1. // wetenschap en praktijk
Pensioenfondsbestuurder:
je zal het maar zijn!
Door Haitse Hoos, partner bij AssetAdvisors BV
De huidige pensioenfondsbesturen krijgen meer dilemma’s voor hun kiezen
dan ze ooit hadden verwacht. De publieke opinie hebben ze regelmatig tegen
zich. Het volgende dilemma: dat van een laag rendement, dient zich al aan.
H
ebben pensioenfondsen het veel belangrijker. Immers op die wijze opgebouwd. Doordat de mensen steeds
nu allemaal zo slecht gedaan? is het toekomstig pensioen voor hen ouder worden, is de pensioenduur
Hierop is het antwoord: nee. nu te financieren tegen een accepta- bijna verdubbeld. De premies zijn
Het vermogen van de pensioenfondsen bele premie. Met het op lange termijn dat echter niet. Daarnaast zijn in het
is hoger dat het ooit is geweest. Echter afdekken van de verplichtingen (door verleden allerlei VUT en prepensioen-
door de wijze van berekenen zijn de bijvoorbeeld het afsluiten van 40 jaar regelingen geïnitieerd, waardoor
verplichtingen harder gestegen dan swaps) wordt aan dit grondbeginsel mensen naast het langere pensioen al
de waarde van de bezittingen. De voorbij gegaan. De huidige jongere eerder konden stoppen met werken en
dekkingsgraad is dan ook lager dan (deelnemers van een pensioenfonds waren er premieholidays. Dit is veelal
gewenst. Door de lage rendementen tot pakweg 45 jaar) is vooral met niet- ook gefinancierd uit de pensioen-
is er nu meer vermogen nodig om de afdekken gediend. Afdekken levert niets fondskas. Dat was toen allemaal
toekomstige betalingen te kunnen op, omdat de rente laag is (zie kader). betaalbaar, omdat de rendementen op
doen. Ter voorkoming van een nog Reëel gezien is er zelfs sprake van een de beleggingen hoog lagen. De lage
verder afnemende dekkingsgraad, negatief rendement. Er wordt door de rendementen nu zijn een probleem,
dekken pensioenfondsen hun renteri- toezichthouder en de politiek op de omdat vermogen niet zo snel meer in
sico af. Is dat verstandig? Uit de ALM regels gewezen en deze worden aange- waarde toeneemt.
studies en van actuarissen leren we past. Maar snelheid is geboden.
dat vooral voor ouderen zekerheid van Redenen afdekken onzin
kapitaal van groot belang is en moet Maar hoe heeft het nu zo ver kunnen Het dichtzetten van het renterisico
er voor een vastrentende oplossing komen? De oorzaak ligt bij een aantal op de huidige niveaus levert een te
worden gekozen. Voor de jongeren factoren. Het idee van de pensioen- laag rendement voor de toekomst. Het
met een langere horizon is rendement premie is dat pensioen in 40 jaar wordt onverminderd toezeggen en uitbetalen
van pensioenen bij een dekking onder
de 100% aan de huidige generatie
ouderen, betekent dat de huidige
Renteafdekking levert niets op generatie jongeren dit eigenlijk finan-
ciert. Dat kan en mag natuurlijk niet.
I
n het geval van renteafdekking met swaps wordt een variabele korte rente betaald en Wat er niet is, kan ook niet uitgekeerd
ingeruild tegen een vaste lange rente van bijvoorbeeld 40 jaar. Dat betekent dat 40 jaar worden. Het idee van een DB (Defined
lang de huidige lage 40 jaars swap rente wordt ontvangen en 40 jaar lang de korte rente Benefit) pensioenschema met harde
betaald zal moeten worden. Met de huidige rente is dat een rendement van nog geen nominale toezeggingen is eigenlijk
2% per jaar, vooropgesteld dat de korte rente niet oploopt. In dat laatste geval wordt een systeem dat nooit heeft kunnen
het rendement lager tot zelfs negatief! En dan is er nog geen rekening gehouden met de bestaan. In feite zijn het meer CDC
inflatie die rond (of boven) de 2% ligt en dus bij aanvang van de swap al zorgt voor een (Collectieve Defined Contributie)
negatief reëel rendement en dat 40 jaar lang! Hiermee is dan wel het renterisico afge- regelingen. Iedereen heeft recht op
dekt, maar is er voor de deelnemer tevens een heel groot risico ontstaan van een te laag het rendement dat gemaakt is op zijn
rendement. Nog afgezien van het liquiditeitsrisico voor het onderpand bij oplopende potje geld en het kan niet zo zijn dat
rente. de huidige gepensioneerden op het
potje van iemand anders teren. De
88 FINANCIAL
INVESTIGATOR
Nummer 2 / 2012

2. Foto: Archief AssetAdvisors BV
Het
dichtzetten van
het renterisico op
de huidige niveaus
levert een te laag
rendement voor de
toekomst.
collectieve regelingen binnen een
pensioenfonds zijn uiteraard wel
heel goed en moeten vooral in stand
blijven. Door het loslaten van de
“harde” toezeggingen en eigenlijk dat
wat er niet is af te stempelen binnen de
DB schema’s, kunnen pensioenfondsen
weer ‘normaal’ aan het werk. En dat
betekent: rendement zien te behalen
voor de (jongere) deelnemers en het
kapitaal beschermen voor de ouderen.
Dit allemaal bij een stabiele premie,
die bij zowel werknemer als werkgever
vooraf bekend is. Voor de werkgever
betekent dit ook een verbetering van
de balans. Immers er zijn niet meer
aanspraken dan dat er geld in kas is
van het pensioenfonds.
Is er haast? Ja! In de huidige
situatie zijn de pensioenfondsen
rijk, maar bij een rentestijging gaat,
door de rente-afdekking, heel veel
vermogen verloren. Door snel een
besluit te nemen, kan de huidige Haitse Hoos
waarde worden vastgehouden en
kan er voor de jongeren weer op
echt rendement worden gestuurd,
zodat ook voor hen in de toekomst
een gunstig pensioen te behalen
valt. Daar hoort de onzekerheid van
beleggingsopbrengsten bij, maar het CV
belangrijkste is een hogere verwachte
opbrengst dan in de huidige situatie, 2007-heden: Partner AssetAdvisors BV
waarbij de rente door middel van swaps 2003-2007: CIO VGZ
is ingedekt en de jongere deelnemer 1997-2003: Hoofd Vastrentend Interpolis ( Van Spaendonck)
in feite kapitaal verliest. Het onzeker 1994-1997: Quant en Risk Analist Lombard Odier
maken van pensioenen is een recht dat 1987-1993 Bedrijfseconometrie Erasmus Universiteit
uiteindelijk meer zekerheid oplevert. «
NUMMER 2 / 2012 FINANCIAL
INVESTIGATOR
89