Sistem kawalan perkhidmatan bangunan merupakan sistem berkomputer yang menggunakan rangkaian perkakasan elektronik untuk memantau dan mengawal peralatan mekanikal, elektrikal dan pencahayaan dalam bangunan besar. Ia mengawal keadaan cuaca dalaman, peralatan keselamatan dan menjimatkan penggunaan tenaga untuk meningkatkan prestasi sistem.

1. SISTEM KAWALAN PERKHIDMATAN BANGUNAN
Sistem kawalan Perkhidmatan Bangunan terutama untuk bangunan yang besar biasanya
terdiri dari sistem berkomputer dengan rangkaian perkakas elektronik untuk memantau
dan mengawal perlatan mekanikal, elektrikal, dan pencahayaan dalam bangunan. Ia
menentukan kedudukan tiap damper dan injap dalam sistem. Ia menentukan
pengoperasian kipas, pam dan chiller pada kelajuan atau keupayaan yang ditetapkan. Ia
menentukan cuaca dalam bangunan pada tahap yang sesuai; menyediakan pencahayaan
berdasarkan penghuni; memantau prestasi sistem dan kegagalan perkakasan serta
memberi maklumat kepada staf kejuruteraan.
Fungsi Asas Sistem Kawalan
• Mengawal keadaan cuaca dalaman ruang – Pengesan dan penggerak (thermostats,
humidistats, dampers, injap, dan suis) disambung secara pneumatik atau elektrik
untuk capai suhu dan humiditi yang sesuai.
• Perkakasan keselamatan – melidungi peralatan dari kerosakan, suhu terlampau
tinggi/ rendah dan kebakaran. Contoh: kawalan tekanan, suis had, injap keselamatan,
perlindungan beban lampau motor, dan sebagainya
• Penjimatan operasi – mengurangkan penggunaan tenaga, penggiliran operasi
komponen, dan sebagainya.
Kawalan boleh juga dikelaskan menurut tindakan spesifik mereka:
• Kawalan Pemula
• Kawalan Operasi
• Kawalan keadaan/ ruang
DEFINASI
1. Sistem (system) – adalah gabungan atau susunatur pelbagai komponen
fizikal yang bertindak secara bersama sebagai satu unit besar untuk
mencapai sesuatu objektif. Contoh: mentol yang terdiri dari kaca dan filamen
merupakan satu sistem fizikal.
2. Sistem Kawalan ( control system) – adalah susunatur pelbagai komponen
fizikal yang bersambungan sebegitu cara untuk melaras, mengarah atau
memerintah diri sendiri atau sistem lain untuk menghasilkan objektif yang
dikehendaki. Contoh: Suis digunakan untuk hidup atau matikan Lampu.
3. Loji (plant) – adalah bahagian dari sistem yang hendak dikawal atau dilaras
4. Pengawal (controller) – merupakan elemen kepada sistem atau diluar dari
sistem yang mengawal loji atau proses

2. 5. Masukan arahan (Input) – adalah isyarat yang diberi atau isyarat
rangsangan kepada sistem kawalan dari sumber tenaga luar untuk
menghasilkan keluaran yang ditentukan.
6. Keluaran (Output) – adalah isyarat tertentu yang dikehendaki atau
tindakbalas sebenar yang diperolehi dari satu sistem kawalan apabila
masukan arahan diberikan kepadanya
7. Masukan rujukan ( reference input) - adalah masukan arahan boleh ubah;
Sistem kawalan boleh mempunyai lebih dari satu masukan arahan.
8. Sistem Kawalan gelung terbuka (Open loop system) – adalah sistem
dimana masukan arahan kepada sistem dipilih berdasarkan pengalaman
terhadap sistem kawalan dapat memberikan keluaran yang dikehendaki.
Keluaran ini tidak diubahsuai mengikut perubahan keadaan yang berlaku.
9. Sistem Kawalan gelung tertutup (Closed loop system) -
10. Unsur suapbalik
11. Isyarat penggerak
12. Mekanisme Servo
13. Pengatur
Jawapan
Sistem (system) – adalah gabungan atau susunatur pelbagai komponen fizikal
yang bertindak secara bersama sebagai satu unit besar untuk mencapai sesuatu
objektif. Contoh: mentol yang terdiri dari kaca dan filamen merupakan satu
sistem fizikal.
Sistem Kawalan ( control system) – adalah susunatur pelbagai komponen fizikal
yang bersambungan sebegitu cara untuk melaras, mengarah atau memerintah
diri sendiri atau sistem lain untuk menghasilkan objektif yang dikehendaki.
Contoh: Suis digunakan untuk hidup atau matikan Lampu.
Masukan arahan (Input) – adalah isyarat yang diberi atau isyarat rangsangan
kepada sistem kawalan dari sumber tenaga luar untuk menghasilkan keluaran
yang ditentukan.
Masukan rujukan ( reference input) - adalah masukan arahan boleh ubah;
Sistem kawalan boleh mempunyai lebih dari satu masukan arahan.

3. Keluaran (Output) – adalah isyarat tertentu yang dikehendaki atau tindakbalas
sebenar yang diperolehi dari satu sistem kawalan apabila masukan arahan
diberikan kepadanya
Sistem Kawalan gelung terbuka (Open loop system) – adalah sistem dimana
keluarannya tidak memberi kesan kepada tindakan kawalan. Sistem ini tidak
mempunyai elemen suapbalik untuk mengesan keluaran. Sekiranya ada
perbezaan di antara keluaran dengan isyarat masukan/ rujukan, pembetulan
tidak dapat dilakukan.
Isyarat suapbalik
Isyarat yang dikeluarkan oleh elemen suapbalik untuk dihantar ke pembanding/
pengawal
Elemen Suapbalik
Merupakan komponen yang diperlukan untuk mengesan nilai keluaran sebenar.
Sistem Kawalan Gelung Tertutup ( closed loop system)
adalah sistem dimana keluarannya memberi kesan kepada tindakan kawalan.
Sistem ini mempunyai elemen suapbalik untuk mengesan keluaran. Sekiranya
ada perbezaan di antara keluaran dengan isyarat masukan/ rujukan, ralat yang
terhasil akan dianalisa oleh pengawal untuk membuat tindakan pembetulan
supaya keluaran yang dikehendaki dapat diperolehi.
Elemen Pengawal
Komponen yang membanding, menganalisa dan mengeluarkan isyarat kawalan/
perintah kepada penggerak / elemen kawalan terakhir supaya mengubah
pembolehubah dalam loji agar menepati titik set.
Isyarat Penggerak
Mekanisma Servo
Pengatur