Өгөгдлийн сангийн зохиомж

1. 1
“ӨГӨГДЛИЙН САНГИЙН ЗОХИОМЖ” ХИЧЭЭЛИЙН ХӨТӨЛБӨР
Индекс: SE304
Кредит: 3 /лекц-2 кр, семинар-1 кр./
Судлах улирал: Хавар
Өмнө нь судалсан байх хичээл: SE302 /Өгөгдлийн бүтэц/
Хичээл заах багш: Програм хангамжийн мэргэжлээр төгссөн магистр болон түүнээс дээш
зэрэгтэй байна. Програмчлалын хэл, Өгөгдлийн сан, Мэдээллийн систем зэрэг Компьютерийн
ухааны чиглэлийг судалж эзэмшсэн багш заана.
Хичээл заах багшийн хаяг: ОУУБИС–ийн Холбоо, мэдээллийн технологийн тэнхим
Хөтөлбөрийн агуулга:
1. Хичээлийн танилцуулга
2. Хичээлийн зорилго
3. Хичээлийн үр дүн
4. Хичээлийн сэдэв, мэргэжлийн хөтөлбөрийн уялдаа
5. Сургалтын арга зүй
6. Оюутны мэдлэг, чадварын үнэлгээ
7. Ашиглах сургалтын материал
8. Хичээлийн мэдээлэл авах цахим хаяг
НЭГ. ХИЧЭЭЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Өгөгдлийн сан нь логик уялдаатай өгөгдлийн цуглуулга тиймээс хоорондоо авцалдаагүй, энд
тэндээс цуглуулсан өгөгдлүүд өгөгдлийн сан болж чадахгүй гэдгийг харуулна. Өгөгдлийн
сангийн объектуудыг зөв таниж тэдгээрийн хоорондын холбоог зөв тодорхойлох нь өгөгдлийн
санг зохион байгуулахад хялбар болгодгийг харуулна. Өгөгдлийн сан нь бодит орчныг
дүрсэлж, бодит орчин (ямар нэгэн байгууллага) дээр тулгуурлан зохион байгууллагддаг учраас
тухайн орчинд тохирсон загвар гаргах нь өгөгдлийн санг зохион байгуулах, өгөгдлийн
давхардал үүсэхээс сэргийлэх, өгөгдлийг богино хугацаанд боловсруулах боломжтой болгодог
гэдгийг харуулна. Өгөгдлийг богино хугацаанд боловсруулснаар мэдээлэл дээр дүн шинжилгээ
хийж менежментийн үйл ажиллагааг дээшлүүлдэг болохыг ойлгуулна. Мэдээллийг богино
хугацаанд боловсруулж ашигласнаар тухай байгууллагыг үр ашигтай ажиллах нөхцөлөөр
хангах ач холбогдолтой болохыг тайлбарлан ойлгуулна.
ХОЁР. ХИЧЭЭЛИЙН ЗОРИЛГО
Өгөгдлийн сангийн үндсэн элементүүд, объект, аттрибут, холбоос тэдгээрийг хэрхэн зохион
байгуулах талаар мэдлэгийг олгож, тэдгээрийн хоорондын харилцаа холбоог өгөгдлийн сангийн
бүтцээр тодорхойлно. Ингэхдээ бодит орчин буюу байгууллагын мэдээллийн системийн
загварыг өгөгдлийн сан болгож зохион байгуулна.мэдээллийн санш удирдан зохион
байгуулснаар мэдээлэл дээр дүн шинжилгээ хийж, менежментийн үйл ажиллагааг дээшлүүлэх,
байгууллагыг үр ашигтай ажиллах нөхцлөөр хангахад тусалдаг. Иймд энэ хичээлийн зорилго нь
дээрх шаардлагыг хангахад оршино.
ГУРАВ. ХИЧЭЭЛИЙН ҮР ДҮН
3.1. Хичээлээр эзэмшүүлэх мэдлэг
sк.1. Өгөгдлийн сан, өгөгдлийн сангийн удирдах системийн тухай

2. 2
sк.2. Холбоо хамааралтай өгөгдлийн сангийн тухай ерөнхий мэдлэгөгөгдлийн санг үүсгэх,
өөрчлөх, устгах,өгөгдлийн сангийн хуулга болон нөөц файл үүсгэх, эдгээр ойлголтуудыг
боловсруулах,
sк.3. Өгөгдлийн сангийн хүснэгтийн тухай, хүснэгтийг тодорхойлох, хүснэгтийг
тодорхойлохдоо бүрэн бүтэн байдлын шаардлага (Integrity Constraint)-ыг тодорхойлох,
стандартболон хэрэглэгчийн тодорхойлсон функцүүдийн тухай, тэдгээрийн онцлог
болон ялгаатай талын тухай ерөнхий мэдлэг эзэмшинэ.
3.2. Хичээлээр эзэмшүүлэх чадвар
ss.1. Өгөгдлийн санд тавигдах шаардлагыг тодорхойлох, өгөгдлийн энгийн хэлбэрт
шилжүүлэх,өгөгдлийн сангийн загвар гаргах, өгөгдлийн санг үүсгэх, өөрчлөх, устгах,
ss.2. Өгөгдлийн сангийн хуулга файл, нөөц файлыг үүсгэх, сэргээх зэрэг ажиллагааг
ашиглаж байгаа өгөгдлийн сангийн технологи дээр автомат болон код бичих аргаар
боловсруулах, хүснэгтийг үүсгэхдээ хүснэгтэд хадгалах мэдээллээс хамааран хүснэгтийн
баганы өгөгдлийн төрөл болон бүрэн бүтэн байдлын зөв тодорхойлох
ss.3. Өгөгдлийн санд боловсруулалтхийхдээ стандартболон хэрэглэгчийн тодорхойлсон
функцүүдийг ашиглах чадвар эзэмших.
3.3. Хичээлээр эзэмшүүлэх хувь хүний ур чадвар, хандлага
sb.1. Өгөгдлийн сангийн объектуудын хоорондын холбоог тогтоох, өгөгдлийн сангийн
аливаа технологийн ашиглан өгөгдлийн санг тодорхойлох
sb.2. Өгөгдлийн сангийн хүснэгтүүдийг үүсгэх, өөрчлөх, устгах командуудыг ашиглах,
хэрэглэгчийн функцийг тодорхойлох чадамжтай болох.
3.4. Хөтөлбөрийн болон хичээлээр эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар, хандлагын харилцан
хамаарал
Хичээлээр эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар, хадлага нь хөтөлбөрийн k.4.5-k.4.8 мэдлэг, s.2.5
чадвар эзэмшүүлэхэд чиглэнэ.
ДӨРӨВ. ХИЧЭЭЛИЙН СЭДЭВ, ҮР ДҮНГИЙН УЯЛДАА
4. 1. Лекцийн хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
Хүснэгт 1. Лекцийн хичээлийн төлөвлөгөө
Сэдвийн
код
Сэдэв Цаг Ашиглах эх сурвалж1
Л1 Өгөгдлийн сангийн үндсэн ойлголтууд 2 СМ1
Л2 Өгөгдлийн сангийн үндсэн ойлголтууд 2 СМ1,2
Л3 Өгөгдлийн сангийн загвар 2 СМ2
Л4 Объектын холбоосын шинжилгээ 2 СМ2,3
Л5 Объектын холбоосын шинжилгээ 2 СМ2,3
Л6 Өгөгдлийн энгийн хэлбэрт шилжүүлэх 2 СМ1,2,3
Л7 Код ба кодчилол 2 СМ1,2
Л8 Өгөгдлийн сангийн удирдах систем 2 СМ2,3
Л9 Өгөгдлийн сантай ажиллах 2 СМ2,3
Л10 Өгөгдлийн сан үүсгэх 2 СМ2,3
Л11 Хүснэгттэй ажиллах 2 СМ2,3
Л12 Хүснэгттэй ажиллах 2 СМ2,3
Л13-15 Өгөгдлийн сангийн боловсруулалт 6 СМ2,3
Нийт цаг 30
4. 2. Лабораторийн хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
1Эх сурвалжуудын жагсаалтыг доор зүйл 7 –д үз.

3. 3
Хүснэгт 2. Лабораторын хичээлийн төлөвлөгөө
Сэдвийн
код
Сэдэв Цаг Ашиглах эх сурвалж2
ЛАБ1 ӨС-ийн үндсэн ойлголт 2 СМ1
ЛАБ2 Семинар №1 ӨС-ийн тухай 2 СМ1,2
ЛАБ3 Системийн судалгаа хийх 2 СМ2
ЛАБ4 Семинар №2 Жишээ систем 2 СМ2,3
ЛАБ5 Объектын холбоосын диаграм 2 СМ2,3
ЛАБ6 Объектууд хоорондын холбоос 2 СМ1,2,3
ЛАБ7 Семинар №3-4 2 СМ1,2
ЛАБ8 Семинар №5-6 2 СМ2,3
ЛАБ9 Семинар №7-9 2 СМ2,3
ЛАБ10 Create alter drop командууд 2 СМ2,3
ЛАБ11 Бүрэн бүтэн байдлын шаардлага 2 СМ2,3
ЛАБ12 Insert update delete 2 СМ2,3
ЛАБ13-15
Тооцоологддог талбар үүсгэх, Семинар №10,
Join үүсгэх
6 СМ2,3
Нийт цаг 30
4. 3. Хичээлийн сэдэв, олгох мэдлэг, чадвар, хандлагын уялдаа
Сэдэв3
Хичээлээр олгох мэдлэг болон чадвар
sк.1 sк.2 sк.3 ss.1 ss.2 ss.3 sb.1 sb.2
Л1 +
Л2 +
Л3 + +
Л4 + +
Л5 +
Л6 +
Л7 +
Л8 + + +
Л9 +
Л10 + +
Л11 + +
Л12 + +
Л13-15 +
ТАВ. СУРГАЛТЫН АРГА ЗҮЙ
5.1. Хичээлд хэрэглэх сургалтын аргууд
p.1. Нөхцөлд суурилсан сургалт
5.2. Хичээл заах хэлбэрүүд
d.2. Багаар хамтран ажиллах
d.7. Лекц
Хүснэгт 4. Лекцийн хичээлийн сэдвүүдийн арга зүй, заах хэлбэр
Сэдвийн
код
Сургалтын
арга
Заах хэлбэр Материал хэрэглэгдэхүүн
2Эх сурвалжуудын жагсаалтыг доор зүйл 7 –д үз.
3Сэдвүүдийн агуулгыг дээр 4–р зүйлд үз.

4. 4
Л1 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л2 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л3
p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л4 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л5 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л6
p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л7 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л8 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л9
p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л10 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л11 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л12
p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Л13-15 p.1. d.7. Үзүүлэх (displaying), чанга яригч төхөөрөмжөөр
тоноглосон танхим, компьютер
Хүснэгт 5. Лабораторийн хичээлийн сэдвүүдийн арга зүй, заах хэлбэр
Сэдвийн
код
Сургалтын
арга
Заах хэлбэр
Материал хэрэглэгдэхүүн
ЛАБ1 p.1. d.7, d.2 Л1
ЛАБ2 p.1. d.7, d.2 Л2
ЛАБ3 p.1. d.7, d.2 Л3
ЛАБ4 p.1. d.7, d.2 Л4
ЛАБ5 p.1. d.7, d.2 Л5
ЛАБ6 p.1. d.7, d.2 Л6
ЛАБ7 p.1. d.7, d.2 Л7
ЛАБ8 p.1. d.7, d.2 Л8
ЛАБ9 p.1. d.7, d.2 Л9
ЛАБ10 p.1. d.7, d.2 Л10
ЛАБ11 p.1. d.7, d.2 Л11
ЛАБ12 p.1. d.7, d.2 Л12
ЛАБ13-15 p.1. d.7, d.2 Л13-15

5. 5
ЗУРГАА. ОЮУТНЫ МЭДЛЭГ, ЧАДВАРЫН ҮНЭЛГЭЭ
6.1. Оюутны мэдлэг, чадварыг үнэлэхэд хэрэглэх аргууд
x.1. Багцаар үнэлэх
x.9. Мэргэжлийн хэлэлцүүлэг
x.12. Нээлттэй шалгалт/тест
6.2. Хичээлээр эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар, хандлагууд ба тэдгээрийг үнэлэхэд хэрэглэх
аргуудын төлөвлөгөө
Хичээлд хэрэглэх
үнэлгээний аргууд
Хичээлээр эзэмшүүлэх мэдлэг, чадвар болон хандлага
sk.1 sk.2 sk.3 ss.1 ss.2 ss.3 sb.1 sb.2
x.1 + + +
x.9 + + + + + + + +
x.12 + + +
6.3. Энэ хичээлээр оюутны мэдлэг, чадварыг нийт 100 оноогоор дараах байдлаар
хувиарлан үнэлнэ:
Ирц-идэвх (10оноо): Оюутны ирцийг лекц, дадлагын хичээл тус бүрт минутаар тооцон
бүртгэж 5 хүртэлх оноогоор, дадлагын хичээлд оролцсон идэвхийг 5 хүртэлх оноогоор дүгнэж
төгсгөлд нь хувилж үнэлгээг гаргана.
Хичээлийн даалгавар (10оноо): Лабораторын хичээл бүрийн төгсгөлд даалгавар бодлого
өгч, түүнийгээ дараагийн лабораторын хичээл дээр шалгуулах замаар бүгд 10 хүртлэх оноог
авна.
Бие даалтын ажил (35оноо): Багшийн өгсөн нэг бие даалтын ажлыг графикын дагуу 3
жижиг хэсгүүдэд хуваан хийж гүйцэтгэж заасан хугацаанд шалгуулна.
Явцын шалгалтын үнэлгээ (15оноо): Улирлын явцад тухайн үед судалсан байгаа
сэдвүүдийн хүрээнд боловсруулсан 100 оноотой шалгалтыг 2 удаа авна.
Улирлын шалтгалт (30оноо): Улирлын эцэст хичээлийн нийт агуулгыг багтаасан
шалгалт авч улирлын эцсийн шалгалтын үнэлгээг гаргана. Энэ шалгалтыг дахиж авах
боломжгүй учраас оюутан бүр заасан хугацаанд шалгалтыг өгөх шаардлагатай.
6.4. Үнэлгээнд баримтлах зарчим
Оюутан бүрийн хувьд дээр дурдсан “идэвхи”, “бие даалтын ажил”, “явцын шалгалт”, “улирлын
шалгалт” гэсэн гурван хэсгийн үнэлгээг гаргахдаа “харьцангуй үнэлгээ” -ний зарчим буюу
ангийн бусад оюутны оноотой (үнэлгээтэй) харьцуулж дүгнэх зарчмыг баримтална.
ДОЛОО. АШИГЛАХ СУРГАЛТЫН МАТЕРИАЛ
СМ1. “Fundamentals of Database Systems”,R.Elmasri, B.Navathe 5th
ed; 2007, USA
СМ2. MSSQL server 2008 Г.Гантуяа, М.Отгонбаяр 2012 он
СМ3. MSSQL Server 2000, М. Отгонбаяр, Г. Гантуяа, 2008, УБ хот
НАЙМ. МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЦАХИМ ХАЯГ: www.ubuse06.blogspot.com
Боловсруулсан багш: /Г.Өсөхжаргал/
Шинэчилсэн багш:
Шинэчилсэн огноо: 2018.06.11
Хянасан тэнхимийн эрхлэгч: /дэд.проф Х.Алтанцэцэг/