Ook behoefte aan achtergrondinformatie op HR-gebied? Mercer Signaal is een (hardcopy) magazine dat een verhelderende visie op de meest uiteenlopende HR-zaken geeft.

1. SubheaDline eXaMple
Mercer Signaal
heaDline
DECEMBER 2011
SubheaD eXaMple - Month XXXX
HEADLINES
Eenvoud in pensioenuitvoering.
Interview met PBO-Dienstverlening
Pensioenakkoord, hoe verder?
Binnenkort einde aan DB en DC?
Uw medewerker uitzenden
naar het buitenland: ‘De kosten
gaan voor de baten uit’
De rol van HR bij ingrijpende
fusie- en overnameprojecten
Vitaliteit in belastingplannen
Nederlands pensioenstelsel nog
steeds beste ter wereld

2. Mercer Signaal
DECEMBER 2011
• interview met Gerard van der schoor, directeur bij uitvoeringsorganisatie pBo-dienstverlening
Eenvoud in pensioenuitvoering 6
• Marc heemskerk
Pensioenakkoord, hoe verder? 8
• tim Burggraaf
Binnenkort einde aan DB en DC? 12
8
• Marijke have
12
Uw medewerker uitzenden naar het buitenland:
‘De kosten gaan voor de baten uit’ 15
• Mandy schreuder en Janine van den nieuwenhuysen
De rol van HR bij ingrijpende fusie
en overnameprojecten 19
• Jan-daan recourt
Vitaliteit in belastingplannen 22
• Willem Brugman
Nederlands pensioenstelsel nog steeds
beste ter wereld 25
15
19
RUBRIEKEN
Voorwoord 5
Kader Pensioenadministratie 7
Kader Pensioenwetboekje 11
Kader M&A 21
summary 28 22
Onze dienstverlening 30
25
2 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 3

3. colofon
reDactie-aDreS
VoorwoorD
Arnout Korteweg
Market Leader Benelux
Geachte relaties, bestuur nadrukkelijk overweegt om de toegenomen
De laatste editie van Mercer Signaal van 2011 ligt voor u. complexiteit het hoofd te kunnen bieden. Gelukkig
Het is voor zowel onderneming als pensioenfonds een mogen we daarbij wederom vaststellen dat Nederland
turbulent jaar geweest, met gevolgen voor de financiële nog steeds beschikt over het meest houdbare pensioen-
wereld en inmiddels zichtbare effecten op de reële stelsel. tegelijkertijd moeten worden geconcludeerd dat
economie. Grote bedrijven overwegen andere structuren de roep om DC-regelingen verder toeneemt in het licht
voor het organiseren van hun activiteiten. Een aantal van het snel teruglopend aantal pensioenfondsen en de
multinationals heeft aangekondigd hun corporate hoge (en soms volatiele) premielast, gecombineerd met
structure om te vormen naar meer decentraal onderne- lage dekkingsgraden.
merschap, met meer autonomie voor de business of het
land. “reducing unrewarded complexity” heet dat. temidden van al deze turbulentie is het voor u zaak de
Anderen kiezen er juist voor om de corporate structure rust te bewaren en zich te vergewissen van de juiste
zwaarder aan te zetten en meer grip te krijgen op de strategische keuzes. De mensen van Mercer hebben
overarching business principles via global governance en daarbij de opdracht u adequaat bij te staan en te bege-
people strategies; een pendulebeweging die we bij leiden bij het uitzetten of aanhouden van de juiste koers
structuur en aansturingsmodel geregeld terugzien. richting een veilige haven. Een Signaal derhalve, baken in
Regelmatig worden nieuwe verhoudingen gecreëerd in woelige tijden, want we weten immers uit ervaring dat u
de wijze waarop vaak complexe organisaties worden niet alleen staat. Graag staan we u terzijde bij het
aangestuurd. beheersbaar maken van risico’s en kosten en bij het
creëren van toegevoegde waarde voor uw bedrijf of
Complexiteit zien we ook optreden in de pensioenmarkt: pensioenfonds.
lage rente en dalende beurskoersen, onzekerheden in de
financiële markten en continue wijzigingen in het sociale Wij wensen u ook in 2012 behouden vaart, maar eerst
stelsel als gevolg van bijvoorbeeld het Pensioenakkoord, aangename feestdagen en een goede jaarwisseling.
de toegenomen levensverwachting en effecten vanuit
Mercer Signaal is een nieuwsbrief voor relaties Redactie-adres Website Basel 2 en FtK 2. Genoeg thema’s die aanleiding geven Met vriendelijke groet,
van Mercer (Nederland) B.V. Startbaan 6 www.mercer.nl tot de noodzaak van adequaat bestuur terwijl tegelijker-
Postbus 2271 www.mercer.nl/ tijd de roep om professioneel bestuur toeneemt en Arnout Korteweg
Hoewel uiterste zorg is besteed aan de inhoud van Mercer 1180 eG amstelveen nieuwsbrieven Minister Kamp aankondigt dat hij extern professioneel Market Leader Benelux
Signaal, aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid marketing.nl@mercer.com
voor onvolledigheid, onjuistheid of voor de gevolgen Ontwerp en layout
daarvan. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van Adres- of Indrukwekkend, Heiloo
Mercer Signaal door middel van druk, fotokopie, micro- naamswijzigingen:
film of op welke wijze dan ook is slechts toegestaan met marketing.nl@mercer.com Drukwerk
bronvermelding. Indrukwekkend, Heiloo
4 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 5

4. eenVouD in zorgen voor communicatie met ingebracht. Het jaar 2010 hebben we systeembeheerder dienst doen,
penSioenuitVoering
werkgevers en werknemers. Werk- in Fincircle afgesloten. We hebben brengen zij hun kennis over pensi-
nemers kunnen hun UPO – pensioen- 2010 gebruikt om schaduw te oenen en het administreren en
overzichten – digitaal inzien en draaien, zodat we het systeem uitvoeren ervan op een hoger niveau.
kunnen door middel van een uitge- uitvoerig hebben kunnen testen. Dat Dat komt onze klanten ten goede.
breide pensioenplanner alle verschil- was conform planning. Maar omdat Bovendien weten we nu nog meer
lende keuzemogelijkheden met we eind 2010 prioriteit hebben met welke deelnemer we van doen
interView Met gerarD Van Der Schoor, betrekking tot hun persoonlijke gegeven aan de conversie en het hebben. De hele administratie is beter
Directeur bij uitVoeringSorganiSatie pbo-DienStVerlening situatie simuleren. Ze kunnen zelfs
derdepijlergegevens toevoegen. En
testen, hebben we de ontwikkeling
van de subsystemen, zoals de
beheersbaar geworden. Ook de
enorm verbeterde communicatie met
de werkgevers interface zorgt ervoor werkgever- en werknemerportals, werkgevers, werknemers, actuaris en
dat de werkgevers rechtstreeks aanvankelijk wat voor ons uitge- accountant, zoals ik reeds noemde, is
Pensioenuitvoering. Een maatschappelijk verantwoordelijke werkgevers én werknemers. mutaties kunnen doorvoeren. schoven. In 2011 hebben we de een toegevoegde waarde van het
Van der Schoor: ‘Met FinCircle vullen Daarnaast genereert FinCircle zelf de ontwikkeling hiervan weer opgepakt systeem. Maar bovenal zijn onze
taak. Maar niet gemakkelijk. Gelukkig zijn er geavanceerde we een gat. het is een systeem dat jaarlijkse UPO’s en bestaat er een en er verder invulling aan kunnen ergernissen weg. We zijn een pensioe-
systemen die ondersteunen bij de pensioenadministratie. of breed toepassing vindt, weinig directe koppeling naar het nationaal geven. We lopen nu weer op schema. nadministrateur, geen automatise-
toch niet? Gerard van der schoor, directeur bij uitvoerings- arbeidsintensief is en uitermate pensioenregister. Door FinCircle De werknemersportal is inmiddels ringsbureau. We kunnen nu weer
geschikt is voor uitvoerders van doen wat we leuk vinden. Dat
organisatie PBO-Dienstverlening, heeft vooral behoefte aan
efficiënte eenvoud.
gelijke omvang als PBO-Dienstverle-
ning.’ PBO-Dienstverlening is de
De administrateur kan nu weer doen wat vergroot ons plezier in ons werk.’
Complex. Zo is de pensioenwereld te Maar heb je net als PBO-Dienstverle-
pensioenuitvoeringsorganisatie voor
het Pensioenfonds Productschappen
hij leuk vindt: deelnemers en mutaties PENSIOENAKKOORD
‘Ik ben erg enthousiast, maar
typeren. Zo ook de geavanceerde ning een relatief klein aantal deelne- (PFP), Pensioenfonds SER & Bedrijf- beoordelen, vastleggen en controleren. FinCircle is niet de uitvinding van de
systemen die erin gebruikt worden. mers met veel verschillende keuzemo- schappen (PSB) en de Stichting eeuw voor de gehele pensioensector.
Handig voor pensioenuitvoerders die gelijkheden dan loont dat niet. Bij een Beheer Overrente (SBO). Zowel PSB wordt de administratie weer een stuk operationeel en de verwachting voor Voor kleine en middelgrote pensioen-
maandelijks honderden mutaties en workflow gestuurd systeem moet je als SBO zijn in liquidatie. Daarnaast is eenvoudiger. De administrateur kan de werkgeversportal is 1 januari uitvoerders is het dat wel’, stelt Van
nieuwe deelnemers te verwerken een pensioenadministrateur vrij- PBO-Dienstverlening werkzaam voor nu weer doen wat hij leuk vindt: 2012’, vertelt Van der Schoor. der schoor. het systeem vereenvou-
krijgen. Handig ook als je met één maken, zodat hij fulltime het systeem de werkgevers in de PBO-sector. Voor deelnemers en mutaties beoordelen, digt naar zijn idee ook de overgang
druk op de knop honderden, zo niet kan onderhouden. Mutaties zijn bijna alle werkgevers verzorgt vastleggen en controleren.’ resultaat waarmee pensioenuitvoerders te
duizenden brieven of overzichten immers talrijk gezien de flexibilisering PBO-Dienstverlening de salarisadmi- De ontwikkeling en de testfase zijn maken krijgen vanwege het pensioen-
moet printen. Een middelgrote nistratie. Door de jaren heen is het CONVERSIE achter de rug. Het resultaat is akkoord. ‘De intelligentie zit nu bij
pensioenuitvoerder zit er alleen niet
op te wachten. En vaak zijn ze nog
complex. Zo is aantal deelnemers afgenomen van
zo’n 5000 à 6000 tot ongeveer 3000.
De laatste drie maanden van 2010
stonden in het teken van een groot-
verbluffend. Van der Schoor is
enthousiast over het gebruik van
onze administrateurs. het systeem
legt vast wat onze administrateurs
duur ook. Althans, dat is de mening
van Gerard van der schoor, directeur
de pensioenwereld ‘Bij een dergelijke omvang past een
eenvoudig en goedkoper systeem.
schalige conversie. ‘In drie maanden
tijd hebben we het hele jaar ingehaald
FinCircle. ‘Doordat administrateurs
weer tijd hebben voor pensioenadmi-
invoeren. Dat is precies wat wij voor
ogen hadden. Wat dat betreft zijn we
bij uitvoeringsorganisatie PBO- te typeren. Met FinCircle brengen we de kennis en de hele administratie in FinCircle nistratie, zonder dat zij meer als klaar voor de toekomst.’
Dienstverlening. Hij zocht naar terug naar de administrateur in plaats
eenvoud. Van der Schoor wilde een en individualisering van pensioenen. van dat deze in het systeem zit.’
KaDer
efficiënt systeem, waarbij zijn pensi- Dan heb je behoefte aan een gebruiks-
oenadministrateurs weer administra- vriendelijk en tegelijkertijd efficiënt toeGanKelijK
teur konden zijn in plaats van systeem. Maar die waren er niet.’ Het jaar 2010 werd gebruikt om
systeembeheerder. Maar wie denkt FinCircle te ontwikkelen. ‘Een van de
dat Van der Schoor de aanbieders FINCIRCLE voorwaarden voor FinCircle was dat “Naast PBO-Dienstverlening, gebruikt inmiddels ook tevredenheidsonderZoeK
voor het uitkiezen had, komt PBO-Dienstverlening zocht daarom het systeem via internet benaderbaar Pensioenbureau Cosun voor de pensioenadministratie pensioenadMinistratie
bedrogen uit. ‘Grote, dure systemen toenadering tot haar vaste actuaris is, zodat het toegankelijk is voor alle FinCircle. Pensioenbureau Cosun is de uitvoeringsorgani- Nu het Pensioenakkoord inmiddels een feit is, is de
zijn er genoeg. Vaak zijn ze workflow Mercer en ict-dienstverlener artena. betrokkenen. De internetapplicatie satie voor Stichting Pensioenfonds Koninklijke Cosun en verwachting dat de druk op pensioenfondsadministra-
gestuurd. Dat wil zeggen dat de Gezamenlijk ontwikkelden zij een zorgt daar nu voor. Wij als uitvoerder Stichting Pensioenfonds Aviko. Voor Stichting Pensioen- ties eerder toe- dan zal afnemen. Dit heeft zijn weerslag
mutatiereden en de daarbij beho- systeem, Fincircle, dat voldoet aan de vullen het databestand, actuaris en fonds Koninklijke Cosun (in totaal ca. 3.300 (gewezen) op de communicatie met en naar de deelnemers. Met
rende workflow volledig in het wensen van PBO-Dienstverlening, en accountant hebben op elk gewenst deelnemers) is FinCircle inmiddels volledig operationeel. dit in het achterhoofd is Mercer benieuwd hoe u
systeem uitgewerkt moet zijn. heb je daarmee aan die van andere kleine tot moment toegang tot de gegevens Naar verwachting zal FinCircle ook voor Stichting momenteel aankijkt tegen uw deelnemersadministratie.
te maken met een groot aantal deelne- middelgrote pensioenuitvoerders. waar zij behoefte aan hebben, zonder Pensioenfonds Aviko (in totaal ca. 1.900 (gewezen) Doe nu mee aan ons onderzoek! Via onze website
mers, dan heb je bij de volgende tegelijkertijd biedt het systeem dat wij ze alles moeten aanreiken. De deelnemers) dit jaar nog volledig operationeel zijn. Zowel www.mercer.nl kunt u het onderzoek invullen.
mutatie profijt van al je inspanningen. toegang aan actuaris, accountant, werknemer- en werkgeverportals Mercer als Artena zijn daarnaast nog met diverse relaties
in gesprek over een eventuele overgang naar Fincircle.”
6 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 7

5. tijDSpaD figuur 1.
herZien pensioenreGelinG
EIND 2011 EIND 2013
• informatie stakeholders • Formele documenten
• discussie kernelementen • implementatie
• Maatmanberekeningen en alM-studie • communicatie
IN DE LOOP VAN 2012
• Kosten analyse
• draagvlak voorstel
2011 2012 2013 2014 2015
BeGin 2013 BeGin 2014
• pensioenrichtleeftijd naar 66 • Geplande invoering nieuw
• start vitaliteitssparen FtK
2012 IN DE LOOP VAN 2013 BeGin 2015
• ingang aoW op verjaardag • eerste wetsvoorstellen • pensioenrichtleeftijd naar 67
• afschaffing spaarloon- en wijziging pensioenwet (FtK) • dc regelingen aangepast
levensloopregeling conform staffelbesluit 2009
• partnertoeslag vervalt
Ontwerpen en implementeren
nieuwe pensioenregeling
herZien pensioenreGelinG
Hoewel diverse onderdelen van het aanzien van deze aanspraken (in het fondsen ligt wettelijk de formele
Pensioenakkoord nog nadere verleden) de toezegging gedaan en invulling van de regeling bij het
uitwerking behoeven, kunnen een het pensioenfonds is de uitvoerder. pensioenfondsbestuur. De werk-
aantal zaken al op korte termijn Naar ons oordeel heeft deze toezeg- gevers en werknemers zijn op grond
worden opgepakt, zoals: ging betrekking op het verleden en van de verplichtstelling verplicht tot
penSioenaKKoorD, 1. inForMatie
staKeholders
Onder de belangrijkste stakeholders
het is duidelijk dat informatie
over het pensioenakkoord verder
hoe VerDer
rekenen we werkgevers, werkne-
mers, pensioengerechtigden en de
organen die hen vertegenwoor-
moet strekken dan alleen het
digen, zoals CAO-partijen en
pensioenfondsbesturen. Al deze
bestuur van het pensioenfonds.
stakeholders zullen uiteraard zal de werkgever, in ieder geval bij naleving van de regels zoals het
moeten worden geïnformeerd, gewezen deelnemers en pensioen- bestuur die eenzijdig vaststelt. Bij
waarbij tevens zal moeten worden gerechtigden, geen zeggenschap ondernemingspensioenfondsen
In de laatste editie van Mercer Signaal zijn wij bezien wie beslissingsbevoegd is. hebben in hoeverre deze aanspraken hebben CAO-partijen doorgaans een
Op dit gebied is namelijk nog veel worden ‘ingevaren’. rol hierin. Bij rechtstreeks verze-
uitgebreid inhoudelijk ingegaan op het zogenaamde onduidelijk. kerde regelingen zijn het CAO-
‘Pensioenakkoord’. Deze editie is gewijd aan het achter- Bij de in de toekomst op te bouwen partijen, de ondernemingsraad of de
Voor wat betreft de bij een pensioen- aanspraken is de situatie duidelijker: individuele werknemers.
liggende proces, waarbij we aangeven welke kernvragen fonds opgebouwde pensioenaan- de werkgever doet aan de werk-
op dit moment aan de orde zijn. In de tijd zou het traject spraken lijkt de bal in eerste instantie nemer een pensioentoezegging, Natuurlijk staat het de partijen vrij
er uit kunnen komen te zien als weergegeven op de bij het bestuur te liggen, mogelijk waarover overleg tussen beide om onderling afspraken te maken
Marc Heemskerk
zelfs bij alle individuele gerech- noodzakelijk is. Bij verplichte over beslissingsbevoegdheid,
Retirement, Risk & Finance rechterpagina (zie figuur 1). tigden. De werkgever heeft ten gestelde bedrijfstakpensioen- zolang eenieder hier maar mee
8 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 9

6. KaDer
instemt. Hoe dan ook is duidelijk dat over de parameters voor het waar-
informatie over het Pensioenak- deren. Zo kan een optimistische
koord verder moet strekken dan waardering achteraf tot tegenvallers
alleen het bestuur van het pensioen- voor de jongere generatie leiden,
fonds. terwijl een te pessimistische waarde- nieuwSte uitgaVe in De reeKS ‘Mercer penSioenwet
ring daarentegen de oude generatie
2. DISCUSSIE benadeelt. Het lastige van dit alles is boeKen’: penSioenwet en aanVerwante wet- en
KerneleMenten dat de werkelijke parameters steeds
Een belangrijke vraag van het pas achteraf volgen. regelgeVing
nieuwe pensioencontract voor
regelingen ondergebracht bij een Ook zal de trend van langer door-
pensioenfonds is of als basis voor werken in de toekomst verder
een nominaal of reëel contract worden voortgezet. Werkgevers en Deze editie van het Mercer Pensioenwet
gekozen gaat worden. Wellicht werknemers moeten dan ook goed Boek bestaat uit twee delen. Deel 1 bevat
de toepasselijke wet- en regelgeving aan
ook het aspect premiehoogte wordt uit de Pensioenwet en aanverwante
wellicht (opnieuw) actueel. wetten. In deel twee vindt u een praktische
Pensioenwet en
wordt zelfs aan betrokkenen gaan bezien in hoeverre hiervoor rondleiding door de wetgeving ten aanzien aanverwante wet- en regelgeving
individueel een keuze geboden ouderenbeleid kan worden geformu- van een aantal thema’s. Met een praktische handleiding
tussen beide vormen. Wij kunnen leerd in aanvulling op de cijfermatige
ons voorstellen dat de zekerheid van pensioeninvulling. Als de levensloop-
een nominaal pensioen doorgaans regeling in dit verband een rol moet
zwaarder weegt bij pensioengerech- spelen, geldt per 31 december 2011 Het boekje gaat vooraf aan een stormachtige herevalu-
tigden met een afzienbare beste- per medewerker de eis van een saldo atie van de hele pensioenwetgeving. Mogelijk is dit dus
dingshorizon. Bij deelnemers, die van minimaal 3.000 euro. Heeft u vragen of wilt u meer informatie, neem de laatste keer dat u de wetgeving in de huidige (zekere)
nog minder zicht hebben op hun dan gerust contact op met uw Mercer- vorm voor u ziet. Gedachte is om veel van de huidige
bestedingspatroon bij pensione- Bij alle bovenstaande punten speelt consultant of met Marc Heemskerk. zekerheden te laten varen in ruil voor een (onzekere)
ring, zou de voorkeur wellicht de vraag in hoeverre nog een eigen kans op meer, maar dus ook op minder, waarbij het
uitgaan naar een geïndexeerde beleid gevoerd kan worden. Als bij de E-mail: marc.heemskerk@mercer.com gevaar bestaat dat de solidariteit die zo kenmerkend is
uitkering, gekoppeld aan meer invulling namelijk sterk wordt tel.: +31 20 43 13 748 voor het nederlandse pensioensysteem op de tocht
beleggingsrisico. afgeweken van de peer group zal een wordt gezet. Zelden is de pensioendiscussie zo hevig
goede verantwoording zelfs nog geweest als nu. Waar het heen gaat is dus moeilijk te
Dit roept ook direct de vraag ten noodzakelijker zijn. voorspellen, maar de huidige wettekst zou dus mogelijk
aanzien van investment beliefs op. historische waarde kunnen gaan kennen.
Er zal nu meer dan in het verleden 3. MaatManBereKeninGen
intensief moeten worden nagedacht en alM-studie Het boekje kunt u gebruiken als naslagwerk en heeft een
over de aanpak van het beleggings- De voorgaande gedachtevorming zodanig formaat dat u het altijd makkelijk met u mee kunt
risico en de motivatie daarachter. kan worden onderbouwd met nemen, terwijl de belangrijkste wet- en regelgeving toch
Communicatie naar de betrokkenen maatmanberekeningen. Die maken is opgenomen.
zal op dit punt nog essentiëler inzichtelijk wat een mogelijk aange-
worden dan nu al het geval is. paste regeling kan betekenen voor U kunt de uitgave bestellen door een mail met uw
de rechten van individuele werkne- gegevens te versturen naar marketing.nl@mercer.com
Ook het aspect premiehoogte wordt mers. Verder kan een ALM-studie tevens kunt u via onze website www.mercer.nl een
wellicht (opnieuw) actueel. Als wenselijk zijn voor een scenarioana- exemplaar aanvragen.
bijvoorbeeld een vaste premie wordt lyse en voor toetsing van het beleg-
afgesproken, hoe hoog is deze dan? gingsbeleid.
En als bijstorting wordt afgeschaft,
hoe wordt de transitie dan vormge- Mercer houdt u op de hoogte van al
geven? Bij een overgang naar het deze ontwikkelingen en is u uiteraard
nieuwe toezichtskader FtK2, zal graag behulpzaam bij het hele
discussie moeten worden gevoerd traject.
10 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 11

7. is het zover dat het onderwerp VELE SMAKEN verwacht. Feitelijk is dat dan ook het
‘beschikbare premie’ tijdens CAO- Evengoed als er een groot verschil is enige overblijvende verschil tussen
onderhandelingen niet langer direct tussen verschillende vormen van beide varianten. Bij een middelloon-
naar de prullenbak wordt verwezen, defined-benefitregelingen (bijvoor- regeling is de premie nog steeds een
maar dat zinvolle discussie mogelijk beeld eindloon met gegarandeerde mogelijk variabele resultante; bij een
blijkt. Dat was in het verleden wel indexatie versus middelloon met beschikbare-premieregeling is de
eens anders. voorwaardelijke indexatie) kent ook hoogte van de premie vooraf
de categorie beschikbare premie een duidelijk en constant. Dat laatste
vervaGinG van de traditio- heel spectrum van mogelijke sluit aan bij de strekking van het
nele teGenstellinG verschijningsvormen. Aan het verste Pensioenakkoord. Voor het overige is
Op grond van het Pensioenakkoord eind ervan zien we een regeling die tussen beide regelingen eigenlijk
zal er straks sprake zijn van een doorgaans opdoemt als we het nauwelijks verschil meer. De assets
zekere mate van overdracht van hebben over beschikbare premie, worden collectief beheerd, tussen-
risico op de deelnemers. Uiteraard namelijk een regeling waarbij de tijdse aankoop van pensioenaan-
betekent dit niet dat een beschik- deelnemer zelf een spaarpot spraken maakt de deelnemer op de
bare-premieregeling in dat geval opbouwt op basis van een standaard pensioendatum onkwetsbaar voor
onvermijdelijk is. Op de keper beleggingsmix, met daarbij even- tegenvallende marktrente of
beschouwd kunnen we echter tueel een afwijkende, eigen beleg- verslechterde sterftekansen, terwijl
stellen dat het ooit zo duidelijk gingskeuze. Net als bij Pavlov’s hond, de regeling bovendien nog een
ogende onderscheid tussen die direct ging kwijlen bij het horen zekere mate van solidariteit bevat.
binnenKort einDe defined-benefitregelingen enerzijds
(waarbij pensioenen ‘gegarandeerd’
waren) en defined contribution
van de bel voor het eten gaan de
gedachten van veel mensen direct in
de richting van deze vorm van
Voorts kan er bij beide regelingen
sprake zijn van indexatie.
aan Db en Dc?
de hooGte van de preMie
het pensioenlandschap heeft In het hierboven aangehaalde
voorbeeld is de hoogte van de
nu veel meer weg van één groot premie feitelijk nog het enige
wezenlijke verschil tussen defined
schemergebied van allerlei benefit en beschikbare premie.
Overigens is dat ook in hoge mate
Hoewel de trend naar beschikbare-premieregelingen soorten regelingen. het geval bij andere vormen van
beschikbare premie, zoals target dc
wereldwijd duidelijker zichtbaar is dan in Nederland, lijkt anderzijds (waarbij dit expliciet niet beschikbare premie als het gaat om of Structured DC. Vanuit dat
het er nu inderdaad op dat de aandacht binnen Neder- zo was) gaandeweg vervaagd is, beschikbare-premieregelingen. Aan uitgangspunt wordt vervolgens het
landse bedrijven voor een mogelijke overstap op een waardoor het pensioenlandschap het andere eind van het spectrum besluit van het Ministerie van
nu eigenlijk veel meer weg heeft van zien we een beschikbare-premiere- Financiën (het ‘staffelbesluit’)
beschikbare premie sterk toeneemt. Over het laatste jaar is één groot schemergebied van geling waarbij de door de werkgever relevant. Op grond daarvan wordt
tim Burggraaf
hierover weliswaar nog geen exacte marktdata voor- allerlei soorten regelingen, in en de werknemer gezamenlijk wel eens gesteld dat de hoogte van
Nederland al vrij snel aangeduid beschikbaar gestelde premie direct de premie gemaximeerd is op een
Retirement, Risk & Finance handen, maar Mercer kan vanuit zijn pensioenpraktijk toch met ‘CDC-achtig’. Het lijkt erop dat in annuïteiten wordt gestort; een zodanig niveau dat opbouw van een
een toename signaleren in de stroom van (zeker ook van Nederland hiermee een vluchtroute verschijningsvorm die zo fundamen- goed pensioen onmogelijk is.
grote) bedrijven die nadenken over de introductie van een heeft gevonden om te kunnen teel anders is dat die eigenlijk meer Inderdaad is er indertijd het nodige
ontsnappen aan het lokaal door- verwantschap met een middelloon- misgegaan bij het vaststellen van de
vorm van beschikbare-premieregeling. gaans als vies aangeduide woord regeling vertoont. uitgangspunten van deze staffel.
‘DC’ en de voordelen ervan langs Anno 2011 wordt dat alleen maar
Blijkbaar hebben verschillende factoren, zoals het feit dat pensioen andere wegen te behalen. In mijn Met recht kan de vraag gesteld duidelijker. Immers, dat pensioen-
factoren die de Nederlandse pensi- op de ondernemingsbalans zichtbaar optiek is dit typisch nederlands worden wat hierbij nu nog werkelijk toezeggingen niet zouden moeten
oenmarkt de afgelopen jaren hebben is geworden, de volatiliteit en de gedrag waarmee we als volk netjes het verschil is met defined benefit. uitgaan van een rekenrente van 4%
beïnvloed een ‘perfect storm’ hoogte van de pensioenlasten, de door deze lastige discussies heen- Als de premie voor een pensioenre- en een inflatie van 0% snapt zelfs
teweeggebracht, op grond waarvan lage marktrente en daarmee de zeilen zonder duidelijke stelling- geling even hoog is als die van een mijn dochtertje van tien jaar, aange-
Nederland zich langzaam maar zeker kostprijs van pensioen, de mogelijke name en zonder iemand voor het andere soort, zou ceteris paribus zien tegenwoordig het Jeugdjournaal
aansluit bij de wereldwijde trend. Het afstempeling van pensioenen en tot hoofd te stoten. immers ook dezelfde hoeveelheid tegenwoordig items heeft over dit
gaat hierbij om een combinatie van slot het Pensioenakkoord. Inmiddels pensioen moeten kunnen worden soort onderwerpen. Het staffelbe-
12 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 13

8. wordt gestort als in een middelloon-
uw MeDewerKer
uitZenDen naar het
regeling. Per definitie is er in dat
geval geen sprake meer van latente
kostenstijging of –volatiliteit, terwijl
dergelijke regelingen fundamenteel
niet of nauwelijks anders zouden zijn
dan defined benefit regelingen. buitenlanD:
tot slot
Resumerend zou ik willen stellen dat
‘De KoSten gaan Voor De baten uit’
defined benefit regelingen gaan-
deweg hun karakter van garantie
verliezen en naar het midden van het
spectrum opschuiven. Zo
beschouwd zien we defined benefit
zich steeds verder van het speelveld
verwijderen. Anderzijds schuift de
Pavlov-versie van beschikbare
premie steeds verder op naar het
midden, waarmee deze voor de
Nederlanders een serieuzer alterna-
tief gaat vormen en de klassieke
defined contribution ook enigszins
van het speelveld verdwijnt. In het
midden van dit veld treffen beide
varianten vervolgens elkaar en
blijken ineens erg verwant. Is dat dan
wellicht de toekomst?
sluit stamt dan ook uit een funda- wordt voorbijgegaan is het feit dat De afdeling ‘glazen bollen’ heb ik nog
menteel andere tijd, met een het staffelbesluit niet dwingend is en niet kunnen vinden, dus ik moet u
oorsprong in de jaren ‘90. Met de terzijde kan worden gesteld. In dat het antwoord op deze vraag voor-
nodige fantasie kan de stelling geval kan een gang naar de Belas- alsnog schuldig blijven. Wél wil
geponeerd worden dat de wereld er tingdienst of het Ministerie vervol- Mercer graag met u spreken over de
in de jaren ’90 economisch anders gens noodzakelijk of wenselijk zijn; vele verschijningsvormen van
beschikbare-premieregelingen. Het
waar regelmatig aan wordt voor- Pensioenakkoord reikt u daar een
mooi moment voor aan. Om struc-
bijgegaan is het feit dat het staffel- tuur aan te kunnen brengen binnen
alle mogelijkheden hebben we voor
besluit niet dwingend is en terzijde u grappige tool ontworpen, die we
hierbij graag met u delen. En zo
kan worden gesteld. eindigen we dan toch nog met een
stukje goed nieuws.
Een medewerker naar het buitenland sturen terwijl uw
uitzag, en dat de aannames voor het iets waar de sociale partners soms
organisatie kritisch op de kosten moet letten is een
besluit destijds acceptabel waren. tegenop zien – mijns inziens ten complexe en uitdagende beslissing waarbij HR een belang-
Echter, naar mijn mening was het onrechte. Wanneer het staffelbesluit Heeft u vragen of wilt u meer informatie, neem
rijke rol kan spelen. ‘Hoeveel gaat dit kosten?’ is een vraag
toen al niet realistisch om te veron- terzijde wordt gesteld en een meer dan gerust contact op met uw Mercer-consultant
derstellen dat een gemiddeld realistische beschikbare-premietabel of met tim Burggraaf. die ik in het verleden als Expatriate Manager vaak gesteld
rendement van 7% per jaar over de wordt gedefiniëerd, kan een model kreeg. een grove stelregel is dat een typische langetermijn- Marijke Have
gehele looptijd passend was in het worden geconstrueerd waarbij in een E-mail: tim.burggraaf@mercer.com
licht van de toen gangbare asset mix. beschikbare-premieregeling nage- tel.: +31 10 40 60 874
uitzending de organisatie twee- tot driemaal meer kost dan Information & Product Solutions
Waar in ieder geval regelmatig aan noeg dezelfde hoeveelheid premie het normale jaarsalaris.
14 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 15

9. Elke twee jaar ondervraagt Mercer Bedrijven richten hun focus ook op • bedrijven die zich bekommeren om ting om zodoende het hele inkomstenbelasting (indien netto Ook voor de uitgezonden mede-
bedrijven wereldwijd over hun beleid correcte naleving van de juridisch en het feit of ze nog wel voldoende verwerkingsproces rondom afspraken gemaakt worden). werker en het meereizende thuis-
en praktijk aangaande expatriate fiscale regelgeving en hun kennis geschikte kandidaten voor interna- huisvesting te vereenvoudigen2; Sommige van deze kostenposten front zijn er gevolgen die moeilijk in
management1. Wat voor uitdagingen hiervan. In de meeste gevallen is de tionale uitzendingen hebben, • lagere bijdragen vanuit europese kunnen pas na afloop van een een financiële waarde zijn uit te
ondervinden de bedrijven, welke werkgever verantwoordelijk voor kunnen selecteren of behouden; bedrijven in de kosten voor belastingjaar worden vastgesteld. drukken, zoals suboptimaal pres-
veranderingen hebben organisaties afdracht van belasting in zowel het • grotere nadruk op evenwicht internationaal onderwijs en Daarnaast zijn er de kosten voor teren als gevolg van een werkomge-
doorgevoerd in hun beleid, welke thuisland als het ontvangende land. tussen investering in, en opbrengst stimuleren van het gebruik van externe adviseurs en andere ving ‘waarin alles anders gaat’, stress
trends zijn er? Incorrecte naleving hiervan is een van internationale mobiliteit (ROI); lokale scholen. Ook hoger onder- providers. Een grove schatting op als gevolg van een veranderende
• bedrijven die te maken krijgen met wijs en peuteronderwijs worden de achterkant van een a4-tje levensstijl voor meereizende part-
een grove stelregel is dat een steeds meer verschillende landen
die min of meer onveilig of
minder vaak vergoed;
• toekennen van maxima aan
voldoet in deze tijd niet meer. ners met een eigen loopbaan, of
huwelijksproblemen en zorgen om
typische langetermijnuitzending de onprettig zijn (‘hardships’);
• grotere diversiteit onder expatri-
vergoedingen (indien deze op een
percentage van het inkomen zijn
‘Return on investment’ is een
veelbesproken thema in de Expa-
kinderen.
organisatie twee- tot driemaal meer ates ten aanzien van man-vrouw,
nationaliteit, thuisbasis.
gebaseerd);
• wijzigingen in het ‘home leave’
triate HR-wereld. Maar voordat
vastgesteld kan worden of een
psychologen en arbeidsdeskundigen
hanteren de zogenaamde ‘life event
kost dan het normale jaarsalaris. Wat voor BesparinGen
reisbeleid: voornamelijk economy
class;
uitzending succesvol is (de ‘return’)
zullen de doelen voor alle betrok-
scale’ van Holmes & Rahe (uit ABC
van psychische problemen op het
Worden er dan noG steeds (vaak onzichtbaar) financieel risico, heBBen Bedrijven door- • schrappen van vergoedingen voor kenen helder moeten zijn omdat er werk, van Prevo & van Burik, 2020
expats uitGeZonden? doordat naderhand correcties moeten Gevoerd? clublidmaatschap; anders geen meetpunt is. Inzicht in Schouten & Nelissen) om eenmalige
Jazeker, het totaal aantal internatio- plaatsvinden of zelfs boetes door de Minder uitzendingen en afslanken • niet langer automatisch een auto de kosten vooraf en tijdens de gebeurtenissen in privésituaties die
nale uitzendingen bij de deelne- buitenlandse fiscus worden opgelegd. van arbeidsvoorwaarden: van de zaak in het buitenland ter uitzending is cruciaal voor het stress kunnen veroorzaken te
mende bedrijven is niet afgenomen. beschikking te stellen, maar een opmaken van een balans van kosten classificeren. Hoewel ‘expatriate
Het merendeel van deze bedrijven Waar wijzigingen in het expatriate • verminderen van het aantal vervoersbijdrage aan te bieden. en baten. worden’ daarin niet genoemd staat,
geeft zelfs aan dat ze te maken beleid voorheen niet altijd voortva- niet-essentiële zakenreizen; zou het hoog eindigen omdat het
hebben met een toename hiervan. rend werden doorgevoerd, worden • expatriate contracten vervangen WaaroM is inZicht in de De organisatie kent ook kosten en/ een combinatie is van een aantal
Als voornaamste doel van de uitzen- kostenbesparende beleidswijzi- door lokale arbeidscontracten en Kosten Zo BelanGrijK? of baten die bij afloop van de stressoren die gelijktijdig optreden,
dingen noemen ze het uitbreiden van gingen noodzakelijkerwijs wél snel emolumenten; Om niet halverwege een uitzendter- uitzending moeilijk of helemaal niet zoals verandering van werkomge-
de business, aanwenden van aangebracht. Bedrijven zoeken naar • herzien van bestaande service mijn voor onaangename financiële te meten zijn. Immers, hoe druk je ving/baan, werkloos worden (de
specifieke kennis, opdoen van een policy die wereldwijd toepasbaar afspraken met providers (verhui- verrassingen te komen staan is het de waarde in geld uit van (in) expatriate partner), een verhuizing,
ervaring met bepaalde projecten en is om zodoende kostbare uitzonde- zers, belastingadviseurs, etc.); belangrijk om voorafgaand aan de effectiever functioneren in een het wegvallen van vaste vrienden en
ontwikkelen van iemands leider- ringen en één-op-één afspraken te • verlagen van het aantal uitzen- beslissing iemand uit te sturen met internationale omgeving, of van de sociale omgeving, zorgen om het
schap en loopbaandoelen. Kortom, kunnen vermijden. Ook wordt dingen; welzijn van de kinderen en mogelijke
het blijkt dat internationale uitzen-
dingen ondanks de wereldwijde
nadrukkelijk gekeken naar de totale
kosten van uitzendingen en aanwe-
• langetermijnuitzendingen
vervangen door kortetermijnuit-
ook voor de uitgezonden mede- toename van het aantal ruzies met de
(huwelijks)partner.
economische crisis nog steeds
belangrijk zijn voor het bereiken van
zige besparingsmogelijkheden. zendingen en pendelconstructies;
• differentiëren van expatriate
werker en het meereizende thuisfront Het is voor u als werkgever van
de bedrijfsdoelstellingen. Wat voor ontWiKKelinGen
Zijn er in expatriate
arbeidsvoorwaarden naar de soort
uitzending.
zijn er gevolgen die moeilijk in een belang dat u van te voren te bedenkt
hoe u wilt omgaan met de privéom-
IS ER EEN ANDERE
aanpaK van expatriate
ManaGeMent?
• grotere diversiteit aan expatriates Afslanken van arbeidsvoorwaarden
financiële waarde zijn uit te drukken. standigheden van uw medewerker
en dat u weet wie er binnen uw
ManaGeMent ontstaan? die hun thuisbasis hebben in is ook een manier van kostenbespa- als doel inzicht in de totale kosten te individuele persoonlijke groei als organisatie het welzijn in de gaten
uit het onderzoek blijkt dat 88% van ontwikkelde en opkomende landen ring. Bedrijven uit het onderzoek verkrijgen. Hiermee kan een goede gevolg van buitenlandervaring? Hoe houdt en het contact onderhoudt,
de bedrijven hun expatriate beleid (Brazilië, India, China); hebben dit gedaan door: afweging gemaakt worden en gaat u om met het negatieve beeld om zodoende problemen vroegtijdig
wijzigen of hebben gewijzigd. Interne • grotere variëteit in de soort en duur • verlaging van de koopkrachtcor- kunnen kosten goed gebudgetteerd dat bestaat over ‘uitgezonden te kunnen signaleren.
processen worden kritisch tegen het van de uitzending: short-term, rectie (cost-of-living allowance) in worden. Het totale kostenplaatje worden’ en dat bij het personeel kan
licht gehouden en afgewogen: commuter, rotational; de meeste regio’s en sectoren bestaat, behalve uit het netto expat ontstaan als begeleiding en commu- De uiteindelijk beste wijze van
Kunnen we efficiënter werken door • afnemende mobiliteit, als gevolg door van een lagere cost-of-living salaris (vaak uitbetaald in meerdere nicatie vanuit HR tekort schieten, er kostenbesparing is het vooraf
meer gebruik te maken van expa- van zorgen om de onderbroken index uit te gaan; valuta) ook uit diverse expatriate teveel ‘individuele deals’ worden selecteren van de juiste persoon,
triate management technology? continuïteit van de loopbaan van de • afroming van genereuze huisves- benefits die moeten worden gemaakt over het expatriate pakket inclusief achterban, om te kunnen
Moeten we nog wel alles zelf doen, of meereizende partner, de balans tingsvergoedingen: huurvergoe- meegeteld, zoals verhuiskosten of een aantal expats zonder baan weten wat er speelt en wat nodig is
kunnen we delen van het werk tussen leven en werken en overige dingen zijn verlaagd, waarbij heen en terug, de auto, premies zijn teruggekeerd en uw organisatie om uw expats optimaal te kunnen
uitbesteden? Hoe kunnen we nog familiegerelateerde zaken (zoals steeds vaker wordt afgezien van voor de sociale verzekeringen, vervolgens moeten verlaten? laten functioneren.
beter de juiste kandidaat selecteren? zorgen voor ouders); een eigen bijdrage voor huisves- bedrijfspensioenpremies en de
1. Global Mobility consulting & Benchmarking research, Mercer international 2. Eigen bijdrage van de werknemer voor huisvesting in het buitenland, die vaak gepaard gaat met
16 Mercer Signaal | DeceMber 2011 assignment survey (ias) 2010. conclusies zijn gebaseerd op de wereldwijde groep; vergoedingen voor het verhuren/verkopen van het eigen huis in het thuisland. Mercer Signaal | DeceMber 2011 17
resultaten worden gerapporteerd op regio en sector

10. Bedrijven die hun expatriate kosten zouden kunnen resulteren in waarin de typische expatriate
De rol Van hr bij ingrijpenDe
optimaal monitoren hanteren in hun
expatriate HR-beleid bijvoorbeeld
een of meer van de volgende
‘uitzitten’ of voortijdige beëin-
digen van een uitzending.
• Jaarlijks worden de ingeschatte
toelagen geleidelijk worden afge-
bouwd. fuSie en oVernaMeproJecten.
stappen: kosten met de werkelijke kosten
vergeleken. Mede hierdoor
Om een en ander met succes in de
praktijk te kunnen brengen is het
hr M&a playbooK: het begin Van een winnenDe Strategie
• hr kan met behulp van gespeciali- ontstaat zicht op de uitvoering van voor alle betrokkenen essentieel om
seerde software efficiënt kosten- het expatriate beleid en de interne goed inzicht hebben in de vele
berekeningen maken voor alle processen. verschillen tussen het thuis- en
jaren van een voorgenomen gastlandpakket. Het gaat hierbij dan
uitzending naar het buitenland. Uiteindelijk is de beste wijze van niet alleen om beloningscompo-
• voordat een uitzending definitief kostenbesparing het kiezen van de nenten (salaris en secundaire
in gang wordt gezet is voor de juiste persoon voor de buitenlandse arbeidsvoorwaarden), maar ook om
kosten en de beslissing formele functie. het in kaart brengen van de
goedkeuring van hoger manage- gevolgen voor de pensioenvoorzie-
ment vereist. expatriate: Go local? ning, de ziektekosten, uitkeringen
• uitzonderingen op een expatriate de typische expatriate constructie bij arbeidsongeschiktheid en
arbeidsvoorwaardenpakket waarbij bestaande arbeidsvoor- werkloosheid, nabestaanden,
moeten door hoger management waarden in het thuisland de basis arbeidsrecht en fiscale gevolgen.
worden goedgekeurd. vormen voor het expatriate pakket Hierin kunnen de specialisten van
Mercer met al hun kennis van
uiteindelijk is de beste wijze genoemde onderwerpen op interna-
tionaal gebied een rol spelen3.
van kostenbesparing het kiezen Voorjaar 2012 organiseert Mercer in
van de juiste persoon voor de Amstelveen wederom een training
‘Introductie expatriate management
buitenlandse functie. & compensation’.
• Zowel de ‘afgevende’ als ‘ontvan- (‘home-host’ benadering, of
gende’ managers/bedrijfsonder- ‘balance sheet’) is ooit ontwikkeld Als bedrijven een fusie of overname overeenkomen,
delen tekenen voor de totale omdat uitzendingen naar het
kosten en de onderlinge verdeling buitenland tijdelijk waren. De
gaat het in eerste instantie om het bepalen van de juiste
ervan. werknemer zou na afloop van de prijs. Andere zaken - zoals het daadwerkelijk laten samen-
• vooraf worden verwachtingen van uitzending terugkeren, naar een werken van de twee organisaties - worden op de lange baan
werknemer, gezin en manage- nieuw land uitgezonden worden, of
ment ten aanzien van de uitzen- blijven. In de praktijk blijken heel geschoven. De ironie wil echter dat het verwaarlozen van
ding besproken. De partner wordt wat expatriates (ongemerkt) Mandy schreuder dit soort ‘zachte’ aspecten ten koste gaat van de financiële
betrokken in de gesprekken met jarenlang een volledig expatriate Mergers & Acquisitions
HR over het contract en de pakket te ontvangen of zelfs een
doelstellingen van de deal.
begeleiding. huis te hebben gekocht in het
• Bij de selectie van de juiste gastland (wat niet direct als tijdelijk Mondiaal onderzoek door Mercer en sleutelmedewerkers staan ook in de Want hoe groter de culturele
kandidaat wordt ook gekeken naar kan worden aangemerkt). de Economist Intelligence Unit top zes van belangrijkste factoren. verschillen tussen de bedrijven, hoe
de privésituatie van de (maart 2008) onder directieleden langer het duurt voordat er een
aanstaande expatriate en diens Meer en meer bedrijven, hoewel heeft aangetoond dat het omgaan Culturele verschillen kunnen leiden financieel voordeel uit de transactie
interculturele effectiviteit. nog steeds niet het merendeel, Voor meer informatie over deze training, of bij met cultuurverschillen tussen de tot obstructie in een ‘natuurlijke’ wordt behaald. Belangrijke sleutel-
Mochten er risico’s zijn dan volgt nemen in hun expatriate policy op vragen over expatriate management als zodanig fuserende of samenwerkende samenwerking tussen de twee figuren vertrekken vanwege de
extra begeleiding door specia- dat de typische expatriate arbeids- neemt u contact op met Marijke Have of uw organisaties en het integreren van organisaties. En niet alleen op de onzekerheid over hun toekomst
listen op dit gebied. voorwaarden na een bepaald aantal contactpersoon bij Mercer. de medewerkers de twee voor- werkvloer, ook het management kan binnen de nieuwe organisatie.
• hr onderhoudt een goede band jaren komen te vervallen en dat naamste uitdagingen bleken bij hun dwarsliggen. Er is onwil om exper- Leidinggevenden krijgen weinig
met de uitgezonden medewerker daarvoor een lokaal arbeidscontract E-mail: marijke.have@mercer.com meest recente fusie of overname. tise te delen, adequate beslissingen talent en deskundigheid uit de
en zijn gezin. Hierdoor kan HR in de plaats komt. Eventueel wordt tel.: +31 20 43 13 934 Het creëren van werknemersbetrok- te nemen en teamprestaties neer te nieuwe pool van medewerkers.
tijdig problemen signaleren die een overgangsperiode bedongen kenheid en het behouden van zetten. Daarnaast komt het voor dat beide
3. in samenwerking met een andere partij voor fiscaal/juridisch advies.
18 Mercer Signaal | DeceMber 2011 Mercer Signaal | DeceMber 2011 19