Tikologo ya Legokolodi la marega.

1. A
BATHO
E
NG
MOGELO
BAKGATLA
TIKOLOGO YA
LEGOKOLODI LA
MAREGA

2. TIKOLOGO.
Go ya ka Sebate (1992), tikologo ke nako le lefelo leo ditiragalo tša
padi/sengwalwa di kgatlampanago go lona. Go na le mehuta ye mebedi ya
tikologo e lego tikologo ya sebjalebjale le tikolologo ya segologolo, gomme
mehuta ye ya tikologo e laolwa ke diteng tša sengwalo.
Ge go bolelwa ka tikologo ya sebjalebjale ka gare ga sengwalo, go šupša gore
diteng tša sengwalo di lebane le dišomišwa tša sebjalebjale bjalo ka meago,
dinamelwa, mafelo, bj.bj ebile ditiragalo di diragala nakong ya sebjalebjale.
Ge go bolelwa ka tikologo ya segologolo ka gare ga sengwalo, go šupša gore
diteng tša sengwalo seo di lebane le ditaba tša segologolo tšeo di hwetšwago
mafelong a segologolo, nakong ya segologolo, bjalo ka magoši, dikoma, bj.bj.
Tikologo ye ya padi ya rena ya legokolodi la marega e kgatlampana lefelong la
sebjalebjale Nakong ya sebjalebjale.

3. Tikologo e arogantšwe ka dikarolo tše pedi e lego:
Nako
 Nako ya ditiragalo
Nako e itšego
Lefelo
 Lefelo le itšego
 Lefelo la ditiragalo

4.  Nako ya ditiragalo
Mojalefa(1995:8) o hlalosa gore nako ya ditiragalo ke nako yoe e nago le mathom le
mafelelo. Ke nako yeo e swanang le iri, letsatsi, kgwedi, beke le nTikologo ya
legokolodi la marega
gwaga.
Nako ya ditiragalo tša papadi ya legokolodi la marega
Ditiragalo kanegelokopaneng ya “Legokolodi la Marega” go tšwelela tša sebjalebjale ka
ge diteng tsa sengwalo se di lebane le ditaba tša sebjalebjale.
NAKO

5.  Go sepelwa ka difatanaga- Mna Molwantwa ke monna yo e lego rakgwebo, o sepela
ka sefatanaga sa mabaibai elego BMW 325i.
 Melaetša e fihlišwa ka potlako ka sellathekeng- Ka ge pano abe a le bookelong, o ile
a fa baoki dinomoro tša mogala tša gabo ba napa ba leletša batswadi ba gagwe
mogala ka potlako.
 Go tsenwa sekolo- Pano ke mošimane yo a gapeletšwago go tsena sekolo ka ge
rebona batswadi ba ba gagwe ba moeletša gore ge a sarate sekolo o a ipolaya ka
gore a ka se tle a laola mahumo a tatagwe gabotse.
 Go hwetšwa mangwalo a bootledi- (Letlakaleng la 71) Pano o rile go tlogela sekolo
batswadi ba gagwe ba mo diriša lengwalo la go otlela. “ Kgotlelelo ya pano e dirile
gore a humane lengwalo la gagwe la go otlela leo batswadi ba gagwe ba rilego go

6. mmotša ka go le tšea, a gopola gore ke yena yo mogolo”.
 Go nwewa bjala ba go tura- Pano o reketše lekgarebjana la gage bjala ba go tura
bjo e lego (Cross-Bow Cider) ka ge le yena e be e le motswalelašebini.

7. Nako
 Nako ye itšego
Mojalefa(1993:38) o hlaloša nako ye itšego gore ke nako yeo e senago mathomo le
mafetso ka ge go sa tsebje gore e thoma neng ebile e felela neng.
 Nako ye itšego ya padikopana ya Legokolodi la marega.
 Nako ye itšego ko pading ya kanegelokopana e tšwelela mafelelong ele bošegogare
ge Pano a lefetše phapoši ya go robala kua hoteleng efela base robale gona gobane
ba ile ba tenwa ka moka le bagwera ba gagwe.

8.  Mojalefa(1995:9) o hlaloša lefelo le jwalo ka lefelo leo mongwadi a sa le hlaloseng
ka botlalo goba le mongwadi a sa boleleng go tlala seatla gore lefelo leo le thoko
efe jwalo ka mafelo a mangwe. Mohlala: mongwadi o bolela ka lefelo, efela ga a
bolele leina la lona
 Lefelo le itšego

9.  Mafelo a itšego a padikopana ya Legokolodi la Marega
 Pelo ya gagwe ya go hloka lehuto eke ke ya ngwana, a tsenwa ke dikganyogo tšeo a
ba a dira le ditshepišo le maano gore ba tle ba ye fao.
-“fao” mo lefokong la ka godimo ke moo lefelo le akantšwago gona, ke lefelo leo re
sa tsebego gore ke kae kwa Pano le bagwera ba gagwe ba ya go gona ke ka fao ele
lefelo le itšego kage mongwadi a sa tlhagiši leina la lefelo leo.

10.  Go fihleng ga gagwe o hweditše ba dutše felo go tee ka ge ba hwela go fola morogo
wola wa bona.
-Pano o hweditše bagwera ba gagwe ba dutše felo go tee, efela ago hlagišwi gore
oba hweditše ba dutše kae ka lefelong la kae.
 Maphodisa a rile go lemoga go tlogelela ga sefatanaga sa Pano; le bona ba tlogelela
ba ba ba thoma go bitšana ka megala gore ba thibe kae le kae.
-“kae le kae” ke mafelo a itšego ka ge le sa re utollele gore maphodisa a bitšane
gore a thibe mafelong a mafe gore batle ba kgone go swara Pano.
Ba rile ge ba fihla homa ka go mo lomiša dihaka, ba fošetša ka gare ga
khwelakhwela.

11. -tiragalo ye ga ere utollele lefelo leo ditiragalo di be diregago gona ka botlalo ke ka
fao ele lefelo le itšego. Ka ge bare “ge ba fihla....” mongwadi ga se a tsweletša
dintlha/ taba ka botlalo mo lefokong le.

12. Lefelo
 Lefelo la ditiragalo:
Go ya ka Mojalefa (1997: 38) lefelo la ditiragalo ke mohuta wa lefelo fao ditiragalo tša
sengwalwa di kgatlampanago go lona. Go tšwetša kgopolo ya Mojalefa pele, lefelo la
ditiragalo ke lefelo la tlhago fao go tšwelelago baanegwa le ditiro tša bona.
 Lefelo la ditiragalo tša papadi ya legokolodi la marega
Toropong ya Polokwane fao pano a ilego a utswa sefatanaga.
 Toropong lefelong la go tšhela makhura a sefatanaga fa oba ilego ba tšhela koloi e
oba e utswitšego makhura.

13.  Gona le kgolego fao fao maphodisa a ilego a iša Pano le bakgotsi ba gagwe bao ba
hlokofetšego tseleng.
 Dipaesekopong fao Pano a be a rata goya gona le bakgotsi ba gagwe le makgarebe
kage abe a rata madila.
 Toropong ya Tshwane lebenkeleng la dijo fao pano a ilego a rekilego gona mapokisi
a nama yago gadikwa(Kentucky).
 Bookelong bja kalafong fao Pano le lekgarebe la gagwe ba ilego ba kitimišetšwa
gona morago ga gore bawe ka sefatanaga.

14. Thumo:
Mongwadi o atlegile go tšweletša ditheknikhi tša tikologo ya Legokolodi la marega.
Mongwadi o kgonne go hlahla mmadi ka ge re tšweleditše gore tikologo ya ka gare
ga "Legokolodi la Marega" keya mafelong a sebjalebjale, nakong ya sebjalebjale, re
lebeletše ditiragalo tsa nako le mafelo goya le ka mo di tšweleditšego ka gona.

15. METHOPO
Mojalefa, M.J 1997. Thaetlele, Southern African Languages Journal; 1997.
Volume 17. No. 61. p. 92
Sebate, PM. 1995. A region down to its dust: An examination of setting in Shole’s
short stories, South African Journal of African Languages, Vol. 15, No. 1:29-34.