More Related Content Similar to แนะนำโรคต่างๆ หรือ โรคติดต่อ
Similar to แนะนำโรคต่างๆ หรือ โรคติดต่อ (20) More from วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นพรัตน์วชิระ
More from วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นพรัตน์วชิระ (20) แนะนำโรคต่างๆ หรือ โรคติดต่อ1. จัด ทำำ โดย
น.ส.ศิร ิน วล สัน ติร ัก ษ์โ ยธิน
รหัส 45
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 1
2. โรคมือ เท้ำ ปำกเปื่อ ย
Hand foot mouth syndrome
ที่ประชุมคณะผู้เชียวชำญกรมควบคุมโรคมี
่
มติสรุปผลกำรสอบสวนวินิจฉัยโรค ว่ำ เด็กหญิง
อำยุ2ขวบครึ่งที่เสียชีวิตรพ.นพรัตนรำชธำนี
ป่วยด้วยโรคมือ เท้ำปำกชนิดรุนแรง
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 2
3. ด้ำน น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นำยกรัฐมนตรี
เปิดเผยว่ำ ขณะนี้พบสถำนกำรณ์แพร่ระบำดใน
ประเทศไทยแล้ว 14,000คน กรณีกำรเสียชีวิต
ของเด็ก 2 ขวบได้สงกำำชับให้กระทรวง
ั่
สำธำรณสุข (สธ.) ไปดูแลครอบครัวเด็ก 2 ขวบ
ที่เสียชีวิตแล้ว เบืองต้นสำมำรถควบคุม
้
สถำนกำรณ์โรคได้แล้วในระดับหนึง และได้
่
กำำชับให้3กระทรวงประกอบด้วย สำธำรณสุข
มหำดไทย และศึกษำธิกำร หำมำตรกำรป้องกัน
ในพื้นที่
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 3
4. ขณะที่ น.ส.ศันสนีย์ นำคพงศ์ โฆษกประจำำ
สำำนักนำยกรัฐมนตรี กล่ำวว่ำ กระทรวง
สำธำรณสุขได้รำยงำนสถำนกำรณ์โรค มือ เท้ำ
ปำกต่อที่ประชุมคณะรัฐมนตรี(ครม.)ในวันนีว่ำ
้
สำำนักระบำดวิทยำ กรมควบคุมโรค ระบุว่ำข้อมูล
จำกกำรเฝ้ำระวังยังไม่พบโรคดังกล่ำวเกิดกำรก
ลำยพันธุ์ และสถำนกำรณ์ในช่วง 2 สัปดำห์ที่
ผ่ำนมำกำรแพร่ระบำดลดลง แต่ก็คำดว่ำแนว
โน้มจะยังคงพบกำรระบำดอีกรำว 6 สัปดำห์
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 4
5. ทั้งนี้ นำยวิทยำ บุรณศิริ รมว.สำธำรณสุข
รำยงำนว่ำ ปัจจุบนในประเทศไทยมีผู้ปวยโรค
ั ่
มือเท้ำปำกจำำนวน 14,000 คน ขณะที่
เวียดนำมมีผู้ปวยประมำณ 63,000คน สิงคโปร์
่
20,000 คน และจีนประมำณ 1.2 ล้ำนคน
ขณะที่นำยกรัฐมนตรี กำำชับให้กระทรวง
สำธำรณสุขดูแลครอบครัวเด็ก 2 ขวบที่เสียชีวิต
และต้องสงสัยว่ำเป็นโรคมือเท้ำปำก
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 5
6. โรคมือ เท้ำ ปำกเปือ ย
่
Hand foot mouth syndrome
เป็นโรคที่มักพบกำรติดเชือในกลุ่มทำรกและ
้
เด็กเล็ก แต่บำงรำยจะมีอำกำรรุนแรง ขึ้นอยู่กับ
ชนิดของไวรัสที่มีกำรติดเชื้อ
โรค HFMD ส่วนใหญ่พบในเด็กอำยุน้อยกว่ำ
10 ปี โดยเฉพำะอำยุตำ่ำกว่ำ 5 ปี มีอำกำรไข้
ร่วมกับตุ่มเล็กๆ เกิดขึ้นที่ผิวหนังบริเวณฝ่ำมือ
ฝ่ำเท้ำ และในปำก ส่วนใหญ่อำกำรไม่รุนแรง
หำยได้เอง ส่วนน้อยอำจมีอำกำรทำงสมองร่วม
ด้วย ซึ่งอำจทำำให้รุนแรงถึงเสียชีวิตได้ ส่วน
ใหญ่พบในเด็กอำยุติรักษ์โยธินปี สส่วนใหญ่เกิดจำก
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สัน 1-7 รหั 45 6
7. โรคมือเท้ำปำกจะเกิดเชือไวรัสกลุ่ม
้
Enterovirus genusซึ่งเชื้อโรคในกลุ่ม
นี้ประกอบไปด้วย polioviruses,
coxsackieviruses, echoviruses,
and enteroviruses
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 7
8. สำเหตุ
เกิดจำกเชือไวรัสในกลุ่ม Enteroviruses
้
ที่พบเฉพำะในมนุษย์ ซึ่งมีหลำยสำยพันธุ์ โรค
ปำกเท้ำเปือยส่วนใหญ่เกิดจำกำรติดเชือไวรัสที่
่ ้
ชือว่ำ coxsackie A16 มักไม่รุนแรง เด็กจะ
่
หำยเป็นปกติภำยใน 7-10 วัน ส่วนที่เกิด
จำกEnterovirus 71 อำจเป็นแบบ เยื่อหุ้ม
สมองอักเสบ Aseptic meningitis ที่ไม่รุนแรง
หรือมีอำกำรคล้ำยโปลิโอ ส่วนที่รุนแรงมำกจน
อำจเสียชีวิตจะเป็นแบบสมอง
อักเสบencephalitis ซึ่งมีอำกำรอักเสบส่วน
ก้ำนสมองทำำให้หมดสติ หำกเกิดกล้ำมเนื้อหัวใจ
อักเสบจะทำำให้เกิดหัวใจวำย ควำมดันโลหิตจะ
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 8
9. อำกำร
ผูติดเชือส่วนใหญ่จะไม่แสดงอำกำรป่วย
้ ้
หรืออำจพบอำกำรเพียงเล็กน้อย เช่น มีไข้ ปวด
ศีรษะ คลื่นไส้ ปวดเมื่อย เป็นต้น จะปรำกฏ
อำกำรดังกล่ำว 3-5 วัน แล้วหำยได้เอง สำำหรับ
ผูที่มีอำกำรมักจะเริ่มด้วยไข้ เบืออำหำร ครั่นเนื้อ
้ ่
ครั่นตัวเจ็บคอ หลังจำกไข้ 1-2 วันจะเห็นแผล
แดงเล็กๆที่ปำกโดยเป็นตุ่มนำ้ำในระยะแรกและ
แตกเป็นแผล ตำำแหน่งของแผลมักจะอยู่ที่เพดำน
ปำก หลังจำกนันอีก1-2 วันจะเกิดผื่นที่มือและ
้
เท้ำ แต่ก็อำจจะเกิดที่แขน และก้นได้ เด็กที่เจ็บ
ปำกมำกอำจจะขำดนำ้ำ
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 9
10. ♥ไข้ มีอำกำรไข้สงอำจเกิน 39 องศำเซลเซียส
ู
2 วันแล้วจะมีไข้ตำ่ำๆ ประมำณ 37.5 - 38.5
องศำเซลเซียส อีก 3-5 วัน
♥เจ็บคอเจ็บในปำกกลืนนำ้ำลำยไม่ได้ ไม่กิน
อำหำร
♥พบตุ่มแผลในปำก ส่วนใหญ่พบที่เพดำนอ่อนลิ้น
กระพุ้งแก้ม อำจมี 1 แผล หรือ 2-3 แผล ขนำด
4-8 มิลลิลิตร เป็นสำเหตุให้เด็กไม่ดูดนม ไม่กิน
อำหำรเพรำะเจ็บ ผืนหรือแผลในปำกจะเกิดหลัง
่
จำกไข้ 1-2 วัน
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 10
11. ♥ปวดศีรษะ
♥ พบตุ่มพอง (vesicles) สีขำวขุ่นบนฐำนรอบสี
แดง ขนำด 3-7 มิลลิเมตร บริเวณด้ำนข้ำงของ
นิ้วมือ นิ้วเท้ำ บำงครั้งพบที่ฝ่ำมือ ฝ่ำเท้ำ ส้นเท้ำ
ส่วนมำกมีจำำนวน 5-6 ตุ่ม เวลำกดจะเจ็บ ส่วน
ใหญ่ไม่ค่อยแตกเป็นแผล จะหำยไปได้เองใน
เวลำประมำณ 1 สัปดำห์
♥เบื่ออำหำร
♥เด็กจะหงุดหงิด
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 11
12. ♥ในเด็กโตจะบ่นปวดศีรษะ ปวดหลัง อำจมี
อำเจียน เจ็บคอ นำ้ำลำยไหล จำกนั้นจะพบตุ่ม
พองใส ขนำด 1-2 มิลลิเมตร 2 ข้ำงของบริเวณ
เหนือต่อมทอนซิล (anteriar fauces) ซึ่งอำจ
แตกเป็นแผล หลังจำกระยะ 2-3 วันแรก แผลจะ
ใหญ่ขึ้นเป็น 3-4 มิลลิเมตร จะเห็นเป็นสีขำว
เหลืองอยู่บนฐำนสีแดงโดยรอบ ทำำให้มีอำกำร
เจ็บคอหรือกลืนลำำบำกเวลำดูดนมหรือกินอำหำร
เด็กจะมีอำกำรนำ้ำลำยไหล ส่วนใหญ่จะหำยได้
เองภำยใน 3-6 วัน ยังไม่เคยมีรำยงำนกำรเสีย
ชีวิต
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 12
13. ระยะฝัก ตัว
หมำยถึงระยะตั้งแต่ได้รับเชือจนกระทั่งเกิดอำกำร
้
ใช้เวลำประมำณ 4-6 วัน
กำรติด ต่อ
โรคนี้มักจะติดต่อในสัปดำห์แรก เชือนี้ติดต่อจำก
้
จำกมือที่เปือนนำ้ำมูก นำ้ำลำย
้
และอุจจำระของผูป่วยหรือผูติดเชือ (ซึ่งอำจจะ
้ ้ ้
ยังไม่มีอำกำร) หรือนำ้ำในตุ่มพองหรือแผลของผู้
ป่วยและโดยกำรหำยใจเอำเชือที่แพร่กระจำย
้
จำกละอองฝอยของกำรไอ จำม ของผูป่วยหรือผู้
้
ติดเชื้อ ( droplet spread)
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 13
14. ระยะที่แ พร่เ ชื้อ
ประมำณอำทิตย์แรกของกำรเจ็บป่วย เชื้อนั้น
อำจจะอยู่ในร่ำงกำยได้เป็นสัปดำห์หลังจำก
อำกำรดีขึ้นแล้ว ซึ่งยังสำมำรถติดต่อสู่ผอื่นได้
ู้
แม้ว่ำจะหำยแล้ว กำรแพร่เชื้อมักเกิดได้ง่ำยใน
ช่วงสัปดำห์แรกของกำรป่วย ซึ่งมีเชือออกมำ
้
มำก เชือจะอยู่ในลำำคอ ประมำณ 2-3 สัปดำห์
้
ไวรัสเข้ำสูร่ำงกำยทำงเยื่อบุของคอหอยและ
่
ลำำไส้ เพิ่มจำำนวนที่ทอนซิลและเนื้อเยื่อของ
ระบบนำ้ำเหลืองบริเวณลำำไส้ และเชื้อจะออกมำ
กับอุจจำระ ยังไม่มีหลักฐำนที่เชื่อถือได้ว่ำ กำร
แพร่กระจำยของโรคเกิดจำกแมลง นำ้ำ อำหำร
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 14
15. กำรวิน ิจ ฉัย
ใช้กำรวินิจฉัยตำมอำกำร ส่วนกำรตรวจหำเชือ
้
สำเหตุนั้น โดยกำรเพำะแยกเชื้อไวรัสจำก
อุจจำระ หรือ throat swab หรือ nasal
washing หรือ nasal aspiration ใช้เวลำ
ประมำณ 4 สัปดำห์ควบคู่กับกำรตรวจทำงนำ้ำ
เหลือง (serology) ในตัวอย่ำงเลือด acute
และ convalescent serum เพื่อดู antibody
ต่อเชือที่เป็นสำเหตุ
้
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 15
16. กำรรัก ษำ
ไม่มีกำรรักษำเฉพำะโดยมำกรักษำตำมอำกำร
โรคนีเกิดจำกเชื้อไวรัส ไม่จำำเป็นต้องให้ยำ
้
รักษำจำำเพำะ เพียงแต่ให้กำรดูแลตำมอำกำร
และเฝ้ำติดตำมอำกำรเปลี่ยนแปลงอย่ำงใกล้ชิด
ดังนี้
ให้ยำลดไข้ พำรำเซตำมอล เป็นครั้งครำวเวลำ
มีไข้สง ห้ำมให้ aspirin
ู
ดื่มนำ้ำให้พอ ให้เด็กดื่มนำ้ำมำกๆ เพื่อป้องกัน
ภำวะขำดนำ้ำ โดยสังเกตดูว่ำมีปสสำวะออกมำก
ั
และใส จึงนับว่ำได้นำ้ำพอเพียง
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 16
17. กำรรัก ษำ (ต่อ )
ในช่วงที่มีอำกำรเจ็บแผลในปำก ให้เด็กกิน
อำหำรเหลวหรือของนำ้ำๆ เช่น ข้ำวต้ม โจ๊ก
แกงจืด นม นำ้ำเต้ำหู้ นำ้ำหวำน โดยใช้ช้อนป้อน
หรือใช้กระบอกฉีดยำ ค่อยๆ หยอดเข้ำปำก ไม่
ควรให้เด็ก (โดยเฉพำะเด็กเล็กๆ) ดูดนมหรือนำ้ำ
จำกขวด เพื่อบรรเทำอำกำรเจ็บในปำก อำจใช้
วิธให้เด็กอมนำ้ำแข็งก้อนเล็กๆ ดื่มนำ้ำหรือนม
ี
เย็นๆ กินไอศกรีม
บ้วนปำกด้วยนำ้ำเกลืออุ่นๆ (ผสมเกลือป่นครึ่ง
ช้อนชำในนำ้ำอุ่น ๑ แก้วต้องมั่นใจว่ำเด็กบ้วนคอ
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 17
18. โรคแทรกซ้อ น
ผูป่วยส่วนใหญ่เกิดจำกเชือ coxsackievirus
้ ้
A16 ซึ่งหำยเองใน 1 สัปดำห์ แต่หำกเกิดจำก
เชือ enterovirus 71 โรคจะเป็นรุนแรงและ
้
เกิดโรคแทรกซ้อน
ภำวะขำดนำ้ำ ต้องกระตุ้นเด็กให้รับนำ้ำให้เพียง
พอ หำกขำดนำ้ำรุนแรงจะต้องได้รับนำ้ำเกลือ
มีกำรติดเชื้อซำ้ำบริเวณที่เป็นแผล
อำจจะเกิดชักเนื่องจำกไข้สูง ต้องเช็ดตัวเวลำมี
ไข้และรับประทำนยำลดไข้
อำจจะเกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สมองอักเสบได้ ผู้ปวยจะเกิดอำกำร อำเจียน ซึม
่
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 18
19. กำรป้อ งกัน
โรคมือเท้ำปำกจะติดต่อจำกคนสู่คนโดยกำร
สัมผัส นำ้ำมูก นำ้ำลำย เสมหะของผู้ปวย รวมทั้ง
่
นำ้ำจำกตุ่ม และอุจำระ กำรลดควำมเสียงของกำร
่
ติดต่อทำำได้โดย
ล้ำงมือให้สะอำดด้วยสบูและนำ้ำ โดยเฉพำะเมือ
่ ่
สัมผัสกับเด็กที่ปวย่
ล้ำงมือให้สะอำดก่อนและหลังเตรียมอำหำร
ล้ำงมือหลังจำกเข้ำห้องนำ้ำ
ล้ำงมือก่อนและหลังป้อนนมให้เด็ก
ใช้ช้อนกลำงและหลีกเลี่ยงกำรใช้แก้วนำ้ำหรือ
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 19
20. กำรป้อ งกัน (ต่อ )
ระมัดระวังกำรไอจำมรดกันให้ใช้ผ้ำปิดปำกปิดจมูก
หลีกเลี่ยงทีมคนมำก ไม่ควรนำำเด็กเล็กไปในทีชุมชน
่ ี ่
สำธำรณทีมคนอยู่เป็นจำำนวนมำกๆ เช่น สนำมเด็กเล่น
่ ี
และห้ำงสรรพสินค้ำ ตลำด สระว่ำยนำ้ำ
ทำำควำมสะอำดอุปกรณ์ทีมกำรจับบ่อย เช่นลูกบิด
่ ี
โทรศัพท์
ไม่แบ่งของเล่นกับเด็กปกติ
เด็กทีป่วยให้หยุดเรียน ให้อยูแต่บ้ำน
่ ่
ดูแลบ้ำน โรงเรียน ให้สะอำดอยู่ตลอดเวลำ
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 20
21. โรคมือ เท้ำ ปำกมีผ ลต่อ คนตั้ง
ครรภ์ห รือ ไม่
โดยหลักแล้วคนตั้งครรภ์ไม่ควรจะใกล้ชิดกับ
คนที่เป็นโรคมือเท้ำปำก เท่ำที่มีหลักฐำนคนตั้ง
ครรภ์ที่ได้รับเชือนี้จะไม่มีปญหำต่อกำรตั้งครรภ์
้ ั
เช่น แท้งหรือคลอดก่อนกำำหนด สำำหรับทำรกที่
เกิดจำกคนท้องที่ติดเชื้อมือเท้ำปำกมักจะมี
อำกำรน้อยและอำกำรไม่รุนแรง
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 21
22. กำรแยกผู้ป ่ว ย
ระวังสิ่งขับถ่ำยของผูป่วย ถ้ำผูป่วยในหอผูป่วย
้ ้ ้
แม่และเด็กเกิดอำกำรเจ็บป่วยที่ บ่งชีว่ำจะ
้
เป็นกำรติดเชือ enterovirus จะต้องระวังเรื่อง
้
สิงขับถ่ำยอย่ำงเข้มงวด เพรำะอำจทำำให้ทำรก
่
ติดเชื้อและเกิดอำกำรรุนแรงได้
ห้ำมญำติหรือเจ้ำหน้ำที่ผู้ดูแลผู้ปวยที่สงสัยว่ำ
่
ติดเชื้อ enterovirus เข้ำมำในหอผูป่วยหรือหอ
้
เด็กแรกเกิด หรือห้ำมเข้ำใกล้ทำรกหรือหญิง
ท้องแก่ใกล้คลอด
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 22
23. กำรทำำ ลำยเชื้อ
ต้องทำำลำยเชือในนำ้ำมูก นำ้ำลำย อุจจำระ ของผู้
้
ป่วยอย่ำงรวดเร็วปลอดภัย ล้ำงทำำควำมสะอำด
หรือทำำลำยสิ่งของปนเปื้อน หลังสัมผัสสิงของปน
่
เปือนหรือสิ่งขับถ่ำย
้
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 23
24. ควรพบแพทย์เ มื่อ ไร
ไข้สูงรับประทำนยำลดไข้แล้วไม่ลง
มีอำกำรเจ็บแผลในปำก จนกินอำหำรและดื่มนำ้ำไม่
ได้ มีภำวะขำดนำ้ำ เช่น ปำกแห้ง ปัสสำวะออกน้อย
ผิวแห้ง ปัสสำวะสีเข็ม
เด็กระสับกระส่ำย
มีอำกำรชัก
แผลไม่หำย ตุมนำ้ำ กลำยเป็นตุ่มหนองหรือพุพอง
่
จำกกำรเกำ ให้แพทย์พิจำรณำใช้ยำปฏิชีวนะรักษำ
มีอำกำรปวดศีรษะมำก อำเจียนรุนแรง ไม่ค่อยรู้ตวั
ชัก แขนขำอ่อนแรง หรือหำยใจหอบเหนื่อย ควรส่ง
โรงพยำบำลโดยด่วน
อำกำรไม่ดีขึ้นภำยใน ๑ สัปดำห์
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 24
25. จบกำรนำำ
เสนอค่ะ
11/08/12 น.ส.ศิรินวล สันติรักษ์โยธิน รหัส 45 25