1. Anida Ago
Psikologu shkollor Msc Psikologji Edukimi
Duke pasur parasysh faktin që jemi një shoqëri e cila është duke përjetuar periudha tranzicioni
mjaft të vështira, duke filluar nga fusha politike, sociale e deri tek ajo intelektuale, sot jemi
dëshmitarë të shumë ngjarjeve që po i përcjellin këto faza, të cilat si të tilla në të shumtën e
rasteve po i japin kahe shoqërisë sonë drejt ngecjes, duke penguar zhvillimin e mëtejshëm të
shoqërisë sonë. Pothuajse nuk kalon një ditë e vetme, që në institucionet e tona shkollore
(veçanërisht në shkollat e mesme) të mos ndodhin ngjarje negative dhe probleme të
njëpasnjëshme, duke implikuar kështu në proceset e të nxënit-edukative. Dëgjojmë shpesh në
lidhje me dhunën në shkolla dhe një shtim alarmant i saj, sjellje vandaliste, grushtim dhe akte
fizike ndërmjet nxënësve, shpesh edhe nxënës-mësues, dhe është rrëqethëse, kur nxënësi bie në
një nivel kur e qëllon mësuesin-personin prej të cilit burim e ka dijen, pastaj dhunime të
njëpasnjëshme, goditje me armë të ftohta, mashtrime, rënie të interesimit të nxënësve për
procesin mësimor si asnjëherë më parë, trillime dhe gënjeshtra utilitare të njëpasnjëshme, shtim i
„nevojës‟ për kafe dhe anashkalim i librit, leximit, shtim alarmant i përdorimit i substancave
narkotike, dhe shumë sjellje tjera negative, të cilat në kontekstet tona sociale, vetëm sa e
vështirësojnë jetën e individit, e dëmtojnë rininë dhe shoqërinë tonë dhe si të tillë njëheresh janë
pengesa më e madhe për zhvillimin e shoqërisë. Është bërë rutinore që pjesa më e madhe e kohës
së mësimdhënësve të kaloj në dhënien e këshillave në lidhje me rritjen e nivelit te interesimit të
nxënësve për mësim, duke përdorur metoda për një motivim të tyre mirëpo edhe këto aspekte
tejet ambicioze, po kalojnë pa efekte pozitiv. Pikërisht këto ngjarje negative e bëjnë që të jetë
urgjencë një intervenim imediat, për integrimin e sa më shumë faktorëve relevant nëpër shkollat
tona, veçanërisht kur flasim për shkollat e mesme, me qëllim parandalimin e këtyre dukurive
negative, të cilat po e stagnojnë zhvillimin e shoqërisë. Pa asnjë dyshim që rinia është baza dhe
burimi i çdo prosperiteti të një vendi. Prej një rinie të shëndoshë intelektualisht, të mirëedukuar,
mbesin shpresat për zhvillimin e tërë shoqërisë, e kundërta është vdekje e saj. Tani, si asnjëherë
më parë kemi nevojë për një shoqëri të shëndoshë. Nëse rinia është baza e saj, atëherë pa
mëdyshje mund të themi se e posedojmë. Këtë sot e vërtetojnë edhe statistikat e hulumtimeve të
ndryshme të bëra në këtë aspekt. Prandaj, shpesh kur flasim rreth problemeve të tilla nuk duhet
çdoherë që fajin ta vëmë tek shkolla. Jo. Problemet e tilla mund të ndodhin, të zhvillohen brenda
këtij institucioni, mirëpo kjo nuk nënkupton që janë rrjedhojë dhe shkak i saj. Mirëpo, pasi këto
probleme po rrjedhin, zhvillohen në kontekst të institucioneve shkollore dhe nëse ky institucion e
posedon aftësinë e ndryshimit të rrjedhës së tyre, atëherë është më se e arsyeshme dhe e
domosdoshme të gjenden faktorët qe ndikojnë rreth tyre dhe mënyrat për parandalimin ose
evitimin e këtyre sjelljeve „vandaliste‟, të cilat po e pengojnë procesin e të nxënit, po ndikojnë në
humbjen e motivit për nxënie edhe tek nxënës/student të dalluar, po e vështirësojnë jetën
intelektuale dhe njëherësh po janë pengesë edhe për mësimdhënësit, padashje. Atëherë kush dhe
si mund të ndihmojë në këtë aspekt? Patjetër që janë shumë faktorë, mirëpo duke qenë që „po
provoj t‟i zgjas këmbët sa më ofron mundësi jorgani‟, atëherë do e prek vetëm njërin nga shumë
faktorët , por që rëndësinë e tij e kanë dëshmuar praktikisht tashmë edhe eksperiencat paraprake
të individëve të kësaj lëmie. Po flas për psikologun. Përse? Gjeneratat e reja janë kundër sistemit
i cili është pro përdorimit të formave tradicionale për kontrollimin e sjelljeve janë kundër edhe
vet mësimdhënësit dhe pro mbështetjes së tyre është patjetër edhe ligji. Format e vjetra të
kontrollit në shkolla (të tilla siç ishte përdorimi i të famshmes “thupër”, pastaj ngrehja e veshit,

2. duke vazhduar me britma, largim nga ora, të goditurit me shuplak, turpërim para shokëve dhe
format e tjera totalisht negative për kontrollim të sjelljeve nga ana e mësuesve) asnjëherë nuk
ishin efektive në parandalimin, largimin, shmangien dhe eliminimin e sjelljeve negative.
Përkundrazi, është dëshmuar që shumë sjellje negative të nxënësve janë produkte të përdorimit të
formave të dhunshme nga ana e arsimtarëve për kontrollimin e sjelljeve të tyre.
Ku qëndron rëndësia e inkuadrimit të Psikologut në këto çështje?
Nëse shkon në një shkollë te mesme, ku sot fatmirësisht ekziston psikologu i shkollës dhe pyet
në lidhje me suksesin e arritur ne parandalimin e sjelljeve negative dhe në përgjithësi për
suksesin e arritur drejt evitimit të tyre mund të bindesh që efektiviteti dhe suksesi është i
pashmangshëm. Kjo është mundësuar pikërisht me vendimin e Ministrisë së Arsimit për
integrimin e psikologëve nëpër shkollat e mesme në këto vitet e fundit. Kjo ndikoi direkt edhe në
evitimin, largimin e qasjes paragjykuese të individit kundrejt psikologut dhe rolit të tij. Tashmë
roli i tij shikohet me pozitiv dhe pa tendencë paragjykimi. Po përse pra ai nuk posedon ndonjë
„shkop magjik‟, mirëpo primare janë njohuritë e tij, të cilat bëjnë që të shmanget nga përdorimi i
formave tradicionale për kontrollimin e sjelljeve, për mbajtjen e një rendi dhe qetësie në shkollë
dhe kjo si rezultat i përdorimit të formave, mënyrave, teknikave shumë efikase, të dëshmuara për
kontrollimin e sjelljeve që përdor ai. Mirëpo një gjë e cila vlen të theksohet është fakti që në
shkollat tona sot mbretëron një numër mjaft i madh nxënësve që patjetër se do reflektonte
negativisht në ndihmën e faktorëve të tillë. Kjo na bën të nënkuptojmë që numri i tepërt i
nxënësve shpesh e humb edhe efektivitetin e psikologut/ve, sepse realisht do të duhej të
koincidonin dhe të ishte më i arsyeshëm koordinimi i numrit të nxënësve në raport me
psikologun.Pastaj efektiviteti i tij, i këshillave të tij varet edhe nga një kooperim i cili sot në të
shumtën e rasteve mungon, ai i prindërve dhe familjareve në përgjithësi me kuadrot e
institucioneve shkollore. Është i rëndësishëm sepse ndikimin më të madh në edukimin e një
individi e ka para së gjithash rrethi i ngushtë social (në këtë kontekst, ai familjar), prandaj çdo
vizitë dhe konsultë e prindërve me personelin e shkollës (veçanërisht psikologun) do të kishte
ndikimin më të madh në evitimin e sjelljeve negative tek nxënësit. Është momenti për një
vetëdijesim mbi rolin që ka arsimi në zhvillimin e një vendi, duke provuar kështu që të jemi një
shoqëri e cila pret gjenerata të reja, duke përcjellë me sukses të parat dhe padyshim, çdoherë
duke e theksuar rolin e asaj që e quajmë “DIJE” në edukimin, formimin, zhvillimin e shoqërisë.
Mbesim me shpresa që para së gjithash të kemi një vetëdijesim të institucioneve për një integrim
sa më të madh të psikologëve në shkollat tona, të kemi rritje motivimi, duke filluar nga prindërit
e nxënësve për bashkëpunim në këtë kontekst, pastaj, për një stimulim më të madh të nxënësve
për mësim dhe aspekte tjera me vlera pozitive rreth fuqive intelektuale, sepse kjo është ndër
mënyrat më efikase që para së gjithash ta „rrëfejmë‟ veten si shoqëri me vlera, që promovon dije,
kuadro profesional e intelektualësh dhe kështu pra „le të ecim përpara‟.