1. 22 Eylül 2011, İstanbul
ORTA ve ARKA AYAK HASTALIKLARI
TOTEK Ç.E.P. KURSU
Ġ.Ü.
CerrahpaĢa Tıp Fakültesi
Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı
ERĠġKĠN PES PLANUS Dr Tahir ÖĞÜT Tahir ÖĞÜT
3. KLĠNĠK GÖRÜNÜM
• Ayakta dururken ark çökmüş ve topuk valgusta
görülürken, hasta parmakları üzerinde dururken arkadan
yapılan muayenede genellikle düzeldikleri görülür.
• Bu, pes planusun esnek olduğunu gösterir ve
görülmediği takdirde “tarsal koalisyon” gibi başka
nedenler araştırılmalıdır.
TİBİALİS POSTERİOR TENDİNOPATİSİ Tahir Öğüt
5. AYIRICI TANI
I-ESNEK PES PLANUS II- RĠJĠD VEYA SPASTĠK PES
A)KONJENĠTAL: PLANUS
Ġdyopatik
Serebral palsi •Aksesuar naviküler kemik
Hiperpronasyon •Konjenital vertikal talus
Aksesuar naviküler kemik
•Tarsal koalisyon
Marfan sendromu
Frajil X sendromu •Kalkaneovalgus ayak
•Osteokondral kırık
B) KAZANILMIġ
Romatoid artrit •Reaktif peroneal spazm
Plantar fasya rüptürü
Tibialis posterior t. yetm.
TİBİALİS POSTERİOR TENDİNOPATİSİ Tahir Öğüt
6. TĠBĠALĠS POSTERĠOR TENDONU
•Orta ayak primer invertörüdür
•Medial longitudinal arkı dinamik olarak destekler ve kaldırır.
•Ġndirekt olarak ayak ardını da destekler
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
7. Yetersiz kaldığında
Ön ayak pronasyon ve abduksiyonu ile birlikte
Erişkin edinilmiş düz tabanlık
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
8. Zamanla,
Tendon yapışma yerinde uzama, TN eklem kapsülü ve
Spring ligamanda rüptür gelişebilir
Topukta valgus
Kalkaneusta dış rotasyon
Aşil tendonunda kontraktür
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
10. Çok ilerlemiş veya ihmal edilmiş olgularda,
Deltoid bağ da yetersizleşeceğinden
Ayak bileğinde valgus tilti görülebilir
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
11. ETĠYOLOJĠ
•Eversiyon yaralanması
•Atletik aktivitede ani artış
•Steroid enjeksiyonu
•Ayakta dizilim bozukluğu:
Hiperpronasyon + Aşil gerginliği
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
12. TANI
Ayak bileği mediali veya orta ayak plantar medialinde
hassasiyet, şişlik ve ağrı
FĠZĠK MUAYENE
Özellikle tendonun en distal kısmı üzerinde hassasiyet ve
ağrı, ödem (dirençli inversiyonda ağrı)
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
13. FĠZĠK MUAYENE
“Too many toes sign”
Tek ayak parmak ucuna kalkma testinde zorlanma
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
16. MR
Nadiren gerekli
Tendonda fibröz longitudinal hipertrofi veya
Bulböz genişleme
Spring ligaman
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
17. AYIRICI TANI •Medial malleol stres kırığı
•Naviküler stres kırığı
•Talar koalisyon
•Medial talar domda OKL
•Medial ayak bileği artriti
•Deltoid bağ rüptürü ve medial
instabilite
•Tarsal tünel sendromu
•FHL tendiniti
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
18. EVRELEME ve TEDAVĠ
EVRE 1
•Peritendinit ve / veya tendon dejenerasyonu (tendinoz)
•Deformite yoktur
•Tendon boyu normaldir
•Ayak bileği mediali veya orta ayak plantar medialinde
hassasiyet, şişlik ve ağrı
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
19. EVRE 1 Tedavisi
KONSERVATĠF
•Birkaç hafta alçı veya rijid breysleme
•Tolere edilebildiği kadar basmasına izin verilir
•Kişiye özel yapılmış ark takviyeleri
•Aktivite modifikasyonu, darbelerden korunma
• Cross training (Bisiklet, yüzme, belki yürüme egzersizleri)
•Aşil germe egzersizleri
•Kilo verme
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
20. EVRE 1 Tedavi
CERRAHĠ
•Tenosinovektomi + 3 hafta alçılama
•Ġnterstisyel rüptürün tamiri + 3 hafta alçılama
•Postop 3 ay kişiye özel ark destekli spor ayakkabı
•Spora dönüş: Postop 3 ay
Mc Cormack et al, Foot Ankle Int, 2000.
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
21. EVRE 2
•Hafif, esnek deformite ile birlikte
•Yetersiz veya uzamış tendon
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
22. EVRE 2 Tedavisi
KONSERVATĠF
•Evre 1 ile aynı
•UCBL tabanlık
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
26. EVRE 2 Tedavisi
CERRAHĠ
Tendonda kısaltma yaparak navikülere tespit edilmesi önerilir
Myerson MS, J Bone Joint Surg A, 1996.
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
31. EVRE 3
Bulgular önceki evrelerde olduğu gibidir.
Farklı olarak daha ilerlemiş ve rijid deformite vardır.
Topuktaki valgus deformitesi sabittir.
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT
39. PES
KAVOVARUS
TİBİALİS POSTERİOR TENDİNOPATİSİ Tahir Öğüt
40. PES KAVOVARUS: KAVUS + VARUS
• Ayak arkının yükselmiş olması durumuna kavus ayak
denir.
• Genellikle topukta varus deformitesi (kavovarus
ayak), parmaklarda pençeleşme ve ayak kaslarında
belirgin güçsüzlük ile birlikte görülür.
TİBİALİS POSTERİOR TENDİNOPATİSİ Tahir Öğüt
41. ETYOPATOGENEZ
• Neden genellikle büyümekte olan ayaktaki kas
dengesizliğidir. Bunun için erken çocuklukta nadiren
görülürken daha çok 8-10 yaşlarında karşılaşılır.
• Ġntrensek kas güçsüzlüğü, peroneal ve tibialis anterior
kaslarında güçsüzlük bu deformiteye neden olabilir.
• Altta yatan nöromusküler bir rahatsızlık olmaksızın çok
nadiren görülür.
• Kavus ayak, nöromusküler hastalık belirtisidir. Nörolojik
konsültasyon, spinal MR, EMG tetkikleri yapmak gerekir.
TİBİALİS POSTERİOR TENDİNOPATİSİ Tahir Öğüt
42. Kavus ayağa neden olan baĢlıca
nöromusküler hastalıklar Ģunlardır:
•Serebral palsi
•Polyomyelit
•Charcot-Marie-Tooth hastalığı
•Kompartman sendromu
•Diastematomyeli
•Friedrich ataksisi
•Musküler distrofi
•Spinal kord tümörü
•Spinal disrafizm (spina bifida)
TİBİALİS POSTERİOR TENDİNOPATİSİ Tahir Öğüt
43. Kavovarus ayak için diğer nedenler:
I. KONJENITAL:
Idiopatik
PEV sekeli
Arthrogripozis
II. TRAVMA:
Crush yaralanması
Kompartman Sendromu
Yanıklar
Kötü kaynama
ERĠġKĠN PES PLANUS Tahir ÖĞÜT