The Gospel of James or The Protevangelion is a second-century infancy gospel telling of the miraculous conception of the Virgin Mary, her upbringing and marriage to Joseph, the journey of the couple to Bethlehem, the birth of Jesus, and events immediately following.

1. प्रोटोभेो्जेल
अध्े १
1 इजरायलका बाह क
ु लहरकक इतिहासमा हामीले पढेका छौं तक
जकआतकम भतििे एकजिा व्य तिए, जक धेरै धिी भएकाले परमपभु
परमेशरलाल दकहकरक 1 भेटी चढाए, यक संकल गरे: मेरक समतप सम्पू
मातिसहरकक तहिकक लातग हिेछछ , र मैले मेरा पापहरकक कमाकक
लातग पभु परमेशरबाट क
ृ पा पाउि सकछु छ
2 िर परमपभुकक एउटा महाि् चाडमा, जब इसाएलका छकराछकरीहरले
आ-आफिा उपहारहर चढाए, र यकआतकमले पति उहाँलाल चढाए, िब
पधाि प्जाहारी रबेिले उहाँकक तिरकध गरे, यसक भनै तक िपालंले
आफिक उपहारहर चढाउिु उतचि छै ि, िपालंले देखिु भएकक छै िछ
इजरायलमा क
ु िै पति मुदा ज््यकछ
3 यस क
ु रामा जकआतकम धेरै तच््ि तिए, बाह क
ु लका रतजस्ीहरसँग
परामरू गिू गए, तक क
ु िै समसा ज्ेकक उिी मात व्य हि् तक
हकइिि्छ
4 िर सकधपुछ गदाू तििले भेटाए तक सबै धम्हरले इसाएलमा बीउ
हकाूए:
5 तसपतछ उिले क
ु लतपिा अबाहामलाल सम्ाए, कसरी परमेशरले
उसकक जीििकक अनमा उसलाल आफिक छकरा इसहाक तदिुभयकछ
जसमा उिी अत्ै दुःखी तिए, र आफिी पतीले देखेिि्:
6 िर उजाड-स्‍
िािमा गए, र ि्‍
यहाँ आफ
् ‍
िक पाल टाँगे, र चालीस तदि र
चालीस राि उपिास बसे, र आफ
ु लाल भिे,
7 परमपभु मेरा परमेर्‍
िरले मलाल िुच िदेख्नजेल म खाि िा तपउि
िल जािेछै िँ, िर पािूिा िै मेरक मासु र पेय हिेछछ
अध्े २
1 यसै बीचमा उिकी पती अना दकहकरक खािामा दुःखी र अनकलमा
पररि्, र भतिि् तक म मेरक तिधिापि र मेरक बाँ्कपि दुिैकक लातग रकक
गि्छु छ
2 िब परमपभुकक महाि् चाडकक ितजक आइि्, र उिकी दासी जुतडिले
भतिि्, “कतहलेसम तिमीले आफिक पापलाल यसरी दुःख तदिे?
परमपभुकक चाड अब आइपुगेकक छ, जब कसैलाल रकक गिू गैरकाि्िी
छछ
3 तसकारप यक हड तलिुहकस् जुि त्ा चीजहर बिाउिेले तदएकक
तियक, तकितक यक उपयुय छै ि तक म, जक एक सेिक हँ, यसलाल
लगाउिु पछू , िर यक िपालंकक ठ
् लक चररतकक व्यलाल रामकसँग
तमलछछ
४ िर अनाले जिाफ तदइि्, मबाट टाढा जािुहकस्, म य्ा क
ु रामा बािी
परेकक छै िछ यसबाहेक, परमपभुले मलाल धेरै िम िुलाउिुभएकक छछ
5 मलाल डर छ तक क
ु िै िरामक तडजाइि गि् व्यले िपालंलाल यक
तदएकक छ, र िपालं मलाल मेरक पापले द् तिि गिू आउिुभएकक छछ
६ िब उिकी दासी जुतडिले जिाफ तदइि्, जब तिमीले मेरक क
ु रा सुिेिौ
भिे म तिमीलाल क
े िरामक कामिा गर
ँ ?
7 म तिमीलाल िलकक भना ठ
् लक शापकक कामिा गिू स््ि, तक
परमेशरले तिमक गभू बन गिुूभएकक छ, तक तिमी इजरायलमा आमा बन
िपरकस्छ
v 8 यक सुिेर हना साहै तच््ि भइि्, र आफिक तििाहकक लुगा लगाएर
तदउँसक िीि बजेतिर आफिक बगैचामा घुम गइि् छ
9 अति तििले एउटा लकरेल-रख देखे, र तसकक मुति बतसि्, र
परमपभुलाल पािूिा गररि्, यसक भतिि्,
10 हे मेरा तपिा-पुखाूहरका परमेशर, मलाल आरीिाूद तदिुहकस् र मेरक
पािूिालाल िपालंले साराकक गभूलाल आरीिाूद तदिुभयक र तििलाल
एउटा छकरा इसहाक तदिुभयकछ
अध्े ३
1 अति सगूतिर हेद् गदाू तििले लकरेलमा भँगेराकक गुँड देखे,
2 र आफ
ै मा रकक गद्, उिले भतिि्, तधकार छ म, जसले मलाल
ज्ायक? अति क
ु ि गभूले मलाल ज्ायक, तक म इसाएलका
स्ािहरका सामु यसरी शातपि हिुपछू , र तििीहरले मेरक परमेशरकक
म्नरमा मेरक तिना र उपहास गि्छि्: तधकार छ, मलाल क
े सँग िुलिा
गिू सतकनछ?
3 म पृथीका ज्ुहरतसि िुलिा गिू यकग छै ि, तकितक पृथीका
ज्ुहर पति िपालंकक सामु फलदायी छि्, हे परमपभु! तधकार छ म,
मलाल क
े सँग िुलिा गिू सतकनछ?
4 म क
् र जिािरहरसँग िुलिा गिू यकग छै ि, तकितक क
् र जिािरहर
पति िपालंकक सामु फलदायी छि्, हे परमपभु! क
े मसँग िुलिा गिू
सतकनछ?
5 यी पािीहरसँग मेरक िुलिा गिू सतक
ँ दैि, तकितक पािीहर पति
िपालंकक सामु फलदायी छि्, हे परमपभु! तधकार छ म, मलाल क
े सँग
िुलिा गिू सतकनछ?
6 म समुदका छालहरसँग िुलिा गिू यकग छै िछ तयिीहरका लातग,
चाहे तििीहर रा् छि्, िा गतिमा, तििीहरमा भएका माछाहरसँग,
हे पभु, िपालंकक परंसा गिुूहकस्! तधकार छ म, मलाल क
े सँग िुलिा गिू
सतकनछ?
7 म पृथीसँग िुलिा गिू यकग छै ि, तकितक पृथीले आफिक फल
फलाउँछ, र हे परमपभु, िपालंकक परंसा गछू !
अध्े ४
1 िब पभुकक एक सगूद् ि उिकक छे उमा उतभए र भिे, अना, अना,
पभुले तिमक पािूिा सुनुभयकछ तिमी गभूििी हिेछौ र ज्ाउिेछौ, र
तिमक स्ािकक बारेमा सारा संसारमा चचाू हिेछछ
2 अति आनाले जिाफ तदइि्, परमपभु मेरा परमेर्‍
िर जीतिि हिुहि्‍
छ,
म जे जति ज्ाउँछु , चाहे तक पुरि हकस् िा िारी, म ि्‍
यसलाल परमपभु
मेरा परमेर्‍
िरमा समपूप गि्छु , र ि्‍
यसले जीििभरर उहाँलाल पतित
क
ु राहरमा सेिा गि्छछ
3 अति हेर तहाँ दुलिटा सगूद् िहर देखा परे, तििलाल भिे, हेर तिमक
शीमाि् यकआतकम आफिा गकठालाहरसँग आउँदैछि्छ
4 तकितक परमपभुका एक द् ि पति उहाँकहाँ िल आएर भिे, परमपभु
परमेर्‍
िरले िपालंकक पािूिा सुनुभएकक छ, हिार गिुूहकस् र यहाँबाट
जािुहकस्, तकितक हेर तिमी पती आिा गभूििी हिेतछि्छ
5 अति यकआतकम िल गए र आफ
् ‍
िा गकठालाहरलाल बकलाएर भिे,
मलाल दाग र तिि्‍
खकट िभएका दर िटा िुमाहर ल्‍
याऊ, र िी
परमपभु मेरा परमेर्‍
िरका तिम्‍
ति हिेछि्छ
6 अति तिद्ि बाह बाछाहर मकहाँ लाऊ, र बाह बाछाहर
प्जाहारीहर र एलरहरका लातग हिेछि्छ
7 मलाल पति एक सय बाखा लाऊ, र सयिटा बाखा सबै मातिसहरकक
लातग हिेछछ
8 अति यकआतकम गकठालाहरसँग िल गए, र अनाले ढककाकक छे उमा
उतभइि् र जकआतकम गकठालाहरसँग आउँदै गरेकक देखेछ
9 अति दौडेर उसकक घाँटीमा ्ु््एर भतिि्, “अब मलाल िाहा छ तक
परमपभुले मलाल धेरै आतरि् तदिुभएकक छछ
10 तकितक हेर, म जक तिधिा तिएँ अब उ तिधिा छै ि, र म बाँ्ी तिएँ ,
गभूििी हिेछु छ
अध्े ५
1 अति यकआतकम पतहलक तदि आफिक घरमा बसे, िर भकतलपल तििले
आफिक भेटी लाए र भिे,
2 यतद परमपभु मपति दयालु हिुहनछ भिे पुजारीकक तिधारमा रहेकक
िाल 1 पकट हकस्छ
3 अति उसले पुजारीले लगाएकक िालकक सलाह तलयक, र तक देखक, र
हेर उसमा पाप फ
े ला परेिछ

2. 4 अति यकआतकमले भिे, “अब मलाल िाहा छ तक परमपभु मपति
अिुगही हिुहनछ, र मेरा सबै पापहर हटाउिुभएकक छछ
5 अति तििी धम् ठहररएर परमपभुकक मि्‍
तदरबाट ओतलूए र आफ
् ‍
िक
घर गएछ
6 अति जब अनालाल िौ मतहिा प्रा भयक, उिले ज्ाइि् र सुँडेिीलाल
भतिि्, मैले क
े ज्ाएकक छु ?
7 अति तििले तििलाल भतिि्, एउटी क
े टीछ
8 िब अनाले भतिि्, पभुले आजकक तदि मेरक आतालाल मतहमा
तदिुभएकक छछ अति उसलाल ओछािमा सुिालछ
9 अति जब उिकक रु््कक तदिहर प्रा भयक, उिले बचालाल द् ध
तदलि् र उिकक िाउँ मररयम रा्खि्छ
अध्े ६
1 अति बचाकक बल तदिहँ बढ्दै गयक, िातक जब उिी िौ मतहिाकी
भइि्, उिकी आमाले उसलाल उतभि सकछ तक भिेर पयास गिू भुइँमा
रा्खि्छ र जब उिी िौ पाइला तहँडे, उिी फ
े रर आफिी आमाकक काखमा
आइि्छ
2 िब तििकी आमाले तििलाल समातिि् र भतिि्, “परमपभु मेरा
परमेर्‍
िर जीतिि हिुहनछ भिी, म तिमीलाल परमपभुकक म्नरमा
िलाउाेल तिमी यस पृथीमा फ
े रर तहँड्िे छै िौछ
3 िदिुसार उिले आफिक ककठालाल एक पतित सिाि बिाइि्, र आफिक
ितजक आउिकक लातग क
ु िै असामान िा अरु् भकगु परेि, िर
इसाएलका क
े ही अपतित छकरीहरलाल तिमक तदए, र तििीहरले
तििलाल अलग गरेछ
4 िर जब बालक एक ििूकक भयक, यकआतकमले एउटा ठ
् लक भकज बिाए,
र प्जाहारीहर, रासीहर, एलरहर र इसाएलका सबै
मातिसहरलाल तिमक तदएछ
5 अति यकआतकमले मुख प्जाहारीहरलाल क
े टीकक बतलदाि तदए, र
तििीहरले तििलाल आरीिाूद तदए, यसक भनै, हामा तपिा-पुखाूहरका
परमेशरले यस क
े टीलाल आरीिाूद तदिुहकस्, र यसलाल सबै पु्ासम
पतस् र तचरसिायी िाम तदिुहकस्छ अति सबै मातिसहरले जिाफ तदए,
यसक हकस्, आमेिछ
6 िब यकआतकमले दकसक पल तििलाल प्जाहारीहरकहाँ अपूप गरे, र
तििीहरले तििलाल यसक भनै आरीिाूद तदए, हे सि्च परमेर्‍
िर, यस
क
े टीलाल आदर गिुूहकस् र तििलाल अि् आरीिाूद तदिुहकस्छ
7 यसपतछ तििकी आमाले तििलाल उठाइि्, र तििलाल ्ि तदइि्, र
पभुकक लातग तिम गीि गाइि्छ
8 म परमपभु मेरा परमेर्‍
िरकक तिम्‍
ति एउटा ियाँ गीि गाउिेछु ,
तकितक उहाँले मलाल भेट्िुभएकक छ, र मबाट मेरा रतुहरकक तिना
हटाउिुभएकक छ, र उहाँकक धातमूकिाकक फल मलाल तदिुभएकक छ, तक
यक अब रबेिका स्ािहरलाल सुिाउि सतकयकस्छ , तक अनाले
चुसाउँछछ
9 तसपतछ उिले बालकलाल आफ
् ले पतित बिाएकक ककठामा आराम
गिू तदइि्, र उिी बातहर गएर तििीहरकक सेिा गररि्छ
10 जब चाड सतकयक, तििीहर रमाउँदै र इसाएलका परमेशरकक परंसा
गद् गएछ
अध्े ७
1 िर क
े टी बढ्दै गयक, र जब उिी दुल ििूकी भइि्, यकआतकमले
अनालाल भिे, "हामी तििलाल परमपभुकक म्नरमा लैजाऔं, िातक
हामीले हामक भाकल प्रा गिू सकौं, जुि हामीले परमपभु परमेशरलाल
भाकल गरेका छौं, ितिा उहाँ हामीसँग ककतधि छ, र हामक प्ाि
असीकायू हिेछछ
2 िर अनाले भतिि्, “हामी िेसक ििू पख्, ितिा उसले आफिक बुबालाल
तचि्‍
ि िपरकस्छ अति यकआतकमले भिे, “तसक भए पख्छ
3 अति जब बालक िीि ििूकक भयक, यकआतकमले भिे, “हामी
तहब्हरका छकरीहरलाल तिमक तदऔं, जक अपतित छि्, र तििीहरले
पतेकलाल तदयक तलएर तििीहरलाल उजालक गरि्, िातक बालक फ
े रर
फक
् र िफक्स्छ उसकक मि परमपभुकक म्नरकक तिर्मा बसकस्छ
4 अति तििीहरले परमपभुकक म्नरमा उकालक िहाेल तसै गरेछ
अति पधाि पुजारीले तििलाल गहप गरे, र तििलाल आरीिाूद तदए र
भिे, मररयम, पभु परमेशरले िपालंकक िाउँ सबै पु्ासम
बढाइतदिुभएकक छ, र िपालंदारा समयकक अनसम परमपभुले
इसाएलका स्ािहरलाल आफिक उ्ार देखाउिुहिेछछ
5 अति उहाँले तििलाल िेदीकक िेसक पाइलामा राखिुभयक, र परमपभुले
तििलाल अिुगह तदिुभयक, र तििले आफिा खुटाले िातचि्, र इसाएलका
सबै घरािाले तििलाल माया गरेछ
अध्े ८
1 अति तििका आमाबाबुहर अचम मािेर र परमेर्‍
िरकक परंसा गद्
गए, तकिभिे क
े टी तििीहरकहाँ फक
् र आइिछ
2 िर मररयम म्नरमा ढुक
ु रकक रपमा पतढरहेकी तिइि्, र सगूद् िकक
हािबाट उिकक खािा पार गररि्छ
3 जब उिी बाह ििूकी भइि्, प्जाहारीहरले सभामा भेला भए र भिे,
“हेर, मररयम बाह ििूकी भइि्छ परमपभु हामा परमेशरकक पतित सिाि
अपतित िहकस् भिी डरले हामीले उसलाल क
े गि्?
4 िब प्जाहारीहरले पधाि प्जाहारी जकररयालाल जिाफ तदए, क
े
िपालं परमपभुकक िेदीमा उतभिुहनछ, र पतित सिािमा पिेर गिुूहनछ, र
उिकक बारेमा तब्ी गिुूहनछ, र परमपभुले िपालंलाल जे पकट गिुूहनछ,
तक गिुूहकस्छ
5 िब पधाि पुजारी पतित पतित सिािमा पिेर गरे, र नायकक किच 1
ले उिकक बारेमा पािूिा गरे;
6 अति हेर परमपभुका सगूद् ि उहाँकहाँ आए र भिे, जकररया,
जकररया, जािुहकस् र मातिसहरका बीचमा भएका सबै तिधिाहरलाल
बकलाउिुहकस्, र तििीहरममे पतेकले आफिक लौरक लाओस्, र
जसदारा परमपभुले देखाउिुहिेछछ तचन मररयमकक पति हिेछछ
7 अति पुकाि्हर सारा यहतदयामा गए, र परमपभुकक िुरही बजक, र
सबै मातिसहर दौतडए र एकसाि भेला भएछ
v 8 यकसेफ पति क
ु क
ु र फालै तििीहरलाल भेट्ि बातहर गए छ जब
तििीहर भेतटए, तििीहर पधाि प्जाहारीकहाँ गएछ
9 पधाि प्जाहारीले िी लटीहर तलएपतछ, उहाँ पािूिा गिू म्नरमा
जािुभयकछ
10 अति जब उहाँले आफिक पािूिा समार गिुूभयक, उहाँले ड्ीहर
तलिुभयक, र अगातड गएर तििीहरलाल बाँड्िुभयक, र तििीहरमा क
ु िै
चमतार तिएिछ
11 अ््म लटी जकसेफले तलए, र हेर, लौरकबाट एउटा ढुक
ु र तिस
े र
य्सुफकक टाउककमा उडकछ
12 अति पधाि प्जाहारीले भिे, य्सुफ, तिमीलाल पभुकक कना तलि
चुतिएकक व्य हक, उसलाल उसकक लातग राख:
13 िर जकसेफले यसक भनै इनार गरे, म िृ् मातिस हँ, र
छकराछकरीहर छि्, िर उिी जिाि तछि्, र मलाल डर छ तक म
इजरायलमा हासायद िदे्खऊ
ँ छ
14 िब पधाि प्जाहारीले जिाफ तदए, य्सुफ, परमपभु िेरा
परमेर्‍
िरकक डर माि र परमेर्‍
िरले दािाि, ककरह र अबीरामलाल
कसरी विहार गिुूभयक, तििीहरकक तिरकधाभासकक कारपले गदाू
पृथीले तििीहरलाल कसरी तिल्‍
यक र तिल्‍
यक भिेर सम्िुहकस्छ
15 यसकारप अब, यकसेफ, परमेशरसँग डराउिुहकस्, ितिा िेरक
पररिारमा य्ै घटिाहर िहकस्छ
१६ िब जकसेफ डराएर तििलाल आफिक घरमा लगे र जकसेफले
मररयमलाल भिे, हेर, मैले तिमीलाल पभुकक म्नरबाट तलएकक छु र अब
म तिमीलाल मेरक घरमा छकड्िेछु छ मैले मेरक भिि तिमाूपकक वापारलाल
मािमा राखिु पछू छ उहाँ पभु िपालं संग रहकस्छ
अध्े ९
1 अति य्क हि गयक, पुजारीहरकक सभामा, यसक भतिएकक तियक, हामी
म्नरकक लातग ियाँ पदाू बिाऔंछ
2 अति पधाि प्जाहारीले भिे, “दाऊदकक क
ु लका साििटा अपतित
कनाहरलाल मकहाँ बकलाऊछ

3. 3 अति सेिकहर गए र तििीहरलाल परमपभुकक म्नरमा लाए, र
पधाि प्जाहारीले तििीहरलाल भिे, अब मेरक सामु तचटा हाल,
तिमीहरममे कसले सुिकक धागक काते, कसले िीलक, कसले रािक
रङकक, कसले मतसिक स्िी कपडाछ , र साँचक बैजिी कक हकछ
4 िब पधाि प्जाहारीले मररयमलाल िाहा पाए, उिी दाऊदकक क
ु लकी
हि्छ अति उसले उसलाल बकलायक, ​ ​ र साँचक बैजिी कात कक लागी
उिकक तचटामा पय्, र उिी आफिक घर गइि्छ
5 िर ि्‍
यस बेलादे्ख पधाि प्जाहारी जकररया ग्ंगा भए, र जकररयाले
फ
े रर िबकल्‍
दासम रम्एललाल उिकक ककठामा रा्खयकछ
6 िर मररयमले साँचक बैजिी तलइि् र कातिि्छ
7 अति तििले एउटा भाँडक तलए, र पािी तलि बातहर गइि्, र तििलाल
यसक भनै आिाज सुिे, “तिमीलाल जय हकस् जक अिुगहले भररप्पू
हिुहनछ, 1 परमपभु िपालंसँग हिुहनछछ तिमी िारीहर मा् धन छौछ
8 अति तक आिाज कहाँबाट आयक भिेर तििले दायाँ र बायाँ तिर हेरी, र
तसपतछ काँपदै आफिक घरमा गइि्, र पािीकक भाँडक राखेर उिले बैजिी
रंग तलएर काम गिू आफिक तसटमा बतसि्छ छ
9 अति हेर पभुकक सगूद् ि उिकक छे उमा उतभए र भिे, िडराऊ,
मररयम, तकितक तिमीले परमेशरकक िजरमा अिुगह पाएकी छौछ
10 जब उिले सुतिि्, उिले आफ
ै सँग िक
ू गररि् तक यस पकारकक
अतभिादिकक अिू क
े हकछ
11 अति सगूद् िले तििलाल भिे, पभु तिमक सािमा हिुहनछ, र तिमी
गभूििी हिेछौ:
12 जसलाल उिले जिाफ तदइि्, क
े ! क
े म जीतिि परमेर्‍
िरदारा
गभूधारप गर
ँ र अर सबै सीहरज्ै म ज्ाउिेछु ?
13 िर सगूद् िले जिाफ फकाूए, हे मररयम, तसक हकइि, िर पतित
आता तिमीमाति आउिुहिेछ, र सि्चकक र्यले तिमीलाल ढाकेछछ
14 यसकारप जक तिमीबाट ज््िेछ तक पतित हिेछ, र जीतिि
परमेशरकक पुत भतििेछ, र तिमीले उहाँकक िाउँ येर् राखेछौछ तकिभिे
उहाँले आफिा मातिसहरलाल तििीहरका पापहरबाट बचाउिुहिेछछ
15 अति हेर, तिमी काकाकी बतहिी एतलजाबेिले पति आफिक
बुढौलीमा एउटा छकरालाल गभूधारप गररि्छ
16 अति अतहले उिकक छै टौं मतहिा छ, जसलाल बाँ्ी भतिनकछ
तकितक परमेशरसँग क
े ही पति असमि छै िछ
17 मररयमले भतिि्, “हेर पभुकक दासी; मलाल िपालंकक िचि अिुसार
हकस्छ
18 अति जब उिले आफिक बैजिी रङ लगाएकी तिइि्, उिले यसलाल
पधाि प्जाहारीकहाँ लतगि्, र पधाि प्जाहारीले उिलाल आरीिाूद तदए,
यसक भनै, मररयम, पभु परमेशरले तिमक िाउँकक मतहमा गिुूभएकक छ, र
तिमीले संसारका सबै युगहरमा आतरि् पाउिुहिेछछ छ
19 िब मररयम खुसीले भररएर आफिी काकाकी बतहिी एतलजाबेिकहाँ
गइि् र ढकका ढकढकाइि्छ
20 जब एतलजाबेिले सुिे, उिी दौडेर उिीकहाँ गइि् र उिलाल
आरीिाूद तदइि् र भतिि्, मेरक पभुकी आमा मकहाँ आउिु मेरक लातग यक
कहाँबाट भयक?
21 हेर! तिमक अतभिादिकक आिाज मेरक कािमा पुगे तबतपक
ै , म तभतकक
क
ु राले उफ
् यक र तिमीलाल आरीिाूद तदयकछ
22 िर पधाि द् ि गेतबयलले उिीसँग बकलेका िी सबै रहसमय
क
ु राहरबारे मररयमले अितभज भएर, सगूतिर आफिक आँखा उठाएर
भतिि्, पभु! म क
े हँ, तक पृथीका सबै पु्ाले मलाल धन भि्ि्?
23 िर आफ
् लाल तदिहँ ठ
् लक हँदै गएकक महसुस गद्, र डराएर घर गइि्,
र इसाएलीहरबाट आफ
् लाल लुकाइि्छ यी सबै क
ु राहर हँदा चौध
ििूकक तियकछ
अध्े १०
1 अति जब उिकक छै ठौं मतहिा आयक, य्सुफ आफिक वापाररक
घरहरबाट फक
् र फक
् , र घर तभत पसे, क
ु मारी ठ
् लक भएकक भेटाए:
2 िब उसकक अिुहारमा पहार गद् उसले भनक, म परमपभु मेरा
परमेशरलाल क
ु ि अिुहारले हेिू सकछु ? िा, म यस युििीकक बारेमा क
े
भि्ँ?
3 तकितक मैले तििलाल परमपभु मेरा परमेर्‍
िरकक मि्‍
तदरबाट क
ु मारी
गहप गरे, र तििलाल यसरी सुरतकि राखेकक छै ि!
4 यसरी मलाल कसले धकका तदयक? कसले मेरक घरमा यक दुष काम
गरेकक छ, र क
ु मारीलाल मबाट बहकाएर उसलाल अपतित गरेकक छ?
5 क
े आदमकक इतिहास ठाक
ै ममा प्रा भएकक छै ि?
6 तकितक उहाँकक मतहमाकक िुर्ै, सपू आयक र हवालाल एकै भेटायक,
र तििलाल बहकायकछ
7 मसँग पति त्ै भएकक छछ
8 िब जकसेफले जतमिबाट उठे र तििलाल बकलाए र भिे, “हे तिमी
जसलाल परमेशरले यति धेरै अिुगह तदिुभएकक छ, तिमीले तकि यसक
गय्?
9 तिमीले आफिक आतालाल तकि यसरी अपमातिि बिायौ, जसले
परमपतितहरमा तरका पाएकक तियक, र सगूद् िहरकक हािबाट आफिक
भकजि पार गय्?
10 िर उिले आँसुकक बाढीले जिाफ तदइि्, म तिद्ि छु , र कसैलाल
तचिेकक छै िछ
11 िब यकसेफले भिे, “तिमीलाल स्ाि भएकक कसरी भयक?
12 मररयमले जिाफ तदइि्, “परमपभु मेरा परमेर्‍
िर जीतिि हिुहि्‍
छ,
म जा्निँछ
13 िब यकसेफ साहै डराए, र उिीसँग क
े गि् भिेर सकचदै उिीबाट टाढा
गएछ र यसरी उसले आफ
ै सँग िक
ू गय्:
14 यतद मैले उसकक अपराध लुकाएँ भिे, म परमपभुकक विसिादारा
दकिी ठहररिेछु छ
15 अति यतद मैले उसलाल इजरायलका स्ािहरकहाँ भेटाएँ भिे,
मलाल डर छ, तक उिी एक सगूद् िदारा स्ाि भएकी छि्, म तिद्ि
व्यकक जीििलाल धकका तदिेछु छ
१६ तसकारप म क
े गर
ँ ? म उसलाल तिजी रपमा खारेज गि्छु छ
17 िब राि उहाँमाति आइपुगेकक तियक, जब परमपभुका एक द् ि
सपिामा उहाँकहाँ देखा पिुूभयक र भनुभयक,
18 तक युििीलाल लैजाि िडराऊ, तकिभिे तििी तभतकक क
ु रा पतित
आताकक हकछ छ
१९ अति तििले एउटा छकरा ज्ाउिेतछि्, र िपालंले उहाँकक िाउँ येर्
राखिुहिेछ, तकितक उहाँले आफिा जिहरलाल तििीहरका
पापहरबाट बचाउिुहिेछछ
20 तसपतछ जकसेफ आफिक तिदाबाट उठे , र इसाएलका परमेशरकक
मतहमा गरे, जसले उहाँलाल य्क अिुगह देखाउिुभएकक तियक, र
कनाकक रका गिुूभयकछ
अध्े ११
1 िब रास्‍
ती हि्‍
िास आए र यकसेफलाल भिे, “तिमी फतक
ू एदे्ख
हामीले तिमीलाल तकि देखेका छै िौं?
2 यकसेफले जिाफ तदए, तकिभिे म मेरक याता पतछ िाक
े कक तिएँ , र
पतहलक तदि आराम गरेछ
3 िर अनास फतक
ू एर क
ु मारीलाल बचासतहि ठ
् लक देखेछ
4 अति पुजारीकहाँ गए, र तििलाल भिे, जकसेफ जसमा िपालंले धेरै
भरकसा राखिुभयक, तक क
ु खाि अपराधकक दकिी छ, तकिभिे उसले
पभुकक म्नरबाट पार गरेकक कनालाल अपतित बिाएकक छ, र
एका्मा तििाह गरेकक छछ तििले इसाएलका स्ािहरलाल यक क
ु रा
पपा लगाएिि्छ
5 िब पुजारीले भिे, “क
े यकसेफले य्क गरेकक हक?
6 हि्‍
िासले जिाफ तदए, यतद िपालंले आफ
् ‍
िा िककरहरमध्‍
ये कसैलाल
पठाउिुभयक भिे, तििी स्ाि भएकी तछि्छ
7 अति िककरहर गए, र उिले भिे ज्ै भेटाएछ
8 यसपतछ उिी र जकसेफ दुिैलाल तििीहरकक मुदामा लाइयक, र
पुजारीले उिलाल भिे, मररयम, तिमीले क
े गररस?
9 तकि तिमीले आफिक आतालाल अपमातिि बिायौ, र आफिक
परमेशरलाल तबतसूयौ, तिमीलाल पतित पतित सिािमा हकाूइएकक देखेर,
र सगूद् िहरकक हािबाट आफिक खािा तलिुभयक, र तििीहरका
गीिहर सुनु भयक?
10 तिमीले तकि य्क गय्?

4. 11 जसलाल आँसुकक बाढीले उिले जिाफ तदइि्, परमपभु मेरा परमेशर
जीतिि हिुहनछ, म कसैलाल ितचिेकक देखेर उहाँकक िजरमा तिद्ि छु छ
12 िब पुजारीले यकसेफलाल भिे, “तिमीले तकि य्क गय्?
13 य्सुफले जिाफ तदए, “परमपभु मेरा परमेर्‍
िर जीतिि हिुहि्‍
छ, म
तििीतसि तच््ि छै िछ
14 िर पुजारीले भिे, “््ट िबकल, िर सत बकलछ तिमीले उसलाल गकप
रपमा तििाह गरेका छौ, र यक इसाएलका स्ािहरलाल िाहा छै ि, र
परमेशरकक र्यराली हािमुति आफ
् लाल तििम बिाउिुभयक, िातक
तिमक स्ाि आतरि् पाऊि्छ
15 अति यकसेफ चुपचाप बसेछ
16 िब पुजारीले यकसेफलाल भिे, “तिमीले तहाँ लगेकक परमपभु
कनाकक म्नरमा पुिसिाूपिा गिुूपछू छ
17 िर तििी बेसरी रकए, र पुजारीले िपे, म तिमीहर दुिैलाल
परमपभुकक पािी तपउि लगाउिेछु , 1 जुि परीकाकक लातग हक, र यसरी
तिमीहरकक अधमू तिमीहरका सामु खुला गररिेछछ
18 िब पुजारीले पािी तलएर य्सुफलाल तपउि तदए र उिलाल पहाडी
ठाउँमा पठाएछ
19 अति तििी प्पू रपमा तिकक भए, र सबै मातिसहरले उिकक दकि
पपा िलागेककमा छक परेछ
20 िब पुजारीले भिे, “परमपभुले तिमीहरका पापहर पकट
गिुूभएकक छै ि, ि ि म तिमीहरलाल दकिी ठहराउँछु छ
21 तसैले उहाँले तििीहरलाल पठाउिुभयकछ
22 िब यकसेफले मररयमलाल तलएर इसाएलका परमेशरकक परंसा गद्
रमाललक गद् आफिक घर गएछ
अध्े १२
1 अति य्क हि गयक, तक समाट अगससबाट एउटा आदेर आयक, तक
यहतदयाकक बेिलेहेमका सबै यहदीहरलाल कर लगाउिु पछू :
2 अति यकसेफले भिे, “मेरा छकराछकरीहरलाल कर लगाइयकस् भिी म
खाल गि्छु , िर म यक युििीलाल क
े गर
ँ ?
3 उसलाल मेरी पतीकक रपमा कर लगाउि म ल््ि छु छ र यतद मैले
उसलाल मेरी छकरी भिेर कर लगाएँ भिे, सबै इसाएललाल िाहा छ तक
उिी मेरी छकरी हकइिि्छ
4 जब पभुकक तियु्यकक समय आउँछ, उसले उसलाल जे रामक लागछ
तही गरि्छ
5 अति उसले गधामा काठी हालक, र उसलाल तसमा राखक, र जकसेफ
र तसमकि उिकक पतछ लागे, र बेिलेहेममा िीि माइल तभत आइपुगेछ
6 िब जकसेफले फक
् र हेदाू मररयमलाल दुःखी देखे, र मिमिै भिे,
सायद उिी आफ
् तभत भएकक क
ु राले पीडामा तछि्छ
7 िर जब उहाँ फ
े रर फक
ू िुभयक, उहाँले तििलाल हाँतसरहेकक देखिुभयक,
र तििलाल भनुभयक,
8 मररयम, यक कसरी हनछ, तक म तिमक मुहारमा कतहले दु:ख, कतहले
हाँसक र आिन देखछु ?
9 अति मररयमले उहाँलाल जिाफ तदइि्, “मैले मेरा आँखाले दुल जिा
मातिसलाल देखछु , एउटा रकइरहेकक र रकक गरररहेकक, अक् हाँतसरहेकक
र आि्निछ
10 अति उहाँ फ
े रर बाटक पार गिुूभयक, र मररयमले जकसेफलाल भतिि्,
"मलाल गधाबाट िल लैजािुहकस्, तकितक म तभतकक क
ु रा बातहर आउि
दबाब तदनछछ
11 िर यकसेफले जिाफ तदए, म तिमीलाल कहाँ लैजाउँ? तकितक तक
ठाउँ मरभ्तम हकछ
12 तसपतछ मररयमले जकसेफलाल फ
े रर भतिि्, मलाल िल लैजािुहकस्,
तकितक म तभतकक क
ु राले मलाल बतलयकसँग दबाउछछ
13 अति यकसेफले तििलाल िल लाएछ
14 अति उसले तहाँ एउटा गुफा भेटायक, र उसलाल तस तभत पसकछ
अध्े १३
1 अति तििलाल र तििका छकराहरलाल गुफामा छकडेर, जकसेफ
बेिलेहेमकक गाउँमा तहब् सुँडेिी खकज गएछ
2 िर म जाँदै गदाू, यकसेफले भिे, मैले हािामा हेरे, र मैले बादलहरलाल
छक परेकक र हािाका चराचुरङीहर तििीहरकक उडािकक बीचमा
रकतकएकक देखेछ
3 अति मैले िल पृथीतिर हेरेँ, र एउटा टेबल फ
ै तलएकक देखेँ, र तसकक
िररपरर काम गि् मातिसहर बतसरहेका तिए, िर तििीहरका हािहर
टेबुलमा तिए, र तििीहर खािा खाि तहँडेिि्छ
4 मुखमा मासु भएकाहरले खाएिि्छ
5 जसले आफिा हािहर टाउककसम उठाए, तििीहरले तििीहरलाल
पछातड िािेिि्छ
6 अति तििीहरलाल मुखमा उठाउिेहरले क
े ही पति हालेिि्छ
7 िर तििीहरका सबै अिुहारहर मातितिर टाँतसएका तिएछ
8 अति मैले भेडाहर तििरतबिर भएकक देखे, िर भेडाहर उतभएछ
9 अति गकठालकले तििीहरलाल पहार गिूकक लातग आफिक हाि उठायक,
र उसकक हाि माति रहकछ
10 अति मैले एउटा िदीतिर हेरेँ, र क
े टाक
े टीहरलाल आफिक मुख
पािीकक छे उमा राखेकक र छकएकक देखेँ, िर तििीहरले तपएिि्छ
अध्े १४
1 िब मैले एउटी स्‍
तीलाल पहाडबाट ओतलूरहेकक देखे, र उिले मलाल
भतिि्, हे मातिस, तिमी किा जाँदैछौ?
2 अति मैले तििलाल भिे, म तहब् सुँडेिी खकज जानछु छ
3 तििले मलाल जिाफ तदइि्, सुत
े री हिे आइमाल कहाँ तछि्?
4 अति मैले जिाफ तदएँ , गुफामा, र उसले मसँग तििाह गरेकक छछ
5 िब सुँडेिीले भतिि्, क
े तििी तिमी पती हकइिि्?
6 जकसेफले जिाफ तदए, यक मररयम हक, जसले पभुकक घरमा पतित पतित
सिािमा तरका पाएकी तिइि्, र उिी मेरक तचठीमा पररि्, र मेरी पती
हकइिि्, िर पतित आतादारा गभूििी भएकी तिइि्छ
7 सुँडेिीले भिी, क
े यक साँचक हक?
8 उहाँले जिाफ तदिुभयक, आउिुहकस् र हेिुूहकस्छ
9 अति सुँडेिी उहाँसँगै गइि्, र गुफामा उतभइि्छ
10 िब एउटा च्मकलक बादलले गुफालाल छायायक, र सुँडेिीले भतिि्,
आज मेरक पापलाल ठ
् लक बिाइएकक छ, तकितक मेरा आँखाले अचमका
क
ु राहर देखेका छि्, र इसाएलमा मु्य लाइयकछ
11 िर अचािक बादल गुफामा ठ
् लक उजालक भयक, िातक तििीहरका
आँखाले सहि सक
े िि्छ
12 िर उजालक तब्ारै घट्दै गयक, जबसम तररु देखा परेि र आफिी
आमा मररयमकक ्ि चुसकछ
13 िब सुँडेिीले कराएर भतिि्, यक क्क मतहमाकक तदि हक, जहाँ मेरा
आँखाहरले यक असाधारप दृ देखेका छि्!
14 अति सुँडेिी गुफाबाट बातहर गइि्, र सलकमीले उिलाल भेतटि्छ
15 अति सुँडेिीले तििलाल भतिि्, सलकमे, सलकमे, म तिमीलाल एउटा
अचमकक क
ु रा बिाउँछु जुि मैले देखेकक छु छ
16 एक क
ु मारीले ज् लाल, जुि पक
ृ तिकक तिपरीि क
ु रा हकछ
17 जसकक जिाफमा सलकमले जिाफ तदइि्, परमपभु मेरा परमेशर
जीतिि हिुहनछ, मैले यस क
ु राकक तिरेि पमाप िपाएसम, कना
ज्ेकक क
ु रा म तिशास गतदूिछ
18 िब सलकम तभत गइि्, र सुँडेिीले भतिि्, मररयम, आफ
ै लाल
देखाउिुहकस्, तकितक तिमक बारेमा ठ
् लक तििाद खडा भएकक छछ
१९ अति सलकमीले स्ुतष पाएछ
20 िर तििकक हाि सुक
े कक तियक, र तििी ररसाएछ
21 अति भनुभयक, “तधकार छ, मेरक पापकक कारपछ तकितक मैले
जीतिि परमेशरलाल परीका गरेकक छु , र मेरक हाि छकड्ि ियार छछ
22 िब सलकमीले परमपभुलाल तब्ी गररि्, र भतिि्, हे मेरा तपिा-
पुखाूहरका परमेशर, मलाल सम्िुहकस्, तकितक म अबाहाम, इसहाक
र याक
् बकक स्ािबाट हँछ
23इसाएलका स्ािहरका बीचमा मलाल तिना िगिुूहकस्, िर मलाल
मेरा आमाबुबाहरका सामु ठीक पािुूहकस्छ
24 तकितक हे पभु, िपालंलाल रामरी िाहा छ, तक मैले िपालंकक िाममा
परकपकारका धेरै कायूहर गरेकक छु , र िपालंबाट मेरक इिाम पाएकक
छु छ

5. 25 यसपतछ परमपभुका एक द् िले सलकमेकक छे उमा उतभए र भिे,
“परमपभु परमेशरले तिमक पािूिा सुनुभएकक छ, िपालंकक हाि
बालकतिर पसािुूहकस्, र उसलाल बककुहकस्, र यसरी तिमीलाल
पुिसिाूतपि गररिेछछ
26 सलकम, अति आिनले भररएर बालककहाँ गइि् र भतिि्, म उसलाल
छु िेछु छ
27 अति तििले उहाँकक आराधिा गि् तिशय गररि्, तकिभिे तििले
भतिि्, “यक एक महाि् राजा हक जक इसाएलमा ज्ेका छि्छ
28 र िुर्ै सलकम तिकक भयकछ
29 िब सुँडेिी परमेर्‍
िरकक अिुमकदि भल गुफाबाट बातहर गइि्छ
30 अति हेर! सलकममा एउटा आिाज आयक, “बालक यररलेम
िआउनजेल तिमीले देखेका अिौठक क
ु राहर िभिछ
31 यसरी सलकमी पति परमेशरबाट अिुमकतदि भएर गएछ
अध्े १५
1िब यकसेफ जािे ियारीमा तिए, तकितक प्िूबाट क
े ही जािी मातिसहर
आएर बेिलेहेममा ठ
् लक अराजकिा उतन भयकछ
2 कसले भनक, यहदीहरकक राजा कहाँ ज्ेकक हक? तकितक हामीले
प्िूमा उहाँकक िारा देखेका छौं, र उहाँलाल आराधिा गिू आएका छौंछ
3 जब हेरकदले यक सुिे, तििी असामै तिचतलि भए, र जािी मातिसहर र
प्जाहारीहरकहाँ द् िहर पठाए, र सहरमा तििीहरलाल सकधे,
4 अति तििीहरलाल भिे, “तिमीहरले खीष राजाकक बारेमा कहाँ
लेखेका छौ, िा उहाँ कहाँ ज्िु पछू ?
5 िब तििीहरले उहाँलाल भिे, यहतदयाकक बेिलेहेममाछ तकिभिे य्क
ले्खएकक छ: अति तिमी यहदाकक भ्तममा बेिलेहेम, यहदाका
राजक
ु मारहरममे सबैभना सािक हकइिौ, तकितक तिमीबाट एक जिा
रासक आउिेछ, जसले मेरक पजा इसाएललाल रासि गि्छछ
6 अति मुख पुजारीहरलाल पठाएपतछ, उहाँले टाउि-हलका
मातिसहरसँग सकधपुछ गिुूभयक, र तििीहरलाल भनुभयक, “तिमीहरले
ज्ेका राजाकक बारेमा क
े तचन देखौ?
7 तििीहरले उहाँलाल जिाफ तदए, हामीले आकारका िाराहर बीचमा
एउटा असाधारप ठ
् लक िारा च्मकरहेकक देखौं, र अर सबै
िाराहरलाल यसरी चमक
े कक देखौं, तक तििीहर दे्खँदैिि्, र यसैले
हामीलाल िाहा भयक तक इसाएलमा एक जिा महाि् राजाकक ज्
भएकक तियकछ हामी उहाँकक प्जा गिू आएका छौंछ
8 िब हेरकदले तििीहरलाल भिे, “जाओ र लगिरील भएर सकधपुछ
गरछ अति यतद तिमीले बालकलाल भेटायौ भिे, मलाल फ
े रर खबर गर,
िातक म पति आएर उसलाल प्जा गिू सक
्ँ छ
9 यसकारप जािी मातिसहर अतघ बढे, र हेर, तििीहरले प्िूमा
देखेकक िारा तििीहरकक अगातड गयक, जबसम तक आइपुगक र तक
गुफामाति खडा भयक जहाँ बालक आफिी आमा मररयमसँग तियकछ
10 िब तििीहरले आफिा खजािाहरबाट ओटाहर लाए, र उहाँलाल
सुि, ध्प र गनर चढाएछ
11 अति तििीहर यहतदया हँदै हेरकदकहाँ फतक
ू िु हँदैि भिी
सगूद् िदारा सपिामा चेिाउिी पाएर तििीहर अक् बाटक भएर आफिै
देरमा गएछ
अध्े १६
1 िब हेरकदले जािी मातिसहरले आफ
् लाल तगला गरेकक िाहा पाएर, र
धेरै ररसाएकक, क
े ही मातिसहरलाल गएर बेिलेहेममा दुल ििू र मुतिका
सबै बालबातलकाहरलाल माि् आजा तदएछ
2 िर मररयमले क
े टाक
े टीहरलाल माररिेछ भिी सुिे, धेरै डरले,
बालकलाल लगे, र उसलाल लुगामा बेररि्, र गकरकक डुँडमा रा्खि्,
तकिभिे तििीहरका लातग सरायमा ठाउँ तिएिछ
3 एतलजाबेिले पति, उिकक छकरा जकिलाल खकज लातगएकक सुिेर,
उसलाल तलएर पहाडहरमा गइि्, र उसलाल लुकाउिे ठाउँ खकजीछ
4 अति तहाँ भेतटिे क
ु िै गकप ठाउँ तिएिछ
5 िब तििले मिमिै सुस्‍
काइि् र भतिि्, “हे पभुकक पिूि, आमालाल
बालकसँग गहप गरछ
6 तकितक एतलजाबेिले माति चढ्ि सतकिछ
7 अति िुर्ै पहाड तिभातजि भयक र तििीहरलाल पार भयकछ
8 अति तििीहरलाल बचाउिकक लातग परमपभुका सगूद् ि
तििीहरकहाँ देखा परेछ
9 िर हेरकदले य्हनालाल खकजे, र जकररयाकहाँ सेिकहर पठाए, जब
तििी िेदीमा सेिा गरररहेका तिए, र तििलाल भिे, “तिमीले आफिक
छकरालाल कहाँ लुकायौ?
10 उहाँले तििीहरलाल जिाफ तदिुभयक, म परमेशरकक सेिक हँ, र
िेदीकक सेिक हँछ मेरक छकरक कहाँ छ भिेर मैले कसरी िाहा पाउिे?
11 िब िककरहर फक
् र हेरकदलाल सबै क
ु रा बिाएछ यक सुिेर तििी
ररसाए र भिे, “यसकक छकराले इसाएलमा राजा हि मि पराउँछछ
12 यसकारप उहाँले आफिा सेिकहरलाल जकररयाकहाँ फ
े रर
पठाउिुभयक र भनुभयक, “हामीलाल साँचक बिाउिुहकस्, िपालंकक छकरा
कहाँ छ, तकितक िपालंलाल िाहा छ तक िपालंकक जीिि मेरक हािमा छछ
13 यसकारप िककरहरले गएर तििलाल यी सबै भिे:
14 िर जकररयाले तििीहरलाल जिाफ तदए, म परमेशरकक लातग एक
रहीद हँ, र यतद उहाँले मेरक रगि बगाउिुभयक भिे, परमपभुले मेरक पाप
पार गिुूहिेछछ
15 यसबाहेक तिमीहरले तिद्िकक रगि बगायौ भिी जािछ
16 यदतप जकररयालाल म्नर र िेदीकक पिेरदारमा र तिभाजिकक
बारेमा माररएकक तियक;
17 िर इसाएलका स्ािहरलाल िाहा तिएि तक उहाँ कतहले माररयकछ
18 िब अतभिादिकक घडीमा प्जाहारीहर म्नरमा गए, िर
जकररयाले परमराअिुसार उिीहरलाल भेटेर आरीिाूद तदएिि्छ
19 िापति तििीहर अ्ै पति उहाँलाल अतभिादि गिू प्खूरहेका तिएछ
20 अति जब तििीहरले उहाँ धेरै बेरसम िआएकक भेटाए,
तििीहरममे एकजिा िेदी भएकक पतित सिािमा गए, र उहाँले
जतमिमा रगि जमेकक देखेछ
21 जब, हेर, सगूबाट ​ ​ एउटा आिाजले भनक, जकररयाकक हता
भएकक छ, र उसकक रगिकक बदला िआएसम उसकक रगि मेतटिेछै िछ
22 िर जब उसले यक सुिे, तििी डराए, र बातहर गए र आफ
् ले देखेका र
सुिेका क
ु रा प्जाहारीहरलाल भिेछ अति तििीहर सबै तभत गए, र
िा्तिकिा देखेछ
23 िब मि्‍
तदरका छािाहर तचच्‍
च्‍
याए र मातिदे्ख फ
े दसम्‍
म चातिएछ
24 अति तििीहरले ररीर भेटाउि सक
े िि्, िर रगिले ढुङाज्ै कडा
बिाएकक तियकछ
25 अति तििीहर डराए, र मातिसहरलाल भिे, तक जकररयाकक हता
भएकक तियक, र इसाएलका सबै क
ु लहरले यसकक बारेमा सुिे, र उहाँकक
लातग तिलाप गरे, र िीि तदिसम तिलाप गरेछ
26 िब प्जाहारीहरले उहाँकक उपरातधकारी बने व्यकक बारेमा
एकसाि सलाह गरेछ
27 अति तरतमयकि र अर प्जाहारीहरले तचटा हाले, र तचटा
तरतमयकिमाति पय्छ
28 तकितक उहाँलाल पतित आतादारा आश् गररएकक तियक, जबसम
उहाँले खीषलाल ररीरमा आउिुभएकक देखिुभएकक छै ि, उहाँ मिुूहँदैिछ