3. Sererwa
◦ Sererwa ke seo mongwadi a se ngwalago goba a bolelago ka
sona, ke lereokakaretšo leo le ṧupago tabataba yeo mongwadi a
ngwalago ka yona.
◦ Ke kgopolo ye bohlokwa yeo e ṧomiṧwago ke Mojalefa
(1995:19)(a) le Groenewald (1993:8). Borateori bao, ba gatelela
bohlokwa bja sererwa ge ba sekaseka sengwalwa.
4. ◦ Ke karolwana ye bohlokwa ya diteng, ka gore ge monyakiṧiṧi a thoma go bolela ka diteng, go
swanetṧe go no bolelwa ka sererwa pele, ka gobane sererwa se kgokaganya diteng tṧa sengwalo
gore e be kgopana e tee ya go kgwahla.
◦ Sererwa sa ka gare ga padikopana ya Legokolodi la marega, ke nyatṧa molala e
hwela molaleng. Se bonwa ka ge Pano a be a sa rate sekolo ka ge a tshepile gore ke
ngwano a le tee ebile mahumo a tatagwe a tla ṧala le yena. Tṧeo ka moka di ile tṧa
hlakahlakanya hlogo ya Pano, a gwerana le baṧimane ba go kgoga metṧoko, a utswa
sefatanaga, a ba seratantepa, a feleletṧa letheka la gagwe le tṧwele diripa tṧe pedi.
◦ Go tlo sekasekwa sererwa go lebeletṧwe dintlha tṧe di latelago: Ditoragalo, Baanegwa
le Tikologo.
5. Ditiragalo
◦ Ge Grobler(1989:246) a hloloṧa ditiragalo ore ke tṧohle tṧe di diragalago go baanegwa le
mabakeng a o ba ikhwetṧago go ona. Taba yeo e gatelela gore baanegwa ba kanegelokopana ba
swaragane lego dira tiro yeo e itšego.
◦ Groenewald(1993:19) o katoloṧa kgopolo ya Grobler ka gore: Ditiragalo tṧa diteng di lemogwa
ge di latelana. Di kgethologanywa ka lebaka la gore di a fetoga. Phetogo yeo e lebane le
ditiragalo le moanegwakgolo.
◦ Ditiragalo tša ka gare ga padikopana ye di wela godimo ga Pano.
6. Ditiragalo
Go tepeletšwa ga Pano a sa gola.
Pano o be a tepeletšwa go tloga bonnyaneng ebile a rapeletšwa ka tšhelete gore a rate sekolo. Batswadi ba gagwe ba lekile go mo
lemoša gore ge a sa rate sekolo, a ka se tle a laola mahumo a tatagwe gabotse, ya ba hlogo ya Pano e hlakahlakana ka ge a kwele gore
mahumo ke a gagwe.
Go tšeiša Pano lengwalo la go otlela.
Tatagwe o ile go bona gore Pano o godile ka moo ga a rate sekolo, a bona go le kaone gore a mo tšeiše lengwalo la go otlela. Pano o
rile go hwetša lengwalo la go otlela, a thoma go mo thuša dikgwebong. Tatagwe a tlela ke Lethabo ka ge a bona Pano a dira seo a se
ratago ntle le kgapeletšo.
Pano a thoma go gwerana le bašemane ba go kgoga metšoko.
O be a kgoga le bona metšoko ebile ba eya mabjaleng mmogo. Ba ile ba gopola go ya lifelong la boithabišo, efela mašeleng a se gona.
Seo sa hlohleletša Pano gore a tle ka leano ka ge ele ngwana wa melalankgokolo.
Sefatanaga sa go utswa ke Pano toropong.
7. Tšhelete gammogo le sethunya tša go utswa ka
phapošing ya Molwantwa.
Go swarwa ga Pano ke maphodisa.
Leeto la go ya paesekopong le bagwera le
lekgarebetsoko.
Kotsi ya sefatanaga tseleng ya go boela gae.
8. Baanegwa
◦ Bal (1980:14-15) ge a hlaloṧa baanegwa o re ke batho, ge a tṧwela pele o re go ka thwe, baanegwa
ba kanegelo ba ka tṧwelela bjalo ka batho goba dilo. Taba ye e bonala gabotse ge go hlokomelwa
baanegwa ba go swana le ba dinonwane. Se bohlokwa ke gore baanegwa ke bao ba hlolago
ditiragalo goba bao ba bago karolo ya ditiragalo.
9. Baanegwa ka mo padikopana ya Legokolodi la marega ke ba maruga latelago
1. Pano ke morwa wa Molwantwa le Itlhobogeng mola Molwantwa le Itlhobogeng ele batswadi ba
Pano.
2. Mmabatho: ke lekgarebe leo Pano a bego a nyaka go le nyala morago ga go boa sepetlele
3. Paledi : Ke lesogana la lekgarebe leo Pano a ilego a tsenela tṧa thobalano le lona le be le le
mmeleng.
10. Tikologo
Serudu (1980: 83) o hlaloša gore tikologo ke lefelo leo ditiragalo di diregago gona ka nako ye
itṧego. Yona re e bona ka ge e lebane le nako le lefelo. Re na le mehuta ye mebedi ya tikologo e
lego tikologo ya segologolo le ya sebjalebjale.
Tikologo ya segologolo re e bona ge go tṧwelela taba tša segologolo go swana le ge go
bolelwa ka magoṧi le dikoma
Tikologo ya sebjalebjale re e bona ka ge go bolelwa ka didiṧwa tṧa sebjalebjale go swana le
difatanaga le dillathekeng.
11. Nako ye itšego
Mojalefa o hlaloša mohuta wo wa nako ka gore ke nako yeo go yona mongwadi a lemošago babadi ka ga
tiragalo ye e diragetšego ka nako ye itšego, ya go se nepiše nako ya gona thwi.
Mongwadi o re botša ka mokgwa wo Pano a ile a bala melao ya go otlela ka pela a be a tšwelela, lebaka la gore a
atlege ke gore ebe ese dilo tša gore a tsoge ka masa, ga go bolelwe gore ka masa a nako mang mo se
šupanakong.
Re botšwa gore Pano o be a imiša basetsana ka go latelana, ke ka fao ka letšatši le lengwe go ile gwa kopana
bakgalabje le bakgekolo ba Malapa a go fapana, ka moka ba tlile le makgerebe ao a robilwego leoto ka bobedi. Ga
go hlalošwe gore ke letšatši le fe la beke.
Go bolelwa gore ka morago ga gore Pano a lokollwe bookelong o ile a kgopela batswadi ba gagwe tshwarelo,ga
go bolelwe gore Pano o tšwile bookelong ka morago ga dibeke goba matšatši a ma kae. Ke nako ye e akanywago
ke mmadi ka ge e sa elege.
12. Nako ya ditiragalo
Mojalefa (1995: 26) o hlaloša gore nako ya ditiragalo bjalo ka nako yeo
e nago le mathomo le mafelelo, go swana le kgwedi, letšatši, beke le
iri. Ga se nako ye e akanywago, e a tsebega.
Mongwadi o re botša gore Pano o badile melao ya go otlela ka pela a
ba tšwelela ka lebaka la gore e be e se tša go tsoga ka masa, a hlape a
rwale diporogwana a lebe sekolong, a ye go dula diiri tše tshela go ya
go tse šupa a theeleditše.
13. Ka morago ga gore Pano a sware ke maphodisa ba ile ba mo otla ka
mengwaga ye meraro kgolegong goba go patelwe makgolo a
senyane, mongwadi o hlaloša nako yeo Pano ne a tlo e fetša a le
kgolegong pele ga gore go tšwe mašeleng a gore a lokollwe.
Mongwadi o re hlalošetša gore ba ile ba fihla sinemeng kua
Phelindaba, ba ipšhina ka tšohle gomme ba tenwa ka moka le
bagwera ba gagwe bošegogare.
14. Lefelo
Tikologo ya ka gare ga kanegelokopana ye ke ya sebjalebjale ka gore go
bolelwa ka mafelo a go swana le ditoropong, paesekopong, sinemeng, gape
le dilo tša go swana le difatanaga, ditsela bjalo le bjalo.
Mongwadi o re botša ka ge Pano a ile a tlela ke gopolo ya go utswa koloi
toropong ya Polokwane.
Mongwadi ore botša le ka letšatši leo Pano a ile a ya paesekopong le
bagwera ba gagwe,ke mo a ile go a hwetša lekgarebe.
15. Ka morago ga go ya paesekopong go bolelwa gore Pano ka ge e be ele
sekhorane o ile a tsena toropong ya Tshwane go yo reka dijo lebenkeleng la
dijo a reka mapokisi a mararo a Kentucky.
Mongwadi ore botša le ka sinema yeo e hwetšagalago Phelindaba, moo Pano
a ile a ya go ipšhina le lekgarebe la gagwe.
Bookelong bja Kalafong, fao Pano le lekgarebe lela a go le topa tseleng ba
ilego ba hlakodišetšwa gona ka pela.
16. Thumo
◦ Ke boikhopolelo bja molekwa/ mongwadi. Mongwadi o tšweletša dikgopolo tša gagwe le
dintlha tšeo a di ngwadilego ka gare ga puku. Gape o laolwa ke potšišo. Mogwadi o atlegile go
tšweletša sererwa ka ge a kgonne tšweletša di elemente tša go sekaseka sererwa elego
baanegwa, ditiragalo gammogo le tikologo ka gare ga padikopana. Mongwadi o laetša gore go
kobiwa ga mohlare o sale o monanana go bohlokwa gore o gole ga botse. Se se re ruta gore
bana ba swanetšwe go rutwa gabotse e sale bana gore ba gole gabotse ba setle ba wela ka gare
ga mathata a go swana le Pano. Seo se ruta gore re kgetheng bagwera /batho bao re phelago le
bona gabotse.
17. BIBLIOKRAFI
1. Bal, M (1980). Mehuta ya baanegwa
2. Mojalefa, M.J. 1995(a). Ntlhahle ya Pele (B.A) Sepedi 102. Pretoria: Yunibesithi ya Pretoria.
3. Mojalefa, M.J. 1995(b). Ntlhahle ya Pele (B.A) Sepedi 202. Pretoria: Yunibesithi ya Pretoria.
4. Thebigmacdan (2019) Tzvetan Todorov’s Narrative Theory – 5 stages in a story’s plot. Available at:
https://theblogofmac.wordpress.com/2019/11/18/tzvetan-todorovs-narrative-theory-5-stages-in-a-storys-
plot/#:~:text=Tzvetan%20Todorov%E2%80%99s%20Narrative%20Theory%20%E2%80%93%205%20Stage
s%20in,Order%20...%205%20Step%205%3A%20Equilibrium%20Again%20.
