Dokumen ini membincangkan sistem perlindungan kebakaran aktif yang termasuk sistem pemadaman automatik, pancur kering, pancur basah, sistem pili bomba, dan sistem pemadaman gas seperti karbon dioksida. Setiap sistem mempunyai komponen dan prosedur pemasangan yang spesifik, serta syarat pematuhan terhadap standard tertentu untuk memastikan keefektifan dalam memadam kebakaran. Maklumat juga merangkumi cara sistem beroperasi dan tanggungjawab pengguna serta pihak bomba semasa menghadapi keadaan kebakaran.

1. AKTIFrhm 1
SISTEM PERLINDUNGAN KEBAKARAN AKTIF
Pengenalan
Sistem ini sistem pasangan tetap yang dipasang untuk mengesan
kebakaran, membunyikan penggera kebakaran, mengawal dan
memadam kebakaran.
SISTEM PEMADAMAN YANG MENGGUNAKAN AIR:
(1) Sistem penyembur air otomatik (sringkler system).
Ialah pemasangan bekalan air, pam, paip injap dan tempat pancuran
supaya dapat mengesan sesuatu kebakaran secara otomatik dan
melawannya dengan air serta membunyikan penggera kebakaran.
(a) Dapat bertindak memadam kebakaran secara berperingkat:
(i) Mengesan kebakaran
(ii) Membunyikan penggera
(iii) Mengawal kemerebakan api.
(iv) Memadam kebakaran.

2. AKTIFrhm 2
(b) Membantu pihak bomba melawan kebakaran.
(c) Dipasang di bangunan untuk mengawal
kebakaran.
(1.2) Syarat-syarat pemasangan.
Hendaklah mematuhi kehendak-kehendak, kod-kod amali, tatatertib
amalan.
(a) Pemasangan Pam & Tangki (bahagian2):
(i)Paip masuk dari bekalan air (JBA)
(ii) Injap masuk ke tangki (breeching inlet)
(iii) Tangki sistem.
(iv) Pam:
- pam Jockey
- pam utama/duty pump
- pam pendua/stand-by pump

3. AKTIFrhm 3
vv
v
v
v
v
v
v
v
v v v
V
V
V
V
V
V
v
v
v
v
v v
vv
v
v
v
v
PAIP TEGAK UTAMA
PAIP PEMBAHAGI UTAMA
RANTING PAIP
JARAK
PAIP RANTING
PAIP MENEGAK
PEMASANGAN INJAB KAWALAN UTAMA
PAIP BEKALAN
JABATAN BEKALAN AIR
MM UNTUK ALAT BANTU MULA50
SPRINKLERS SYSTEM
SEMBURAN BERLAKU
TAKAT SUHU KEPANASAN MENCUKUPI

4. AKTIFrhm 4
(1.4) Huraian dan cara sistem bertindak.
Apabila kebakaran berlaku, kepala penyembur akan mengesan
kebakaran (kenaikan suhu dengan mendadak) dan ini akan memecahkan
bulb. Serentak dengan itu loceng akan berbunyi serta air akan keluar
melalui kepala semburan tersebut serta memadamkan kebakaran.
Akibat pengeluaran air yang berterusan maka berlaku kejatuhan tekanan.
Pengeluaran dan tekanan dalam sistem akan dapat dikesan oleh pressure
switch yang akan terus memberi isyarat kepada pengawal pergerakan pam
untuk menggerakkan pam utama.
Bagi memenuhi keperluan tekanan dan pengeluaran, stand-by pump akan
terus bertindak berterusan secara otomatik. Butterfly valve hendaklah
ditutup bagi memberhentikan pengeluaran air. Ditingkat tertentu, pam
diberhentikan secara manual. Pada masa sekarang, sistem ini hendaklah
dipertalikan ke Balai Bomba berdekatan.

5. AKTIFrhm 5
2. Sistem Pancur Kering
Ialah sesalur air tegak yang selalunya kering (diameter 100/150 mm)
dipasang dengan pili alir keluar yang boleh dipenuhi air dengan pam-pam melalui
alir masuk Bomba dan hendaklah mematuhi Piawaian British 3980 & Tata
Amalan Piawaian British 402;101
(2.1) Tujuan -
(a) Menyalurkan air ke tingkat yang terbakar
(b) Memudahkan anggota Bomba melawan kebakaran di bangunan tinggi.
(2.2) Komponen Sistem
(a) Alir Masuk (breeching inlet) (b) Paip Menegak
(c) Injap Pelantar (landing valve)
(d) Injap Pelepas Udara (air release alve)

6. AKTIFrhm 6
(2.3) Huraian- sistem mendapat air dari pam kereta Bomba dan
dialirkan masuk ke aliran masuk seterusnya air naik melalui paip
menegak dan mengeluarkan air melalui injap pelantar. Bagi
mengeluarkan air, injap pelepas udara hendaklah dibuka.
(2.4) Pemasangan - hendaklah disediakan pada bangunan yang
melebihi 18.3 m tetapi tidak melebihi 30.5 m tinggi dari aras bumi.
(2.5) Syarat-syarat pemasangan - hendaklah mematuhi kod-kod
tatatertib amalan dan kehendak-kehendak.
(2.6) Perkara-perkara yang perlu diambil perhatian semasa
menggunakan sistem ini:-
(a) Bekalan air yang cukup untuk mengepam air ke sistem ini. (b)
Tentukan pili alir masuk (fire pumping/breeching inlet)supaya tidak
tersilap dengan pili air masuk untuk sistem yang lain.

7. AKTIFrhm 7
(c) hendaklah membawa satu gulung hos dan nozel kerana kemungkinan
hos dan nozel yang disediakan tiada.
(d) semasa membuka pili alir keluar, pastikan ia dibuka perlahan-lahan
bagi mengelakkan berlaku kejutan.
(3) Sistem Pancur Basah
Ialah sesalur air tegak yang sentiasa penuh dan dipasang bagi
menetang kebakaran daripada saiz yang berpatutan dengan
sambungan-sambungan yang sesuai untuk kegunaan pihak berkuasa
Bomba mengikut kehendak-kehendak Tata Amalan Piawaian British
401.101
(3.1) Tujuan - Menyediakan saluran air yang sentiasa bertekanan
dan akan digunakan semasa kebakaran dibangunan tinggi.
(3.2) Syarat-syarat pemasangan - dipasang pada bangunan yang
lebih dari 30 m dari aras bumi.

8. AKTIFrhm 8
Hendaklah mematuhi kehendak-kehendak.
(3.3) Komponen-komponen Sistem
(a) Tangki dan Pam:
(i)Alir masuk Bomba (4-way breeching nlets)
(ii) Pam-pam (jockey, duty & stand-by)
(iii) Tolok dan Suis tekanan (flow & pressure switch)
(iv) Peti Penggera Pam
(b) Paip pembekal dan injap pelantar
(i)Paip menegak
(ii) Injap pelantar (landing valve)
(iii) Injap pelepas udara (air release valve)

9. AKTIFrhm 9
(3.4) Huraian
Apabila injap pelantar dibuka, air akan keluar dan pam akan beroperasi
secara otomatik untuk memberi tekanan dan keluaran air kepada injap
pelantar. Sistem ini mengandungi satu atau beberapa buah tangki yang
mendapat bekalan dari JBA. Muatan tangkinya diantara 11, 375 hingga
45, 500 liter.
Pengeluaran air setiap pili sistem ini adalah diantara 1100 liter hingga
1300 liter seminit. Cara menggunakan sistem ini ialah sambungkan hos
ke pili alir keluar dan buka injap pili perlahan-lahan untuk mengelakkan
kejutan tekanan tinggi. Kemudian halakan nozel ke tempat kebakaran.
(3.5) Perkara-perkara yang perlu diberi perhatian semasa
menggunkan sistem ini:
(a) Sambungkan hos & nozel terlebih dahulu sebelum membuka
injap pili alir keluar. (b) Tentuka ada seorang anggota mengawasi
injap ini untuk mengawal penggunaannya.

10. AKTIFrhm 10
(c) Pastikan bekalan air luar mencukupi dan sambungan kotak alir
masuk adalah betul kerana terdapat sistem pemadaman pada
sesuatu bangunan.
4.Sistem Gelung Hos
Ialah pemasangan paip, tangki air, pam, gelung hos disesebuah
bangunan yang membolehkan pancutan air ditujukan kemana-mana
bahagian bangunan bagi maksud menentang kebakaran. Ia hendaklah
mematuhi Tata Amalan Piawaian British 402.101.
(4.1) Tujuan
(a) Bagi memadam kebakaran kecil sebelum ketibaan pihak
Bomba. (b) Untuk menyalurkan air terus menerus ke tempat kebakaran
apabila ia digunakan.
(c) mengurangkan penggunaan dan penempatan alat pemadam api.

11. AKTIFrhm 11
4.2) Huraian dan cara sistem ini bertindak
i) Tidak boleh bertindak secara auto.
ii) Dipasang di dalam atau diluar bangunan.
iii)Tangki air memuatkan 2275 liter hingga maksimum 9199 liter.
iv)Pam duty pump dan stand-by pump.
Cara sistem ini bertindak ialah dengan membuka injap gelung yang terdapat
pada hujung sambungan hos dan paip, kemudian tarik hos ke tempat
kebakaran. Apabila nozel kawalan dibuka, pancutan air keluar dan api dapat
dipadamkan.

12. AKTIFrhm 12
SISTEM PANCUR BASAH
Tangki air 10,000 gelen
Pam Disel & elektrik
Tingkat Bawah
Tingkat 1
Tingkat 2
Tingkat 3
Tingkat 21
Tingkat 22
Injap pelantar jenis kawalan tekanan
Injap Pelepas Udara

13. AKTIFrhm 13
5. Sistem Pili Bomba
Suatu sistem pemasangan paip, tangki air, pam dan alir masuk pili
pada bangunan bagi menentang kebakaran dan hendaklah mematuhi
Tatatertib Amalan Piawaian British 402.101.
(5.1) Tujuan pemasangan ialah untuk:-
(a) digunakan bagi memadamkan disesebuah bangunan.
(b) sebagai bekalan air untuk memadam kebakaran.
(c) digunakan oleh penghuni (yang terlatih sahaja) unutk
memadam kebakaran.
(d) untuk digunakan oeh pihak Bomba memadam kebakaran.

14. AKTIFrhm 14
(5.2) Komponen-komponen sistem terdiri daripada:-
(a) Pili Bomba
(b) Hos Kabinet
(c) Pepasangan Paip
(d) Pam-pam
(e) Tangki air
(f) Alir Masuk Pili

15. AKTIFrhm 15
(5.3)Huraian dan cara bertindak
i) Mengalirkan air yang bertekanan
ii) Ditempatkan di kilang-kilang atau kompleks kilang.
iii)Mendapat bekalan air dari Jabatan Bekalan Air
iv)Muatan air yang diperlukan ialah diantara 45,500 hingga 245,
700 liter
v) Pili-pili Bomba ditempatkan ditempat yang sesuai dilengkapi
dengan kabinet hos (hos dannozel).
vi)Terdapt tiga jenis pam iaitu duty pump yg digerakkan
mengunakan elektrik, standby pump digerakan oleh kuasa disel
dan jockey pump.
vii)Pengeluaran air diantara 1100 hingga 1300 liter seminit.

16. AKTIFrhm 16
Mendapat bekalan air dari Jabatan Bekalan Air, dipamkan oleh satu
set pam keseuruhan kilang tersebut. Muatan air yang diperlukan ialah
diantara 45,500 hingga 245, 700 liter atau lebih bergantung kepada
risiko kebakaran tempat tersebut.
Pili-pili Bomba ditempatkan ditempat yang sesuai dilengkapi dengan
kabinet hos (hos dan nozel). Air dipam terus ke sistem melalui alir
masuk oleh jentera Bomba. Terdapt tiga jenis pam iaitu duty pump
yg digerakkan mengunakan elektrik, standby pump digerakan oleh
kuasa disel dan jockey pump. Pengeluaran air diantara 1100 hingga
1300 liter seminit.

17. AKTIFrhm 17
J
D
SISTEM PILI BOMBA DALAM TEKANAN
S
H
H
H
HH
Kilang A
Kilang B
Peti Hos &
Nozel
Sistem Pam
Panel Penggerak Pam
Injap masuk empat hala
JBA
Tangki
Air
H

18. AKTIFrhm 18
6. Sistem Pemadaman Yang Menggunakan Gas
(6.1) Sistem Pemadam Karbon Dioksida (CO2) Ia digunakan di
pelbagai tempat merbahaya (hazards) seperti generator, turbin gas,
proses pencetakan, kilang membuat aluminium, tangki-tangki minyak,
kapal kargo, kapal tangki dan sebagainya. Tindakannya yang
menyelubungi dan memecahkan gas oksigen di kawasan terlibat kepada
satu darjah yang minimum dapat memadamkan api serta merta.
Tindakan pemadamannya memudaratkan nyawa manusia kerana
penyemburan secara membajiri (total flooding discharge area).

19. AKTIFrhm 19
Ia tidak meninggalkan apa-apa kesan dan merosakkan peralatan, tidak berbau.
Ketumpatan wapnya satu setengah kali lebih tinggi dari udara.
Ia juga boelh digunakan pada kawasan setempat seperti peralatan dapur atau
secara membanjiri sesuatu kawasan tertutup seperti bilik menyimpan cecair yang
mudah terbakar.
Karbon Dioksida boleh disimpan dengan dua cara iaitu:
(i)Tekanan Tinggi (ii) Tekanan Rendah
Jenis penyimpanan bergantung kepada kuantiti yang hendak disimpan.
Ia disimpan dalam bentuk cecair dalam sesuatu tabung, penyimpanan secara
tekanan tinggi digunakan apabila jumlahnya secara bandingan adalah kecil,
khasnya apabila digunakan pada sistem aplikasi tempatan.
Karbon Dioksida disimpan dalam tabung bertekanan tinggi iaitu pada 850 psi.
Apabila kandungan Karbon Dioksida melebih 4000 ib. (2000 lb untuk
pengeluaran utama dan 2000 ib untuk simpanan) sisten penyimpanan
bertekanan rendah menjadi lebih ekonomi. Karbon Dioksida dalam sistem ini
dibekukan pada suhu 0 darjah Ferenheit 300 psi dalam tangki penebat.

20. AKTIFrhm 20
1.Fungsi-Fungsi Sistem
(a) Tanda-tanda amaran -juga telah disediakan diluar dan didalam
kawsan terlibat supaya penghuni keluar dan tidak masuk ke dalam.
Tanda amaran hendaklah ditulis dalam bahasa yang mudah difahami.
Lampu isyarat berkelip juga dipasang dengan warna merah dan hijau.
Apabila alat pengesan berfungsi, lampu hijau akan padam dan lampu
merah akan menyala. Ini menunjukkan gas Karbon Dioksida telah keluar
dari tabung.
Penutup pintu dan sistem pengendalian udara untuk mematikan relay
juga disediakan supaya kawasan tersebut diselubungi gas Karbon
Dioksida.
(b) Panel Penggera Karbon Dioksida - merupakan satu alat yang
penting dalam sistem ini iaitu menerima maklumat daripada alat-alat
pengesanan dan menggerakkan alat penggerak injap di tabung supaya
mengeluarkan gas melalui paip dan nozel.

21. AKTIFrhm 21
(c) Kunci Suis Manual - digunakan apabila tidak berfungsi secara
otomatik atau loceng pertama berbunyi daripada alat pengesanan.
Dalam sesetengah pemasangan, sistem karbon dioksida yang
menggunakan hosline juga telah dipasang di kawasan penempatan kecil
dan kawsan api kecil (locallized fire)
2. Pergerakkan Sistem
Apabila salah satu alat pengesan asap atau haba berfungsi, ia akan
menyampaikan maklumat kepada panel penggera karbon dioksida dan
loceng kecemasan akan berbunyi secara putus-putus. Pada masa yang
sama juga lampu isyarat berwarna hijau akan bertukar kepada warna
merah. Apabila satu lagi pengesan asap atau haba mengesan
kebakaran, loceng akan berbunyi berterusan. Dalam masa 20 hingga 30
saat panel penggera karbon dioksida akan menghantar mesej 24 voltan
ke injap kawalan tabung untuk membolehkan gas keluar melalui tabung,
paip serta nozel dan terus membanjiri kawasan tersebut. Penutup pintu
akan turun & relay penyedut udara akan berhenti serta akan
menyampaikan maklumat yang gas telah keluar.

22. AKTIFrhm 22
3.Piawaian atau Standard Pemasangan
Mengikut Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1984
bahagian VIII dan Jadual Kesepuluh. (UUK 226, 235 & 236). Sistem
pemasangan hendaklah mengikuti National Fire Codes of USA 12.
4.Sistem Komponen
(a) Tabung - penyimpanan tabung yang bertekanan tinggi hendaklah
mengikut paiwaian rekaan Jabatan Pengangkutan USA. Ini adalah
mustahak kerana ia bertekanan tinggi. Penyimpanan selinder bertekanan
rendah mestisejukbekukan pada suhu 0 darjah Ferenheit. Satu injap
pembebas (relief valve) mesti ditempatkan untuk membebas tekanan
sekiranya sistem penyejukan tidak berfungsi. Tanda paras cecair & tolok
tekanan hendaklah diadakan.

23. AKTIFrhm 23
(b) Paip - Paip hendaklah dari paip besi (steel pipe), boleh juga
dari paip tembaga (copper and brass) dan black carbon steel pipe
(schedule 40).Sistem pemaipan dan penyambungan hendaklah
bercirikan kadar suhu rendah yang baik.
(c) Nozel - beraplikasi istimewa dengan corak pengeluaran yang
pelbagai. Ia juga ditanda dengan nombor kod untuk mengesan
diameter dalam (1/32” increment of a single orifice standard nozzle
that has the some flow rate CO2 no 4 nozzle has the same flow rate
as a 4/32 diameter standard orifice) a ‘t’ sign indicates a 1/64” large
size.

24. AKTIFrhm 24
SISTEM PENGGERA KEBAKARAN
Penggera Kebakaran
Suatu pemasangan yang boleh memberi amaran kepada orang ramai
mengenai berlakunya kebakaran.
Apabila berlaku kebakaran, alat pengesan kebakaran akan mengesan
dan menghantar isyarat ke peti penggera kebakaran dan membunyikan
loceng untuk memberitahu orang ramai supaya menyelamatkan diri.
Setiap pemasangan hendaklah mematuhi syarat-syarat yang telah
ditetapkan.
JENIS-JENIS PENGGERA KEBAKARAN
Mempunyai dua jenis pengesan haba:
1.Pengesan Haba - alat yang dipasang pada bumbung atau siling bagi
mengesan kenaikan haba secara otomatik. Terdapat dua jenis alat
pengesan haba iaitu:
[a] Jenis fixed temperature. [b] Jenis rate of
rise.

25. AKTIFrhm 25
2.Pengesan Asap - alat yang dipasangkan pada bumbung atau siling
bagi mengesan asap secara otomatik. Terdapat dua jenis alat pengesan
asapiaitu:
[a] Jenis ionisation. [b] Jenis optical.
PETI PENGGERA KEBAKARAN
Iaitu panel yang mengandungi maklumat tentang alat pengesan dan
pengawalan kebakaran yang dirancang untuk menunjukkan lokasi
kebakaran berlaku dan membunyikan loceng kecemasan.
Cara Sistem Bertindak:
Ia adalah pusat nadi bagi mengawal seluruh sistem penggera
kebakaran. Peti ini menunjukkan tempat atau zon alat pengesan
dipasang bertindak. Ia ditempatkan di tingkat bawah atau di pondok
kawalan dan mudah dikendalikan. Sistem ini mendapat dua bekalan
kuasa (dari Tenaga Nasional dan bateri) serta dilengkapi dengan zon-
zon yang ditunjukkan di pelan mimik.

26. AKTIFrhm 26
Isyarat diterima melalui pendawaian letrik dan peti ini menganalisis
isyarat ini untuk bertindak samada:
[a] dengan membunyikan penggera
[b] dengan menyala lampu fault
[c] menerima maklumat sistem diasingkan(isolate).
Selain menerima isyarat kebakaran, peti ini juga menerima tindakan
maklumat daripada sistem lain yang dipertalikan seperti Gelung Hos
(hose reel) sistem CO2 dan sebagainya.
Bahagian-bahagian penggera
1.Pelan Mimik 4. Petunjuk Meter Elektrik dan
Voltan
2.Nombor Zon yang dipertalikan 3. Main Indicator Switch
5.Petak Bateri. 6. Pendawaian dari Bekalan Kuasa Utama.

27. AKTIFrhm 27
SISTEM PENGESAN HABA
Satu sistem pemasangan tetap yang dirancang untuk mengesan
kebakaran, iaitu kenaikan suhu haba di dalam bangunan. Apabila ada
kenaikan suhu yang tinggi akibat kebakaran, alat pengesan haba akan
mengesannya, isyarat dihantar ke peti penggera dan loceng dibunyikan.
Tempat atau zon alat ini bertindak ditunjukkan pada peti penggera.
1.Syarat-syarat pemasangan
Hendaklah mengikuti kod-kod amali, tata amalan dan kehendak-
kehendak berikut:
[a] Kehendak JPBM. [b] BS 3116:Part 1 - Automatic fire alarm
system in building. Part 1; heat sensitive (point) detectors
[c] CP 1019: 1972 - The Installation and servicing of electrical fire
alarm systems. [d] UBBL 1984 - Jadual Kesepuluh.
2.Dalam sistem pengesan haba terdapat beberapa komponen yang
utama:
[a] Alat Pengesan Haba. [c] Loceng Kecemasan.
[b] Pendawaian Letrik. [d] Peti Penggera Kebakaran

28. AKTIFrhm 28
LOCENG UTAMA
Zon 1 Zon 2 Zon 3 Zon 4 Zon 5 Zon 6Alat Pengesan
Pecah Kaca
Flow Switch
Springkler
M I
P F
M I
P F
M I
P F
M I
P F
M I
P F
M I
P F
ALARM ALARM ALARM ALARM ALARM ALARM
FAULT FAULT FAULT FAULT FAULT FAULT
ISOLATE ISOLATE ISOLATE ISOLATE ISOLATE ISOLATE
AC ON BUZZER
DC ON RESET
PETAK UNTUK BATERI
HOSE REEL PUMP
RUN TRIP
SPRINGKLER PUMP
AHU

29. AKTIFrhm 29
SISTEM PENGESAN ASAP
Satu sistem pemasangan tetap yang dirancang untuk mengesan
kebakaran, iaitu asap di dalam bangunan. Sistem ini bertindak apabila ia
mengesan adanya asap dan isyarat dihantar ke peti penggera dan
seterusnya loceng kecemasan dibunyikan.
1.Syarat-syarat pemasangan.Hendaklah mematuhi kod-kod amali, tata
amalan & kehendak-kehendak berikut:
[a] Kehendak JPBM.
[b] BS 3116:Part 1 - Automatic fire alarm system in building. Part 1;
heat sensitive (point) detectors
[c] CP 1019: 1972 - The Installation and servicing of electrical fire alarm
systems.
[d] UBBL 1984 - Jadual Kesepuluh.
2.Komponen sistem
[a] Alat Pengesan Asap
[b] Pendawaian letrik.
[c] Loceng Kecemasan
[d] Peti Penggera Kebakaran

30. AKTIFrhm 30
SISTEM PENGGERA KEBAKARAN MANUAL
Satu sistem pemasangan tetap yang dirancang untuk dipecahkan
cerminalat ini bagi membunyikan loceng apabila berlakunya kebakaran.
Dipasang pada dinding tempat laluan kecemasan atau tempat tumpun
orang ramai serta mudah dilihat. Digerakkan secara manual. Apabila
cermin alat ini dipecahkan, loceng akan berbunyi dan isyarat lokasi
kebakaran dapat dikesan pada peti penggera kebakaran.
1.Syarat-syarat pemasangan
Hendaklah mematuhi kod-kod amali, tata amalan dan kehendak-
kehendak berikut:
[a] Kehendak JPBM [b] BS 381 C- Colours for specific purposes
[c] CP 1019:1972 -The installation and servicing of electrical fire
alarm system.[d] UBBL 1984-Jadual Kesepuluh.
2.Komponen-komponen sistem
[a] Alat pecah kaca [b] Pendawaian Letrik
[c] Loceng Kecemasan [d] Peti Penggera Kebakaran

31. AKTIFrhm 31
SISTEM PECAH
KACA
PECAH KACA
PENDAWAIAN ELEKTRIK
PETI PENGGERA KEBAKARAN