Deze beleidsnota van VKW Metena maakt de analyse van de afstemming onderwijs en arbeidsmarkt. Er wordt vooral ingegaan op de uitdaging met de hoogste urgentie: het jarenlang nijpend tekort aan technisch en technologisch geschoolden. VKW Metena analyseert, maar reikt ook mogelijke oplossingen aan.

1. VKW Beleidsnota
Onderwijs en arbeidsmarkt: een mismatch?
Auteur: Serge Huyghe, directeur communicatie & onderwijs VKW
66
september 2013

2. Inhoudstafel
Inleiding: onderwijs en arbeidsmarkt?
Waar situeert zich het probleem?
Het instroom- en doorstroom-probleem
De studiekeuze
Noodzaak aan hervorming secundair onderwijs
Kwalitatieve aspecten: kennis, attitudes, vaardigheden
Rol voor het bedrijfsleven?
Wederzijdse voeling?
Mindswitch
De integrale tekst van de VKW beleidsnota is te vinden op:
http://www.vkw.be/kennisbank/

3. Inleiding
Onderwijs
= persoonsontwikkeling & brede vorming
= competentieontwikkeling in functie van een job is een belangrijk
streefdoel, maar geen exclusieve taak
= ontwikkeling van talenten en generieke competenties jongeren

4. Instroomprobleem: oud & internationaal zeer
 Sinds jaar en dag tekort aan technisch opgeleiden, zowel
praktijkgericht als hoger-opgeleiden.
 Dalende interesse voor wetenschappelijke en technische
opleidingen in alle geïndustrialiseerde Westerse landen.
 Jongeren hebben heel abstracte visie op wetenschap en techniek,
losgekoppeld van het maatschappelijk en menselijke nut.

5. Terugval studenten hoger technisch & wet. onderwijs
Verklaring instroomproblematiek in het hoger onderwijs:
- Te weinig instroom in secundair TSO-richtingen, die aansluiten op HO
- Te weinig doorstroom vanuit ASO naar hogere technische opleidingen
Bron: Agoria

6. Oorzaak gebrekkige instroom en doorstroom is complex…
• Lage appreciatie voor technische en beroepsopleidingen, keuze =
negatieve keuze
• Gebrek aan gepercipieerde relevantie (cfr supra)
• Onterechte link tussen sociale achtergrond en studierichting
• Ouders zien geen verschil tussen instroom- en doorstroomrichtingen
• Algemeen vormend aspect TSO te weinig erkend
• Negatief imago en stigma op nijverheidsscholen
• Statuut arbeiders/bedienden
• Verkeerde inschatting arbeidsomstandigheden en functie-inhoud =
clichématig beeld beroepen

7. Oplossing voor te weinig studenten/leerlingen
Nood aan het opzetten van een gestroomlijnde en gecoördineerde
actie/beleid met volgende kenmerken:
• Volgehouden
• Integraal
• Grootschalig
Met aandacht voor 2 key-stakeholders:
• ouders
• Ieerkrachten in het lager onderwijs

8. Studiekeuze
 Nood aan permanente afstemming tussen studie-aanbod en
arbeidsmarkt.
 Overbodige opleidingen moeten kunnen worden geschrapt, nieuwe
noden op de arbeidsmarkt omgezet in nieuwe opleidingen.
 Onderwijs dient eerlijk te communiceren over de
arbeidsperspectieven van bepaalde richtingen.

9. Nood aan „sense of urgency‟ – onze kwaliteit kalft af
Volgende maatregelen noodwendig in het secundair onderwijs:
1. Opheffing schotten ASO, TSO, BSO
2. Brede eerste graad
3. Beperking studierichtingen – nu 1090 studierichtingen in het SO
4. Meer maatwerk: bollebozen uitdagen en zwakkere leerlingen
meer ondersteuning geven.
Hervorming secundair onderwijs

10. Kwalitatieve aspecten
Ook kwalitatieve aspecten spelen een rol bij de mismatch
onderwijs/arbeidsmarkt.
 Elementen die een rol spelen:
 Gebrek aan ervaring of bepaalde specifieke kennis of
vaardigheden
 Attitudeproblemen
 Arbeidsomstandigheden spelen een rol
 Europese kwalificatiestructuur zou mismatch tussen opleidingen en
wensen bedrijfsleven moeten wegwerken.

11. Rol van het bedrijfsleven
• Ondersteuning van de kwaliteitsverbetering van de opleidingen vb.
ter beschikking stellen van hulpmiddelen.
• Ondersteuning van het pedagogisch proces: deelname aan jury‟s….
• Leerlingen in contact brengen met het werkveld via gastlessen,
bedrijfsbezoeken, stages, werkplekleren…
• Deel uitmaken van een industrieel netwerk rond een school.
• …..

12. Door de verder toenemende arbeidsmarktkrapte vinden bedrijven
moeilijker “geschikte” medewerkers.
Moeten we als werkgevers niet overwegen om te leren werken met in
onze ogen minder perfect geschoolde medewerkers?
Zullen we ons in de toekomst niet tevreden moeten stelen met een
grijze in plaats van een witte raaf?
Mindswitch bedrijfsleven