การศึกษาโครงสร้างดอกชบา ดอกลีลาวดี และดอกจำปี จัดทำโดยนักเรียนระดับชั้นม.5 ห้อง 834 กลุ่มที่ 2 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา รายชื่อสมาชิก 1. น.ส.ชนิษฎา บัณฑิตถกล ม.5/834 เลขที่ 2 2. น.ส.ชัญญา วรสุวัฒน์ ม.5/834 เลขที่ 3 3. น.ส.นันท์นภัส ทองสุข ม.5/834 เลขที่ 8 4. น.ส.สริตา วังแสน ม.5/834 เลขที่ 9

1. หนังสือเลมเล็กประกอบการศึกษาเรียนรูดานโครงสรางอวัยวะสืบพันธุ
ของพืชดอกจํานวน 3 ชนิด ไดแก ชบา ลีลาวดี จําป
นําเสนอครูผูสอน
นายวิชัย ลิขิตพรรักษ
ตําแหนงครู คศ.1 สาขาชีววิทยา กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร
คณะผูจัดทํา กลุมที่ 2
1.นางสาวชนิษฎา บัณฑิตถกล เลขที่ 2
2.นางสาวชัญญา วรสุวัฒน เลขที่ 3
3.นางสาวนันทนภัส ทองสุข เลขที่ 8
4.นางสาวสริตา วังแสน เลขที่ 9
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 หอง 834 แผนการเรียน วิทยาศาสตร-คณิตศาสตร-ภาษาญี่ปุน
ชิ้นงานนี้เปนสวนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา 4 (ว30244)
ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2561

2. คํานํา
ชิ้นงานนี้เปนสวนหนึ่งของวิชาชีววิทยา 4 รหัสวิชา ว30244 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5
ในหัวขอการศึกษาเรียนรูดานโครงสรางอวัยวะสืบพันธุของพืชดอก คณะผูจัดทําไดมีการใส
รายละเอียดของพันธุไม ลักษณะทางพฤกษศาสตรของพันธุไมที่นํามาทําการศึกษา พรอม
องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก และตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญ
ของดอก โดยไดรับความชวยเหลือจาก คุณครูวิชัย ลิขิตพรรักษ ครูประจํารายวิชาที่ใหความ
ชวยเหลือดานตางๆ และขอบคุณผูปกครอง คณะผูจัดทําขอขอบคุณทุกทานที่มีสวนเกี่ยวของ
ไว ณ โอกาสนี้
คณะผูจัดทํา
19 พฤศจิกายน 2561
ก

3. สารบัญ
หัวขอนําเสนอ หนา
1. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 1 คือ ชบา 1
1.1ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร 1
1.2องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 3
1.3ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 4
2. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 2 คือ ลีลาวดี 5
2.1ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร 5
2.2องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 7
2.3ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 8
3. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 3 คือ จําป 9
3.1ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร 9
3.2องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 11
3.3ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก 12
4. คลิปวีดีโอประกอบการศึกษา 13
5. ภาคผนวก 14
ข

4. การจัดกลุมโครงสรางดอกตามลักษณะสําคัญ
โดยดอกที่ทําการจําแนก คือ ชบา ลีลาวดี จําป โดยใชเกณฑดังนี้
1.เพศ (สมบูรณเพศ/ไมสมบูรณเพศ)
โดยที่ ดอกสมบูรณเพศ ไดแก ลีลาวดี จําป ชบา
2.ความสมมาตรของดอก (สมมาตรแบบรัศมี/สมมาตรครึ่งซีก)
โดยที่ ดอกสมมาตรแบบรัศมี ไดแก ชบา จําป ลีลาวดี
3.จํานวนดอกที่ติดอยูบนกานดอก (ดอกชอ/ดอกเดี่ยว)
โดยที่ ดอกชอ ไดแก ลีลาวดี
ดอกเดี่ยว ไดแก จําป ชบา
4.รูปแบบของรังไข (superior ovary/inferior ovary)
โดยที่ superior ovary ไดแก ชบา จําป
Inferior ovary ไดแก ลีลาวดี
5.สวนประกอบตางๆบนฐานรองดอก (ดอกครบสวน/ดอกไมครบสวน)
โดยที่ ดอกครบสวน ไดแก ลีลาวดี ชบา
ดอกไมครบสวน ไดแก จําป
ค

5. การจัดกลุมโครงสรางดอกตามลักษณะสําคัญ
เกณฑ : เพศ
ดอกไมสมบูรณเพศ
พืชดอก
ง
ดอกสมบูรณเพศ
สมมาตรแบบรัศมี สมมาตรแบบครึ่งซีก
เกณฑ : ความสมมาตรของดอก
ดอกชอ ดอกเดี่ยว
เกณฑ : จํานวนดอกที่ติดอยูบนกานดอก
เกณฑ : รูปแบบของรังไข
Inferior ovary Superior ovary
เกณฑ : สวนประกอบตางๆบนฐานรองดอก
ดอกครบสวน ดอกไมครบสวน
ชบา จําปลีลาวดี

6. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 1 คือ ดอกชบา
1.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ชื่อวิทยาศาสตร : Hibiscus rosa-sinensis L.
ชื่อสามัญ : Hibiscus,Tropical Hibiscus,China rose
ชื่อทองถิ่น : ชบา,ใหม,ใหมแดง,ชุมเบา
วงศ : Malvaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร
ไมพุมขนาดกลาง สูง 2-4 ม. ลําตนเปนไมเนื้อออน สวนเปลือกนั้นจะเหนียวมาก เปนเมือกลื่น
ใบ ใบเรียงสลับ ใบเดี่ยว รูปไข กวาง 5-9 ซม. ยาว 7-12 ซม. โคนใบมนหรือกวาง ปลายใบแหลม
ขอบใบหยักมนหรือ จักฟนเลื่อยหรือเวาเปน 3 พู แผนใบบาง สีเขียวเขม กานใบยาว 2-4 ซม. มีหูใบแบบ
free lateral stipule
ดอก ดอกเดี่ยวออกตามซอกใบใกลปลายกิ่ง กลีบดอกชั้นเดียวถึงดอกซอน เสนผานศูนยกลาง
7-15 ซม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเขียว กลีบดอก 5 กลีบ มีสีตางๆ เชน แดง ชมพู สม ขาว เหลือง ปลายกลีบ
ดอกมนและกลม กานเกสรเพศเมียและเพศผูเชื่อมกันเปนหลอดยาว โผลพนกลีบดอก
ผล ผลเดี่ยวแบบ capsule สีนํ้าตาล เมื่อแกจะแหงและแตกเปน 5 แฉก
1

7. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 1 คือ ดอกชบา
1.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ดอกชบา ลําตนชบา ใบชบา
2

8. รังไข(ovary)
ออวุล (ovule)
อับเรณู(Anther)
ละอองเรณู(pollen)
กานชูเกสรเพศผู(Filament)
เกสรเพศผู(stamen)
ฐานรองดอก (receptacle)
1.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก
กานชูเกสรเพศเมีย(style)
ยอดเกสรเพศเมีย(stigma)
เกสรเพศเมีย
(Pistil)
กลีบดอก(petal)
กลีบเลี้ยง(sepal)
กานดอก(peduncle)
3

9. 1.3 ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสราง
4

10. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 2 คือ ดอกลีลาวดี
2.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ชื่อวิทยาศาสตร : Plumeria spp.
ชื่อสามัญ : Frangipani,Pagoda tree,Temple tree
ชื่อทองถิ่น : ลีลาวดี,ลั่นทม
วงศ : Apocynaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร
ไมยืนตน มีขนาดตั้งแตพุมเตี้ยแคระสูงประมาณ 0.9-1.2 เมตร จนถึงตนที่สูงมาก อาจสูงถึง 12 เมตร ไมผลัดที่
สลัดใบในฤดูแลงกอนที่จะผลิดอกและผลิใบรุนใหม
ลําตน แตกกิ่งกานสาขาและพุมใบสวยงาม มีนํ้ายางสีขาวขน เปลือกลําตนหนา
ใบ ใบเดี่ยว มีการเรียงตัวแบบสลับและหนาแนนใกลปลายกิ่ง มีลักษณะแตกตางกันไปทั้งรูปราง ขนาด สี และ
ความหนาแนน โดยทั่วไป ใบจะหนา เหนียวแข็ง และมีสีตั้งแตสีเขียวออนถึงสีเขียวเขม มีเสนกลางใบแตกสาขาออกไป
คลายขนนก ขนาดใบแตกตางกัน
ดอก ทั่วไปจะมีขนาดใหญถึงกลาง ยกเวนบางพันธุที่มีขนาดเล็ก กลีบดอกมี 5 กลีบ เกสรตัวผู เกสรตัวเมีย อยูลึก
เขาไปขางใน ดอกมีลักษณะคลายทอ ทําใหมองไมเห็นเกสรตัวผูและเกสรตัวเมีย โดยจะมีเกสรตัวผู 5 อัน อยูที่โคนกาน
ดอก สวนเกสรตัวเมียอยูลึกลงไปในกานดอก เกสรตัวผูและเกสรตัวเมียบานไมพรอมกัน ยากตอการผสมตัวเอง
ผล มีลักษณะคลายกับฝกตนชวนชม ฝกออนสีจะมีสีเขียวเมื่อแกฝกจะมีสีแดงถึงดํา
5

11. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 2 คือ ดอกลีลาวดี
2.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ดอกลีลาวดี ลําตนลีลาวดี ใบลีลาวดี ผลลีลาวดี
6

12. 2.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก
7
อับเรณู(anther)
กานชูเกสรเพศเมีย(style)
ยอดเกสรเพศเมีย(stigma)
รังไข(Half inferior ovary)
กลีบเลี้ยง(sepal)
ฐานรองดอก (receptacle)
กานดอก(peduncle)
Corolla tubeCorolla lobe
กลีบดอก(petal)

13. 2.3 ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสราง
8

14. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 3 คือ ดอกจําป
3.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ชื่อวิทยาศาสตร : Michelia alba DC.
ชื่อสามัญ : White sandalwood,White jade orchid tree
ชื่อทองถิ่น : จําป,จุมป
วงศ : Magnoliaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร
ไมยืนตนขนาดกลาง ลําตนสูงประมาณ 10-15 เมตร ลําตนแตกกิ่งกานมาก จนแลดูเปนทรงพุมหนา
ลําตน แตกกิ่งกานมาก เปลือกลําตนยังเล็กมีสีเทา เมื่อโตเต็มที่จะเปลี่ยนเปนสีเทาอมนํ้าตาล ผิวลําตนแตกเปนรอง
ตามแนวยาวของลําตน กิ่งเปราะ และหักงาย
ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับกันบนกิ่ง ใบมีรูปหอก โคนใบสอบ ปลายใบแหลม แผนใบเรียบ และขอบใบเรียบ แผนใบมีสี
เขียวออน มีเสนกลางใบสีขาวอมเขียวชัดเจน แผนใบคอนขางหนา และเหนียว
ดอก ดอกเดี่ยวบริเวณปลายยอด ประกอบดวยกลีบดอกที่เรียงชอนกัน 8-12 กลีบ แตละกลีบมีลักษณะรียาว 4-5
เซนติเมตร แผนกลีบมีสีเหลืองหรือสีครีม ถัดมาตรงกลางดอกดานในจะเปนเกสรตัวผูจํานวนมาก ตรงกลางสุดจะเปน
เกสรตัวเมียที่มีลักษณะเปนแทงกลม ดอกจําปออกดอกไดตลอดทั้งป และดอกจะบานในชวงคํ่า
ผล ออกเปนกระจุกแนน 15-25 ผล/กานผล มีกานผลยาวประมาณ 10-20 เซนติเมตร แตละผลมีลักษณะทรงกลม
เปลือกผลออนมีสีเขียวออน ผลแกมีสีเขียมอมนํ้าตาล และมีปุมสีนํ้าตาลกระจายทั่วผล สวนผลสุกจะมีสีแดง เปลือกผล
คอนขางหนา ดานในผลมีเมล็ดสีดํา 1-4 เมล็ด 9

15. การศึกษาโครงสรางดอกชนิดที่ 3 คือ ดอกจําป
3.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร
ดอกจําป ลําตนจําป ใบจําป ผลจําป
10

16. 3.2 องคประกอบโครงสรางสําคัญของดอก
ยอดเกสรเพศเมีย(stigma)
รังไข(ovary)
เกสรเพศผู(Stamen)
เกสรเพศเมีย(pistil)
11
กลีบรวม(Tepal)
อับเรณู(anther)
กานชูเกสรเพศเมีย(Gynophore)
ฐานรองดอก (receptacle)
กานดอก(peduncle)

17. 3.3 ตัวอยางแหงแสดงองคประกอบโครงสราง
12

18. Clip VDO ประกอบการศึกษาโครงสรางดอกของพืช
ตัวอยาง 3 ชนิด
Link youtube : https://youtu.be/F9XgVdx0mig
13

19. บรรณานุกรม
-ชบา (Hibiscus) ประโยชน และสรรพคุณชบา.(ออนไลน).(2561).
สืบคนจาก:https://puechkaset.com/%E0%B8%8A%E0%B8%9A%E0%B8%B2/
.[18 พฤศจิกายน 2561]
-ชบา.(ออนไลน).สืบคน
จาก:https://il.mahidol.ac.th/e-media/plants/webcontent3/interactive_key/key/describ/chaba.ht
m
.[18 พฤศจิกายน 2561]
-ลักษณะพฤกษศาสตรของลีลาวดี.(ออนไลน).(2552).
สืบคนจาก:https://www.nanagarden.com/topic/3650.[18 พฤศจิกายน 2561]
-จําป สรรพคุณ และการปลูกจําป.(ออนไลน).(2561).
สืบคนจาก:https://puechkaset.com/%E0%B8%88%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%B5/
.[18 พฤศจิกายน 2561]
14

20. ภาคผนวก
ภาพแสดงเบื้องหลังการศึกษาโครงสรางของพืชดอกทั้งหมด
15

21. ภาคผนวก
16
ภาพแสดงเบื้องหลังการศึกษาโครงสรางของพืชดอกทั้งหมด

22. ภาคผนวก
17
ภาพแสดงเบื้องหลังการศึกษาโครงสรางของพืชดอกทั้งหมด

23. ภาคผนวก
18
ภาพแสดงเบื้องหลังการศึกษาโครงสรางของพืชดอกทั้งหมด

24. ภาคผนวก
ครูผูสอน : นายวิชัย ลิขิตพรรักษ
ตําแหนง ครู คศ.1สาขาชีววิทยา
กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
19

25. ภาคผนวก
20
1.น.ส.ชนิษฎา บัณฑิตถกล เลขที่ 2
2.น.ส.ชัญญา วรสุวัฒน เลขที่ 3
3.น.ส.นันทนภัส ทองสุข เลขที่ 8
4.น.ส.สริตา วังแสน เลขที่ 9
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 หอง 834
แผนการเรียน
วิทยาศาสตร-คณิตศาสตร-ภาษาญี่ปุน
คณะนักเรียนผูจัดทํา