AFT 121 Bahlalerwa

1. DIPEGO
BAHLALERWA
MALOK0 A SEHLOPHA
1. TSHIRELETSO PRECIOUS SATHEKGE
2. RAISIBE RAPULANA
3. SIYABONGA MAPHANGA
4. MMANAKA THATO LEGARI
5. MMAKGOTSO MOGANE
6. BISHOP THOTSE
10/29/2023 Sample Footer Text 1
This Photo by Unknown Author is licensed under
CC BY-NC-ND

2. DITABA KA GA KGOSI MAKGOBA
Rena Bahlalerwa kgoši ya rena ke Mamphoku Makgoba ke mmina
Tlou!!!Makgoba o tšwa nageng ya Zimbabwe go swana le Magoši ao a
latelago: Modjadji, Mghombane Gheghana. Makgoba o tswalana le
merafe yeo e latelago Batswana,Basotho, Bakalanga le Batua. Lefelo
leo le bitšwago Makgobaskloof le theilwe ka morago ga leina gagwe.
Makgoba o ile a ba o mongwe wa bao ba lwago le batho bašweu ka
nako yela batho bašweu ba thopa dinaga. Makgoba o ile a swarwa
efela Kgoši Modjadji a tšwela pele ka go lwa ntwa yeo. Makgoba o ile
a kgaolwa hlogo ka ge ba be ba mmona e le tlhobaboroko maphelong
a Maisimane.Le lehono ga go tsebjwe le moo a phuthilwego gona.

3. SERETO SA BAHLALERWA
Ke boi bja mmatlogotlo, ke ba ga seaka sa Morena sa mmane‘a kgoši ba ga
Ramatlakana. Ke batho ba bo mmalegale ‘a mmatabane ,legaga la go šiiša
bašemane go namela. Ke batho ba bo segotlhe sa mmadikane‘a matsemela.
Ke batho ba bo tshošene se tšwa mmateng ya tšwa ka mmateng ya kgotlha. Ke
ditlogolo tša Mogobo, Mogobo o mogolo wa go nwa dipitsi le dikgokong, kgokong
ye ntsho letlalo la rakgadi ngwana wa Mokoka motiadi. Ke batho ba mololo molwa
ntwa molediane‘a noka makadikwe.Phaswane lesolo le legolo okare lepogo.Ke itše
kobo e tloditšwe mmapa, ke bana ba bo roto ya bontshadi mabuša ka thomo. Roto
selaodiša ntwa. Roto ye bogale legadima le tšwa puleng la tšwa kgohlo ya
madikane ‘a Matsemela Agee! Bahlalerwa ba boi bja matlogotlo ke bana ba
maswediša pitša ye kgolo pitša tša mešidi. Lephaswane ke lesolo le legolo ke a
lepogo. Boi bja mmatlogotlo boi bja go patagana le lesogo. Bahlalerwa wee! Ge ba
go loya le wena itwele .Ke Bahlalerwa ba go ila selwane. Boi wee! Ke boi bja
Mmatlogotlo.

4. MORERO
• MORERO KE ENG?
Morero ke molaetša goba thuto yeo mongwadi a ratago go e
tšweletša ka sengwalwa sa gagwe. Morero o lebane le thuto
yeo mongwadi a ratago go lemoša mmadi mo bophelong.
Gore morero o tle o bonagale gabotse, mongwadi o diriša
dithekniki tša thulaganyo ,go swana le
tekolanthago,tekolapejana ,go hlakahlakanya ditaba, go
latelaganya ditaba ,boipoeletšo,poeletšo ya ditiragalo bj,bj.
Thulano le maatlakgogedi di godiša morero wa mongwadi.

5. MORERO WA LEGOKOLODI LA MAREGA
• Leina la kanegelokopana ye le nyalelana le morero wa
kanegelokopana ye ka lebaka la gore, Itlhobogeng le Molwantwa ba
be ba nyaka go ba le ngwana yeo e lego wa bona.Eupša ka ge
legokolodi la marega mebala ya lona e sa tsebje ,ba be ba na le
tshepo ya gore ngwana wa bona o tla gola e le ngwana wa go loka a
tsene sekolo gomme a be le bokamoso bjo bo kaone. Eupša ka ge e
maswi e sa itswale, Pano o ile a gola e le ngwana yoo batswadi ba
gagwe ba bego ba sa ba lebelela gore e ka ba yena .

6. BOTSEKA KE ENG?
• Botseka bo lebana le bosenyi,nyakišišo le kotlo. Legokolodi la marega ke kanegelokopana ya
botseka bja go lebana le bosenyi bja Pano setšhabeng.
DINTLHA TŠE THARO TŠA BOTSEKA
• BOSENYI
• Bosenyi ke tiragalo ye elego kgahlanong le molao wa naga.
• NYAKIŠIŠO
Letseka la nyakišišo ka bosenyi bjo bo tšwelelago pukung.
• KOTLO
Ke ka fao bosenyi bo fedišitšwego ka gona ka gare ga kanegelokopana.

7. BOSENYI BJA PANO SETŠHABENG
• Pano o ile a re a le ka toropong ya Polokwane a sepela lefelong leo boradifatanaga ba
beago difatanaga gona, a hwetša mong wa sefatanaga a se tlogetše.Se be se šetse se
hlokometšwe ke ngwana wa gagwe ,a se utswa ka ge ngwana woo a be a sa romilwe
ke tlhago ka morago ga sefatanaga.
• O ile a tlogela sefatanaga sela a se utswitšego go bagwera ba gagwe, a kitimela gae go
ya go utswa tšhelete ya go tšhela makhura le ya gore ba ipshine. O ile a utswa le
sethunya sa tatagwe ka yona nako yeo.
• Yo mongwe wa bagwera ba Pano o ile a ntšha thipa a hlaba yo mongwe molaleng.Se
se diregile ka morago ga gore go be le ngangišano ya gore ke mang yo a swanetšego
go dula ka morago, ka ge maphodisa a be a tla lemoga gore go na le mokgwa ge ba ka
tlala ka pele.

8. BOSENYI BJA PANO SETŠHABENG
• Pano o ile a ntšha sethunya seo a se utswitšego a se fa yo mongwe wa bagwera ba gagwe
gore a thuntšhe maphodisa gore ba se ba šale morago.Seo se diregile morago ga gore
Maphodisa a ba šale morago a ba leletše molodi wa koloi ya maphodisa ka ntle ga lefelo la go
tšhela makhura.
• Pano o rile go bona gore bagwera ba a lahletša a bona bokaone e le gore a phele le
makgarebe. O be a ba fa ditshelete gomme a ba roba maoto ka go latelana.
• Pano o ile a gapeletša go otlela le ge a be a tagilwe a ekwa le maroko. O rile a le tseleng a
otlela a gatelela ke dihlabi mmeleng gomme a kgetha go se botše motho. Di ile tšamo gatelela
kudu gomme koloi ya tšwa tseleng ya menoga ga raro mo go ilego gwa hlokofala bagwera ba
gagwe le makgarebe ao ba be go ba sepela le wona.

9. NYAKIŠIŠO
Nyakišišo ya maphodisa.
• Maphodisa a nyakišiša sefatanaga seo bo Pano ba bego ba se otlela.
• Pano le bagwera ba gagwe ba rile ge ba etšwa lefelong la go tšhela
makhura, ba tlaletšwa ke molodi wa sefatanaga sa maphodisa le lebone
la mmala wa leratadima.
• Maphodisa a ile a bitšana ka megala gore ba thibe ditsela. Morago ga
gore ba mo sware, Pano o ile a swanela ke gofa maphodisa bohlatse bjo
bo tletšego le maina ka moka a bagwera ba gagwe.
• Nyakišišo ya baoki.
• Baoki ba nyakišišitše bolwetši bjoo ba bego ba bo bona mmeleng wa
Pano efela ba sa kwešiše gore molato ke eng.

10. KOTLO
• Pano o rile go ema morago ga go bona gore go tšhaba a go thuše,
maphodisa a fihla a mo swara a mo lahlela ka koloing ba leba
kgolegong. Ba swara le bao a bego a sepela le bona le ge ba be ba
hlokofetše.
• Pano o ile a otlwa ka mengwaga ye meraro kgolegong goba
makgolo a senyane a di ranta. Batswadi ba gagwe ba ile ba lefela
gore morwa wa bona a lokollwe.
• Molwantwa o ile a lefa tšhelete go batswadi ba makgarebe ao Pano
a bego a robile maoto.

11. DINTLHA TŠE BOHLOKWA TŠA MORERO WA LEGOKOLODI LA
MAREGA
• Molwantwa o lekile ka maatla gore a be le dikgwebo e le ge a be a leka
go tlogelela morwa wa gagwe lefa.
• Bagologolo ba re “Fihla thupa o senye ngwana “. Se ke seo se dirilwego
ke batswadi ba Pano ka go mo lepeletša le go mo rapeletša ka tšhelete
ge a be a gana go ya sekolong .
• Pano o ile a thoma go itaetša gore yena ga a rate sekolo gwa ba ge
tatagwe a mmotša gore ge a sa rate sekolo ,a ka se kgone go tla go
laola mahumo a gagwe gabotse.
• Pano o rile go kwa seo a hlakana hlogo eupša ka ge dinaka tša go
rwešwa di sa kgomarele hlogo ,o ile a feleletša a tlogetše sekolo.

12. ▪ Pano o be a fela a eya go ipshina le bagwera ba gagwe ka go
kgoga mafola ge go be go se na mošomo o mo ntši kua
dikgwebong.
▪ O ile a utswa tšhelete ya batswadi ba gagwe le koloi ka
toropong ya Polokwane gore a kgone go ya go ithabiša le
bagwera ba gagwe .
▪ Pano e be e le seratantepa.O ile a tsenela tša thobalano le
lekgarebe leo le lego mmeleng.
▪ Itlhobogeng o ile a leka gore o eletša Pano gore a nyale mosadi
efela Pano a se dire bjalo .
▪ Ka ge nyatšamolala e hwela molaleng,Pano o ganne dikeletšo
tša batswadi a sa phetše gabotse eupša a tla a itshola mola
noka e setše e tšwile diripa tše pedi.

13. Tiragalo yeo e bilego gona ka ntle nyana ga toropong lefelo
la go tšhela makhura magareng ga Pano ,bagwera ba
gagwe le maphodisa ge maphodisa a be a leka go fediša
bosenyi bja Pano.Go bile le thulano magareng ga Pano le
batswadi ba gagwe ge ba be ba leka go mo eletša gore a
tsene sekolo.Dithulano tšeo di file mmadi maatlakgogedi a
gore a kgone go bala go ya pele gore a hwetse a morero
wa padi ye.

14. THUMO
• Madiba o atlegile go rulaganya kanegelokopana ye ka
gobane o latetše dinyakwa tša paditseka go tšweletša
morero e lego: bosenyi;nyakišišo le kotlo goba kahlolo.
Morero wa paditseka ye ke go ruta babadi gore e maswi ga e
itswale. Batswadi ba Pano ba lekile ka maatla gore Pano a
tsene sekolo gore a tle a swane le bona ge a gola a be
rakgwebo, efela Pano a se dire tšeo batswadi ba gagwe ba
be ba fišagelela gore a di dire le go di fihlela.

15. TAFOLA YA METHOPO
• MADIBA, M.S. 2000. Mohlomongwe ke Tlhabologo. Sepedi Anthology Of Short Stories,
Shuter & Shooter Publishers (Pty)Ltd, Pietermaritzburg. pp 70-76
• Department Of Basic Education, Feb-March 2016. National Senior Certificate Memorandum,
Sepedi HL P2.
• National Senior Certificate Examination, Nov 2019. Sepedi Home Language Paper II. IEB
Assessment Matters.
• ANON n.d. Sereto Sa Bahlalerwa. @Mohlalerwa. https://vm.tiktok.com/ZMjqrhnh/
Access: 18 October 2023.
• ANON n.d. THE LEGEND OF MAKGOBA| IINFO TZANEEN https://www.iinfo.co.za Access:
18 October 2023.