται βία που τις οδηγεί
ακόμα και στην αυτοκτονία. Αν μόνο μιλάνε με συνομήλικα
12χρονα αγόρια οδηγούνται από τον πατέρα, το θείο ή τον
αδελφό τους στο θάνατο. Η ποινή που επιβάλλεται στους
ανθρωποκτόνους είναι 2- 3 χρόνια φυλάκιση.
3)ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Μια Αφγανή, γονατισμένη στο έδαφος και με την πλάτη
γυρισμένη, δέχεται την τιμωρία της από μαχητές Ταλιμπάν,
που την κατηγορούν για μοιχεία: πυροβολείται εξ επαφής με
Καλάσνικοφ, υπό τις επευφημίες δεκάδων συγκεντρωμένων
ανδρών, οι οποίοι παρακολουθούν τη σκηνή σε χωριό στην
επαρχία Παρβάν, περίπου 100 χλμ. έξω από την Καμπούλ. Η
τρίτη σφαίρα βρίσκει τη γυναίκα στο κεφάλι. Την ώρα που ο
εκτελεστής «αποδίδει δικαιοσύνη» επικαλείται τον Αλλάχ. Το
ερασιτεχνικό βίντεο κάνει τον γύρο του κόσμου και φέρνει στο
προσκήνιο, για μία ακόμη φορά, τη διαμάχη σχετικά με τις
37

38. 38
συνθήκες διαβίωσης των γυναικών έπειτα από δέκα χρόνια
διεθνούς παρουσίας στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με το
κατηγορητήριο, «αυτή η γυναίκα, κόρη του Σαρ Γκουλ,
αδελφή του Μουσταφά και σύζυγος του Ζούμα Χαν, διέφυγε
με τον Ζεμαράι. Δεν έχει φανεί στο χωριό, εδώ και περίπου
έναν μήνα. Ευτυχώς όμως οι μουτζαχεντίν τη συνέλαβαν». Ένα
Καλάσνικοφ στη συνέχεια αναλαμβάνει να τελειώσει το έργο
του «δικαστή». Με κραυγές «Αλλάχ Ακμπάρ» (Ο Θεός είναι
μεγάλος), ρίχνει δύο βολές προς την γυναίκα.
Μια τρίτη σφαίρα την χτυπά στο κεφάλι. Το θύμα πέφτει. Αυτό
δεν εμποδίζει όμως το δήμιο να ρίξει άλλες δέκα σφαίρες στο
σώμα της γυναίκας. Στο πλήθος, που αποτελείται μόνο από
άνδρες, που οι περισσότεροι έχουν ένα χαμόγελο και
κραυγάζουν «Ζήτω το Ισλάμ» και «Ζήτω η μουτζαχεντίν».
Τέτοιου είδους εγκλήματα εις βάρος των γυναικών
διαπράττονται κάθε μήνα στο Αφγανιστάν, κυρίως στις
αγροτικές περιοχές. Σύμφωνα με τη Μη Κυβερνητική
Οργάνωση Oxfam, 87% των Αφγανών γυναικών αναφέρουν ότι
βίωσαν σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική κακοποίηση ή
εξαναγκασμό σε γάμο.
4) ΖΕΥΓΑΡΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΤΑΙ ΛΟΓΩ ΜΟΙΧΕΙΑΣ
Λιθοβολήθηκαν μέχρι θανάτου με απίστευτη αγριότητα. Το
ζήτησαν μάλιστα οι ίδιες οι οικογένειες τους για να ξεπλύνουν
τη «ντροπή». Tο επιβάλλει και ο νόμος εξάλλου. Ο λόγος για
ένα νεαρό ζευγάρι στο Αφγανιστάν το οποίο τιμωρήθηκε
σκληρά για το «φρικτό έγκλημα» που έκανε. Ποιο είναι αυτό;
Ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλο. Το μέγιστο αυτό «αμάρτημα» το
έκαναν αυτό ενόσω ήταν αρραβωνιασμένοι με άλλους
ανθρώπους. Και ήταν τόσο «τραγικό» και ασυγχώρητο που η
ίδια η οικογένεια τους ζήτησε για τιμωρία έναν βαρβαρικό
θάνατο Οι σκηνές προκαλούν μόνο θλίψη. Και απορία. Πρώτα
λιθοβολείται η νεαρή Αφγανή η οποία είναι καλυμμένη από
πάνω ως κάτω με έναν μπλε μανδύα. Η γυναίκα μετά από μια
38

39. 39
επίθεση μανίας του πλήθους κείτεται ημιθανής. Η χαριστική
βολή δίνεται όταν ένα άτομο από το πλήθος την πλησιάζει και
την πυροβολεί Στη συνέχεια κατεβάζουν σπρώχνοντας στο
σημείο και τον άνδρα «εγκληματία». Αρχικά του δένουν τα
μάτια και στη συνέχεια τον ξαπλώνουν στο έδαφος και αρχίζει
ο ανελέητος λιθοβολισμός. Οι θολές εικόνες του βίντεο από
κινητό λίγο πριν καλυφθεί με το μαντήλι ο άνδρας, δείχνουν
ένα χαμένο βλέμμα... Μόλις είχαν εκτελέσει με βάρβαρο
τρόπο την αγαπημένη του και ερχόταν η σειρά του. Κι όμως,
θα ορκιζόταν κανείς ότι αυτό που τον απασχολούσε ήταν να
τελειώνουν γρήγορα και με αυτόν ώστε να την βρει και πάλι
στον ουρανό. Εκεί όπου η αγάπη θα βρει αιώνιο καταφύγιο
5) ΚΛΕΙΤΟΡΙΔΕΚΤΟΜΗ
Κλειτοριδεκτομή είναι ο συνήθης όρος με τον οποίο
αναφερόμαστε στον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών
οργάνων. Η κλειτοριδεκτομή είναι παραδοσιακή τελετουργία
που χάνεται στα βάθη του χρόνου, και καλύπτει πολλές
θρησκείες, εκτός των μουσουλμάνων. Ενδεικτικά μπορούν να
αναφερθούν κοινότητες κοπτών χριστιανών, αρκετών ανιμιστών
και ειδωλολατρών ιθαγενών, προτεσταντών αλλά και
καθολικών. Άλλωστε, χιλιάδες είναι οι περιπτώσεις γυναικών
που μεγάλωσαν σε ανεπτυγμένες χώρες, που είναι
επαγγελματικά επιτυχημένες και οικονομικά ανεξάρτητες,
αλλά υπέμειναν την επέμβαση πεισμένες ότι «όλες οι γυναίκες
του κόσμου την κάνουν» και ότι «είναι απαραίτητη για την
ηθική τους καθαρότητα». Εφαρμόζεται σχεδόν σε όλες τις
χώρες της Κεντρικής Αφρικής, και στην πιο σκληρή της
μορφή κατά μήκος του Νείλου, σε αρκετές αραβικές χώρες,
αλλά και στις ΗΠΑ, και μέχρι πρόσφατα στη Βρετανία και σε
ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
39

40. 40
6) TRAFFICKING
-Είναι η στρατολόγηση και μεταφορά γυναικών από μια χώρα
σε άλλη, με σκοπό την προώθηση τους στην πορνεία.
Χώρες προέλευσης: Αλβανία, Αφγανιστάν, Βιετνάμ, Ινδία,
Κίνα, Κολομβία, Κόσσοβο, Κροατία, Πακιστάν, Νεπάλ,
Ουκρανία.
Χώρες προορισμού: Αγγλία, Αυστρία, Γερμανία, Ελλάδα,
Ελβετία, Βέλγιο, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, ΗΠΑ, Πολωνία
ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΠΙΟ ΣΥΧΝΑ
ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΟΙ ΕΞΗΣ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ:
ΘΑΝΑΤΟΣ ΛΟΓΩ ΜΟΙΧΕΙΑΣ, ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ
ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ
ΟΡΓΑΝΩΝ, ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ ΣΕ ΓΑΜΟ, ΤΕΚΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ
ΣΤΕΙΡΩΣΗ .ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑ, Η ΧΩΡΕΣ
ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΚΥΡΙΩΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ
ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ.
Β) ΔΥΣΗ
Σε δυτικού τύπου κοινωνίες, η ισότητα των δύο φύλων
θεωρείται αυτονόητη και κατοχυρωμένη. Στην πράξη όμως,
40

41. 41
κατάλοιπα της ιστορικής ανισότητας που υπήρχε στις σχέσεις
ισχύος μεταξύ των δυο φύλων και των διακρίσεων κατά των
γυναικών, ενδυναμώνουν τη θέληση της κυριαρχίας των
ανδρών επί των γυναικών. Ένας τρόπος άσκησης της
κυριαρχίας αυτής είναι η βία.
1)TRAFFICKING
Η καταναγκαστική πορνεία άρχισε να κάνει την εμφάνισή της
στον ελλαδικό χώρο στις αρχές του 1990, παραμερίζοντας
σιγά-σιγά την παραδοσιακή πορνεία. Αυστηρά προσδιορισμένη
και επικεντρωμένη στην όσο το δυνατόν πιο εντατική
εκμετάλλευση μεταναστριών γυναικών από τις λεηλατημένες
από τα καπιταλιστικά κέντρα της Δύσης χώρες της ανατολικής
Ευρώπης (μετά την πρόσφατη τότε κατάρρευση του "υπαρκτού
σοσιαλισμού") και των Βαλκανίων (στις αρχές του πολέμου στη
Γιουγκοσλαβία), η σωματεμπορία παγιώθηκε οριστικά το 1993
και οι ρυθμοί της πλέον είναι ανοδικοί. Γυναίκες από τη
Ρωσία, την Αλβανία, την Ουκρανία, τη Βουλγαρία, την
Πολωνία, το Κόσοβο, τη Ρουμανία, αλλά και από χώρες
ασιατικές, όπως από τις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη,
υποβιβάστηκαν στο ρόλο ενός άψυχου αντικειμένου,
κλεισμένες στα μπουρδέλα-φυλακές των προαγωγών τους.
Γυναίκες οι οποίες, απελπισμένες από την οικονομική
κατάσταση στις χώρες τους, ζητούσαν μια θέση στον
"ευρωπαϊκό παράδεισο", κατέληξαν στα χέρια μεσαζόντων και
νταβατζήδων, μετατράπηκαν σε ανταλλάξιμο είδος, προς πάσα
χρήση. Υπάρχουν κυρίως τρεις τρόποι μέσω των οποίων
οδηγούνται γυναίκες στην καταναγκαστική πορνεία: 1) Μέσω
γραφείων ευρέσεως εργασίας στις χώρες καταγωγής τους όπου
τους υπόσχονται υψηλούς μισθούς, δουλεύοντας ως
καθαρίστριες, σερβιτόρες, χορεύτριες κ.λπ. 2) Μετά από
απαγωγή ή πώληση από την οικογένειά τους. 3) Γνωρίζοντας
ότι θα εργαστούν ως πόρνες, αλλά αγνοώντας κάτω από ποιες
41

42. 42
συνθήκες –εγκλεισμός, πώληση σε σωματέμπορους.
Μεταφέρονται συνήθως διασχίζοντας τα σύνορα “λαθραία”
χωρίς καθόλου χαρτιά ή με τα χαρτιά τους παρακρατημένα
από τους διακινητές σε χώρες της Ευρώπης-φρούριο όπου οι
μετανάστες έρχονται αντιμέτωποι με το σκληρότερο πρόσωπο
του κράτους. Κρατούνται σε "αόρατες" φυλακές. Ξυλοδαρμοί,
βιασμοί, βασανιστήρια, εθισμοί στα ναρκωτικά και στο αλκοόλ
με σκοπό την πλήρη καθυπόταξή τους συμβαίνουν πίσω από
τα πολυτελή φώτα νυχτερινών κέντρων.
2)ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
Κάθε χρόνο περίπου 3.500 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους λόγω
ενδοοικογενειακής βίας στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής
Ένωσης. Μία στις τέσσερις γυναίκες στις 47 χώρες-μέλη του
Συμβουλίου της Ευρώπης ξυλοκοπούνται και υφίστανται
άλλης μορφής σωματική βία.
Δύο περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στην
Κω. Θύματα γυναίκες..
42

43. 43
Ανησυχίες έχουν προκαλέσει στην κοινωνία
της Κω τα δυο αλλεπάλληλα περιστατικά
ενδοοικογενειακής βίας που κατέληξαν στο
νοσοκομείο μέσα σε ένα 24ωρο. Και τα δυο
είχαν θύματα γυναίκες που τραυματίστηκαν
από τους συζύγους τους, η μια μάλιστα με
μαχαίρι.
Πρωταγωνιστής του πρώτου επεισοδίου ήταν ο
Έλληνας σύζυγος μιας αλλοδαπής με την
οποία έχει αποκτήσει και παιδιά. Σύμφωνα με
την καταγγελία που δέχθηκε η Αστυνομία από
το θύμα και τους γιατρούς που την
περιέθαλψαν, ο «νταής» σύζυγος ξυλοκόπησε
άγρια τη γυναίκα σε ερημική τοποθεσία στην
περιοχή της Μινιέρας και στη συνέχεια της
προκάλεσε τραύματα με μαχαίρι με
αποτέλεσμα να την τραυματίσει σοβαρά.
Αμέσως μετά, έσπευσε να εξαφανιστεί για να
μην συλληφθεί στο πλαίσιο του αυτοφώρου.
Θύμα του δεύτερου περιστατικού είναι μια
Ελληνίδα η οποία μεταφέρθηκε στο
νοσοκομείο σε κακή κατάσταση, με μώλωπες,
εκδορές και χτυπήματα στο κεφάλι από τον
άγριο ξυλοδαρμό που υπέστη, μετά από έντονο
καυγά με τον σύζυγο της. Ωστόσο, αν και οι
αστυνομικοί ενημερώθηκαν από τους γιατρούς
για τις συνθήκες του τραυματισμού της,
αρνήθηκε να υποβάλει μήνυση εναντίον του
δράστη.
43

44. 44
3)ΒΙΑΣΜΟΣ-ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ
Πριν λίγο καιρό, αποκαλύφθηκε η τραγική ιστορία μιας
ενδεκάχρονης μαθήτριας η οποία βιάσθηκε από τρεις νεαρούς
Οι γιατροί, μετά την πρώτη εξέταση, έντρομοι διαπίστωσαν ότι
η μικρή ήταν έγκυος και ειδοποίησαν την Αστυνομία. Κοντά
στην μικρή, στον θάλαμο της Πανεπιστημιακής Κλινικής του
νοσοκομείου, έσπευσαν αμέσως παιδοψυχίατρος και
υπαστυνόμος του Τμήματος Ανηλίκων, στους οποίους η
μαθήτρια αποκάλυψε ότι είχε πέσει θύμα ομαδικού βιασμού
από τρεις μαθητές γυμνασίου, 14-16 ετών, φίλους του
μεγαλύτερου αδελφού της, των οποίων, όπως είπε, γνώριζε
μόνο τα μικρά τους ονόματα.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, οι
βιασμοί ανηλίκων στην Ελλάδα δεν είναι άγνωστο φαινόμενο.
Ένα στα οκτώ ανήλικα κορίτσια έχουν κακοποιηθεί
σεξουαλικά και ένα στα δέκα αγόρια. Επίσης, από την ίδια
έρευνα προκύπτει ότι το 1% των ανηλίκων θα κακοποιηθούν
κάποια στιγμή στη ζωή τους. Και αυτό ακριβώς είναι που
ανησυχεί τους ειδικούς, που ζητούν μια διαφορετική πολιτική
στο θέμα της πρόληψης.
ΕΤΣΙ ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΟΙ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΝ ΕΙΝΑΙ Η
ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ (TRAFFICKING) , Ο
ΒΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ.
44

45. 45
2) ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ:
ΙΣΩΣ ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΑΠΟ ΟΤΙ ΦΑΝΤΑΖΕΣΑΙ
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί ένα πρόβλημα που
εμφανίζεται σε όλων των τύπων τις σύγχρονες κοινωνίες. Στις
ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες με ποικίλες μορφές, είτε με τη
μορφή της οικογενειακής βίας, είτε με τη μορφή της
σεξουαλικής εκμετάλλευσης όσο και στις υπόλοιπες κοινωνίες,
όπου οι γυναίκες είναι θύματα πιο πρωτόγονων μορφών βίας.
Δράστης της βίας μπορεί να είναι από τον σύζυγο των
γυναικών μέχρι και το ίδιο το κράτος. Η Ελλάδα δεν αποτελεί
εξαίρεση και συμμετέχει και αυτή σε αυτό το παιχνίδι της
σιωπής όσον αφορά το θέμα της βίας κατά των γυναικών. Το
θέμα σπανίως φτάνει στην επιφάνεια και ακόμη πιο σπάνια
οργανώνονται σχετικές δράσεις ή εκδηλώσεις ενημέρωσης,
ευαισθητοποίησης και δραστηριοποίησης.
Η Αφρική είναι πρώτη στα συμπτώματα βίας των γυναικών με
μεγάλη διαφορά από τις υπόλοιπες χώρες. Η βία των γυναικών
αποτελεί πρόβλημα που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει πάρει
τρομακτικές διαστάσεις. Σε έκθεση της το 2005 η UNICEF
τονίζει ήδη το πρόβλημα στις χώρες της Αφρικής αλλά και της
μέσης ανατολής. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα τρία
εκατομμύρια κορίτσια στην υποσαχάρια Αφρική και τη μέση
ανατολή υπόκεινται σε ακρωτηριασμό ή αποκοπή των
γεννητικών τους οργάνων κάθε χρόνο. Αυτό το γεγονός έχει ως
αποτέλεσμα σοβαρούς τραυματισμούς ακόμα και θάνατο.
ΑΙΤΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Η βία κατά των γυναικών είναι ένα φαινόμενο συχνό το οποίο
σε κάποιες περιοχές εξομαλύνθηκε αρκετά ( π.χ. δυτικός
κόσμος ) ενώ αντίθετα σε άλλες έχει διατηρηθεί με το πέρασμα
των χρόνων και θα λέγαμε πως παρατηρείται και μία αύξηση
45

46. 46
του φαινομένου σε σχέση με παλαιότερα ( π.χ. ανατολή). Θα
κατανοήσουμε καλύτερα αυτό το γεγονός μελετώντας τους
παράγοντες που προκαλούν τα φαινόμενα βίας .
Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Πιστεύουν ότι ο ρόλος τους ως
σύζυγοι, νοικοκυρές και μητέρες τους δίνει αυτοαξία. Έχουν
παραδοσιακές αντιλήψεις σε θέματα οικογένειας και
πιστεύουν στην ενότητά της και στα στερεότυπα του
γυναικείου ρόλου. Οι περισσότερες έχουν υπάρξει θύματα
κακοποίησης από τους γονείς τους στην παιδική τους ηλικία.
Παθητική συμπεριφορά. Υπομένουν, ανέχονται τον
εξευτελισμό και την προσβολή, δέχονται την ευθύνη για τις
βίαιες πράξεις των συζύγων τους. Ενώ χαρακτηρίζονται
παθητικές από τους άλλους, αντιμετωπίζουν όμως τη βία στο
σπίτι με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγουν μεγαλύτερη
κακοποίηση ή και δολοφονία.
Ανασφάλεια και αναξιότητα. Νιώθουν ξεκρέμαστες χωρίς την
παρουσία του συζύγου, αποφεύγουν να αναλάβουν ευθύνες
και πρωτοβουλίες γιατί φοβούνται ότι αν αποτύχουν θα
κατακριθούν και θα κακοποιηθούν. Συχνά χρησιμοποιούν τα
σεξ ως μέσο διατήρησης της σχέσης τους.
Ενοχές. Πιστεύουν ότι ευθύνονται οι ίδιες για την κακοποίησή
τους και αρνούνται τον θυμό που νιώθουν από την
κακοποίηση.
Ψυχοσωματικά συμπτώματα. Έχουν έντονες αντιδράσεις
άγχους και ψυχοσωματικές ασθένειες.
Αίσθημα αβοηθησίας. Πιστεύουν ότι κανείς δεν μπορεί να τις
βοηθήσει και να τις στηρίξει πέρα από τον ίδιο τον εαυτό τους.
46

47. 47
Η βία μπορεί επίσης να είναι και οικονομική.
· Όταν ο σύζυγος θέλει να έχει τον αποκλειστικό έλεγχο των
εσόδων και των εξόδων της συζύγου του
· Όταν θέλει να διαχειρίζεται εκείνος μόνος του τα
έσοδά της και την περιουσία της
· Όταν θέλει τη σύζυγο του να είναι οικονομικά εξαρτημένη
από αυτόν και της απαγορεύει να αποκτήσει και δικά της
έσοδα.
Πού οφείλεται, ποια είναι τα αίτια για την εμφάνιση της
Ενδο-οικογενειακής Βίας.
Μερικές φορές συνδέουμε τη φτώχεια με την
κακομεταχείριση και την ενδο-οικογενειακή βία, αλλά
Όπως σημειώνεται στην έκθεση της Γενικής Γραμματείας
Ισότητας, η συμπεριφορά του δράστη αποδίδεται καταρχήν σε
κοινωνικά αίτια, ενώ σε ελάχιστες περιπτώσεις οφείλεται σε
ψυχοπαθολογικά προβλήματα.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
. Στη Γαλλία
* Κάθε μήνα έξι γυναίκες πεθαίνουν σε περιστατικά
ενδοοικογενειακής βίας. Μία στις δέκα γυναίκες πέφτει θύμα
συζυγικής βίας
· Η συζυγική βία αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες
θανάτου των γυναικών από ανθρωποκτονία, ενώ εξίσου
καταστροφικές με τη βία είναι και οι επαναλαμβανόμενες
ψυχολογικές και φραστικές βιαιότητες (οι προσβολές, ο
συναισθηματικός εκβιασμός...)
47

48. 48
· Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές στη Γαλλία, οι
γυναίκες που καταφεύγουν για βοήθεια στα κέντρα υποδοχής,
είναι πολύ νεότερες σε σχέση με το παρελθόν.
· Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι τώρα
αντιδρούν γρηγορότερα και δεν υπομένουν την κακοποίηση
πολλά χρόνια, μέχρι να αντιδράσουν
Στη Μ. Βρετανία
· Μία καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία κάθε λεπτό,
καταγράφεται καθημερινά από τα αστυνομικά τμήματα της Μ.
Βρετανίας. Το 81% είναι γυναίκες. (Σύμφωνα με
το Πρόγραμμα κοινωνικών και οικονομικών ερευνών, 28
Σεπτεμβρίου 2000)
· Σχεδόν το 50% των γυναικών που έχουν δολοφονηθεί
στην Αγγλία και την Ουαλία, σκοτώθηκαν είτε από τον πρώην
είτε από τον νυν ερωτικό τους σύντροφο. Το αντίστοιχο
ποσοστό στους άντρες δεν ξεπερνά το 6%. (Οι πληροφορίες
αυτές προέρχονται από Στατιστικά στοιχεία ανθρωποκτονιών,
την περίοδο 1990-1994 από την Women's Aid Federation της
Αγγλίας).
48

49. 49
3) ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
Τα στερεότυπα για το φύλο και συγκεκριμένα για τη γυναίκα
αποτελούνται από ένα σετ πεποιθήσεων για τα χαρακτηριστικά
που πρέπει να χουν οι γυναίκες και συγκεκριμένα για το πώς
πρέπει να είναι μια γυναίκα. Από έρευνες που έγιναν στην
Αμερική αλλά και σε άλλες χώρες βρέθηκε ότι τα
παραδοσιακά πρότυπα των φύλων, παρά τις βελτιώσεις που
χουν σημειωθεί στη κοινωνική θέση των γυναικών
παρουσιάζουν αντοχή, σταθερότητα και αδράνεια στην αλλαγή
και ότι είναι αποδεκτά και αναφέρονται από πολλά άτομα
ανεξάρτητα από την ηλικία και το μορφωτικό επίπεδο. Αυτό
όμως που έχει σημασία είναι ότι οι κυρίαρχες για τα φύλλα
κοινωνικές αντιλήψεις δεν είναι απλά στερεότυπες αλλά και
μεροληπτικές υπέρ του ανδρικού φύλου εφόσον ότι
αποδίδεται και θεωρείται τυπικό για το ανδρικό φύλο
αξιολογείται θετικότερα και θεωρείται περισσότερο σημαντικό.
Αντίθετα ότι αποδίδεται στο γυναικείο φύλο αξιολογείται
αρνητικά.
Πολλά τέτοια παραδείγματα βρίσκονται στα παραμύθια όπου
η γυναίκα είναι αυτή που κάνει κακό στους ήρωες του
παραμυθιού όπως για παράδειγμα η κακιά μάγισσα σε πολλές
και διάφορες ιστορίες. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι
οτιδήποτε λεκτικό χαρακτηριστικό αναφέρεται σε γυναίκα
διακατέχεται από αρνητικότητα ή τουλάχιστον τείνει σε κάτι
αρνητικό, για παράδειγμα όταν μια γυναίκα είναι γιατρός
πολλοί άνθρωποι αναφέρονται στην εκάστοτε ιατρό με την λέξη
γιατρίνα. Κάτι τέτοιο όμως υποβαθμίζει τη σοβαρότητα του
επαγγέλματος της, ενώ όταν αναφέρονται σε άνδρα τα
πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.
Το πεδίο των στερεότυπων για το φύλο, είναι αξιοσημείωτο,
περικλείοντας φυσικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Οι
χαρακτήρες γένους αρσενικού είναι επιθετικοί, ανεξάρτητοι,
επινοητικοί, δημιουργικοί, παρατηρητικοί, περίεργοι,
49

50. 50
υπέρμετρα σίγουροι για τον εαυτό τους, κάτοχοι ορθολογικών
και αιτιοκρατικών γνώσεων και ελάχιστα εκδηλωτικοί.
Αντίθετα οι χαρακτήρες γένους θηλυκού ανεξάρτητα από την
ηλικία προβάλλονται να είναι στοργικοί, εξαρτημένοι,
υπέρμετρα φιλάρεσκοι, θρησκόληπτοι, δειλοί, εκδηλωτικοί,
καταλαμβάνονται εύκολα από φόβο και ζηλεύουν τις
ικανότητες των άλλων, συμπεριφορές σχετικά με τους ρόλους,
προτιμήσεις επαγγέλματος, ειδικές ικανότητες και
συναισθηματικές προδιαθέσεις και γενικότερα τους στόχους
της ζωής των δυο φύλων.
Ο Campbell (1898) παρουσιάζει ορισμένους παράγοντες που
ευθύνονται για τις διαφορές φύλου. Ότι οι δάσκαλοι δηλαδή
έχουν υψηλότερες απαιτήσεις στις θετικές επιστήμες από τα
αγόρια και όχι από τα κορίτσια.
Με αυτόν τον τρόπο δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στη μόρφωση
των αγοριών και όχι των κοριτσιών κάνοντας έτσι
διαχωρισμούς.
Επίσης μέσα από μια πολυσύνθετη έρευνα ανάμεσα σε
διάφορους καθηγητές βγήκε το αποτέλεσμα ότι οι μαθητές των
σχολίων από μικρή ηλικία μπαίνουν στη διαδικασία του
διαχωρισμού των δυο φύλων από διάφορους παράγοντες όπως
για παράδειγμα από το ότι οι εκπαιδευτικοί φέρουν τα
στερεότυπα της κοινωνίας ανάμεσα στα δυο φύλα και μέσα στο
σχολείο με δικά τους σχόλια που είναι παρμένα από δικές
τους προσωπικές εμπειρίες. Ακόμα δημιουργήθηκε το
στερεότυπο που δείχνει ότι η γυναίκα δεν συμβάλλει σε τόσο
μεγάλο βαθμό στην οικονομία είτε της οικογένειας, είτε της
κοινωνίας. Ένα επίσης μεγάλο στερεότυπο που θίγει σε μεγάλο
βαθμό τη θέση της γυναίκας είναι ότι η κάθε γυναίκα
ανεξάρτητα με το τι συμβαίνει πραγματικά, δεν είναι καλή
οδηγός. Με αυτό το στερεότυπο ο άνδρας καταλαμβάνει τα
πρωτεία και σε αυτόν τον τομέα υποβαθμίζοντας τη θέση της
γυναίκας.
50