การศึกษาโครงสร้างดอกคาร์เนชั่น ดอกพุด และดอกกล้วยไม้ จัดทำโดย 1. น.ส. จิตตพัฒน์ สังวรวงษ์พนา เลขที่ 4 2. น.ส. ปาลิตา นพแก้ว เลขที่ 17 3. นาย กนกชัย เล้าพรพิชยานุวัฒน์ เลขที่ 31 4. นาย ชยชล สุวัฒนรัตน์ เลขที่ 32 นักเรียนระดับชั้นม.5 ห้อง932 กลุ่มที่6 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เสนอ ครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตำแหน่ง ครูค.ศ.1 สาขาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

1. หนังสือเล่มเล็กประกอบการศึกษาเรียนรู้ด้านโครงสร้างอวัยวะสืบพันธุ์ของพืชดอก
ตัวอย่างจานวน 3 ชนิด ได้แก่ คาร์เนชั่น พุด และกล้วยไม้
นาเสนอครูผู้สอน
นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์
ตาแหน่ง ครู คศ.1 สาขาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
คณะผู้จัดทา กลุ่มที่ 6
1. น.ส. จิตตพัฒน์ สังวรวงษ์พนา เลขที่ 4
2. น.ส. ปาลิตา นพแก้ว เลขที่ 17
3. นาย กนกชัย เล้าพรพิชยานุวัฒน์ เลขที่ 31
4. นาย ชยชล สุวัฒนรัตน์ เลขที่ 32
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ห้อง 932
แผนการเรียนวิทยาศาสตร์ – คณิตศาสตร์ – คุณภาพชีวิต
ชิ้นงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา 4 (ว30244)
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2561

2. หนังสือเล่มเล็กประกอบการศึกษาเรียนรู้ด้านโครงสร้างอวัยวะสืบพันธุ์ของตัวอย่าง
จานวน 3 ชนิด ได้แก่ คาร์เนชั่น พุด และกล้วยไม้ อันเป็นหนึ่งในกิจกรรมการจัดการเรียนรู้ของ
รายวิชาชีววิทยา 4 เรื่องการสืบพันธุ์ของพืชดอก เป็นการฝึกเสมือนว่านักเรียนได้ทดลองใช้
ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ในชีวิตจริง ทั้งการทดลองผ่าดอกไม้ การศึกษาและระบุส่วนประกอบ
(label) ต่าง ๆ ของพืช เพื่อให้เห็นตัวอย่างของจริง และนามานาเสนอในรูปแบบของหนังสือเล่ม
เล็กซึ่งพกพาง่าย อ่านสะดวก สามารถให้ความรู้แก่ผู้ที่สนใจศึกษาได้เป็นอย่างดี
คณะผู้จัดทาขอขอบพระคุณคุณครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตาแหน่ง ครู คศ.1 สาขาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาเป็นอย่างยิ่งที่คอยให้คาแนะนาใน
การจัดทา ทั้งวิธีการทาและข้อมูลอื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อการศึกษาทางาน
คณะผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือเล่มเล็กฉบับนี้จะให้ความรู้และก่อให้เกิด
ประโยชน์สูงสุดแก่ผู้ที่สนใจศึกษาไม่มากก็น้อย และหากหนังสือเล่มเล็กฉบับนี้มีข้อผิดพลาด
ประการใด ทางคณะผู้จัดทาต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย
คณะผู้จัดทา
วันที่ 21 พฤศจิกายน 2561

3. หัวข้อนาเสนอ หน้า
การจัดกลุ่มโครงสร้างดอกตามลักษณะสาคัญ
1. การศึกษาโครงสร้างดอกชนิดที่ 1 คือ คาร์เนชั่น
1.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์ 1
1.2 องค์ประกอบโครงสร้างสาคัญของดอก 2
1.3 ตัวอย่างแห้งแสดงองค์ประกอบโครงสร้าง 4
2. การศึกษาโครงสร้างดอกชนิดที่ 2 คือ พุด
2.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์ 5
2.2 องค์ประกอบโครงสร้างสาคัญของดอก 6
2.3 ตัวอย่างแห้งแสดงองค์ประกอบโครงสร้าง 7
3. การศึกษาโครงสร้างดอกชนิดที่ 3 คือ กล้วยไม้
3.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์ 8
3.2 องค์ประกอบโครงสร้างสาคัญของดอก 9
3.3 ตัวอย่างแห้งแสดงองค์ประกอบโครงสร้าง 10
4. คลิป VDO ประกอบการศึกษา 11
5. ภาคผนวก 12

5. 1
1.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Dianthus caryophyllus
วงศ์ Caryophyllaceae
ชื่อสามัญ Carnation, clove pink
ชื่ออื่น ๆ คาร์เนชั่น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เป็นพืชที่ต้องการอากาศเย็น โดยทั่วไปนิยมปลูกเป็นไม้ตัดดอก การเจริญเติบโตมีลักษณะแตก
เป็นกอ การปลูกในโรงเรือนที่กันฝนและแมลงได้ ในช่วงฤดูร้อนและฤดูฝน จะให้ดอกคุณภาพดีกว่า
ปลูกกลางแจ้ง
ใบ ใบมีสีเขียวแก่ลักษณะใบยาวปลายใบเรียวแหลม
ขอบใบทั้งสองมักจะโค้งงอเข้าหากลางใบเล็กน้อยทาให้เห็น
เป็นลักษณะคล้ายร่องน้า ใบจะออกเป็นคู่สลับ โดยใบจะหุ้ม
รอบข้อ ทาให้ตรงข้อของลาต้นมีลักษณะบวมโต
ดอก มีทั้งชนิดดอกเดี่ยวและดอกช่อ กลีบรองดอกสีเขียว รูปถ้วย กลีบดอกซ้อนฟู ขอบกลีบ
หยักเป็นแฉก สีขาว ชมพู เหลือง ส้ม แดง และขลิบขอบสีต่างๆ ดอกมีทั้งชนิดดอกซ้อนและดอกชั้น
เดียว ปลายกลีบดอกจะมีลักษณะหยัก ๆ คล้ายฟันเลื่อย กลีบหุ้มดอก มีลักษณะรวมติดกันเป็น
กรวยหุ้มกลีบดอกไว้
ผล สีน้าตาลเข้ม ผิวขรุขระไม่สม่าเสมอ

6. 2
1.2 องค์ประกอบโครงสร้างสาคัญของดอก
Petal กลีบดอก
Pistilเกสรเพศเมีย
Ovules ไข่
Sepal กลีบเลี้ยง
Stigma ยอดเกสรเพศเมีย
Style ก้านเกสรเพศเมีย
Ovary รังไข่
Filament ก้านเกสรเพศผู้
Anther อับเรณู
Stamenเกสรเพศผู้

7. 3
ภาพประกอบเพิ่มเติม
Pistil เกสรเพศเมีย
Sepal กลีบเลี้ยง
Ovary รังไข่
Ovule ไข่
Stamen เกสรเพศผู้
Petal กลีบดอก
Filament ก้านเกสรเพศผู้
Anther อับเรณู
Stigma ยอดเกสรเพศเมีย
Style ก้านเกสรเพศเมียStigma ยอดเกสรเพศเมีย
Style ก้านเกสรเพศเมีย

8. 4
1.3 ตัวอย่างแห้งแสดงองค์ประกอบโครงสร้าง
Petal กลีบดอก
Sepal กลีบเลี้ยง
Stigma ยอดเกสรเพศเมีย
Style ก้านเกสรเพศเมีย
Ovary รังไข่
Ovules ไข่
Filament ก้านเกสรเพศ

9. 5
2.1 ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Wrightia antidysenterica (L.) R. Br.
วงศ์ Apocynaceae
ชื่อสามัญ Coral swirl, Snowflake, Milky way, Winter cherry
tree, Arctic snow, Kutaja, Pudpitchaya, Sweet indrajao,
Hyamaraca, Angel White
ชื่ออื่น ๆ อิดด้า
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้พุ่มขนาดกลาง ความสูง 1-2 เมตร ลาต้นและกิ่งก้านสีน้าตาลแดง ลักษณะเรียบ มียางสีขาว
ขุ่น
ใบ ใบเดี่ยว ออกตรงข้าม รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบ
เรียบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีเขียวอ่อน
ดอก ออกดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะ ตามซอกใบที่ปลายกิ่ง ดอกสีขาว ช่อละ 5-6 ดอก ดอก
บานเต็มที่ขนาด 1.5-2.5 ซม. กลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อนปนเหลือง โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดแคบ
ปลายแยกเป็น 5 แฉก เกสรตรงกลางสีเหลือง มีรยางค์เป็นแผ่นรูปแถบแข็ง ปลายแยกเป็นริ้ว 2-5 ริ้ว
ออกดอกตลอดปี

10. 6
2.2 องค์ประกอบโครงสร้างสาคัญของดอก
Sepal กลีบเลี้ยง
Petal กลีบดอก
Stamen เกสรเพศผู้
Stigma ยอดเกสรเพศเมีย
Pedicles ก้านดอกย่อย
Peduncle ก้านดอก
Ovary รังไข่

11. 7
2.3 ตัวอย่างแห้งแสดงองค์ประกอบโครงสร้าง
Sepal กลีบเลี้ยง
Style ก้านเกสรเพศเมีย
Stigma ยอดเกสรเพศเมีย
Stamen เกสรเพศผู้
Petal กลีบดอก
Pedicles ก้านดอกย่อย Peduncle ก้านดอก

12. 8
3.1. ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Dendrobium Earsakul
วงศ์ Orchidaceae
ชื่อสามัญ Orchid
ชื่ออื่น กล้วยไม้ เอื้อง
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
พืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีลักษณะการเจริญเติบโตแบบซิมโพเดียล คือ เป็นกล้วยไม้ที่มีลาลูกกล้วย
เมื่อลาต้นเจริญเติบโตเต็มที่แล้วจะแตกหน่อเป็นลาต้นใหม่และเป็นกอ
ใบ ใบเรียงสลับกันหรือเรียงซ้อนทับกัน ใบเดี่ยว แบนแข็งหนา สีเขียว เส้นใบขนานกันไปตาม
ความยาวของใบ
ดอก เป็นดอกช่อ ออกตามซอกใบ ดอกเรียงสลับ 6-8 คู่ ปลายคี่ กลีบเลี้ยง3 กลีบ สีเดียวกับ
กลีบดอก แต่สีเข้มกว่าเล็กน้อย กลีบดอก 5 กลีบ มักมี 3 สีภายใน 1 ดอก มีกลีบดอก 1 กลีบเปลี่ยน
รูปร่างไปเนื่องจากมีเกสรเพศผู้ และยอดเกสรเพศเมียลดรูปมารวมอยู่ด้วยกัน มีลักษณะเป็นปาก
(labellum) มีสีเข้มเด่นชัดกว่ากลีบอื่นๆ
ผล ผลเป็นฝักสีเขียว เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้าตาล ภายในมีเมล็ดจานวนมาก

13. 9
3.2. องค์ประกอบโครงสร้างสาคัญของดอก
Pedicles ก้านดอกย่อย
Peduncle ก้าน
ดอก
Ovary รังไข่Pollinia ก้อนเรณูColumn เส้าเกสร
Petal กลีบดอกชั้นใน
Labelum กลีบปาก
Lateral sepal
กลีบเลี้ยงชั้นนอกคู่ล่าง
Dorsal sepal
กลีบเลี้ยงชั้นนอกกลีบบน
Stigma ยอดเกสรเพศเมีย
Petaloid calyx กลีบเลี้ยงสวยงาม

14. 10
3.3 ตัวอย่างแห้งแสดงองค์ประกอบโครงสร้าง
Petaloid calyx กลีบเลี้ยงสวยงาม
Dorsal sepal
กลีบเลี้ยงชั้นนอกกลีบบน
Lateral sepal
กลีบเลี้ยงชั้นนอกคู่ล่าง
Petal กลีบดอกชั้นใน
Pollinia ก้อนเรณู
Pedicles ก้านดอกย่อย
Column เส้าเกสร
Pollinia ก้อนเรณู

15. 11
Link Youtube : https://www.youtube.com/watch?v=eF6D92ll9Mo&t=6s

16. 12

17. 13
คณะนักเรียนผู้จัดทา
น.ส. จิตตพัฒน์ สังวรวงษ์พนา
ชั้น ม.5 ห้อง 932 เลขที่ 4
น.ส. ปาลิตา นพแก้ว
ชั้น ม.5 ห้อง 932 เลขที่ 17
นาย ชยชล สุวัฒนรัตน์ ชั้น ม.5
ห้อง 932 เลขที่ 32
นาย กนกชัย เล้าพรพิชยานุวัฒน์
ชั้น ม.5 ห้อง 932 เลขที่ 31
ครูผู้สอน : นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์
ตาแหน่ง ครู ค.ศ.1 สาขาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

18. 14
Ahmad Fuad Morad. Wrightia antidysenterica (L.) R. Br. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.flickr.com/photos/adaduitokla/30320639985. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 19
พฤศจิกายน 2561).
Dianthus caryophyllus. (2561). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://goo.gl/dx15AZ. (วันที่สืบค้นข้อมูล :
17 พฤศจิกายน 2561).
Elisa Hubbard. (2550). Flower Anatomy. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.microscopy-
uk.org.uk /mag/artnov07macro/flower_anatomy/index.htm. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 17
พฤศจิกายน 2561).
กัญฐภา ชุมวรฐายี. ส่วนประกอบของดอกกล้วยไม้. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://goo.gl/MnS5De. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 20 พฤศจิกายน 2561).
ชาริยา เพ็ชรไทย. ดอกคาร์เนชั่น. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://sites.google.com/site/meaningflowersss/home/dxk-klwymi. (วันที่สืบค้น
ข้อมูล : 22 พฤศจิกายน 2561).
คาร์เนชั่น. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://goo.gl/kHjXQ9. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 17 พฤศจิกายน 2561).
คาร์เนชั่น(Carnation). (2556). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://goo.gl/LL257i. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 17
พฤศจิกายน 2561).
ดอกคาร์เนชั่น ( Carnation ). (2555). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://goo.gl/nKisyE. (วันที่สืบค้นข้อมูล
: 17 พฤศจิกายน 2561).

19. 15
พุดพิชญา. (2561). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=jitigan77&group=29. (วันที่สืบค้น
ข้อมูล : 20 พฤศจิกายน 2561).
พุดพิชญา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://book.baanlaesuan.com/plant-library/indrajao_winter/.
(วันที่สืบค้นข้อมูล : 18 พฤศจิกายน 2561).
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2560). พืชวงศ์กล้วยไม้. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
: http://biology.ipst.ac.th/?p=3350. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 20 พฤศจิกายน 2561).
สานักงานหอพรรณไม้. (2560). สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://goo.gl/fyd4t1. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 18 พฤศจิกายน 2561).
Γιάννης Νικόλης. (2556). Carnation stamen. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.flickr.com/photos/ioannis_nicolis/9622423165. (วันที่สืบค้น
ข้อมูล : 22 พฤศจิกายน 2561).