4. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2 ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1. OLUMSUZ TIBBİ HABERLERİN İLETİLMESİ
Olumsuz haber, kişiyi bilişsel, duygusal ve davranışsal düzeyde etkileyen herhangi bir bilgi olarak
anlaşılabilir. Sonuçları bir süre devam eder ve bireyin geleceği hakkındaki görüşünü büyük ölçüde etkiler..
Olumsuz haber, hastalığın teşhisini doğrulamayı veya bir hastanın yaşam beklentisini etkileyecek bir tanı,
hastalık nüksü, kronik tanı varlığı, kötüleşen kronik bir hastalık, genetik testlerin sonuçları, etkisiz olduğu
kanıtlanan müdahaleler, önceki girişimler başarısız olduğunda tedavinin seyrinde değişiklik, geri
dönüşümsüz yan etkiler, ek hastalıklar, resüsitasyonu vb. içerebilir.
Olumsuz haberi iletmek, tıp sanatının bir parçası olarak öğrenilebilen bir iletişim yeteneğidir.
4
5. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2 ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1. OLUMSUZ TIBBİ HABERLERİN İLETİLMESİ
Sağlık personelinin olumsuz haberi iletme biçimi hem alıcı hem de verici, yani hasta ve sağlık personeli
üzerinde derin bir etkiye sahip olabilir ve tıbbi personel ile hasta ilişkisi üzerinde silinmez bir iz bırakabilir.
Olumsuz haberi duyarsız bir şekilde bildirmek, haberlerin kendisinin psikolojik etkisinin yanı sıra
hastalarda ek sıkıntıya neden olabilir ve refahlarını engelleyebilir, yaşam kalitesini ve gelecekteki diğer
sağlık profesyonelleri ile olan temaslarını tehlikeye atabilir.
Bousquet ve arkadaşları (2015) tarafından onkolojide olumsuz haberleri bildirmenin bir
metasentezi, klinisyenin duygusal yükünü de vurgulamaktadır: suçluluk, öfke, kaygı, tükenme.
Uygun eğitimin olmaması, sağlık personelinin hastalarına karşı duygusal olarak geri çekilmesine yol
açabilir.
5
6. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2 ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1. OLUMSUZ TIBBİ HABERLERİN İLETİLMESİ
Düzgün yapılandırılmış ve iyi düzenlenmiş iletişimin
hastalar üzerinde olumlu bir terapötik etkisi olabilir.
Araştırmalar, olumsuz haberlerin iletilmesinde en iyi
yöntemi desteklemek, empati ile zor durumlarda
rehberlik ve öneriler sunmak için iletişiminde
geliştirilen çeşitli stratejiler olduğunu
vurgulamaktadır: 6 adımlı SPIKES protokolü (Baile
ve ark., 2000), ABCDE, BREAKS. Tüm bu
yöntemler, hastanın bildiklerini ve bilmek istediklerini
planlanmış dinleme formatlarını kullanarak
anlaşılabilir miktarlarda bilgi vermeyi, haberlere
tepkilerini ve anladıklarını kontrol etmeyi içerir.
6
7. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
Mümkün olduğunda, iyi tıbbi haberleri bildirmeden önce, çocukla ilgili bir veya iki cümlenin dahil
edilmesi, teşhis ve tıbbi durumla ilgili olmayan, kendisi hakkında bazı açıklamalar yapılması tercih
edilir.
“Bugün John'u gördün mü? Çok huzurlu görünüyor ve biraz kilo aldı.”
“Dün Mary'yi kollarına aldın mı? Eminim çok mutluydu!”
“Bugün John'u gördüm ve küçük ve kırılgan olmasına rağmen gerçek bir kahraman gibi savaşıyor.”
7
1.2 ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1. OLUMSUZ TIBBİ HABERLERİN İLETİLMESİ
8. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Kısaltma: düzenleme-planlama, Algı, Davet, Bilgi, Duygu veya
empati, Özet veya Strateji.
Walter Baile, Robert Buckman ve Teksas Üniversitesi Houston
MD Anderson Kanser Merkezi'ndeki meslektaşları tarafından
geliştirilen bir yaklaşımdır.
Sağlık profesyonellerinin olumsuz haberleri bildirmesine
yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
8
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji
9. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Görüşme için uygun bir ortam oluşturmak, görüşmeden önce ne söyleneceklerini hazırlamak:
Kendini hazır hissettirecek ve kaygıyı azaltacaktır.
Başarılı iletişim için çok önemlidir.
Kullanılacak uygun kelimeleri, paylaşılacak haberleri ve ailenin sonuçlarını değerlendirmelisiniz.
Birleştirilmiş, tutarlı bir mesaj vermek için diğer sağlık profesyonelleri ile yakın işbirliği içinde
çalışmalısınız.
Özel bakım planı da önemlidir.
Hastayı kendileri için önemli olan diğer insanları dahil etmeye davet edeceksiniz.
9
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji-Adım 1 – düzenleme-planlama
10. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. COMMUNICATION IN VARIOUS SITUATIONS
1.2.1.1. RECOMMENDED METHODS/PROTOCOLS FROM RELATED
LITERATURE - SPIKES
Fiziksel alanı ve haberlerin paylaşılma şeklini hazırlamak, zaman
ve mahremiyet sağlamak önemlidir:
Mümkünse sessiz ve özel bir alan seçin.
Dikkatin dağılmasını en aza indirmek için konuşmaya başlamadan
hastadan telefonlarını kapatmasını isteyin.
Zaman kısıtlamalarını ve kesintileri yönetmeye hazır olun.
Önemli başka kişileri de konuşmaya dahil edin.
10
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji-Adım 1 – düzenleme-planlama
11. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
İletişim araştırmacıları, herhangi bir iletişimdeki anlamın çok küçük bir kısmının kendileri tarafından
aktarıldığını ve gerçekte söylenenlerin% 5, ses tonunun% 35 ve beden dili ve sözsüz iletişimin% 60
olduğunu tahmin ettiğini belirtmiştir.
En iyi iletişimi sağlamak ve gerginlik gösteren vücut sinyallerini azaltmak veya ortadan kaldırmak için
vücut dili hakkında birkaç kural vardır:
Konuşurken oturun.
Dikkatli ve sakin görün.
Göz temasını ve postürü koruyun.
Ayaklarınızı yere düz bir şekilde yerleştirin ve başarılı bir nötr pozisyon elde etmek için ellerinizi, avuç
içi aşağı, kucağınıza koyun.
11
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji-Adım 1 – düzenleme-planlama
12. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
“Aktif dinleme modu” kullanın: sessizlik, önemli kelimelerin tekrarı veya cümlenin tekrarı, başını sallamak,
gülümsemek, ”hmm”, “Anlıyorum” demek, soruları en aza indirmek, esnek ve entegre modda duyguları
özetlemek, yansıtmak.
Sessizlik, hastanın söylediklerine saygı gösterir ve devam etmesini teşvik eder, bilmek istediklerinden
ziyade söylemek istediklerini ilişkilendirmesine izin verir veya olumsuz haberlerle başa çıkması için
zaman tanır.
Hastanın önceki cümlesinden en önemli kelimelerin tekrarlanması ve özetlenmesi, dinlediğinizi ve daha
fazla iletişimi anladığınızı doğrular ve teşvik eder. Örneğin, hasta “tedavinin başarılı olamadığından
korkuyorum” derse, “Hangi yönlerden şüphe duyuyorsunuz?”.
12
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji-Adım 1 – düzenleme-planlama
13. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Son cümlenin / ifadenin tekrarı hastayı devam ettirmeye teşvik eder.
Hastayı konuşmaya veya soru sormaya teşvik edin - sözlü olmayan bir gülümsemeyle veya başını sallayarak
veya “Anlıyorum”, “mmm” gibi ifadeler kullanılabilir”.
Sorular, hastaya söylediklerinizin anlaşılması veya olayları kontrol ettiğinizde çok yararlıdır, ancak
hastanın bakış açısına gerçek ilginizi iletmek istediğinizde daha az yardımcı olur.
Hastanın duygularını yansıtmak duygularına haklılık kazandırır ve daha fazlasını anlatmaya teşvik eder.
Hastalar duygularını ifade etmekte zorluk çektiğinde şöyle söyleyebilirsiniz: “Bunu çok üzücü bulduğunuzu
görüyorum “,“Sanki bunu çok rahatsız edici / endişe verici bulmuşsun” “Kulağa çok üzgün / kafa karıştırıcı
geliyormuş gibi geliyor”.
13
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 1- düzenleme-planlama
14. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
"Söylemeden önce sor" ilkesini uygulayın ve hastanın ve ailenin
tıbbi durum veya bildiklerinden şüphelendikleri ve ne bilmek
istediklerini değerlendirin: “Çocukla neler düşünüyorsun?”,
“Şimdiye kadar bu konuda sana ne söylendi?”.
Hastanın algılama seviyesini anlamak.
14
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 2 - Algı
15. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Kişinin çocuğun hastalığı veya test sonuçları ile ilgili haberleri nasıl algıladığını keşfedin, çünkü bu haberin
nasıl aktarıldığını belirleyecektir.
Kişinin aşağıdakiler gibi herhangi bir reddetme yöntemiyle etkileşime girip girmediğinin farkında olun:
hastalığın temel, ancak olumsuz tıbbi detaylarının ihmal edilmesi veya tedaviden gerçekçi olmayan
beklentiler, ancak bunları kabul edin. Çok büyük kayıplarla uğraşan mekanizmalar ile başa çıkıyorlar ve bu
aşamada yüzleşilmemellidir.
Zorluk, istenen bilgi düzeyine saygı duymanın yanı sıra, daha ileri testler ve tedaviler için yeterli iletişim
kurabilmeleri ve bilgilendirilmiş onamları sağlamaktır.
15
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 2 - Algı
16. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Hastanın tıbbi durumu ve / veya tedavisi hakkında ne kadar bilgi bilmek istediğini ve hangi seviyede
ayrıntıyı istediğini öğrenin:
•“Size çocuğunuzun teşhis ve tedavisi hakkında ne kadar bilgi vermemi istersiniz?“.
• “Süreç hakkında size bilgi vermemi ister misiniz? yoksa size sadece önerdiğim tedaviler hakkında bilgi
vermemi tercih eder misiniz?”.
•“Süreç ilgili tüm ayrıntıları bilmek ister misiniz?”.
Hastanın şu anda bilmeme hakkını kabul edin.
Hasta daha sonra soru sorma isteğinde bulunursa, onlara cevap verebileceğinizi söyleyin.
16
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji – Adım 3- Hastadanbilgi verme daveti
17. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Olumsuz haberleri açık ve basit bir şekilde iletin, mesleki ve bilimsel dilden kaçının, hastanın anlama
seviyesine ve açıklama isteğine saygı gösterin.
Eğitim düzeyini, sosyo-kültürel geçmişini, mevcut durumu ve duygusal durumu dikkate alın.
Mümkünse somut örnekler kullanın.
Hasta ve ailenin sizi takip edebilmesi ve anlaması için bilgileri yavaşça ve küçük parçalar halinde verin.
17
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 4 - Bilgi
18. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Olumlu bir durum varsa, önce verin: “tedaviye çok duyarlı”, “tedavimevcut” gibi.
Aksi takdirde, hastanın ve ailenin gelen olumsuz bilgilere duygusal olarak hazırlanmasına izin vermek için
bir “uyarı çekimi” ifadesi kullanın: “Bay / Bayan…, size söylemek zorunda olduğum için özür dilerim ”,“
Her şey umduğumuz gibi gitmiyor ”,“ Maalesef / Ne yazık ki size söyleyeceğim olumsuz haberlerim var…
”,“olumsuz haberlerim olduğu için üzgünüm .. ”.
Haber olumsuz bir prognoza işaret ediyorsa, sözleri dikkatlice seçin çünkü aile ve hasta devamındaki
günlerde bu haberlerle başa çıkacaktır.
18
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 4 - Bilgi
19. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Olumsuz habere yanıt olarak, hastalar üzüntü, şok, sessizlik, ağlama, hıçkırık, güvensizlik, öfke, suçlama,
keder vb. gibi çeşitli duygusal reaksiyonlar gösterecektir.
Bir doktor / hemşire olarak hastanın duygularına cevap vermek olumsuz haberleri hafifletmek en zor
kısımlarından biridir.
Hastaların duygularını kabul etmek ve nazik ve uygun bir yanıtla ele almak, duygularının kaynağını
anladığınızı, empati kurduğunuzu ve zor durumlarına saygı duyduğunuzu gösterir.
19
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
20. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Sağlık personeli, birkaç adımdan oluşan “empatik tepki” vererek destek ve terapötik bir yaklaşım sunabilir:
Gözlemleyin ve hastanın duygularını tanımak için dinleyin. Hastanın hangi duyguyu yaşadığından emin
değilseniz veya hasta sessiz ise, ne düşündüklerini ve hissettiklerini öğrenmek için sorular sorun
.
Genellikle olumsuz haberlerle bağlantılı olan duygunun nedenini belirleyin. Emin değilseniz, keşfetme
soruları kullanarak hastaya sormak daha iyidir.
20
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
21. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Hastaya duygularını ifade etmesi için zaman tanıyın ve duygu ile kaynağı arasındaki bağlantıyı
yaptığınızı bildiren bir bağlantı ifadesi kullanın: “Tedavinin işe yaramadığını söylediğim için üzgünüm
(sessizlik)”, “Size verdiğim bilgilerin sizi stresli bir duruma soktuğunu anlıyorum”, “Bu bilginin çok
üzücü olabileceğini biliyorum ”.
Empatik anlayışınızı yansıtan bir açıklama yapın: “Bunun duymak istediğiniz şey olmadığını biliyorum”,
“Haberlerin daha iyi olmasını diliyorum”.
21
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
22. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Empatik bir tepki vermek veya duygularını nasıl algıladığınızı göstermek için her zaman aynı duyguları
deneyimlemeniz gerekmez.
Empatik yanıtlar hastanın duygularını doğrular ve neden üzüldüğünü anladığınızı, duygularının normal
olduğunu , sıkıntı ve yalnızlıklarını azalttığınızı bilmelerini sağlar.
Bir doktor / hemşire olarak empatik yanıtı kendi üzüntü ve duygularınızı ifade etmek için de
kullanabilirsiniz: “Haberlerin daha iyi olmasını diliyorum”.
Araştırma sorularının empatik ve doğrulayıcı cevaplarla bir araya getirilmesi, hastalarınıza destek
sağlamanın en güçlü yollarından biridir.
22
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
23. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Araştırma sorularına örnekler:
“Ne hakkında endişelendiğini söyler misin?”
“Endişeleriniz hakkında daha fazla bilgi verir misiniz?”
“Seni korkutan nedir ?”
“Bana ne demek istediğini söyler misin?”
“Endişelendiğini söyledin ... Bana daha fazlasını anlat! ”
“Ne demek istiyorsunuz?”
23
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
24. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Empatik cevap örnekleri
“Çok üzgün / sinirli / şaşkın / korkmuş olduğunuzu görüyorum.”
“Bunu duymayı beklediğin şey değil biliyorum!”
“Bu bilgiyi duymanın çok zor olduğunu biliyorum.”
“Bunun senin için ne kadar üzücü / acı verici / yıkıcı olduğunu
görebiliyorum!”
“Bunu söylemek zorunda olduğum için üzgünüm...”
“Daha iyi bir sonuç bekliyordum!”
24
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
25. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
İfadeleri doğrulama örnekleri:
“Bu durumda tepkileriniz gayet normal.”
“Durumunuzdaki herkes benzer algılara / duygulara / tepkilere sahip
olurdu.”
“Sanırım bu durumdaki herkes aynı tepkilere sahip olacaktı.”
“Bu şekilde düşünmek normal. ”
“Bu endişelerin / soruların olması gayet anlaşılır.”
“Neler olup bittiğini anlamanız için size zaman vermek doğaldır.”
25
SPIKES 6 Adımlı Bir Strateji - Adım 5 - Duygu, empati
26. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.1. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER - SPIKES
Hastanın sağlanan bilgileri anlamasını kontrol ederek görüşmeyi özetleyin.
Hastaya ve aileye başka bir şeyi netleştirmek isteyip istemediklerini sorun.
Gelecek için hasta, aile ile bir plan oluşturun; bu şekilde onların sıkıntılarını hafifletirsiniz.
Onlara gelecekte başka bir görüşmeye hazır olduğunuzu açıkça belirtin: “Yarın / birkaç gün içinde / vb..“
26
SPIKESSPIKES 6 Adımlı bir strateji –Adım 6- Özet ve strateji
27. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.2. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– ABCDE
MODELİ
Rabow ve McPhee tarafından geliştirilen pratik bir model
Bu bir kısaltma:
•(A)Ön hazırlık
•(B)Terapötik bir ortam / düzen oluşturmak
•(C)Uygun şekilde iletişim kurmak
•(D)Hasta ve aile reaksiyonlarıyla başa çıkmak
•(E)Haberleri değerlendirmek ve cesaretlendirmek
27
ABCDE model
28. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.2. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– ABCDE MODELİ
Ön Hazırlık:
Hasta şu anda ne biliyor ve anlıyor?
Hastayla konuştuğunuzda, bir aile üyesi veya destekleyici bir kişinin bulunmasını teşvik edin.
Olumsuz haberi iletmek için uygun bir yer ve zaman bulun.
Kendinizi duygusal olarak hazırlayın.
Kullanılacak kelimeler ve ifadeler içeren bir dosya düşünün veya yazın.
28
ABCDE modeli
29. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.2. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– ABCDE
MODELİ
Terapötik bir ortam oluşturun:
Kesintisiz iletişim kurmak için sessiz bir yer bulun.
Herkes için yeterli oturma düzenini ayarlayın.
Gerekirse dokunmak için hastaya yakın durun.
Acı, acı çekme konusunda güvence verin.
29
ABCDE model
30. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.2. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– ABCDE
MODELİ
İyi iletişim kurmak:
Kısaltmalar, jargon veya örtülü örnekler değil, anlaşılır
bir dil kullanın.
İletişimde aralar kullanın ve sessizliğe izin verin.
Dolaysız olun ve empatiyi hissettirmek için ifadeler
kullanın: “Sizin için olumsuz haberlerim olduğu için
üzgünüm / pişmanım”.
30
ABCDE model
31. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.2. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– ABCDE
MODELİ
Hasta ve aile reaksiyonlarıyla başa çıkmak:
Dikkatle dinleyin ve aktif olarak keşfedin.
Hastanın fizyolojik tepkilerinin farkında olun, bilişsel başa çıkma stratejilerini ve duygusal tepkileri
değerlendirin.
Empati kurun.
31
ABCDE model
32. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.2. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– ABCDE
MODELİ
Duyguları destekleyin ve doğrulayın, Haberleri Değerlendirin:
Haberin hasta için ne anlama geldiğini değerlendirin.
Hastanın diğer ihtiyaçlarını değerlendirin: Yakın dönem planları nelerdir? İhtiyaçları neler?
Daha fazla destek için önerilerde bulunun ve tavsiye verin.
32
ABCDE model
33. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
Geçmiş, uyum, araştırma, bildirme, tutuşmak, Özetleme için kullanılan bir kısaltmadır
(Background, Rapport, Exploring, Announce, Kindling, Summarize)
Robert Buckman tarafından geliştirilen bir stratejidir.
Geçmiş :
Hastanın tıbbi problemini derinlemesine bilmek etkili iletişimin anahtarıdır.
Hastadan ve aileden beklenen yaygın ve mantıklı soru ve şüphelere cevap vermeye hazır olun.
33
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
34. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
34
Geçmiş :
Olumsuz haberi vermeden önce, hastanın kültürel ve etnik geçmişini, eğitim seviyesini, duygusal
durumunu, baş etme becerilerini ve mevcut destek sistemini göz önünde bulundurmak gerekir.
İletişimi tamamlamak için yeterli zamanınız olduğundan emin olun.
Göz temasını koruyun.
Her türlü duygusal çöküş olabilir ve teselli sunmaya hazır olun.
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
35. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
Uyum :
Hasta ile iyi bir ilişki kurmak, sürekli ve terapötik
konuşma ve ilişki için önemlidir.
Üstünlük gösteren bir tavırdan uzak durun.
İyi iletişim için koşulsuz olumlu bir saygı gereklidir.
35
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
36. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
Araştırma :
Hastanın tıbbi durumu/ çocuğunun tıbbi durumu hakkında bildikleri ile başlayın.
Hasta buna izin veriyorsa, önemli diğer kişileri karar verme sürecine dahil etmeye çalışın.
Geçmiş, gözlem ve süreçte karşılaşılan zorlukları araştırmak önemlidir.
Hastanın tanı konusundaki inançları ve tanının ile kendisi arasındaki olası çatışmaları değerlendirin.
Güvence vermeden önce hastanın olası endişelerini araştırmaya ve anlamaya çalışın.
36
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
37. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
Bildirme:
Bir uyarı ifadesi istenir
Bilgiler kısa, net ve anlaşılır bir dilde verilmelidir.
Bir kural, üç parçadan fazla bilgi aktarmak yararlı değildir.
Karışıklık yaratıyorlarsa tıbbi jargondan, hatta örtülü şeylerden kaçının.
Ayrıntılı açıklama veya monologlardan kaçının.
37
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
38. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
Tutuşmak :
Hastalar çeşitli reaksiyonlara sahip olabilir: sessiz olmak, gözyaşlarına boğulmak, kalkmak ve odaya
dolaşmak, gerçekliğin reddi, korkunç mizah.
Duyguların serbest kalması için alan sunun.
Bazen hasta bunalır ve durumu telaffuz ettikten sonra söylediklerinizi aktif olarak dinlemez; hastaya “beni
dinliyor musun?”, “beni duyuyor musun?” gibi sorular sorarak söylenenleri dinlediğinden emin ol ve
anlatılanları anlatmasını iste.
Hastanın hastalığın doğasını, durumun ağırlığını, hastalığın gerçekçi seyrini, tedavi seçeneklerini
anladığından emin olun.
38
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
39. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.1.3. LİTERATÜRDE ÖNERİLEN YÖNTEMLER / PROTOKOLLER– BREAKS
Özet :
Görüşmeyi , bakım planlarını ve hastanın endişelerini
özetleyin.
Hastanın, bir sonraki görüşmedeki diğer soruları için
uygunluğunuzu sağlayın ve tarihi belirleyin.
39
Olumsuz haberleri kırmakiçin BREAKS stratejisi
40. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.2. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
YYBÜ'deki iletişim, alışılmadık bir ortamda ve bilinmeyen birçok sağlık uzmanıyla olumsuz haberleri
içerebilir.
Prematüre bebeğin durumunun sürekli belirsizliği, ağrıları olan ve korkmuş çocuklarını görmesi ,
ebeveynin bebeğin sıkıntısına ve ağrısına dokunamaması veya hafifletememesi ve onunla iletişim eksikliği
gibi tüm unsurlar ebeveynlerin olumsuz tepkilerini daha anlaşılır kılmaktadır.
Ebeveynlerin olumsuz haberlerle nasıl başa çıktığı, yargılayıcı sonuçları önleyebilir ve empatik
tepkiler için alan sunabilir.
Ebeveynlere empatik yanıtlar ve aile merkezli bakım sunarak ebeveyn ihtiyaçlarının karşılandığını göz
önüne almak ve ebeveynler ile sağlık personeli arasındaki iletişimi geliştirmek gerekir.
40
41. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.2. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
YYBÜ (Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi) veya PYBÜ'de
(Pediatrik Yoğun Bakım Ünitesi) iyi bir iletişim için birkaç
temel gereksinim vardır:
İlk günlerde ekip üyelerinin aileye tanıtılması ve rollerinin
aileye de açıklanması gereklidir. Aile üyeleri, yeni doğmuş
bebeklerinin YYBÜ veya PYBÜ'de kalacağını önceden
biliyorlarsa, çevreyi ve bebeklerine bakacak olan
profesyonelleri önceden tanıması için aileyi üniteyi ziyaret
etmeye davet edilebilir. Bu, genellikle gelecekteki ebeveynlerin
yaşayacağı gerginliği, korkuyu ve belirsizliği azaltacaktır.
Mümkünse, başlangıçta, özel bir odada ebeveynlerle
konuşun, çünkü karşılıklı ve etkili iletişim uygun bir
ortam gerektirir ve YYBÜ’deki kalabalık ve küçük alanlar
bunu zorlaştırır.
41
42. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.2. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
Ebeveynlerin bebeğin durumu hakkında ne bildiklerini ve onları neyin endişelendirdiğini dinleyin ve anlayın.
Açık uçlu sorular ve yansıtıcı açıklamalar kullanarak ne kadar anladıklarını doğrulayın ve diğer görüşmeler
için uygunluğunuzu belirtin.
Hastayla sık iletişim kurun.
İlk görüşmeden sonra anne-baba ile bebeğin huzurunda konuşmak, olumlu ve kritik her iki yönü de
açıklamak ve vurgulamak önemlidir
Umutlu ama dürüst iletişim kullanın ve güvensizliği onaylayın.
Prematüre bebeği bir birey olarak değerlendirin ve bilgiyi kişiselleştirerek ve çocuğun adını
kullanarak birey olarak ilgilenin.
42
43. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.2. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
Olası ve ümit edilen sonuçları tartışın ve iyileştirme için zaman dilimleri sağlayın.
Mümkünse aynı bakıcıları seçerek veya mümkün değilse, aynı mesajı veren bakıcılar ile tutarlılık
sağlayın
Herhangi bir yer değişikliği, durum, tedavi planı hakkında ebeveynleri bilgilendirin.
Mümkün olduğunca son dakika sürprizlerinden kaçının.
Ebeveynleri bebeklerine dokunmaya, konuşmaya ve kucaklamaya teşvik edin. Bu şekilde,
çocuklarıyla bağ kurmalarına, olumsuz yabancılaşma, suçluluk, üzüntü vb. duygularının üstesinden
gelmelerine yardımcı olursunuz.
İnvaziv prosedürler sırasında bebekleriyle kalabilecekleri için klinik başucu turları sırasında ebeveynleri
hazırlayın.
Yazılı, sesli ve bilgisayarlı eğitim , aileler için daha iyi bir anlayışa katkıda bulunabilir.
43
44. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.3. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ VE ALTERNATİF YÖNTEMLER
Araştırmalar, tıbbi ekipten bebekleri hakkında alınan bilgilerden
memnun olan ebeveynlerde ve neonatolog ile iletişimin iyi olduğu
durumlarda, hemşireler ile ilgili aşağıdaki şu özellikleri
vurgulamaktadır:
Bebeğin durumunu açıklamak için en fazla zaman harcayan bir kişi.
Birincil bilgi kaynağı.
Onlara bebeklerinin durumundaki önemli değişiklikler
hakkında bilgi veren kişi.
Duygusal destek sağlamada en önemli kişi.
44
45. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.3. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ VE ALTERNATİF YÖNTEMLER
Çoğu ebeveynin internet erişimi olmasına rağmen, internet güvenilir bir bilgi kaynağı olarak
adlandırılmamalıdır. Tıbbi ekipten tıbbi bilgi alınması tercih edilir.
Sağlık profesyonelleri adına düzenli ve bilgilendirici iletişimin olmaması ebeveyn şikayetlerinin bir
nedeni olduğundan,bir araştırma, bireysel bir bebek günlüğünün iletişim memnuniyeti düzeyini
arttırıp arttıramayacağını araştırdı.
Günlük YYBÜ’e kabul edildiğinde dağıtıldı ve ebeveynlere açıklamaları içeren bir broşür verildi.
Günlük kolayca erişilebilir, bebeğin kuvöz makinesinin bir klasörüne eklendi. Sağlık personeli bebeğin
gelişimi ve sağlığı ve personel ve / veya ebeveynlerin bebekleriyle etkileşimi hakkında güncel bilgileri
yazdı. Ebeveynler, yüz yüze iletişim sırasında personelin ele alması gereken soruları veya endişelerin
yanı sıra notlar yazdı.
45
46. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.3. YYBÜ'DE İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ VE ALTERNATİF YÖNTEMLER
Günlük, yüz yüze iletişim ile tamamlandı ve ebeveyn
katılımını teşvik etti.
Sonuç olarak günlük, ebeveynleri ile bebekleri
hakkında iletişimi geliştirmeye ve diğer iletişim
türlerini tamamlamaya yardımcı oldu.
Bazı makaleler, ebeveynlerin daha iyi bir anlayış elde
etmek istedikleri zaman ailelerin bilgileri dinlemelerine
ve mevcut olmayan ailenin diğer üyelerine doğru bilgi
vermek için ses kayıtlarının kullanılmasını teşvik
etmiştir.
46
47. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.4. YETERSİZ İLETİŞİM
Ebeveynler, en sık tıbbi personel ile ilişkinin kalitesini eleştirmektedir. Güvenilir ve iyi bir ilişki
oluşturmak önemlidir, çünkü bu ilişkinin ebeveyn memnuniyeti, tedaviye uyum veya bir
talimatın hatırlanması üzerinde önemli bir etkisi vardır.
Ebeveynle çocuk arasındaki iletişimin, ne kadar küçük olursa olsun, çocuğun ismini söyleyerek ve
olumlu yönleri vurgulayarak bir bireysellik prensibinde yapılması önemlidir.
Onun hakkında, yeni doğmuş ya da bebek olsa bile, sanki orada değilmiş gibi konuşmuyoruz
ve onu tanısal olarak indirgemiyoruz.
“Nasılsın John / Mary? Ne güzel bir vücudun var. Bugün nasıl yaptığınızı görelim. Dün bizi çok
korkuttun! ”
Bugün John'un göğsünü almasını sağladın mı? Bu olağanüstü. Gerçekten iyi bir takımsın! ”
47
48. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
Etkili sağlık iletişimi anlayışını engelleyebilecek ve müdahale edebilecek diğer kaynaklar,
hastanın bir azınlığa ve kültürüne veya altkültürüne ait olması ya da ülkenin dilinin sınırlı
anlaşılmasıdır (farklı bir ana dil ve ülkenin dili hakkında yetersiz bilgi).
Bu durumlar, farklı normların ve yasakların varlığına özel dikkat ve farkındalık gerektirir ve doğrudan
aile üyelerine iletişim görgü kurallarını sormak tercih edilir.
Ayrıca, tüm bu kültürel normlara farkındalığı olan eğitimli bir çevirmenle işbirliği yapmak tercih edilir.
48
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.4. YETERSİZ İLETİŞİM
49. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDA İLETİŞİM
1.2.4. YETERSİZ İLETİŞİM
Etnik azınlıkların yaşadığı diğer iletişim engelleri:
Sunulan bakımın kalitesizlik algısı
Sağlık hizmetlerine sınırlı erişim
Kültürel gruplarının klişeleştirilmesi
Tıbbi jargon veya agresif bir yaklaşımla doktorların konuşması üzerindeki kontrol
Düşük eğitim seviyesi
Yaş
cinsiyet
Aşırı bekleme süresi
Giyim tarzı
49
51. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
KAYNAKLAR
American Academy of Pediatrics, Medical Home Initiatives for Children With Special Needs Project
Advisory Committee. The medical home. Pediatrics2002;110(1 pt 1):184–186
Heller KS, Solomon MZ. (2005) Continuity of care and caring: what matters most to parents of children
with life-threatening con- ditions. J Pediatr Nurs. 20(5):335–346
Nursey, AD., Rohde, JR., Farmer, RD. (1991) Ways of telling new parents about their child and her/his
mental handicap: a comparison of doctors’ and parents’views. J Ment Defic Res. 35(pt 1):48 –51
Orzalesi, M., Aite, L. (2011) Communication with parents in neonatal intensive care, The Journal of
Maternal-Fetal and Neonatal Medicine, 24(S(1)): 135-131
Perrin EC, Lewkowicz C, Young MH. (2000) Shared vision: concordance among fathers, mothers, and
pediatricians about unmet needs of children with chronic health conditions. Pediatrics 105(1 pt 3):211–
285
Wofford MM, Wofford JL, Bothra J, Kendrick SB, Smith A, Lichsten PR. (2004) Patient complaints
about physician behaviors: a qualitative study. Acad Med. 19(2):134 –138
51
1.1 AİLE İLE ETKİLİ İLETİŞİM
52. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
Boyd JR. (2001) A process for delivering bad news: supporting families when a child is diagnosed. J Neurosci
Nurs.;33(1): 14 –20
Bousquet , G., Orri, M., Winterman, S. et al (2015) Breaking bad news in oncology: a metasynthesis. J Clin Oncol
33(22): 2431–43
Baile WF, Buckman R, Lenzi R et al (2000) SPIKES—A six step protocol for delivering bad news: application to the
patient with cancer. Oncologist 5(4): 302–11
Eden OB, Black I, Emery AE. (1993) The use of taped parental interviews to improve communication with childhood
cancer families. Pediatr Hematol Oncol.10(2):151–162
Heller KS, Solomon MZ. (2005) Continuity of care and caring: what matters most to parents of children with life-
threatening con- ditions. J Pediatr Nurs. 2005;20(5):335–346
Izatt S. (2008) Educational perspectives: difficult conversations in the Neonatal Intensive Care Unit. Neoreviews 9(8):
e321–e325.
Levetown M, American Academy of Pediatrics Committee on Bioethics. Communicating with children and families:
from everyday interactions to skill in conveying distressing information. Pediatrics 2008; 121 (5): e1441–e1460.
Kowalski W., Leef K., Mackle A., Spear M., Paul D. (2006) Communicating with parents of premature infants: who is
the informant? J Perinatol 2006; 26(1): 44–48
52
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDAİLETİŞİM
KAYNAKLAR
53. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
Ong LM, Visser MR, Lammes FB, van der Velden J, Kuenen BC, De Haes JC. (2000) Effect of providing
cancer patients with the audiotaped initial consultation on satisfaction, recall, and quality of life: a
randomized, double-blind study. J Clin Oncol.;18(16):3052–3060
Rylance G. (1992) Should audio recordings of outpatient consultations be presented to patients?Arch Dis
Child.;61(5): 622– 624
Tattersall MH. (2002) Consultation audio-tapes: an information aid, and a quality assurance and research
tool. Support Care Cancer;10(3):211–221
Van de Vijver, M., Evans, M. ( 2015) A tool to improve communication in the neonatal unit, BMJ Quality
Improvement Reports
53
1.2. ÇEŞİTLİ DURUMLARDAİLETİŞİM
KAYNAKLAR
55. MedVETSUPPORT
2011-1-TR01-KA202-045932
https://medvet-project.eu/
https://www.facebook.com/Medvetproject/
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0
International License.
The European Commission support for the production of this publication does not
constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors,
and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the
information contained therein.
55