describe structure of angiosperm

1. หนังสือเลมเล็กประกอบการศึกษาเรียนรูดานโครงสรางอวัยวะสืบพันธุของพืชดอก
ตัวอยาง จํานวน 3 ชนิด ไดแก ดาวเรือง โปยเซียน และ เทียนหยด
นําเสนอครูผูสอน
นายวิชัย ลิขิตพรรักษ
ตําแหนงครู คศ.1 สาขาชีววิทยา
กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร
คณะผูจัดทํา กลุมที่ 7
1. น.ส. ณรดา ศรีมุนินทรนิมิต เลขที่ 5
2. น.ส. ณวรา พูลทองคํา เลขที่ 6
3. น.ส. นันทนภัส ฉายประเสริฐกุล เลขที่ 15
4. น.ส. สาธิตา เตชะวิจิตรา เลขที่ 32
ระดับชั้น มัธยมศึกษาปที่ 5 หอง 931 แผนการเรียน คณิตศาสตร-วิทยาศาสตร
ชิ้นงานนี้เปนสวนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา 4 (ว 30244)
ภาคเรียน 2 ปการศึกษา 2561

2. คํานํา
หนังสือเลมเล็กประกอบการศึกษาเรียนรูดานโครงสรางอวัยวะสืบพันธุของพืชดอกตัวอยาง
เลมนี้ จัดทําขึ้นเพื่อเปนสื่อการเรียนการสอนใหกับเยาวชนหรือผูสนใจศึกษาโครงสรางอวัยวะ
สืบพันธุของพืชดอก และเพื่อเปนศึกษาโครงสรางอวัยวะสืบพันธุของพืชดอก โดยคณะผูจัดทําได
ทําการถายรูปและแยกสวนประกอบดวยตนเอง เพื่อใหเกิดความสมจริงมากที่สุด ภายในหนังสือ
เลมนี้ ประกอบดวยขอมูล พืชดอก 3 ชนิด ไดแก ดาวเรือง โปยเซียน และ เทียนหยด ลักษณะ
ทั่วไปทางพฤกษศาสตร องคประกอบโครงสรางของดอกชนิดตางๆ ตัวอยางแหงแสดง
องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก และการจัดกลุมโครงสรางดอก โดยใชแผนผัง
dichotomous key เพื่อใหผูสนใจเกิดความเขาใจไดงาย
ทางคณะผูจัดทํามีความตั้งใจในการจัดทําหนังสือเลมนี้ขึ้นมา เพื่อเปนประโยชนแกสังคม
หวังเปนอยางยิ่งวา หนังสือเลมเล็กเลมนี้ จะใหประโยชนแกผูอานไมมากก็นอย หากผิดพลาด
ประการใด ผูจัดทําตองขออภัยมา ณ ที่นี้ดวย
คณะผูจัดทํา
วันที่ 19 พฤศจิกายน 2561
Link slide share :

3. สารบัญ
หัวขอนําเสนอ หนา
1. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 1 คือ ดาวเรือง 1
1.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร 1
1.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 3
1.3 ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 4
2. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 2 คือ โปยเซียน 5
2.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร 5
2.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 7
2.3 ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 8
3. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 3 คือ เทียนหยด 9
3.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร 9
3.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 11
3.3 ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 12
4. Clip VDO ประกอบการศึกษา 13
5. ภาคผนวก 15

4. การจัดกลุมโครงสรางดอกตามลักษณะสําคัญ
โดยดอกที่ทําการจําแนก คือ ดาวเรือง เทียนหยด โปยเซียน โดยใชเกณฑดังนี้
1. จํานวนดอกที่ติดอยูบนกานดอก (ดอกชอ / ดอกเดี่ยว)
โดยที่ ดอกชอ ไดแก ดอกโปยเซียน ดอกดาวเรือง ดอกเทียนหยด
2. สวนประกอบตางๆบนฐานรองดอก (ดอกครบสวน / ดอกไมครบสวน)
โดยที่ ดอกครบสวน ไดแก ดอกดาวเรือง ดอกเทียนหยด
ดอกไมครบสวน ไดแก ดอกโปยเซียน
3. เพศ (สมบูรณเพศ / ไมสมบูรณเพศ)
โดยที่ ดอกสมบูรณเพศ ไดแก ดอกดาวเรือง ดอกเทียนหยด
ดอกไมสมบูรณเพศ ไดแก ดอกโปยเซียน
4. รูปแบบของรังไข (superior ovary / inferior ovary)
โดยที่ superior ovary ไดแก ดอกเทียนหยด ดอกโปยเซียน
Inferior ovary ไดแก ดอกดาวเรือง
5. ความสมมาตรของดอก (สมมาตรแบบรัศมี / สมมาตรครึ่งซีก)
โดยที่ ดอกสมมาตรแบบรัศมี ไดแก ดอกเทียนหยด ดอกดาวเรือง
ดอกสมมาตรครึ่งซีก ไดแก ดอกโปยเซียน

5. 1
การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 1 คือ ดาวเรือง
1.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ดาวเรือง
ชื่อวิทยาศาสตร : Tagetes spp.
ชื่อวงศ : COMPOSITAE
ชื่อสามัญ : Marigolds
ชื่ออื่น : ดอกคําพูจู คําปูจูหลวง ดาวเรืองใหญ พอทู ดาวเรืองอเมริกัน
ถิ่นกําเนิด : ประเทศเม็กซิโก, อเมริกาใต
การขยายพันธุ : เพาะเมล็ด, ปกชํายอด

6. 2
ลักษณะทางพฤกษศาสตร :
ลําตน : ไมลมลุก ไมมีเนื้อไม ลําตนสีเขียว สูง 25-60 เซนติเมตร
ใบ : ใบประกอบแบบขนนก เรียงตรงขามกัน ใบยอย 11-17 ใบ รูปรี ปลายแหลม โคนสอบ ขอบ
ใบจักฟนเลื่อย สีเขียวเขม
ดอก : เปนชอแบบชอกระจุกเดี่ยวที่ปลายกิ่ง ดอกสีเหลือง เหลืองทอง หรือสม ดอกมี 2 ชั้น คือ
กลีบดอกวงนอกและวงใน ดอกวงนอกกลีบดอกเปนรูปรางน้ําซอนกันแนน โคนกลีบดอกเปน
หลอดเล็ก ปลายแผเปนรูปไขกลับ กลีบบางเปนริ้ว ดอกวงในกลีบดอกเปนหลอดสีเหลืองปลายจัก
มีกลิ่นหอมออน ๆ
ผลและเมล็ด : ลักษณะแหงสีดําไมแตก ดอกจะแหงติดกับผล โคนกวางเรียวสอบไปยังปลายซึ่ง
ปลายผลนั้นจะมน
ราก : ระบบรากแกว ประกอบไปดวย รากแกว (Primary root) ที่เจริญมาจากรากแรกเกิด และ
แตกแขนออกเปนรากแขนง (Lateral root) จาก Pericycle และรากแขนงจะแตกแขนออกเปน
รากฝอยไดอีก
การใชประโยชน :
ใชประดับตกแตง เสริมในอาหารสัตว การสกัดสี สวนผสมของเวชภัณฑ เครื่องสําอาง
เครื่องดื่มสุขภาพ รวมไปถึงเปนสารขับไลแมลงหรือกําจัดศัตรูพืช

7. 3
1.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก
Ray floret
Disc floret
petal
เกสรเพศเมีย
pistil
เกสรเพศเมีย
pistil
เกสรเพศผู
stamen
ยอดเกสรเพศเมีย
stigma
กานชูเกสรเพศเมีย
styleรังไข ovary
อับเรณู anther
กานชูอับเรณู
filament
receptacle

8. 4

9. 5
การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 2 คือ โปยเซียน
2.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
โปยเซียน
ชื่อวิทยาศาสตร : Euphorbia milii Des Moul.
ชื่อวงศ : EUPHORBIACEAE
ชื่อสามัญ : Crown of thorns, Christ thorn
ชื่ออื่น : วานเข็ม วานมุงเมือง กระวิงระไว
ถิ่นกําเนิด : แอฟริกา หมูเกาะมาดากัสการ และแถบหมูเกาะคะเนรี
การขยายพันธุ : ปกชํา เสียบยอด เพาะเมล็ด

10. 6
ลักษณะทางพฤกษศาสตร :
ลําตน : ไมลมลุกอายุหลายป อวบน้ํา ลําตนเปนเหลี่ยม มีหนามแหลมตลอดทั้งลําตน มีน้ํายางขาว
ใบ : ใบเดี่ยว เรียงสลับที่ปลายยอดและกิ่ง รูปรีแกมรูปขอบขนานหรือรูปไขกลับ ปลายเปนติ่ง
แหลม ขอบเรียบ สีเขียว ผิวเรียบ เนื้อใบนิ่ม
ดอก : ออกดอกเปนชอ ที่ซอกใบและปลายกิ่ง ชอดอกรูปถวย วงใบประดับ 2 ใบ หลากหลายสี
ประกบเปนรูปถวย ปลายแยกเปนกลีบโคง มีติ่งแหลมที่ปลายกลีบหรือเวาลึก เกสรเพศเมียอยูตรง
กลาง มีน้ําเหนียว
ผลและเมล็ด : ดอกโปยเซียนหลังจากที่มีการผสมเกสรติดแลว จะพบวาที่บริเวณกลางดอกจะมี
กระเปาะนูนขึ้นมาเปนผลสีขาว มีลักษณะเปนพูเล็กๆ 3 พู แตละพูจะมีเมล็ดอยูหนึ่งเมล็ด เมื่อแก
จะเปนสีน้ําตาลคลายเมล็ดพริกไทยและจะแตกออกพรอมกับดีดเมล็ดกระเด็นออกไป
ราก : รากแกวมีขนาดใหญและเรียวเล็กลง มีรากฝอยแตกออกมาเพื่อเพิ่มพื้นที่สัมผัสและเกาะยึด
ดินพยุงลําตน
การใชประโยชน :
ปลูกเปนไมประดับสวยงาม ไมกระถาง เปนไมมงคล

11. 7
2.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก
ใบประดับ bract
เกสรเพศผู stamen
อับเรณู anther
ยอดเกสรเพศเมีย
stigma
กานชูเกสรเพศเมีย
style
รังไข ovary
เกสรเพศเมีย pistil
ดอกชอ มีลักษณะเปนดอกไมสมบูรณ
เพศ โดยมีดอกเพศเมียอยูตรงกลาง
และดอกเพศผูลอมรอบขาง
หมายเหตุ ดอกโปยเซียนมีขนาดกานชูเกสรเพศผูเล็กมาก ทําใหไมสามารถนํามาใสได
ดอกเพศเมีย
ดอกเพศผู

12. 8

13. 9
การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 3 คือ เทียนหยด
3.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
เทียนหยด
ชื่อวิทยาศาสตร : Duranta erecta L.
ชื่อวงศ : VERBENACEAE
ชื่อสามัญ : Duranta, Golden Dewdrop, Pigeon Berry, Sky flower
ชื่ออื่น : ชอมวง เครือออน พวงมวง ฟองสมุทร เทียนไข เทียนหยด สาวบอลด
ถิ่นกําเนิด : อเมริกาเขตรอน
การขยายพันธุ : ปกชํา ตอนกิ่ง เพาะเมล็ด

14. 10
ลักษณะทางพฤกษศาสตร :
ลําตน : ไมพุมขนาดกลาง สูง 2-5 เมตร แตกกิ่งกานหนาแนน กิ่งลูลง ตามลําตนมีหนามเล็กนอย
ใบ : ใบเดี่ยว เรียงตรงขาม รูปไข รูปไขกลับ หรือรูปรีแกมรูปไข ปลายแหลม โคนสอบ ขอบจักฟน
เลื่อย สีเขียว
ดอก : ชอดอกแบบชอกระจะหรือชอแยกแขนง ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง แตละชอมีดอก
จํานวนมากมักหอยลง ดอกสีขาวหรือสีมวง กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเปนหลอด ปลายแยกเปน 5
แฉก ปลายโคงมน มีเวาเล็กนอยบริเวณกลางแฉก โคนสอบแคบ
ผล : ทรงกลม ขนาดเล็กปลายแหลม อยูรวมกันเปนชอหอยลงเมื่อแกเปนสีเหลือง มีพิษ
การใชประโยชน :
นิยมปลูกกลางแจงเปนกลุมใหญ เปนไมขอบแปลง หรือปลูกเปนไมกระถาง

15. 11
3.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก
เกสรเพศผู stamen
เกสรเพศเมีย pistil
กลีบเลี้ยง sepal
ฐานรองดอก
receptacle
อับเรณู anther
กานชูอับเรณู filament
ยอดเกสรเพศเมีย stigma
กานชูเกสรเพศเมีย
style
รังไข ovary
Calyx lobe
Calyx tube
Corolla
lobe
Corolla
tube

16. 12

17. 13
Clip VDO ประกอบการศึกษาโครงสรางดอกของพืชตัวอยาง 3 ชนิด
Link youtube : https://youtu.be/BB51zHN05uQ

18. 14
บรรณานุกรม
โปยเซียน/ดอกโปยเซียน(Crown of thorns plant) และการปลูกโปยเซียน, (2557),
[ออนไลน]. เขาถึงไดจาก : https://puechkaset.com/โปยเซียน/. (วันที่คนขอมูล : 18
พฤศจิกายน 2561).
ขอมูลพื้นฐานของดาวเรือง, (2556), [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก :
https://www.dmc.tv/pages/scoop/ขอมูลพื้นฐานของดาวเรือง-ชนิด-สรรพคุณ-การใช
ประโยชน-วิธีการปลูกดาวเรือง.html. (วันที่คนขอมูล : 18 พฤศจิกายน 2561).
ตนเทียนหยด, (2556), [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก :
http://www.satitm.chula.ac.th/cudbiomap/plants_pages/theanyod.html.
(วันที่คนขอมูล : 18 พฤศจิกายน 2561).

19. 15
ภาคผนวก

20. 16
ภาคผนวก
ครูผูสอน : นายวิชัย ลิขิตพรรักษ
ตําแหนง ครู คศ.1 สาขาชีววิทยา
กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
คณะนักเรียนผูจัดทํา
1. น.ส. ณรดา ศรีมุนินทรนิมิต เลขที่ 5 2. น.ส. ณวรา พูลทองคํา เลขที่ 6
3. น.ส. นันทนภัส ฉายประเสริฐกุล เลขที่ 15 4. น.ส. สาธิตา เตชะวิจิตรา เลขที่ 32