1. MODÜL 1:
KONJENİTAL DİZABİLİTELİ VE PREMATÜRE
BEBEKLERİN EBEVEYNLERİ İLE ETKİLEŞİME GİRİŞ
BÖLÜM 1
MedVETsupport
Training programme
Asociația Unu și Unu - România
2. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
İÇİNDEKİLER
2
Giriş..................................................................................................................................3
1.1. Duygusal iniş çıkışlar
1.1.1. Haberleri öğrenme...........................................................................................6
1.1.2. Kayıplarla başa çıkma......................................................................................9
1.1.2.1. Ebeveynlerin kayıpları………………….............................................11
1.1.2.2. Yaygın ebeveyn reaksiyonları……..............................................……14
1.1.2.3. Yas süreci…………….............................................……..………......16
1.1.3. Ebeveynlik rolünü üstlenme............................................................................20
1.1.3.1. Bebeğin ihtiyaçları.............................................................................. 26
1.1.3.2. Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde karşılaşılan zorluklar...............31
1.1.4. Ebeveynlerin ihtiyaçları ve sağlık personeli tarafından desteklenmesi ..........38
3. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
KONJENİTAL DİZABİLİTELİ VE PREMATÜRE BEBEKLERİN
EBEVEYNLERİ İLE ETKİLEŞİME GİRİŞ
3
Bu modülün amacı konjenital dizabiliteli veya prematüre
doğan bebeklerin ebeveynlerine, çocuklarının tanılarını
öğrendikten sonraki ilk günlerde ya da onu beklerken
duygularına ve problemlerine destek sunmaktır.
Eğitimi alanlar, ebeveynlerin yaşadığı duyguların neler olduğunu,
yaşadıkları kayıpları, bu durumlarda zihin ve bedenin nasıl tepki
verdiğini, bir olayı travmatik bir deneyime dönüştürebilecek risk
faktörlerinin neler olduğunu ve travmatik sürecin ortaya çıkma
aşamalarını öğrenebilecekler; bu durumlarda ebeveynler en iyi
yaklaşımın hangisi olduğunu daha iyi anlayabileceklerdir.
4. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
KONJENITAL DIZABILITELI VE PREMATÜRE BEBEKLERIN
EBEVEYNLERI ILE ETKILEŞIME GIRIŞ
Eğitim alanların öğrenecekleri:
Bebek hastaneye yatırılırken ve taburcu olduktan sonra ebeveynlerin ihtiyaçları nelerdir?
Bebek yenidoğan yoğun bakım ünitesinde ebeveynlik rollerinin üslenilmesindeki zorluklar
nelerdir
Sağlık personeli ebeveyn-çocuk ilişkisinin gelişimine nasıl yardımcı olabilir?
Anksiyete, doğum sonrası depresyon, panik atak veya travmatik stres bozukluklarının spesifik
belirtilerinin neler olduğunu ve hastanede yatan annelerde onları tanımanın önemini anlayacaklar, anne
hastanede iken özel görüşmeler ayarlayabilecek, destek sunulabileceklerdir.
Son olarak, ancak en önemlisi, sağlık personeli tarafından olumlu iletişimin temel ilkeleri
öğrenilecektir.
4
5. MODÜL 1
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
MedVET support
Training programme
Asociația Unu și Unu - România
6. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.1. HABERLERİ ÖĞRENME
Hamilelik sırasında ebeveynler, bebeğin dünyaya geldiği anla ilgili çok fazla umut, hayal ve beklentiye sahiptir.
Ebeveynler çocuklarının geleceğini hayal eder ve onlara bağlanırlar. Bu, gelecekteki ebeveynler olarak onlar için
psikolojik bir hazırlıktır.
6
Bu olumlu varsayımlar onlara güven verir ve gelecek planları
yapmak için onları harekete geçirir.
Çoçuk;
ebeveynlerinin psikolojik ve fiziksel bir uzantısı olarak,
karakterlerinin bir kombinasyonu,
anne ve babasının isteklerini yerine getirecek bir kişi,
ölümsüzlüğü elde etmek için, adını bir sonraki kuşağa taşıyan bir
yol,
annenin babaya hediyesi,
aile ilişkilerini güçlendirebilecek biri olarak
görülebilir.
7. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.1. HABERLERİ ÖĞRENME
Yeni doğan çocuklarının doğuştan dizabilitesi veya prematüre
olması durumunda, ebeveynler geleceklerinin hayal ettiklerinden
farklı olması olasılığı ile karşı karşıya kalırlar.
Gelecekteki bozukluk ve sakatlık olasılığı tüm bunları, onların
değerli hayallerini ve fantezilerini paramparça eder. Ebeveyn
olma sevinci, çocuğun ömür boyu süren bir hastalığa veya
sakatlığa sahip olabileceğinin fark edilmesiyle azalabilir.
Ebeveynler, sahip oldukları çocukla yüzleşmeli ve büyütmeli, hayal
edilen geleceği bırakmalıdır.
Hayatlarına devam etmeli ve yeni, ulaşılabilir hayaller üretmelidir.
Ancak önce, yas tutma sürecinden geçmek zorundalardır.
7
Buna ek olarak, ebeveynler stres, keder,
üzüntü, korku, hayal kırıklıkları hatta
krize veya aile hayatının bozulmasına
kadar olabilecek beklenmedik zorluklarla
başa çıkmalıdır.
9. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.2.1. EBEVEYNLERİN KAYIPLARI
Ebeveynler şunları kaybedebilir:
hayaller, fanteziler, istenen çocuğun yansımaları
kendilerini ebeveyn olarak görmeleri
çocuğun toplumda ait farklı aşamalardaki başarıları ile
ilgili beklentileri
partnerin veya ailenin anlayışı
yaşam, güvenlik, sağlık, güç, kontrol hakkındaki
inançları / vizyonu
9
10. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
Ayrıca; prematüre bebekleri olan anneler de şunları kaybederler:
hamileliklerinin birkaç haftası veya ayında bebeğin gelişine hazırlık
doğuma kadar vücutlarının bebeği taşıyabileceğine olan inancı
istediği doğum türü
doğumdan sonraki anlar: kucaklama, bakım, geniş aileyle tanışma
toplumun anlayışı, çünkü ailenin diğer üyeleri ve diğer anneler onun ve bebeğinin neler yaşadığını
bilmiyorlar.
Anneler bebekleri hastane sürecinde kaybedildiğinde ne algılar?
rahmin güvenliği, kolları, sesi
dokunma
ebeveyn şefkati
10
1.1. DUYGUSALİNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.2.1. EBEVEYNLERİN KAYIPLARI
11. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
Bu duygular kayıp ve yas deneyimi ile ilgilidir ve kişilik, algı, engellilikle
ilgili duygular, kültürel normlar, aile inançları gibi faktörlere bağlıdır.
Bu duygular döngüsel ve hızlı bir şekilde değişir; sıkıntı ve üzüntü ile bir
ebeveyn olmanın mutluluğu birlikte yaşanır.
Ebeveynlerin ortak tepkilerini ve keder sürecini anlamak, sağlık
profesyonellerinin zaman içinde uygun destek sunmasına yardımcı olabilir.
11
Yas tutmanın doğru ya da yanlış yolu yoktur ve haberleri/tanıyı duyduktan sonraki süreçte ebeveynlerin geniş bir
yelpazede duygusal ve fiziksel belirtileriyle karşılaşabilirsiniz: şok, inkar, kuşku, hissizlik, boşluk, korku, kaygı,
üzüntü, keder, şaşkınlık, öfke, hayal kırıklığı, çaresizlik, ümitsizlik, suçluluk, kıskançlık, öfke, özlem, depresyon,
acı.
1.1. DUYGUSALİNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.2.2. YAYGIN EBEVEYN REAKSİYONLARI
12. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.2.3. YAS SÜRECİ
Keder, normal beklenen çocuğun kaybı ve gerçek
çocuğa yeniden bağlanma rolü geliştirme
gerekliliği ile değişken ve karmaşık bir
reaksiyondur.
Dizabilitesi olan yenidoğana sahip ebeveynler için
yas ve uyum süreci benzerdir. Prematüre veya
perinatal ölüm veya kaybı olan ebeveynler Kübler-
Ross keder detaylandırma teorisinin aşamalarını
geniş bir şekilde takip eder: inkar, öfke, pazarlık,
depresyon ve kabul. Bu süreç doğrusal değildir,
aşamalar üst üste gelebilir.
12
13. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.2.3. YAS SÜRECİ
Bir çocuğun dizabilitesi durumunda yas üzerinde çalışmak, duyguların daha fazla ve daha az yoğun olduğu,
umut ve umutsuzluğun değiştiği dönemlerle devam eden bir süreçtir.
Uyum ve iyileşme zamanla kademeli olarak gerçekleşir, ebeveynin olanları ve çocuğu olduğu gibi
kabul edebileceği bir noktaya ulaşır.
Başa çıkma süreci dinamiktir, ebeveyn tarafından dış ve iç stres faktörlerinin üstesinden gelmek için sürekli
değişen bilişsel ve davranışsal bir çabadır.
Aileler esnek bir şekilde adapte olabilir, etkin eylemlere geçebilir veya çeşitli derecelerde uyumsuz, etkisiz,
katı reaksiyonlarda da kalabilir.
13
14. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.2.3. YAS SÜRECİ
14
Reaksiyonlar Uyumsuz yanıtlar
Şok Panik
İnkar Görüş/terapi alışverişleri
Yas Aşırı koruma veya reddetme
Yasın yansıması Suç
Öfke
Hedefler elde edilemezse geç reddetme
Olası aşırı özdeşleştirme
Pazarlık
Kabul/ Yeniden düzelme
Oryantasyon
kronik hüzün
izolasyon
günah keçisi arama
Şekil I-Dizabilitenin açıklanmasını takiben ebeveynlerin uyum modeli.
Dizabiliteye ebeveynin tepkisi
16. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3. EBEVEYNLİK ROLÜNÜ ÜSTLENME
Ebeveynler için hamilelik bir maceradır. Anneler için
hamilelik dönemi hem fiziksel hem de psikolojik olarak
çok zor bir zamandır ve bebeğin doğumuyla her şey
büyük oranda değişir.
Doğumdan sonra, çocuklar fiziksel ve duygusal
gelişimleri için tamamen ebeveynlerinin sevgisine ve
bakımına muhtaçtır.
Bebeğinin doğumundan memnun olan ve bebeğe koruma,
sevgi ve bakım sunabilen ebeveynler, bebeğin
istenmediği veya kabul edilmediği duruma kıyasla
duygusal olarak daha farklı bir ortam yaratırlar.
16
17. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3. EBEVEYNLİK ROLÜNÜ ÜSTLENME
17
Bebeğin düzenli gelişimi (sosyal, duygusal, aynı zamanda fiziksel ve bilişsel) ebeveynlerin ve özellikle annenin
ruh durumuna bağlıdır, çünkü bebekler doğmadan önce bile anneleriyle simbiyoz halindedir.
Modern bir psikoanalist olan Daniel Stern'in uyum kavramı ve “ayna nöronları", annenin tutumlarının
ve duygusal durumunun bilinçsizce bebeğe nasıl aktarıldığını ve kelimeler olmadan nasıl anlaşıldığını
açıklar.
Ayna nöronları, duygusal düzeyde başkalarıyla rezonansa girme, sezgisel olarak anlama kapasitemizin nörolojik
temelini oluşturur ve biyolojik olarak birbirleriyle etkileşime girmek için önceden programlandığımızı kanıtlar.
18. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
Uyum, bağlanmanın anahtarıdır ve ebeveynin bebeğin ipuçlarına uyumlu bir yanıt sunma yeteneğini temsil eder.
Amerikalı bir çocuk doktoru olan Thomas Brazelton, bu yeteneğin ebeveyn yetkinliğinin en önemli yönü
olduğunu düşünür.
Bir nöropsikolog olan Allan Shore, “bağlanmak için doğduk, beynimiz fiziksel olarak duygusal iletişim
yoluyla, kelimeler konuşulmadan önce başlayarak, başkalarıyla birlikte geliştirmek için kablolu "
demektedir.
Bebeğin beyni anneyle olan ilişki içinde büyüyecek, nöronlar arasındaki sinaptik bağlantılar deneyime bağımlı
olarak artacaktır.
Ayrıntılı açıklamalar için bkz. modül 6.
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3. EBEVEYNLİK ROLÜNÜ ÜSTLENME
18
19. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3. EBEVEYNLİK ROLÜNÜ ÜSTLENME
Sonuç olarak, başka bir insanla/anneyle duygusal olarak besleyici ilişki yaşamsal bir ihtiyaçtır.
Annenin bebeği ile etkileşime girdiği tüm anlar bebeği bir insan olarak öğrenme, bebeği özel bir insan olarak
kabul etme ve anneliğin karmaşıklığını keşfetme fırsatlarıdır.
Bebek için anneyle paylaşılan samimiyet, annenin koruması, memnuniyeti, keyifli teması duygularının
birleşmesine yol açar; bu anlar, bebeğin kendisi ve dünya hakkında bilgi edinmesi için fırsatlara dönüşür.
Erken gelişim evrelerinde meydana gelen olumsuz bağlanma deneyimleri, beraberinde anksiyete ve
stres oluşturarak, uzun vadeli etkiler gösterebilen derin kalıcı izler bırakır.
19
20. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.1. BEBEĞİN İHTİYAÇLARI
Her bebeğin, ebeveynlerle özellikle anne ile normal ve kalıcı bir
ilişkiye ihtiyacı vardır.
Benzersiz bir insan olarak kabul edilme ihtiyacı:
Doğumda bebek annenin sesini ve kokusunu tanıyabilir, ancak
annenin bebeği tanımak için onu görmesi gerekir.
Ayrıca, bebeğiyle etkileşime girdiğinde ve ona baktığında
yaşadığı keyif, bebeğin kabul edildiğini ve sevildiğini hissetmesi
için son derece önemlidir.
20
21. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.1. BEBEĞİN İHTİYAÇLARI
Güvenlik ihtiyacı:
John Bowlby'nin bağlanma teorisi, yeni doğmuş bir çocuğun biyolojik olarak bakıcılarının yakınlığını
aramak için programlandığını ve bu davranışın doğal olarak seçildiğini, çünkü bir bebeğin başka türlü
hayatta kalamayacağını söyler.
Bebeğin gelişimi ile ilgili araştırmalar, yakınlığın ve bakım kalitesinin, çocuğun vücudunun iç işleyişinin
düzenlenmesinde ve daha sonra sinir sisteminin stabilitesinde hizmet ettiğini vurgulamaktadır.
Bir ebeveyn ve bebeği arasındaki bağlanma ilişkisinin kalitesi (güvenli veya güvensiz), bebeğin
deneyimleri fiziksel düzeyde hissetme ve bunlara tepki verme şeklini etkiler.
Fiziksel temas ihtiyacı:
Sarılma ve okşamalar bebek için çok önemlidir ve ona güvenli intrauterin ortamı hatırlatır. Çocuğun annesiyle
temas halinde olması durumunda fiziksel rahatsızlıklarına ve ağrısına kolayca katlanacaktır. Daha sonra bile,
potansiyel tehlikelerden huzursuz ya da korkmuş hissettiklerinde, yatışmak için ebeveynlerine yapışırlar.
21
22. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
Rahatlatılma, sakinleşme ihtiyacı:
Bebek, yoğun olabilecek stres ve gerginliği tek başına yönetemez ve gerginlikten sakinliğe geçişi
için ebeveynlerine ihtiyaç duyar.
Şefkatle daimi bakım ihtiyacı:
Ebeveynler bebeklerine yakınlığıyla, insan teması ve güvenliğinin keyfini ileten bir dil olan bedensel
iletişim yoluyla bebeğin gerginliğini azaltabilir.
Aşinalık ihtiyacı:
Bebeğin anne ile olan iletişimi, sesinin veya kokusunun tanınması ile gerçekleşir.
Bebeğin anne sesini duyması, gelecekteki dil gelişimi ve sakinleşmesi için de önemlidir.
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.1. BEBEĞİN İHTİYAÇLARI
22
23. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
Annenin bebeğini yatıştırması ve duygusal ihtiyaçlarına uyum sağlaması için, iletişim anında endişeli veya
depresif olmaması gerekir. Bu ona iletişimde tam olarak bulunma, her durumda sakin olma, bebeğine güven
verme fırsatı sunar.
Kendileriyle meşgul olan, depresyon, kronik bir hastalık, bağımlılık, travma, yoksulluk veya sosyal ya da ailesel
destek eksikliği gibi kendi önemli stres faktörleriyle mücadele eden bakıcılar / ebeveynler bunalmış olabilirler. Bu
nedenle bebeğin ihtiyaçlarına duyarlılıkları azalıp yanıt veremeyebilirler ve bu durumda güvenli bağlanma
ilişkilerini potansiyel olarak zayıflatır.
Bu, prematüre veya doğuştan dizabiliteli yenidoğanı olan ebeveynler için geçerlidir. Onlar için
desteklenmeden “yeterince iyi bir ebeveyn” olmak zordur.
Anne bu desteği kocasından, annesinden / ailesinden, arkadaşlarından, diğer ebeveynlerinden ve hastanede
yatış sürecinde bireysel oturumlarda veya destek gruplarında tıbbi personelden ve psikologlardan alabilir.
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.1. BEBEĞİN İHTİYAÇLARI
23
24. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
Prematüre bebeği olan ebeveynler, normal bebeği olan
ebeveynlerin karşılaştığı zorlukların ötesinde başka
zorluklar ve duygusal stres yaşarlar.
Erken doğum, ebeveynin kimliği ve ilişki kurma
yetenekleri üzerinde ek bir baskı uygular.
Yüksek riskli prematüreler için, altta yatan zayıflık ve
olumsuz erken yaşam deneyimleri karakteristiktir ve
sonuçta gelecekteki sağlık ve refahını tehlikeye atan
farklı gelişim yollarına yol açabilir.
24
25. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
YYBÜ'de (Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi) geçirilen
süre boyunca genellikle ebeveynlerin etkileşimindeki
azalma ve hatta toplam yoksunluk, sonucun ciddiyetini
belirlemede önemli bir faktör olabilir.
Preterm bir bebeğin tıbbi prosedürleri nedeniyle
ayrılması ve acılı deneyimlere maruz kalması güvenli
bağlanmasına engel olabilir. Büyüdüklerinde bağlanma
problemleri ise bu çocuk grubu arasında daha
yaygındır.
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
25
26. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
Literatür, ebeveynlerin yenidoğan ve ağrı bakımına (aile merkezli bakım, ciltten cilde temas, aile odaları, ziyaret
saatlerinin arttırılması yoluyla) katılımının hem bebekler hem de ebeveynler için acil ve uzun süreli etkilere sahip
olduğunu göstermektedir:
Erken doğumun bazı dezavantajlarını telafi edebilir.
Ebeveynler ve bebek arasındaki erken ve uyumlu iletişim, güvenli bir bağlanma ilişkisinin temelini atar.
Fiziksel ve duygusal yakınlık yoluyla bebeğin kortizol düzeylerini ve ağrı tepkilerini azaltabilir.
Ebeveynlerin stresini ve endişesini azaltabilir.
Hastanede geçirilen zamanı azaltabilir.
26
27. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
Skene ve ark. çalışmasında yer alan yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde bebekleriyle etkileşime giren
ebeveynlerin ve benzer şekildeki diğer araştırmaların sonuçları şunlardır:
ebeveynlerin öğrenmesinin beş aşaması vardır; bu da bebeklerin rahatlığı ve ağrı bakımında ebeveyn
katılımını kolaylaştırır.
hemşirelerden ebeveynlere bakım sorumluluğunu kademeli olarak aktarmanın üç aşaması vardır.
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUNBAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
27
Rahatlamayı ve ebeveyn olmayı öğrenme konusunda 5 aşama:
1. Ebeveynler bebeklerine dokunmaktan korkuyor:
Ebeveynlerin çoğu, bebeklerine zarar verme veya rahatsızlık yaratma olasılığından korkuyor ve
endişe duyuyor. Aynı zamanda tıbbi ekipmanlar konusunda da kafası karışık, bilgi ve güvence
arayışı içindedir.
28. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
Ağrı ve rahatlıkla ilgili yazılı bilgiler, ebeveynlerin bebeğin davranışlarını kendi
gözlemleriyle birlikte anlamalarına yardımcı olur.
3. Ebeveynler bebeğe dokunuyor:
Dokunma, ortak düzenleme ve bağlanma konusunda çok önemli olduğundan,
ebeveynler bebeklerine dokunmaya ve farklı dokunma türlerinin farklı etkiler
ürettiğini görmeye teşvik edilir.
Bebeğin rahatsız olduğu durumları fark ederler ve bebeği rahatlatan hafif bir
dokunuş ve ince ses tonuyla tepki verirler.
28
2. Ebeveynler bebeği gözlemler:
Bebeğe saatlerce bakma olasılığıyla, ebeveynler çocuğuna yavaş yavaş aşina olur ve bebeklerinin rahat ve
rahatsızlık verici davranışlarını tespit edebilir.
29. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
4. Ebeveynler bakım vermeye katılmaya başlar:
Ebeveynler, hemşirelerin gözlem ve rehberliği altında bakım sağlamada yer alır.
Gözlemle öğrenilen tüm bilgileri o ana kadar uygularlar ve bebeği rahatlatma yeteneklerinin farkındadırlar.
5. Ebeveynler bakım konusunda kendilerinden emin olurlar:
Ebeveynler bilgilerine güvenirler ve daha fazla faaliyette bulunmaya isteklidirler.
Tıbbi personel tarafından ebeveynlerin prematürlerinin rahatlatılması, bakımına dahil olmaları ve aile merkezli
bakımın uygulanması için teşvik edilmesiyle:
ebeveynin fiziksel ve duygusal yakınlığı artar.
bebeğin ihtiyaçları tespit edilir, anlaşılması ve uyumlu cevaplar verilmesi sağlanır.
güvenli bağlanma gelişir.
ebeveyn kimliğini ve sorumluluk duygusu gelişir.
29
30. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.3.2. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR
Sorumluluk aktarımı
1. Hemşire tarafından sağlanan konfor
İlk birkaç gün içinde, ebeveyn/hemşire ilişkisi, ebeveynin dinlediği veya gözlemlediği sırada hemşirelerin
ebeveyne bilgi verdiği ve bebeklerine fiziksel bakım sağladığı bir ilişkidir.
2. Hemşire ve ebeveyn tarafından sağlanan konfor
Ebeveynler yavaş yavaş bakıma daha fazla dahil olurken, hemşirelerle birlikte çalışırlar ve bu da onların
bebeklerini rahatlatmak için güvenlerini arttırır.
3. Ebeveyn tarafından sağlanan konfor
Ebeveynler bebeklerinin bakımı konusunda kendilerine güvendiklerinde, hemşire genellikle uzaktan
gözlemleyerek arka planda kalır. Bu, yakınlarda bir hemşire olduğunu bilerek ebeveynin bebeği ile bazı
mahremiyetten yararlanabileceği anlamına gelir.
30
31. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.4. EBEVEYNİN İHTİYAÇLARI VE SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN
DESTEKLENMESİ
Konjenital dizabilitesi veya prematüritesi olan bir yenidoğan,
aileyi olumsuz etkileyebilir ancak erken destek ve müdahaleler,
bebeğin bakım ve gelişimine uyum sağlamalarına ve olumlu bir
şekilde ilgilenmelerine yardımcı olabilir.
Ebeveynlerin beklentilerini bebeklerinin gerçek durumuna göre
ayarlamasına yardımcı olmak, onunla farklı ve daha iyi bir ilişki
geliştirmelerine olanak tanır.
Ebeveynler, benzersiz deneyime sahip olan sağlık
uzmanlarının kendilerine yol göstermelerini bekler.
31
32. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.4. EBEVEYNİN İHTİYAÇLARI VE SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN
DESTEKLENMESİ
Ebeveynlerin bu süreci başarılı bir şekilde geçirmelerini desteklemek için, tanı sırasında ve
çocuklarını yetiştirme sürecinde yardımcı olacak duygusal müdahale programlarının uygulanması
önemlidir.
Bir hastanede sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından uygulanabilecek diğer önlemler şunlar
olabilir:
ebeveynlerin duygularının ortaya çıkmasını öngörmek,
ifadelerini kolaylaştırmak için bireysel oturumlar gerçekleştirmek,
ebeveynlerin karşılaştıkları zorlukları tartışmalarına yardımcı olmak için gruplar oluşturmak.
Hastaneden taburcu olduktan sonra ebeveynler hazırlanabilir ve bu zorlu dönem boyunca onlara destek
ve rehberlik sunmak için tetikleyici olaylar (yıldönümü, ömür olayları veya özleyecekleri gelişimsel
kilometre taşları) beklenebilir.
32
33. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.4. EBEVEYNİN İHTİYAÇLARI VE SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN
DESTEKLENMESİ
Literatür, sağlık hizmeti sağlayıcılarının ebeveynlerin üzüntüsünü hafifletmek için
uygulayabilecekleri bazı yararlı stratejileriortaya koymaktadır.
33
Aile hastaneye yatış sırasında haberleri alırken:
Duygularını normal olarak kabul etmek
Zayıflık ve üzüntü duygularını ifade etmelerine izin vermek
Empati yapmak ve merhamet göstermek
Empatik, saygılı ve ebeveynleri güçlendirici bakım sunmak
Nezaket göstermek ve anne ile ilişki geliştirmek
Bir tarafın baskın olmasından ziyade ortaklık
Bütünsel, bireyselleştirilmiş aile temelli duygusal destek ve bakım sağlamak
34. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR
1.1.4. EBEVEYNİN İHTİYAÇLARI VE SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN
DESTEKLENMESİ
34
Aile evde haber alırken:
Mevcut hizmetler ve finansman kaynakları
hakkında bilgi vermek
Bebeğe ve durumuna ilgi göstermek
Ebeveynin çabalarını kabul etmek
Engelli çocuklar hakkında toplum bilincini
artırmak
Ebeveynlerin çevrimiçi bir topluluk bulmalarına
yardımcı olmak
İlişkiyi sürdürmek
Bebeğin durumu, tedavileri, prosedürleri
hakkında daha fazla açıklama yapmak
Mümkün olduğunca olumlu bilgileri/ yönleri
vurgulamak
Ebeveynlere olumlu geribildirim vermek
Ebeveynlerin karar vermesine izin vermek
Ebeveynleri güçlü olmaya teşvik etmek
Gerektiğinde uygun tavsiyeleri sağlamak
Ekipman ve yardımcı cihazlar sunmak
Aile hastaneye yatış sırasında haberleri alırken:
36. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
KAYNAKLAR
1.1. DUYGUSALİNİŞ ÇIKIŞLAR (1.1.2.)
Bolch, C. E., Davis, P. G., Umstad, M. P., & Fisher, J. R. W. (2012). Multiple birth families with children with special needs: A
qualitative investigation of mothers' experiences. Twin Research and Human Genetics, 15(4), 503–515
Bowes, S., Lowes, L., Warner, J., & Gregory, J. W. (2009). Chronic sorrow in parents of chil- dren with type 1 diabetes. Journal of
Advanced Nursing, 65(5)
Cadwagan, J., Goodwin, J. (2018). Helping parents with the diagnosis of disability. Pediatrics and child health, 28
Coughlin, M.B., Sethares, K. (2017).Chronic Sorrow in Parents of Children with a Chronic Illness or Disability: An Integrative
Literature Review, Journal of pediatric nursing 37, 108-116
Fernandez-Alcantara, M. et al. (2016).Feelings of loss and grief in parents of children diagnosed with autism spectrum disorder.
Research in Developmental Disabilities 55, 312-321
Fernández-Alcántara, M.et. all (2015). Feelings of loss in parents of children with infantile cerebral palsy. Disability and Health
Journal, 8, 93–101
Glidden, L. M., Billings, F. J., & Jobe, B. M. (2006). Personality, coping style and well-being of parents rearing children with
develop- mental disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 50(12), 949–962
Harmon, R.J., Plummer, N.S., and Frankel, K.A. (2000) Perinatal loss: parental grieving, family impact and intervention services. In
Handbook of Infant Mental Health. Vol. 4. Osofsky, J.D. and Fitzgerald, H.E., Eds. John Wiley & Sons, New York. pp. 327–368
36
37. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
1.1. DUYGUSAL İNİŞ ÇIKIŞLAR (1.1.2.)
Hedderly, T., Baird,G., McConachie, H.(2003). Parental reaction to disability. Current Paediatrics (2003) 13, 30 -35
Kearney, P. M., & Griffin, T. (2001). Between joy and sorrow: Being a parent of a child with developmental disability. Journal of
Advanced Nursing, 34(5), 582–592
Kübler-Ross, E. (1969) On Death and Dying. Macmillan, New York
Olshansky, S. (1962). Chronic sorrow:a responseto having a mentally defective child. Social Casework 43, 190–195.
Patrick-Ott, A., & Ladd, L. D. (2010). The blending of boss's concept of ambiguous loss and olshansky's concept of chronic sorrow:
A case study of a family with a child who has significant disabilities. Journal of Creativity in Mental Health, 5(1), 73–86
Riley, C., Rubarth, L.B. (2015). Supporting families of children with disabilities. JOGNN, Vol. 44, 536-542
Vitale, S. A., & Falco, C. (2014). Children born prematurely: Risk of parental chronic sor- row. Journal of Pediatric Nursing, 29(3),
248–251.
37
KAYNAKLAR
38. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
KAYNAKLAR
1.1. DUYGUSALİNİŞ ÇIKIŞLAR (1.1.3.)
Aagaard, H., & Hall, E. (2008). Mother’s experiences of having a preterm infant in the neonatal care
unit: A meta-synthesis. Jour- nal of Paediatric Nursing, 23(3), 26–36.
Skene, C., Frank, L., Curtis, P., Gerrish,K. (2012). Parental Involvement in Neonatal Comfort Care,
JOGNN, 00, 1-12;
Brazelton, T.B. The Irreducible Needs of Children: What Every Child Must Have to Grow, Learn and
Flourish
Stern, D. The Interpersonal World of the Infant
https://www.brazeltontouchpoints.org
https://developingchild.harvard.edu/resources/the-foundations-of-lifelong-health-are-built-in-early-
childhood/
https://developingchild.harvard.edu/resources/inbrief-the-science-of-early-childhood-development/
https://developingchild.harvard.edu/resources/maternal-depression-can-undermine-the-development-
of-young-children/
https://developingchild.harvard.edu/resources/toxic-stress-derails-healthy-development/ 38
39. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
KAYNAKLAR
1.2. STRES VE TRAVMATİK POTANSİYEL
Fischer, G., Riedesser, P.(2001), Tratat de psihotraumatologie, București, editura Trei
Glanz, K., Rimer, B., Viswanath, K. (editors)(2008). Health Behaviour and health education, Theory,
research and practice, 4th edition
Ogden, J. (2007). Healh psychology, a textbook, fourth edition, Open University Press
1.3. ANKSİYETE, PANİK ATAK, DOĞUM SONRASI DEPRESYON, TRAVMATİK
STRES BOZUKLUKLARI
Aleeca F.Bell și EwaAndersson, The birth experience and women’s postnatal depression: A systematic
review, Midwifery 39(2016)112–123
Beck CT. The effects of postpartum depression on child development: a meta-analysis. Arch Psychiatr
Nurs 1998;12:12–20.
Luoma I, Tamminen T, Kaukonen P, Laippala P, Puura K, Salmelin R, et al. Longitudinal study of
maternal depressive symptoms and child well-being. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry
2001;40:1367–74. 39
40. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
KAYNAKLAR
1.3. ANKSİYETE, PANİK ATAK, DOĞUM SONRASI DEPRESYON, TRAVMATİK STRES BOZUKLUKLARI
Martins C, Gaffan EA. Effects of early maternal depression on patterns of infant–mother attachment: a meta-analytic investigation. J Child
Psychol Psychiatry 2000;41:737–46.
O’Hara MW, Swain AM. Rates and risk of postpartum depression –a meta-analysis. Int Rev Psychiatry 1996;8:37,38–54
SN Vigod,L Villegas,C-L Dennis, LE Ross, Prevalence and risk factors for postpartum depression among women with preterm and low-birth-
weight infants: a systematic review, 2010
Nevid, J.,Rathus, S., Green, B. (2014).Abnormal psychology in a changing world, ninth edition, Pearson
NICE guidelines (National Institute for health and care excellence ) for anxiety disorder, for PTSD
1.4. İDDİALI İLETİŞİM TEKNİKLERİ
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/in-depth/assertive/art-20044644
40
41. MedVETSUPPORT
2017-1-TR01-KA202-045932
https://medvet-project.eu
https://www.facebook.com/Medvetproject
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License
tarafından lisanslıdır.
Bu ppt dahil tüm görüntüler aşağıdaki adreslerden alınmıştır:
https://pixabay.com
https://unsplash.com
https://unusiunu.com
The European Commission support for the production of this publication does not constitute an
endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission
cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
41