Legoro le lennyane la ditiragalo la padi ya Podilane Mankga (1995)

1. Kgoši Sekhukhune.
Legoro le lennyane la ditiragalo la Podilane
Mankga (1995)
Naledi Makuwa
Paballo Kgole
Nthabiseng Mmanasoe
Surprise Mpai
Lerato Lekoloane
Motlatjo Motsapola
Mokgomana Moshidi

2.  Tshepedišo.
Ditiragalo
Legoro le
lennyane la
ditiragalo
Diphetogo tša
dielemente tša
diteng
Podilane
Mankga (1995)
Thumo

3.  MATSENO.
 Ditiragolo
Magapa (2013) o hlaloša gore tiragalo ke seo moanegwa a se dirago goba se se mo
diragalelago ka ge nakong e ntši ditaba di fetoga. Polelo ya gagwe e tlaleletšwa ke Sefoka
(2017) gore tiragalo e lebane le baanegwa. O re baanegwa ke mothopo wa ditiragalo.
Ditiragalo ke dilo tšeo baanegwa ba itemogelago tšona ge seemo ga mmogo le nako di
fetoga ka go šalana morago goba ka go latelana.
Mojalefa (1995) o hlaloša gore ditiragalo di bopilwe ka magoro a mabedi e lego legoro le
legolo le legoro le le nnyane. Ka gare ga magoro a go na le magoronyana. Go sengwalo
se, go tlabe go lebeletšwe legoro le le nnyane la ditiragalo.

4.  Legoro le lennyane la ditiragalo.
 Kekana (2007) o hlaloša gore legoro le le lennyane la ditiragalo le tsebega bjalo ka
ditiragalo ka botšona. Di bopa magoro a mararo a legoro le legolo la ditiragalo, le ge go
le bjalo, ga di laolwe ke sererwa. Di lemogwa ge go e na le phetogo ya dielemente tša
diteng. Ge go bolelwa ka diphetogo tšeo go ba go lebeletšwe phetogo ya baanegwa,
nako le felo. Go hlatholla seo, ge go lebeletšwe phetogo, go ka be go bapetšwa
maikutlo goba dilo tšeo moanegwa a itemogelago tšona ka dinako tša go fanapa le
mafelo a go fapana go ya ka tatelano ya ditiragalo.
Go tlo ahlaahlwa legoro le go lebeletšwe phetogo ya nako, felo le baanegwa go padi ya
Podilane Mankge (1995).

5.  Phetogo ya baanegwa.
 Mogala le ba lapa la gagwe ba be ba dutše ba eja
dilalelo. Ba ile ba sa dutše, gwa fihla
bafehlampherefere ba Thokoza ba fiša motse wa
Mogala.
 Tiragalo ya mathomo ya go iketla ka ga Mogala
e fetogile ge go fihla banna ba dikakapa ba
thokoza ba dukuluga motse wa Mogala ebile ba
o gotetša ka mollo.

6.  Phetogo ya baanegwa.
E tšwela pele.
 Podilane o be a le bookelong a dutše bolawong bja balwetši. O ile a sa
dutše a ile le megopolo, Sadiki a tsena a tlile go mo hlola gore o ya
bjang.
 Tiragalo ya bobedi e fotoga ge Sadiki a etela Podilane bookelong.
 Podilane le Sadike be ba dutše ka phapošing ya balwetši. Ba ile ba sa
dutše gwa tsena Legwaila a etlo lemoša Podilane ka seemo sa
batswadi ba gagwe ka ge a be a sa tsebe gore go diragetše eng ka
bona.
 Tiragalo ya boraro ya baanegwa e tšwelela ge Legwaila a tsena ka
phapošing ya balwetši mo go beilwego Podilane.

7.  Phetogo ya baanegwa.
E tšwela pele.
 Patla, Mmametse le Pebetse ba dutše ka ntlong ba
itiisitše go lebeletšwe thelebišene. Pebetse o
tšhwenyegile ka Podilane gore o ya go dula kae.
Ba ile ba sa dutše, Sepata a kokota monyako e le
gona a bowa mo a bego a le gona.
 Tiragalo ya bone e tšwelela ge Sepata a tsena
ka gae a etšwa kopanong ya tšhireletšo ya
motse.

8.  Phetogo ya nako.
 Ga Mogala ba ile ba sahlelwa bošego ka moragago
ga goja dilalelo gwa tsena banna ba hostele ba ba
fišetša ntlo.
 Podilane o ikhwetša a le bookelong mosegare ge a
phafoga le yena a sa tsebe gore o fihlile bjang.
 Mogala le mogatšagwe Rarang ba ile ba bolokwa
ka morago ga kgwedi.

9.  Phetogo ya nako.
E tšwela pele.
 Patla, Mmametse, le Pebetse ba lebeletše
thelebišene mantšibua e laetša ditopo tša batho
gomme ka morago ga sebakanyana gwa be go
tsena Sepata.
 Podilane o dutše bookelong dikgwedi ka morago
ga go hlagelwa ke kotsi ya mollo.
 Ka morago ga go fetša dikgwedi tse pedi a sa ye
sekolong, o ile a tlošwa ka dipukung tša sekolo.

10.  Phetogo ya lefelo.
 Podilane Mankga o be a dula motsaneng wa
Thokoza mo ba ilego ba fišetšwa ntlo le ba gabo
(letl. 2).
 O ile a išiwa bookelong bja General e le ge a
itemogetše dikgobalo tša kgabo e kgolo ya mollo
(letl. 5).
 Podilane o ile go tšwa bookelong a leba ga
malome wa gagwe Katlehong mo a ilego a
khutiša hlogo gona ka ge a be a sa hlwe a na le
legae (letl. 16).

11.  Phetogo ya lefelo.
E tšwela pele.
 Podilane o ile a ya go dula gabo Sadiki ka morago ga gore Mmametse a mo rake ka
ga gagwe (letl. 41).
 Podilane o ile a leba mabitleng ka morago ga gore Mmametse a hlasele mmago
Sadiki. O ile a sa tšerwe ke kgosana, a hwetšwa ke Lekgwaila gomme a mo iša
seteišineng sa maphodisa gore a bolokege (letl. 44-45).
 Podilane ka morago ga go fetša marematlou wa gagwe, o lebile Gauteng
yunibesithi ya Wits mo a ilego a tšwetša dithuto tša gagwe pele (letl. 54).

12.  Phetogo ya lefelo
 Tiragalo ya mathomo e direga go la Thokoza mo ntlo e ilego
ya ja ke mollo gona. Phetogo e tšwelela ge Podilane a thoma
go fetša matšatši bookelong bja General. Go tlogeng fao o
ile a tsekella lefelong la Katlegong go fihla afetša
marematlou a gagwe a ikela Gauteng go ya go tšwetša
dithuto tša gagwe pele.
E tšwela pele.

13.  THUMO.
Ditiriragalo di ka utullwa ka tsela ya dikelo e lego phetogo, kgetho le
Kgakgano (Mohlala, 2008). Legoro le le nnyane la ditiragalo le ge e le
gore le lebeletše kudu go diphetogo tsa baanegwa, felo le nako, go na
le a mangwe magorwana e lego ditiragalotebanyo le
ditiragalotlaleletso. Ge go lebeletšwe ditiragalotebanyo go be go
lebeletšwe ditiragalo tše nnyane tšeo di bopago ditiragolotšhwanelo
go tšwa ka legorong le legolo la ditiragalo. Ditiragalotlaleletšo ke tšeo
di thekgago ditiragalotebanyo (Aphane, 2008).

14.  THUMO.
E tšwela pele.
Go padi ya Podilane Mankga (1995), re bona ka mokgwa
wo ditiragalo di fetogago ka gona go ya ka nako, felo le
baanegwa. Podilane o thomile ka go lahlegelwa ke
batswadi ka morago ga fao a ya go dula ga malome wa
gagwe mo a ilego a tlaišega bošego le mosegare. Gohle
a bego a e ya gona di be di sa mo tsogele go fihlela a
fetša sekolo gomme a kopana le monna wa pholisi ye e
bego e mo letetše. Bophelo bja gagwe bo ile ba fetoga
ebile a khurugela go la Gauteng mo bophelo bja gagwe
bo ilego ba fetoga.

15.  METHOPOTHUŠO.
Aphane, M. C. (2008). Kanegelokopana ya I.T. Maditsi : Pheko ya pula (Sepedi).
https://repository.up.ac.za/bitstream/2263/29613/1/dissertation.pdf
Kekana, M. I. (2007). Moelelwa : Padinyana ya boitshwaro.
https://repository.up.ac.za/handle/2263/23279
Magapa, N. I. (2013). PM Lebopa : Papetso ya Dikanegelotseka tsa Lebopa
(Sepedi). https://repository.up.ac.za/handle/2263/30554
Mohlala, M. J. (2008). ‘Bamasemola’ : seretotumišo sa E.M. Ramaila.
https://repository.up.ac.za/handle/2263/27041
Sefoka, M. M. (2017). Lenyalo la setšo sa Bapedi ba Matlala ba Moutse.
https://repository.up.ac.za/handle/2263/65604