Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Pallavaru ppt
Similar to Pallavaru ppt (20)
Pallavaru ppt
- 1. “ದ್ರ ಾ ವಿಡ ಶೈಲಿಯ ಪಲ್ ಲ ವರ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ” ಎಂ.ಎಇತಿಹಾಸಪದವಿಗಾಗಿಭಾಗಶಃಸಲಿ ಲ ಸ್ತವಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ಕಲಿಕೆಯಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ರೂ ರ್ಥಿ ನೇತ್ರ ಾ ಡಿ ಎಚ್ ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್ ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ ಎರಡನೇ ವರ್ಿ ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064 ನೋಂದಣಿ ಸಂಖ್ಯೂ : HS190405. ಮಾಗಿದರ್ಿಕರು ಭಾರತಿ ಎಚ್ ಎಂ. ಸಹಾಯಕ ಪ್ರ ಾ ಧ್ಯೂ ಪಕರು. ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್ ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ. ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064 ಬಂಗಳೂರು ನಗರ ವಿರ್ ವ ವಿದ್ರೂ ಲ್ಯ ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್ ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ. ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064
- 2. 2 ವಿದ್ರೂ ರ್ಥಿಯ ದೃಢಿಕರಣ ಪತ್ ಾ ಪ್ರ ಾ ಚಿೋನ ಪ್ರ ಾ ಢ ಹಂತ್ದ ರಾರ್್ ಾ ಕೂಟರ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಎಂಬ ವಿರ್ಯದ ಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧವನ್ನಾ ನೇತ್ರ ಾ ಡಿ ಎಚ್ ಆದ ನಾನ್ನ ಇತಿಹಾಸದ ವಿರ್ಯದಲಿ ಲ ಎಂ.ಎ ಪದವಿಗಾಗಿ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ ಪತಿ ಾ ಕೆಯ ಮೌಲ್ೂ ಮಾಪನರ್ಕಾ ಗಿ ಬಂಗಳೂರು ನಗರ ವಿರ್ ವ ವಿದ್ರೂ ಲ್ಯಕೆಾ ಸಲಿ ಲ ಸಲು ಶಿ ಾ ೋಮತಿ ಭಾರತಿ ಎಚ್ ಎಂ ಸಹಪ್ರ ಾ ಧ್ಯೂ ಪಕರು ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064 ಇವರ ಸಲ್ಹೆ ಹಾಗೂ ಮಾಗಿದರ್ಿನದಲಿ ಲ ಸಿದಧ ಪಡಿಸಿದ್ದ ೋನೆ. ಸಥ ಳ : ಬಂಗಳೂರು ನೇತ್ರ ಾ ಡಿ ಎಚ್ ದಿನಾಂಕ : ಎಂ ಎ ವಿದ್ರೂ ರ್ಥಿ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064 ನೋಂದಣಿ ಸಂಖ್ಯೂ : HS190403.
- 3. 3 ಮಾಗಿದರ್ಿಕರ ಪ ಾ ಮಾಣ ಪತ್ ಾ ಪ್ರ ಾ ಚಿೋನ ಪ್ರ ಾ ಢ ಹಂತ್ದ ರಾರ್್ ಾ ಕೂಟರ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಎಂಬ ವಿರ್ಯದ ಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧವನ್ನಾ ನೇತ್ರ ಾ ಡಿ ಎಚ್ ಅವರು ಇತಿಹಾಸದ ವಿರ್ಯದಲಿ ಲ ಎಂ.ಎ ಇತಿಹಾಸ ಪದವಿಯ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ ಪತಿ ಾ ಕೆಯ ಮೌಲ್ೂ ಮಾಪನರ್ಕಾ ಗಿ ಬಂಗಳೂರು ನಗರ ವಿರ್ ವ ವಿದ್ರೂ ಲ್ಯಕೆಾ ಸಲಿ ಲ ಸಲು ನನಾ ಮಾಗಿದರ್ಿನದಲಿ ಲ ಸಿದದ ಪಡಿಸಿದ್ರದ ರೆ. ಶಿ ಾ ೋಮತಿ ಭಾರತಿ ಎಚ್ ಎಂ. ಎಂ.ಎ, ಬಿಎಡ್, ಎಂ.ಫಿಲ್ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರ ಾ ಧ್ಯೂ ಪಕರು. ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್ ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ. ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064
- 4. 4 ಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧ ಮೌಲ್ೂ ಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಶಿಫಾರಸಿಿ ನ ಪತ್ ಾ ಪ್ರ ಾ ಚಿೋನ ಪ್ರ ಾ ಢ ಹಂತ್ದ ರಾರ್್ ಾ ಕೂಟರ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಎಂಬ ವಿರ್ಯದ ಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧವನ್ನಾ ಎಂ.ಎ ಇತಿಹಾಸ ಪದವಿಗಾಗಿ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ ಪತಿ ಾ ಕೆಯ ಮೌಲ್ೂ ಮಾಪನರ್ಕಾ ಗಿ ಬಂಗಳೂರು ನಗರ ವಿರ್ ವ ವಿದ್ರೂ ಲ್ಯದ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗಕೆಾ ಸಲಿ ಲ ಸಲಾದ ಈ ಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧವನ್ನಾ ಮೌಲ್ೂ ಮಾಪನಕೆಾ ಮಂಡಿಸಬಹುದ್ಂದು ಶಿಫಾರಸ್ತಿ ಮಾಡುತ್ ು ೋನೆ. ಮಾಗಿದರ್ಿಕರು ಮುಖ್ೂ ಸಥ ರು ಪ್ರ ಾ ಂಶುಪ್ರಲ್ರು
- 5. 5 ಕೃತ್ಜ್ಙ ತ್ಗಳು ಪ್ರ ಾ ಚಿೋನ ಪ್ರ ಾ ಢ ಹಂತ್ದ ರಾರ್್ ಾ ಕೂಟರ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಎಂಬ ವಿರ್ಯದ ಸಚಿತ್ ಾ ಪ ಾ ಬಂಧದ ವಸ್ತ ು ವಿರ್ಯದ ಆಯ್ಕಾ ಯಂದ ಅಂತಿಮ ಘಟ್ ದವರೆವಿಗೂ ತ್ಮಮ ಅಮೂಲ್ೂ ವಾದ ಸಲ್ಹೆ, ಸೂಚನೆ ಮತ್ತ ು ಮಾಗಿದರ್ಿನ ನೋಡಿದ ಗುರುಗಳಾದ ಶಿ ಾ ೋಮತಿ ಭಾರತಿ ಎಚ್ ಎಂ ರವರಿಗೆ ತ್ತಂಬು ಹೃದಯದ ಕೃತ್ಜ್ಞ ತ್ಗಳನ್ನಾ ಅರ್ಪಿಸ್ತತ್ ು ೋನೆ. ನನಾ ಪ ಾ ಬಂಧ ರ್ಕಯಿವನ್ನಾ ಪ್ರ ಾ ತ್ರಿ ಹಿಸಿದ ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್ ು ರ ವಿಭಾಗದ ಸಂಚಾಲ್ಕರಾದ ಡಾıı ನಾರಾಯಣಪಪ , ಪ್ರ ಾ ಂಶುಪ್ರಲ್ರಾದ ಡಾıı ಗಿೋತ್ರ ಹಾಗೂ ಗುರುಗಳಾದ ಡಾıı ಶಿ ಾ ೋನವಾಸರೆಡಿಿ ಮತ್ತ ು ಡಾıı ಗುರುಲಿಂಗಯೂ ಇವರ ಮೊದಲಾದವರಿಗೆ ಗೌರವ ಪ್ಯವಿಕ ನಮನಗಳು. ನೇತ್ರ ಾ ಡಿ ಎಚ್ ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್ ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ ಎರಡನೇ ವರ್ಿ ಸರ್ಕಿರಿ ಪ ಾ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಯಲ್ಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064 ನೋಂದಣಿ ಸಂಖ್ಯೂ : HS190405.
- 6. ಪಲ್ ಲ ವರ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಪಲ್ ಲ ವರ ಕಾಲ್ದಲ್ಲ ಲ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾದ ಕಲೆ ಮತ್ತ ು ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಶೈಲ್ಲಯ ದಕ್ಷ ಿ ಣ ಭಾರತದಲ್ಲ ಲ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿತ್ತ. ಇವರ ಕಾಲ್ದಲ್ಲ ಲ ರೂಪುಗೊಂಡ ಕಲಾ ಶೈಲ್ಲಯನ್ನು ದ್ರ ಾ ವಿಡ ಶೈಲ್ಲಯೊಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷ ಿ ಣ ಭಾರತದಲೆಲ ಪ ಾ ಥಮ ಬಾರಿಗೆ ದ್ರ ಾ ವಿಡ ಶೈಲ್ಲಯಲ್ಲ ಲ ಉತಕ ೃಷ್ಟ ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ರಚಿಸಿದ ಕ್ಷೀರ್ತಿ ಪಲ್ ಲ ವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಲ ತ ು ದೆ. ಗೌಸಿಿ ಟ್ಸ ಿ ರವರ ಪ ಾ ಕಾರ “ದಕ್ಷ ಿ ಣ ಭಾರತದ ಎಲಾ ಲ ವಾಸ್ತ ು ಶೈಲ್ಲಗೆ ಮೂಲ್ ಪ್ ಾ ೀರಕವಾದ ದ್ರ ಾ ವಿಡಶೈಲ್ಲಯಲ್ಲ ಲ ವಾಸ್ತ ು ವನ್ನು ಪಲ್ ಲ ವರು ರೂಪಿಸಿದರು” ಪಲ್ ಲ ವರನ್ನು ದಕ್ಷ ಿ ಣ ಭಾರತದ ದೇವಾಲ್ಯ ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ದ ರುವಾರಿಗಳೊಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಪಲ್ ಲ ವರ ಕಾಲ್ದ ಕಲಾ ವಿಕಾಶವನ್ನು ವಿವಿಧ ಘಟ್ಟ ಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಳ್ವ ಿ ಕೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜರುಗಳ್ವಗೆ ಅನ್ನಗುಣವಾಗಿ 1.ಮಹೊಂದ ಾ ಶೈಲ್ಲ (ಸ್ತಮಾರು 550-630) 2.ಮಾಮಲ್ಲ ಲ ಶೈಲ್ಲ (630-668) 3.ರಾಜಸಿೊಂಹ ಶೈಲ್ಲ (670-800) 4.ನಂದಿವಮಿನ್ ಶೈಲ್ಲ (800-900) 5.ಅಪರಾಜಿತ ಶೈಲ್ಲ ಎೊಂದು ಗುರುರ್ತಸಲಾಗಿದೆ.
- 7. ಮಹಂದ ಾ ವಮಿ ಶೈಲಿ 550-630 ಪಲ್ ಲ ವರ ಶಿಲಾವಾಸ್ತ ು ಮತ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಕಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಪ್ರ ಾ ರಂಭವಾಗುವುದು ಈ ವಂಶದ ಮೊದಲ್ ದೊರೆ, 1ನೇ ಮಹೊಂದ ಾ ವಮಿನ ಕಾಲ್ದಿೊಂದ. ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ್ ಬಾರಿಗೆ ಪಲ್ ಲ ವ ರಾಜಯ ದಲ್ಲ ಲ ‘ಗುಹಾವಾಸ್ತ ು ’ ಪ ಾ ಕಾರವನ್ನು ಬಳಕೆಗೆ ತಂದವನ್ನ. ಪಲ್ ಲ ವರ ಕಲಾ ಪ ಾ ಕಾರ ಪ್ರ ಾ ರಂಭದಲ್ಲ ಲ ಕಾಣಬರುವ ವಾಸ್ತ ು ಪ ಾ ಕಾರಗಳೊಂದರೆ ಗುಹಾಮಂಟ್ಪಗಳು. ಈ ಗುಹಾಮಂಟ್ಪಗಳನ್ನು ‘ಕಣಶಿಲೆಯ’ ಏಕಶಿಲಾಗುಡಡ ಗಳಲ್ಲ ಲ ನಿಮಾಿಣವಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳ ವಿಸಿ ು ೀಣಿವು ಚಿಕಕ ದು ಮತ್ತ ು ಕೆತ ು ನೆಗಳು ಕಡಿಮೆ. ಮಹೊಂದ ಾ ವಮಿನ ಮಂಡಗಪಟುಟ ಶಾಸನವು – “ಇಟಿಟ ಗೆ, ಮರ, ಸ್ತಣಣ (ಗಾರೆ) ಲೀಹ ಇವುಗಳನ್ನು ವುದನ್ನು ಬಳಸದೆ ವಿಚಿತ ಾ ಚಿತ ು ನಿೊಂದ ಈ ಬ ಾ ಹ್ಮ ೀಶ ಿ ರ-ವಿಷ್ಣಣ ಲ್ಕ್ಷ ಿ ೀ ಆಯಿತನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತ್ತ”.
- 8. ಮಾಮಲ್ ಲ ಶೈಲಿ/1ನೇ ನರಸಿಂಹ ವಮಿಶೈಲಿ – (630 ರಿಂದ 638) ಮಹೊಂದ ಾ ವಮಿನ ಮಗನ್ನದ ನರಸಿೊಂಹವಮಿನ್ ಚಾಳುಕಯ ಸಾಮಾ ಾ ಜಯ ವನ್ನು ಆಕ ಾ ರ್ಮಸಿ ವಾತಾಪಿಕೊಂಡನೆೊಂಬ ಬಿರುದು ಧರಿಸಿದ. ಚಾಳುಕಯ ರ ಮೇಲ್ಲನ ವಿಜಯದಿೊಂದ್ರಗಿ ಮಾಮಲ್ಲ ಲ ಪುರಂ ಅಥವಾ ಮಹಾಬಲ್ಲಪುರಂ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನ್ನ. ಅವನ ಹ್ಸರಿನಲ್ಲ ಲ ಅದಕೆಕ ಮಾಮಲ್ಲ ಲ ಶೈಲ್ಲ ಎೊಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. 1ನೇ ಮಹೊಂದ ಾ ವಮಿ ಮತ್ತ ು 1ನೇ ನರಸಿೊಂಹ ವಮಿನ ಕಾಲ್ದಲ್ಲ ಲ ನಿಮಾಿಣವಾದ 15 ಭವಯ ವಾದ ದೇವಾಲ್ಯಗಳು ಮಂಟ್ಪಗಳು, ಶಿಲಾರಥಗಳು ವಿಶ ಿ ಪ ಾ ಸಿದದ ಪಡೆದಿದುದ ಮಹಾಬಲ್ಲಪುರಂ ಅನ್ನು ‘ದಕ್ಷ ಿ ಣ ಭಾರತದ ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಕಲೆಯ ತವರುಮನೆ’ ಎೊಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಮಾಮಲ್ಲ ಲ ಶೈಲ್ಲಯ ಪ ಾ ಮುಖ ನಿಮಾಿಣಗಳನ್ನು 4 ಭಾಗವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 1.ಮಂಟ್ಪಗಳು 2.ಏಕಶಿಲಾರಥಗಳು 3.ಗಂಗಾವತರಣ ಶಿಲ್ಲಪ ಗುಚಚ 5.ಕಡಲ್ರ್ತೀರದ ದೇವಾಲ್ಯಗಳು
- 9. ರಾಜ್ಸಿಂಹಶೈಲಿ 2ನೇ ನರಸಿಂಹವಮಿ ಶೈಲಿ (670-800) ಕ್ರ ಾ . ರ್ ಕಡಲ್ರ್ತೀರದ ದೇವಾಲ್ಯ-ಮಹಾಬಲ್ಲಪುರಂನ ಕಡಲ್ರ್ತೀರ ದೇವಾಲ್ಯ ಪಲ್ ಲ ವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದೇವಾಲ್ಯಗಳಲ್ಲ ಲ ಅತಯ ೊಂತ ಪುರಾತನವಾದದುದ 2ನೇ ನರಸಿೊಂಹ ವಮಿನ್ನ ಇದರ ನಿಮಾಿಪಕ. ದೇವಾಲ್ಯದ ತಳಭಾಗದಲ್ಲ ಲ ಗುಪ ು ಸ್ತರಂಗ ಮಾಗಿವಿದುದ ಅದರ ಮೂಲ್ಕ ವಿದೇಶಿಯರನ್ನು ಅರಸನ ಆಸಾಾ ನಕೆಕ ಕರೆತರುವ ವಯ ವಸ್ಥಾ ಇದಿದ ತ್ತ. ಇದು ಈಗ ಮರಳ್ವನಲ್ಲ ಲ ಮುಚಿಚ ಹೀಗಿದದ ರೂ ಗುರ್ತಿಸಬಹುದ್ರಗಿದೆ. ಇದರ ಗಭಿಗುಡಿಯಲ್ಲ ಲ ಶಿವಲ್ಲೊಂಗವಿದೆ. ಇದರ ಗೀಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸೀಮೇಶ ಿ ರ ಮತ್ತ ು ಕ್ಷರ್ತ ಾ ಯ ಸಿೊಂಹಶ ಿ ರ ಎೊಂಬೆರಡು ದ್ರ ಾ ವಿಡ ಶೈಲ್ಲಯ ಶಿಖರಗಳ್ವವೆ. ವಿಶ ಿ ಸಂಸ್ಥಾ ಗುರ್ತಿಸಿರುವ ವಿಶ ಿ ಪರಂಪರೆಯ ಕಲಾ ಪಟಿಟ ಯಲ್ಲ ಲ ಈ ದೇವಾಲ್ಯ ದ್ರಖಲಾಗಿದೆ. ಕಲಾ ವಿನ್ನಯ ಸದಲ್ಲ ಲ ಈ ದೇವಾಲ್ಯ ಧಮಿರಾಯ ರಥವನ್ನು ಹೀಲ್ಲತ ು ದೆ. ಈ ದೇವಾಲ್ಯದಲ್ಲ ಲ ಅವಳ್ವಗಭಿಗೃಹಗಳು, ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಅವಳ್ವ ವಿಮಾನ ಪ ಾ ಸಾದಗಳು ವಾಸ್ತ ು ತಜಞ ರಿಗೆ ಜಿಜ್ಞಞ ಸ್ಥಯ ವಸ್ತ ು ವಾಗಿದೆ. ರಾಜಸಿೊಂಹ ಶೈಲ್ಲಯ ಪ ಾ ಮುಖ ನಿಮಾಿಣಗಳನ್ನು ಕಂಚಿಯಲ್ಲ ಲ ಕಾಣಬಹುದ್ರಗಿದೆ. ಕಂಚಿ ಪಲ್ ಲ ವರ ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ದ ತವರಾಗಿದೆ. ಪಲ್ ಲ ವರ ಕಾಲ್ದಲ್ಲ ಲ ದೇವಾಲ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಗೀಪುರಗಳ ನಗರವೊಂದೇ ಪ ಾ ಸಿದಿದ ಪಡೆದಿತ್ತ ು . ಕಂಚಿಯಲ್ಲ ಲ ಹೊಂದೆ 1008 ದೇವಾಲ್ಯಗಳ್ವದದ ವೆೊಂದು ಹಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಅವುಗಳಲ್ ಲ ವು ನಮಗೆ ಲ್ಭಯ ವಿಲ್ ಲ ದೆ ಈಗ ಅದರ ಸ್ತತ ು ಮುತ ು ಲ್ಲನ ಪ ಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲ ಲ 350ಕ್ಕಕ ಹ್ಚಿಚ ನ ದೇವಾಲ್ಯಗಳು ಕಂಡು ಬರುತ ು ವೆ.
- 10. ಕಂಚಿಯ ಕೈಲಾಸನಾಥ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಸಿಂಹರ್ ವ ರ ದೇವಾಲ್ಯ ಗಭಿಗೃಹ, ಪರದಕ್ಷ ಿ ಣಾಪಥ, ನವರಂಗ, ಗುಡಿಯಸ್ತತ ು ಲೂ ವಿಶಾಲ್ವಾದ ಪ್ರ ಾ ೊಂಗಣ, ಪ ಾ ಕಾರ, ಪ್ರ ಾ ಕಾರದ ಒಳಮುಖದಲ್ಲ ಲ ಸಾಲಾಗಿ ಖಂಡ ಹಮೆಯ ಿಗಳು, ಮಹಾದ್ರಿ ರಕದ ಸಾ ಳದಲ್ಲ ಲ ದ್ರಿ ರಗುಡಿ ಗಭಿಗೃಹದ ಮೇಲೆ 50 ಅಡಿ ಎತ ು ರದ ಧಮಿರಾಜರಥ ಮಾದರಿಯ ಪ ಾ ಸಾದೂರೆ, ದ್ರಿ ರಗುಡಿಯ ಮೇಲೂ ಸಣಣ ಶಾಲಾಕಾರದ ಶಿಖರವಿದೆ. ಭ್ರ ಾ ಣಾಕೃರ್ತಯ ದ್ರಿ ರಗೀಪುರಗಳು, ಬೃಹದ್ರಕಾರದ ಚತ್ತಷ್ಪ ರ್ತ ವಿಮಾನ (ಖಂಡಹಮೆಯ ಿವು ಷ್ಡಿ ಗಿ ಮಾದರಿಯ ಚಿಕಕ ಗುಡಿ) ಉಬ್ಬು ಕೆತ ು ನೆಯಲ್ಲ ಲ ದೇವಾತಾಶಿಲ್ಪ ಗಳ್ವವೆ. ಇದು ಪಿರರ್ಮಡ್ ಆಕೃರ್ತಯ ವಿಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲ್ಯದ ತಳಭಾಗಕೆಕ ಗಾ ಾ ನೈಟ್ಸ ಶಿಲೆ, ಮೇಲೂ ಭಾಗಕೆಕ ಮರಳುಶಿಲೆ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲ ಲ ದೊರೆರ್ತರುವ ಕನು ಡಶಾಸನವು – “ಚಾಲ್ಲಕಯ ರ 2ನೇ ವಿಕ ಾ ಮಾದಿತಯ ನ್ನ ಇಲ್ಲ ಲ ಗೆ ಭೇಟಿ ನಿೀಡಿ ದೇವಾಲ್ಯಕೆಕ ದ್ರನ ನಿೀಡಿದ ಬಗೆೆ ಹಳುತ ು ದೆ”
- 11. ಕಂಚಿಯ ವೈಕಂಠ ಪೆರುವೊಳ್ ದೇವಾಲ್ಯ ಮರಳುಗಲ್ಲ ಲ ನಿೊಂದ ನಿಮಾಿಣವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲ್ಯ ಪಲ್ ಲ ವರ ನಿಮಾಿಣ ವಾಸ್ತ ು ಪರಂಪರೆಯಲೆಲ ೀ ಅತಯ ೊಂತ ಪರಿಪೂಣಿವಾದ ದೇವಾಲ್ಯ. ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದವನ್ನ ನಂದಿವಮಿ. ಈ ದೇವಾಲ್ಯದ ಕೈಸಾಲೆಯ ಒೊಂದು ವಿಶೇಷ್ವೆೊಂದರೆ, ಇದರ ಹಗೀಡೆಯಲ್ಲ ಲ ಉದದ ಕ್ಕಕ ಪಲ್ ಲ ವ ದೊರೆ ನಂದಿವಮಿನ್ ಪಲ್ ಲ ವ ಮಲ್ ಲ ನ ಹುಟುಟ , ಜನನ ಮತ್ತ ು ಪಟ್ಟಟ ಭಿಷೇಕದವರೆಗಿನ ಇರ್ತಹಾಸವನ್ನು ತೀರಿಸ್ತವ ಕಥಾನಕ ಕಟುಟ ಶಿಲ್ಪ ಗಳನ್ನು ಕಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಚಾರಿರ್ತ ಾ ಕವಾಗಿ ಅಪರೂಪದ ಈ ಶಿಲ್ಪ ಗಳು ಪಲ್ ಲ ವರ ಇರ್ತಹಾಸದ ಅಧಯ ಯನಕೆಕ ಬಹಳ ಅಮೂಲ್ಯ ವಾದ ಆಕರಗಳಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲ್ಯ ವಿಷ್ಣಣ ದೇವಾಲ್ಯವಾಗಿದುದ , ಗಭಿಗೃಹ, ಎರಡು ಪ ಾ ದಕ್ಷ ಿ ಣಾ ಪಥಗಳು, ಸ್ತಖನ್ನಸಿ, ನವರಂಗ, ಅೊಂಗಳ, ಮಾಲ್ಲಕಾ, ಪ್ರ ಾ ಕಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬಹಳ ಆಕಷ್ಿಕವಾಗಿ ನಿಮಾಿಣವಾಗಿದೆ. ಗಭಿಗುಡಿಯಲ್ಲ ಲ ವಿಷ್ಣಣ ವನ್ನು ನಿೊಂತಂತೆ, ಕುಳ್ವತಂತೆ, ಮಲ್ಗಿದಂತೆ ರ್ತ ಾ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲ ಲ ಬಿಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಷ್ಟ ಮುಖಾಕಾರದ ಶಿಖರ, ನ್ನಲ್ಕ ೊಂತಸಿ ು ನ ಗುಡಿಯ ನಿಮಾಿಣವ ಇದರ ವೈಶಿಷ್ಟ ಯ .
- 12. ನಂದಿವಮಿನ್ ಶೈಲಿ (800-900) ನಂದಿವಮಿನ್ ಪಲ್ ಲ ವ ಮಲ್ ಲ ನ ಆಳ್ವ ಿ ಕೆ ಸ್ತಮಾರು 794ರ ಹರ್ತ ು ಗೆ ಕನೆಗೊಂಡಿತ್ತ. ಅನಂತರ ಆಳ್ವದ ಪಲ್ ಲ ವ ರಾಜರು ಹೊಂದಿನವರಂತೆ ಬಲ್ಲಷ್ಟ ರಾಗಿರಲ್ಲಲ್ ಲ . ಜೊತೆಗೆ ರಾಷ್ಟ ರಕ್ಕಟ್, ಪ್ರೊಂಡಯ , ಚೀಳ ಮುೊಂತಾದ ರಾಜವಂಶಗಳ ಏಳ್ವಗೆ ಪಲ್ ಲ ವ ವಾಸ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಕಲೆಯ ಏಳ್ವಗೆಯನ್ನು ಕುೊಂಠಿತಗಳ್ವಸಿ 800-900 ರ ವರೆಗಿನ ಕಾಲ್ದಲ್ಲ ಲ ನಿಮಾಿಣವಾದ ಪಲ್ ಲ ವ ದೇವಾಲ್ಯಗಳು ಗಾತ ಾ ದಲ್ಲ ಲ , ಗುಣಮಟ್ಟ ದಲ್ಲ ಲ ಇಳ್ವಮುಖವನ್ನು ಪ ಾ ದಶಿಿಸ್ತತ ು ವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಕಾಲ್ದ ದೇವಾಲ್ಯ ನಿಮಾಿಣ ಘಟ್ಟ ವನ್ನು ಪ ಾ ತೆಯ ೀಕವಾಗಿ ನಂದಿವಮಿನ್ ಶೈಲ್ಲ ಎೊಂದು ಗುರುರ್ತಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶೈಲ್ಲಯ ಮುಖಯ ದೇವಾಲ್ಯಗಳೊಂದರೆ ಅ) ಕಂಚಿಯ ಮುಕೆ ು ೀಶ ಿ ರ ಮತ್ತ ು ಮತಂಗೇಶ ಿ ರ ದೇವಾಲ್ಯ. ಆ) ಉತ ು ರ ಮೇರೂರಿನ ಸ್ತೊಂದರೇಶ ಿ ರ ಪ್ರುಮಾಳ್ ಇ) ಕೈಲಾಸನ್ನಥ ಮತ್ತ ು ವೈಕುೊಂಠ ಪ್ರುಮಾಳ್ ಈ) ಅಲಂಬಾಕಯ ೊಂನ ಸಪ ು ಮಾತಯ ಕಾ ಮತ್ತ ು ವರದರಾಜ ಪ್ರುಮಾಳ್ ದೇವಾಲ್ಯ
- 13. ಅಪರಾಜಿತ್ ಶೈಲಿ ಕೆಲ್ವು ವಿದ್ರಿ ೊಂಸರು ನಂದಿವಮಿನ್ ಶೈಲ್ಲಯನೆು ವಿಶ್ ಲ ೀಷಿಸಿ ಅೊಂರ್ತಮ ಘಟ್ಟ ವನ್ನು ಅಪರಾಜಿತ ಶೈಲ್ಲಯೊಂದು ಗುರ್ತಿಸಿದ್ರದ ರೆ. ಈ ಶೈಲ್ಲಯ ಪ ಾ ಮುಖ ದೇವಾಲ್ಯಗಳೊಂದರೆ, ಅ) ತೆಕಕ ಲಂನ ಜಲ್ನ್ನಥೇಶ ಿ ರ ದೇವಾಲ್ಯ ಆ) ಸ್ತಮಂಗಲ್ಲ ದೇವಾಲ್ಯ ಇ) ರ್ತರುತ ು ಣಿಯ ವಿೀರತಾ ು ನೇಶ ಿ ರ ಈ) ನೇಮಲ್ಲಯ ವೈಕುೊಂಠ ಪ್ರುಮಾಳ್ ದೇವಾಲ್ಯ. ನಂದಿವಮಿನ್ ಶೈಲ್ಲಯ ದೇವಾಲ್ಯಗಳಲ್ಲ ಲ ಅನೇಕವು ಸಂಕ್ಷೀಣಿ ವಾಸ್ತ ು ಸಾಮಾಗಿ ಾ ಗಳ್ವೊಂದ ನಿಮಾಿಣವಾಗಿದೆ. ಇಟಿಟ ಗೆ, ಗಾರೆ ಮುೊಂತಾದವುಗಳ್ವೊಂದ ಕಟಿಟ ದ ವಾಸ್ತ ು ಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸ್ತವ ಪದಧ ರ್ತ ಪ್ರ ಾ ರಂಭವಾಯಿತ್ತ. ಇಟಿಟ ಗೆ, ಗಾರೆಯಂತಹ ಮೃದುಮಾದಯ ಮಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ವಿಮಾನ ನಿರ್ಮಿಸ್ತವ ಪರಿಪ್ರಠ ಪ್ರ ಾ ರಂಭವಾಗಿದುದ ದರಿೊಂದ ಈ ಕಾಲ್ದ ದೇವಾಲ್ಯಗಳಲ್ ಲ ದೆ ಅನೇಕವು ಅನಂತರದ ಕಾಲ್ದಲ್ಲ ಲ ದುರಸಿ ು ಯಾಗಿದಗಿದೆ. ಪಲ್ ಲ ವರು ಸ್ತಮಾರು 300 ವಷ್ಿಗಳ ಕಾಲ್ ಪೀಷಿಸಿ, ಬೆಳಸಿದ ದೇವಾಲ್ಯ ವಾಸ್ತ ು ಮತ್ತ ು ಶಿಲ್ಪ ಕಲೆ, ಅವರ ಅನಂತರ ಆಳ್ವದ ಚೀಳರ ದೇವಾಲ್ಯ ವಾಸ್ತ ು ಕಲೆಗೆ ಭದ ಾ ಬ್ಬನ್ನದಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿಕಟ್ಟ ರು. ಚೀಳರ ದೇವಾಲ್ಯ ವಾಸ್ತ ು ಕಲೆ ಒೊಂದು ರಿೀರ್ತಯಲ್ಲ ಲ ಪಲ್ ಲ ವರ ವಾಸ್ತ ು ಕಲೆಯ ಮುೊಂದುವರಿಕೆ.
- 14. Reference • Rowland Benjamin,The Art and Architecture of India.Penguin,1954 • https://www.metmuseum.org/toah/hd/rajp/hd_rajp.htm • Singh upindar,A History of Ancient and early Medieval India Delhi: Person education India 2009