3. Serebral palsi tedavisinde amaç, mümkün
olan en yüksek fonksiyonel seviyeye
ulaşmaktır.
Oluşabilecek deformiteleri önlemek,
mevcut becerileri geliştirmek, yeni
beceriler öğretmek, anormal hareketleri
ve ilişkili bozuklukları önlemek amaçlanır.
4. Bu amaçlar doğrultusunda tedavinin genel
prensipleri şunlardır:
Günlük yaşam aktiviteleri
desteklenmelidir ve fonksiyonel
olmalıdır
Bireysel farklılıklar ve klinik durum
gözlemlenmelidir
8. Serebral palsili bireyin
yaşam kalitesini
arttırmak, sosyal
bütünlüğü sağlamak,
sağlık, bakım ve
korunma problemlerini
çözmek gerekir.
9. Bu konuda,
Serebral Palsili kişiler için yasal düzenlemeler, engelli
kişilerin yaşamlarını kolaylaştırmak, sağlık
hizmetlerinden ve temel bakım hizmetlerinden
yaralanmalarını sağlamak için tasarlanmıştır.
İlgili mevzuat için IO1 raporuna bakınız
(http://cpcare.eu/en/downloads/)
10. Bu bağlamda,
Saygınlığı korunan,
Yaşadıkları çevrede yeterli desteği olan bireyler:
Daha güvenli hissederler
Davranış ve tutumları daha
pozitiftir
Sağlık ve bakımla ilgili
problemleri daha az olur
11. Genel prensipler
Aşırı korumacı
olunmamalı
◦ Gerçekten yardıma
ihtiyaç olmadıkça
günlük aktivitelere
yardım edilmemeli,
ve bağımsızlığa izin
verilmeli
14. Sabırlı ol ve gözlemle!
Serebral palsi bakımı ve
tedavisi uzun bir
süreçtir. Çocuğun
gelişim göstermesi ve
ilerleme kaydetmesi
zaman alabilir.
15. Tekrar ve çeşitlilik önemli unsurlardır.
Çocuğun gün içinde
yapabileceği aktivitelerin
tekrarı ve farklı şekillerde
yapılması gelişim için
önemlidir.
16. Ebeveynler çocukla iyi vakit geçirmelidir.
Çocuğu bakım ve tedavi konusunda
teşvik edecek ve memnun edecek
şekilde davranmak önemlidir.
Gerekirse bir oyun içinde yapılabilir.
Çocuğun katılım düzeyi arttıkça
başarının artacağı unutulmamalıdır.
17. Bakımı Etkileyen Olumsuz Faktörler
Bireyin fikrini sormamak
Bakım ortamındaki gürültü,
ısı, ışık ve havalandırma
koşulları
18. Bakımı Etkileyen Olumsuz Faktörler
Bireyin mahremiyetine dikkat etmemek ve
güvenlik önlemi almamak
Tıbbi terimlerin kullanımı
Bakım verenler arasındaki olumsuzluk
19. Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Tıbbi veya teknik bir açıklama yapılması
gerekiyorsa,
bunlar serebral
palsili bireyin algısı
göz önüne alınarak
açıklanmalıdır.
karmaşık
terminolojiler
kullanılmamalıdır
20. Bakım sırasında ısı, ışık,
havalandırma koşulları
dikkate alınmalıdır.
Bakım ve tedavi alanının
kalabalık olmaması için
özen gösterilmelidir.
21. Engelli bireyin mahremiyeti korunmalıdır.
Engelli birey, bakım sırasında güvendiği veya sevdiği
birisiyle birlikte olmak isteyebilir ve buna anlayış
gösterilmelidir.
22. Birey, kendi bakımıyla ilgili kararlarda işbirliği yapmak için
teşvik edilmelidir.
175/5000
Birey ve bakıcı arasında bir ortaklık olduğunu vurgulamak
için, "ben" yerine "biz" kullanılmalıdır. "Konuştuk ve karar
verdik" gibi.
23. Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Bireyin alışkanlıkları tıbbi olarak zararlı değilse, destek
verilmeli ve gerekirse rehberlik edilmelidir.
24. Referanslar
1. Bülent Elbasan, Pediatrik Fizyoterapi Rehabilitasyon, İstanbul Tıp
Kitabevleri, 2017
2. https://www.childbirthinjuries.com/cerebral-palsy/treatment/therapy/
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cerebral-
palsy/diagnosis-treatment/drc-20354005
4. http://www.felc-romatizma.com/serebral-palsi/ailelere-serebral-palsi-
kilavuzu/ [Japanese Society for Rehabilitation of Persons with Disabilities
(JSRPD)]
26. Fasilitasyon, duruş ve hareketi
kolay bir şekilde ortaya
çıkarmayı mümkün kılar.
It means that the movement
is facilitated, and it is included
in the treatment as "possible
to do", "to do what needs to
be done".
Fasilitasyonun tanımı
33. Çocuğun hareket sırasında yapılan hataları
öğrendiğinden emin olun
Fonksiyonel hareket için el temasları
kademeli olarak azaltılmalıdır.
??? ????????
36. Hafif dokunma
Cilde çok hafif dokunulur. Harekete yol
göstermek veya pozisyonlamak amacıyla
kullanılabilir.
37. Referanslar
1. Bülent Elbasan, Pediatrik Fizyoterapi Rehabilitasyon, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2017
2. Bobath Kavramı, Nörolojik Rehabilitasyonda Teori ve Klinik Uygulama, Çeviri editörleri: Prof. Dr. Ayşe
Karaduman, Prof. Dr. Sibel Aksu Yıldırım, Prof. Dr. Öznur Tunca Yılmaz, Pelikan Yayınevi, 2012
3. VELICKOVIĆ, T. D. (2002). Basic Principles of the Neurodevelopmental treatment (NDT) Bobath. life, 4, 9-
11.
4. Bobath, K., & Bobath, B. (1964). The facilitation of normal postural reactions and movements in the
treatment of cerebral palsy. Physiotherapy, 50, 246-262.
5. Zanon, M. A., Porfírio, G. J., & Riera, R. (2015). Neurodevelopmental treatment approaches for children
with cerebral palsy. The Cochrane Library.
6. Neurological Disabilities: Assessment and Treatment, Susan E. Bennett, James L. Karnes, Lippincott
Williams & Wilkins, 1998, (p:57-60)
7. Camacho, R., McCauley, B., & Szczech Moser, C. (2016). Pediatric neurodevelopmental treatment. Journal
of Occupational Therapy, Schools, & Early Intervention, 9(4), 305-320.
40. Beslenme sırasında çocuğun ve besleyen
kişinin pozisyonu önemlidir.
Besleyen kişinin
çocuğun önünde,
orta hatta olması
çocukla iletişimi
kolaylaştıracaktır.
41. Sessiz bir ortam yaratın ve çocuğun yetenekleri geliştikçe yavaşça
dikkat dağıtıcı bir unsur oluşturun - radyo gibi arka plan sesleriyle
başlayın.
Duyusal cevapları geliştirmek için farklı kıvam, sıcaklık ve tatları
olan yiyecekleri kullanın, ancak hangi kıvamın aspirasyona neden
olabileceğini değerlendirdiğinizden emin olun.
Çocuk yeni bir kaşık almadan önce ağzındaki yiyeceği
temizleyebilmeli ve nefes almalıdır - çocuğa zaman verilmelidir
Kaşıktaki yiyeceğin miktarı çocuk için yeterli ve güvenli olmalıdır
42. Bazı adaptif ekipmanlar, çocukların öğünlerde
bağımsızlık kazanmalarına yardımcı olabilir.
Örneğin: açılı kaşık, eğimli tabak vb.
43. Serebral Palsili çocuğun bezini değiştirme
Islak veya kirli olduğunda her çocuğun bezini
değiştirin.
Gerekirse giysiyi de değiştirin. Değiştirme
masasının yanında, ancak çocukların
erişemeyeceği yerde temiz bir bez bulundurun.
Bez değişiminde, her çocuğun altını kişisel bir
temizlik bezi, kağıt havlu veya ıslak mendil ile silin
ve kurulayın
44. Temiz bebek bezini giydirdikten sonra, çocuğun ellerini
sabunlu suyla yıkayın ve havlu veya kağıt havluyla
kurulayın.
Kullanılmış bezi, sızdırmayan kapalı bir kaba koyun.
Bezler günlük olarak çöpe atılmalıdır.
Tek kullanımlık bez, kapaklı bir dış çöp kutusuna
atılmalıdır.
Kumaş bebek bezleri ve kirli giysiler çocuğun
ebeveynine iade edilmeli veya merkezde yıkanmalıdır.
45. Çocuk bezini değiştirmek için kullanılan alanı
sabun ve suyla temizleyin ve ardından
dezenfektan solüsyonla temizleyin.
Her bez değişiminden sonra ellerinizi
sabun ve suyla yıkayın.
Tek kullanımlık eldiven kullanıyorsanız, önce
onları atın.
46. Ortezler nasıl giyilip çıkartılır
This section is provided from “MOBILE TRAINING FOR HOME AND HEALTH CAREGIVERS
FOR PEOPLE WITH DISABILITIES AND OLDER PEOPLE” (M-CARE) GA № 539913- LLP- 1-
2013- 1- TR- LEONARDO- LMP Project
47. Ayak ayak bileği ortezini (AFO) giydirme
Ortez: nöromüsküler ve iskelet sisteminin yapısal ve
fonksiyonel özelliklerini değiştirmek için kullanılan eksternal
olarak uygulanan bir cihazdır.
Step 1 – Bacağı hazırla
Diz seviyesine
çıkan pamuklu
bir çorap
giyilmesi
Katlantıları
düzeltin
Dizi ve
kalçayı bükün
Topuktan aşağı çekerek
ve ayak parmaklarından
yukarı iterek ayak
bileğini gerin
AFO’yu asla
bacak düzken
giydirmeyin
48. Step 2 – Ayağı AFO’ya yerleştir
Bir elle diz ve ayak
bileğini 90 derece açıyla
bükülmüş halde tutun.
Diğer el ile, AFO'yu
kayışlar açık
şekilde tutun.
Topuğu AFO'nun
parmak kısmına
temas ettirerek
başlayın.
Topuğu AFO’nun topuk
kısmına kaydırın
49. Step 3 – Kayışları bağlayın
Topuğu, baş parmağınızla
sıkıca AFO'da tutun.
Ayak bileği kayışını ilmeğin
içinden geçirin ve sıkın.
Katlantıları gidermek için
çorapınızı ayak bileği kayışının
altından çekin.
Üst kayışı bağlayın.
50. Step 4 - Dur ve kontrol et!
Çorapta katlantı yok.
Kayışlar uygun gerginlikte yapılır.
Topuğun arkasında boşluk yok.
Parmak uçları ayak parmak kısmının
tam içinde.
51. Dikkatli olun!
AFO’nun rahat olması ve cilt sorunlarının
önlenmesi için tüm bu kontrolleri geçmelidir.
Bu kontrollerden herhangi biri “başarısız”
olursa, çıkarın ve tekrar 1. adımdan
başlayın.
52. Günlük Yaşam Aktivitelerinde Bakım
Pantolon ve
gömlek nasıl
giyilmeli ve
çıkarılmalı
Yemek yeme
nasıl olmalı
Hijyen
prensipleri
53. İyi bir pozisyon seçin. Çocuğunuzun en çok
hangi pozisyonda stabil olduğunu belirleyin.
Bu, onun giyinmesini ve soyunmasını
kolaylaştıracaktır.
Çocuğunuzu dahil edin. Her giydirme ve
soyunmaya çocuğunuzu da dahil edin. Ona
açık talimatlar verin veya kollarını ve
bacaklarını nasıl düzelteceğini gösterin. Bu
sayede, büyüdükçe sizinle işbirliği yapması
kolaylaşacaktır.
54. Daha basit
kıyafetlerle
başlayın
• Daima düğmeleri açık salaş bir gömlek gibi basit
bir kıyafetle başlayın.
• Böylece giyinmeyi ve soyunmayı daha kolay
yapacaktır. Bu, öğretmeyi ve öğrenmeyi daha
başarılı hale getirecektir.
Önce
soyunmayı
öğretin
• İlk önce çocuğunuza kıyafetlerini çıkarmasını
öğretin çünkü bu giymeyi öğrenmekten çok daha
kolaydır.
55. Erken başlayın
• Normalde aileler çocuklarınının
giyinip soyunmasına 4-5 yaşına
kadar yardım ederler. Ancak
çocuğunuz engelli ise mümkün
olan en kısa zamanda kendi başına
giyinmeyi öğretmeye çalışın, çünkü
öğrenmeleri zaman alacaktır.
56. Kıyafetleri bir beden büyük alın
veya dikin
•Çocuğunuza yeni kıyafet
aldığınızda kıyafetin bir beden
büyük olduğundan emin olun.
•Ayakkabılar ayağına tam olacak
şekilde alınmalı aksi halde çocuk
yürümekte güçlük çekebilir.
59. Çocuk bakımında aşağıdaki
maddeler dikkate alınmalıdır.
• Alerjik reaksiyonların kontrolü
• Açık yaraların temizliği
• Yatak ve nevresimlerin temizlenmesi
• Giysi ve ayakkabı bakımı
• Üriner inkontinans durumlarında
bebek bezini düzenli olarak
değiştirme
60. Daha fazla günlük bakım desteği için
lütfen www.pcgcare.eu adresini ziyaret
edin.
63. Serebral palsili çocuklar kelimeleri kullanmakta
zorlanabilirler.
Günlük yaşamlarında, akranlarının söylediği pek
çok kelimeyi kullanamayabilirler.
İletişim Engellerini Çözme
64. Kendilerini ifade etmekte zorluk
çekebilirler
Heyecan, korku, rahatsızlık gibi
deneyimleri paylaşmakta zorluk
çekebilirler..
65. Konuşma önemli olsa da, eğer kelime dağarcıkları
yetersizse çocukların kendilerini ifade etmeleri zor
olabilir.
Serebral palsili çocuklar, görme veya işitme
problemlerinin sonucu olarak çevre ile
etkileşimde zorluk yaşayabilirler.
66. İletişime yardımcı her türlü
destekleyici / yardımcı
teknoloji, Modül 3, Ünite 2'de
anlatılmıştır.
67. İletişim ipuçları:
◦ El sıkış
◦ Kendini tanıt
◦ Grup içinde konuş
◦ Açıklamaları dinle
◦ Yetişkinlere yetişkin olarak davran
◦ Dikkatli dinle
◦ Sabırlı ol
◦ Kısa sorular sor
◦ Tekrar
◦ Göz seviyesi
◦ Doğrudan bak
◦ Dudak okuma
◦ Ortak ifadeler
HAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
EVET
68. SP'li bir kişiyle tanışırken,
el sıkışmayı önermek
uygundur.
Sol el ile tokalaşmak
kabul edilebilir bir
durumdur.
69. Görme problemi olan bir SP’li çocukla tanışırken,
her zaman kendinizi ve sizinle birlikte olabilecek
başkalarını (doktorlar, hemşireler, eğitimciler)
tanımlayın.
70. Bir grupla konuşurken, görme engelli kişilerin de
olabileceğini düşünerek kendinizi tanımlamayı
unutmayın.
79. Oral ilaçlar, Serebral Palsinin (SP) tedavisinde
önemli bir rol oynar.
İlaç tedavisi ile SP’li çocukların fonksiyonu
arttırılabilir.
Oral ilaçlar ile:
• Kasın aşırı aktivitesi azalır (spastisite, hipertonisite)
• İstemsiz hareketler azalır (diskinetik hareketler)
• Kas spazmı azalır
• Nöbetler kontrol edilir
Bakınız:Modül 0 Ünite 5
80. Nöbetler için oral ilaçlar
Kullanılan en eski ilaçtır.
Özellikle bebeklik döneminde düşük
yan etki profili nedeniyle tercih edilir.
Yan etkileri nedeniyle ergenlikte
kullanımı sınırlıdır.
Phenobarbital
(Luminal veya luminaletten)
81. Nöbetler için oral ilaçlar
En sık kullanılan ilaçtır.
Birçok epilepsi tipinde etkilidir.
İlk yan etkiler uyku ve rahatlamadır.
Bu yan etkiler vücudun uyum sürecinden sonra daha
az farkedilir.
Karaciğer fonksiyon testleri ve kan sayımı üzerinde
etkileri olabilir.
Carbamazepine
(Tegretol, Karazepin, Carbaleks )
82. Nöbetler için oral ilaçlar
Geniş spektrumlu bir epilepsi ilacıdır.
Doza bağlı olarak titreme, saç dökülmesi gibi yan etkiler
görülebilir.
Yatıştırıcı etki önemli değildir.
En önemli yan etki, özellikle küçük çocuklarda karaciğer
hasarı ve kemik iliği baskılanmasıdır.
Kabaca 1/1000 çocukta görülür.
Valproate
(Depakine, Convulex)
83. Nöbetler için oral ilaçlar
Yeni nesil bir epilepsi ilacıdır.
Sık görülen yan etkiler uyku, dengesizlik
ve sedasyondur.
Diğer yan etkiler, böbrek taşları, terleme ve
kilo kaybıdır.
Topiramate
(Topamax)
84. Nöbetler için oral ilaçlar
Yeni nesil bir ilaçtır.
Yatıştırıcı etkilerin dışında, önemli bir yan
etkisi yoktur.
Genellikle dirençli epilepsilerde kullanılır.
Levetiracetam
(Keppra)
85. Nöbetler için oral ilaçlar
Seçilmiş hastalarda çocukluk çağındaki etkinliğine rağmen,
spastisite tedavisi için çok az kanıt vardır.
Sedasyon ve hipotoni yan etkileridir.
Ani bırakma hipertermi, nöbet ve spastisitenin kötüleşmesi
ve zihinsel durumun değişmesine neden olabilir.
Baclofen
(Lioresal)
86. Nöbetler için oral ilaçlar
Çocuklarda kullanımı sınırlıdır.
Doğrudan iskelet kası hücresi üzerinde tek bir kas gevşetici
etkisi var.
Dantrolene genellikle ciddi spastisitede etkilidir.
Dontrolenin en yaygın yan etkisi genel kas güçsüzlüğüdür.
Karaciğer fonksiyon bozukluğu, uyku ve halsizlik diğer yan
etkilerdir.
Dantrolene
87. Nöbetler için oral ilaçlar
Omurilik yaralanmalarında ve MS‘de
Tizanidine'nin faydalı olduğuna dair kanıtlar
olmasına rağmen, çocukta yeterli araştırma
yoktur.
Özellikle spazmları azaltmak ve gece konforunu
artırmak için önerilir.
En sık görülen yan etkisi sedasyondur.
Uyku hali, hipotansiyon, karaciğer toksisitesi
diğer yan etkilerdir.
Tizanidine
(Sirdalud, Devalud)
88. Spastisite için oral ilaçlar
Spastik çocukların tedavisinin yararına
dair sınırlı kanıt vardır.
Sık görülen yan etkiler uyku hali, ataksi
ve zihinsel performansın bozulmasıdır.
Diazepam
89. Serebral Palsi için Dopaminerjik
Tedavi
Distonili SP'li çocuklarda kullanılır.
Olumlu yanıtın gerçekleşmesi zaman aldığından, 6
aya kadar levodopa almaya devam etmesi önerilir.
Yan etkileri mide bulantısı, kusma, uyku
bozuklukları, kilo alımı ve hareket şeklinin
kötüleşmesini içerir.
L-DOPA
(levodopa)
90. Diğer ek hastalıklar ve ilaçlar
Gastrointestinal problemler
Reflü
• H2-reseptör antagonisti
• Gastrik asit üretimini inhibe eder
Cimetidine
• Gastrik asit üretimini önleyen ve
peptik ülser ve gastroözofageal reflü
hastalığının tedavisinde yaygın olarak
kullanılan bir histamin H2 reseptör
antagonistidir.
Nizatidine
91. Gastrointestinal problemler
Kabızlık
• Kabızlık tedavisinde kısa süre
kullanılan bir ilaçtır.
Magnesium
hydroxide
• Kolona su çekerek çalışır.
Lactulose
Solution
• Bağırsakta salgılanan su miktarını
artırarak işlev görür.
Osmotic
laxatives
(Miralax)
92. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
Methylphenidate hydrochloride
• Dikkat ve konsantrasyonu artırmak
için kullanılır.
• Merkezi sinir sistemi uyarıcısıdır.
• 6-18 yaş arası çocuk ve ergenlerde
kullanılır.
93. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
Atomoxetine
(Atominex, Attex, Strattera)
• Merkezi sinir sistemini etkileyen
bir semptomatiktir.
• 6-25 yaş arası hastalarda
psikiyatrist veya pediatrik
nörolog tarafından yazılmaktadır.
94. Referanslar
1. http://sinancomu.info/ilaclar.html
2. http://www.drdenizdogan.com/2012/06/kas-gevsetici-
ilaclar.html
3. Baker, S. S., Liptak, G. S., Colletti, R. B., Croffie, J. M., Di
Lorenzo, C., Ector, W., & Nurko, S. (1999). Constipation in
infants and children: evaluation and treatment. Journal of
pediatric gastroenterology and nutrition, 29(5), 612-626.
4. Gremse, D. A. (2004). GERD in the pediatric patient:
management considerations. Medscape General
Medicine, 6(2)
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3353606/
6. http://www.ilacabak.com/ilacgoster.php?Id=7495
96. Serebral Palsi (CP) multidisipliner
bir yaklaşım gerektiren karmaşık
bir motor bozukluktur.
Botulinum nörotoksinleri, SP
tedavisinin önemli bir yönüdür.
Botulinum nörotoksinleri 20 yıl
boyunca CP ile ilişkili hareket
bozukluklarında kullanılır.
Birçok tedavi yöntemine ek
olarak, gerektiğinde botoks
uygulaması yapılmalıdır.
97. BOTOX
Botulinum toksini A, SP'li çocuklarda en sık kullanılanıdır.
Bu toksinin yedi alt grubu tanımlanmıştır. Bunlar
arasında, Botulinum A ve B terapötik amaçlar için
kullanılır.
BOTOX, Clostridium botulinum bakterisinin ürettiği bir
toksinin markasıdır.
98. Nöromüsküler kavşakta
asetilkolin salınımını durduran
Botox, kas kasılmasını
yavaşlatır.
Botoks, kas tonusunu azaltır
ve SP'li çocuklarda kol ve
bacak hareketlerini geliştirir.
99. Botoks bir ortopedist tarafından kas içine uygulanır, kas
gevşemesi 48-72 saat içinde başlar ve etki 3-6 ay sürer.
Yan etkiler çok nadir görülür:
• Enjeksiyon sırasında ağrı,
• Enfeksiyon
• Kanama
• Enjeksiyon bölgesinde soğukluk hissi
• Alerjik reaksiyonlar
• Zayıflık ve yorgunluk
100. • Hasta seçimi çok önemlidir. Israrlı kontraktürü
olmayan spastik çocuklar, enjeksiyondan en fazla
yararlanan hasta grubudur.
• Diskinetik hastaların tedavi yanıtları değişmekle
birlikte, atetoid grubu bu tedaviden fayda
görmemektedir.
• Botoks, en az 18 aylıktan itibaren uygulanabilir.
• Üst yaş sınırı belirtilmemiştir.
101. Botulinum Toksin A uygulamasının
amaçları:
Spastik diplejik ve hemiplejik çocuklarda
yürümeyi geliştirmek
Kalça çıkığı olan çocuklarda addüktör tonusu
azaltmak
Spastik ve distonik hastalarda
ağrı ve spazmı azaltmak
Psoas kasında tonusu azaltmak
Spastisiteyi azaltarak fizyoterapiyi
kolaylaştırmak.
102. Botoks enjeksiyonundan sonra fizik tedavi çok önemlidir.
Botoks enjeksiyonundan sonra fizyoterapi ile:
Agonist ve antagonist kaslar
güçlendirilmeli
Selektif hareket kazanılmalı
Dizilim düzgünlüğü sağlanmalı
Eklem hareket açıklığı arttırılmalı
Postural ve gövde kontrolü arttırılmalı
Uygun yürüyüş paterni sağlanmalı
103. Referanslar
1. Başarır M., & Özek M. M., Spastiste ve Tedavisi. Türk Nöroşirürji
Dergisi, 2013, 23(2): 158-173.
2. Strobl, W., Theologis, T., Brunner, R., Kocer, S., Viehweger, E.,
Pascual-Pascual, I., & Placzek, R., Best clinical practice in
botulinum toxin treatment for children with cerebral
palsy. Toxins, 2015, 7(5): 1629-1648.
3. https://www.hakanbuzoglu.com/botoxun-etkimekanizmasi-nedir
105. Serebral Palsi(SP)’li çocukların fonksiyonlarını artırmak için
kullanılabilecek çeşitli cerrahi prosedürler vardır.
Bu cerrahi işlemlerden biri selektif dorsal rizotomidir.
106. Selektif Dorsal Rizotomide (SDR), ikinci bel
ve ikinci sakral omur bölümleri arasında arka
kökleri oluşturan sinir lifleri ayrılır ve elektrik
akımı ile uyarılır.
Normalde, bu lifler uyarıldığında, kaslarda
aktivasyon olmaz.
Bu lifler serebral palsili çocuklarda
uyarıldığında, kas aktivitesi meydana gelir.
Bu nedenle, bu sinir liflerinin anormal olduğu
kabul edilir ve kesilir. Bu cerrahi prosedür
SDR olarak adlandırılır.
SDR ile arka kökten lifler belli bir mesafede
kesilir.
Motor lifleri bozulmadan kalır.
107. SDR endikasyonları
• 4-8 yaş arası diplejik çocuklar bu işlem için idealdir.
• Atetoz veya distoni üzerinde etkisi yoktur.
Diplejik bir çocuk olmak
Bağımsız hareket etmek
Sabit olmayan kontaktürler
İyi bir denge ve göde kontrolüne sahip olmak
Selektif motor kontrole sahip olmak
108. SDR spastisite üzerinde etkilidir.
SDR'nin ana etkisi bacakların spastisitesi üzerindedir ve üst
ekstremitede çok az kazanım sağlayabilir.
SP'li her çocuk bu ameliyattan faydalanmadığından, seçim
çok dikkatli yapılmalıdır.
109. SDR öncesi ve sonrası fizyoterapi
• Kasların gücü ve esnekliği
arttırılmalıdır.SDR öncesi
• Kas kuvvetlendirme
• Gövde kontrolü sağlamak
• Eklem hareket açıklığının
arttırılması
• Dizilim düzgünlüğünün
sağlanması gereklidir.
SDR sonrası
110. SDR’nin komplikasyonları
◦ Üriner veya fekal inkontinans
◦ Alt ekstremitede belirgin zayıflık
◦ Beyin omurilik sıvısından kaçış (fistül gelişimi)
◦ Enfeksiyon
◦ Duyusal kayıp
◦ Kalça instabilitesi
111. Referanslar
1. Başarır M., & Özek M. M., Spastiste ve Tedavisi. Türk
Nöroşirürji Dergisi, 2013, 23(2): 158-173.
2. Steinbok, P., Selective dorsal rhizotomy for spastic
cerebral palsy: a review. Child's nervous system,
2007, 23(9): 981-990.
3. http://www.tuncaycentel.com/cp14.htm
113. Serebral Palsi’de (SP) kas-iskelet sisteminde görülen
patolojiler:
Kas-tendon kısalıkları / kontraktürleri
Eklem konraktürleri (EHA kısıtlanması)
Eklem instabiliteleri
Torsiyonel kemik deformitesi
Yukarıda özetlenen kas-iskelet sistemi patolojilerini
önlemek veya tedavi etmek için bir dizi ortopedik
ameliyat gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda, SP’li
çocuğun hareketini ve yaşam kalitesini en üst
düzeye çıkarmak amaçlanmaktadır.
114. Ortopedik cerrahi, altta yatan hastalığı tedavi etmez, daha
ziyade işlevlerini ve yeteneklerini artırarak bireyin
bağımsızlığını geliştirir.
Ekstremitelerin düzgünlüğü
Günlük yaşam/ Fonksiyon/Hareketlilik/Yürüme/Daha iyi iletişim
115. SP'li çocuklarda ortopedik ameliyatlar yumuşak doku
(tendon- kas) ve kemik cerrahisi olarak ikiye ayrılır.
Yumuşak doku cerrahileri tendon ve kas cerrahileri olarak
ikiye ayrılır.
Orthopaedic Surgeries
Tendon Muscle Bone
Uzatma Uzatma Osteotomi
Transfer Yüz cerrahileri Artrodez
Tenotomi Rezeksiyonlar
Artroplasti
116. Yumuşak doku cerrahileri
Kas uzatma operasyonlarında, kaslardan etkilenen
eklemlerdeki hareket aralığını artırmak için bazı
tendonları veya tendonun bir kısmını uzatmak
amaçlanmaktadır.
Örneğin, ayak parmağının ucunda yürüyen bir
çocukta, topuk Aşil tendonunun uzatılmasıyla
yere değebilir.
Dizi bükük bir çocuğun gergin hamstring
tendonları gevşetilerek diz hareketi sağlanır.
117. https://www.pexels.com/s
earch/surgery/
Bazen SP'li çocuklarda tendon transferi ile çalışan
kasların görevi başka bir yöne yönlendirilir.
Örneğin, sınırlı ön kol supinasyonunda, pronator kası
yapıştığı pozisyondan çıkarılır, yön değiştirilir ve
supinasyon sağlamak için farklı bir yere tutturulur.
118. Eğer uygunsa, SP'li çocuklar kemik
ameliyatı için de sevk edilebilir
Kalça problemleri SP'li çocuklarda sık görülür.
Artmış spastisite kalça displazisine neden olur
(özellikle dipleji ve tetraplejide)
119. SP'li bir çocuk doğduğunda kalçalar
normaldir ve büyüdükçe özellikle de
spastisite neden olduğu anormal
kuvvetlerin etkisi altındayken bazı
sorunlar gelişir
Bu sadece yürümeyi etkilemez, aynı
zamanda çocuğun tuvaleti ve perineal
güçlük, asimetri, skolyoz ve ağrıya da
neden olur.
Bu nedenle kemik düzeltme cerrahlarının
SP'li çocuklarda önemli bir yeri vardır.
120. Kemik ameliyatı
Osteotomi
◦ Derotasyon
osteotomisi kemiğin
torsiyonunu uygun
açısal poziyona
değiştirme
osateotomileri
olarak adlandırılır
121. Artrodez
Artrodez denilen kemik veya
eklem füzyon cerrahisi,
bileklerde, ayak bileklerinde,
parmaklarda, başparmaklarda
veya omurilikte ağrıyı
gidermek ve işlevini sağlamak
için yapılır.
Artrodezde eklemlerin iki
kemiği kaynaşır ve eklem
tamamen kemiklerden ayrılır.
122. Üst ekstremite cerrahileri
Amaç fonksiyonu geliştirmek ve kozmetik
görünümünü iyileştirmektir.
• Spastik hemiplejik ve tetraplejik hastalar daha sık yapılır.
• Cerrahi seçenekler arasında dinamik transferler, kas-tendon
uzatmaları, eklem stabilizasyonları ve kas dengesi düzeltme
söylenebilir.
123. Alt ekstremite cerrahileri
Alt ekstremitede ana amaç yürüyüşü iyileştirmektir.
• SP'li çocuklarda ekin ayak ve kalçadaki subluksasyon en sık
görülen problemdir
• Alt ekstremite cerrahilerinde, yürüme bozukluğu olan veya çok
az yürüme olasılığı olan çocuklarda bile ağrının neden olabileceği
durumları önlemek önemlidir.
• Kalça ameliyatları, addüktör, hamstring, gastrocnemius uzatma
operasyonları alt ekstremitede en sık yapılan operasyonlardır.
124. Cerrahinin Zamanlaması
Ortopedik cerrahinin ne zaman yapılması
gerektiğine veya en iyi sonuçları ne zaman
alacağımıza kesin bir cevap vermek çok zordur.
Çünkü sıklıkla her hasta için özel bir tedavi planı
gereklidir.
Özellikle kas-tendon uzatma ameliyatı çok erken
olabilir ve tekrarlamaya neden olabilir.
125. Cerrahinin Zamanlaması
Genel olarak, 7 yaşın üzerinde, kemiklerde
düzeltme osteotomileri yapıldığında, başarı
artar ve tekrarlama daha az görülür.
Ayrıca, bu yaşta, çocuğun yürüme şekli daha
belirgin hale gelir. Bu nedenle, cerrahi
zamanlaması açısından kemik ve kas
cerrahisinde 7 yaşı beklemek en iyisidir.
126. Referanslar
1. Yıldız, C., Kılınçoğlu, V., Yurttaş, Y., & Başbozkurt, M. Serebral Paralizide
Ortopedik Tedavi Prensipleri: Genel Bakış. TOTBİD, 2009, 8(1-2):25-29.
2. https://avicenna-klinik.com/tr/hastaliklar-ve terapileri/eklemler/eklem-
sabitleme-artrodez/
3. https://www.hemensaglik.com/makale/artrit-tedavisinde-eklem-fuzyon-
ameliyati-artrodez
4. Bülent Elbasan, Pediatrik Fizyoterapi Rehabilitasyon, İstanbul Tıp
Kitabevleri, 2017
128. • Serebral Palsi’li (SP) çocuklarda spastisitenin olumsuz
etkilerinden biri, kasların kısalmasıdır.
• Kas kısalması gelecekte kontraktürlere neden olur.
• Kontraktür varlığında, eklem hareket açıklığında
limitasyon gözlenir ve günlük yaşamda kısıtlama meydana
gelir.
• SP'li çocuklarda kontraktür ve eklem kısıtlılığının
tedavisinde kullanılabilecek önemli tedavilerden biri seri
alçılamadırr.
129. Seri alçılamada, düzenli
aralıklarla bir dizi alçılama
uygulanır ve çıkarılır.
Her alçı uygulamasıyla
eklemin hareket açıklığı
kademeli olarak arttırılır.
130. Seri alçılama, bir kasın uzun bir pozisyonda kalmasına izin
vererek, kasın ve çevresindeki yumuşak doku yapılarının
uzayabilirliğini arttırır.
Seri alçılamanın etki mekanizması, hedef kastaki
sarkomerlerin uzunluğu ve sayısının arttırılmasıyla elde
edilir.
SP'li çocuklarda seri alçılamanın amacı deformiteleri
düzeltmek, kontraktürleri önlemek ve spastisiteyi
azaltmaktır.
131. Seri alçılama, SP'li çocuklarda tek başına ve botoksla birlikte
uygulanabilir.
Alçılama periyodu hakkında çeşitli görüşler olsa da, alçılama 5-
7 gün yapılmalı ve alçı 1 gün çıkarılmalıdır. Bu 3-4 hafta
boyunca yapılmalıdır.
132. Böylece istenen etki elde edilir
Seri alçılama ile ilgili en önemli
nokta budur.
Uygulanacak kas, alçılama sırasında
maksimum uzunlukta olmalıdır.
133. Seri alçılama ortopedi doktoru tarafından
yapılmalıdır.
Alçılanma, maksimum hareket açıklığı
tamamlandıktan sonra yapılmalıdır.
Her haftanın sonunda fizyoterapi ile
germe ve mobilizasyon yapılmalıdır.
Alçılama sonrası hareket aralığını
korumak için bir ortez kullanılmalıdır.
134. SP'li çocuklarda seri alçılama seçerken, aşağıdaki
durumlar bulunmamalıdır:
Deri
üzerinde
küçük yara
Ödem Duyu kaybı
Bilişsel
bozukluk
136. Referanslar
1. Stoeckmann, T. (2001). Casting for the person with
spasticity. Topics in stroke rehabilitation, 8(1), 27-35.
2. Booth, M. Y., Yates, C. C., Edgar, T. S., & Bandy, W. D.
(2003). Serial casting vs combined intervention with
botulinum toxin A and serial casting in the treatment of
spastic equinus in children. Pediatric Physical
Therapy, 15(4), 216-220.
3. http://www.lisebiyoloji.com/destek-hareket.html
138. Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler, birçok hastalık grubunda
kullanılan ve ayrıca pediatrik hastalıklarda ebeveynler ve
sağlık uzmanları tarafından tercih edilen yöntemlerdir.
Hastalığın veya bozukluğun şiddeti arttıkça, ailelerin bu
yöntemleri kullanmaya daha istekli oldukları görülmektedir.
139. Tamamen kapalı basınçlı
odalarda % 100 oksijen solumak
suretiyle uygulanan tıbbi tedavi
yöntemidir.
Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT)
140. o Tek kişilik ve çok kişilik olmak üzere iki tip oda vardır.
o Hiperbarik odada yapılacak tedavi tipi hastaların mevcut
durumuna göre belirlenir.
141. o Ortalama tedavi süresi 60-90 dakikadır.
o Uygulama sayısı 3-5 seans ile 50-60 seans
arasında değişebilmektedir.
142. Etkilenen sinirlerin bulunduğu alanda
oksijen miktarını arttırır ve böylece:
Hücre ölümünün engellenmesine,
Çalışan sinirlerin korunmasına,
Oksijenin dokulara daha kolay ulaşmasına,
Mikroplara karşı dayanıklılığın arttırılmasını sağlar.
143. o Oksijen’nin bir makine (ozon jeneratörü)
kullanılarak Ozon haline dönüştürülüp, bu
ozonun tedavi amaçlı kullanılmasıdır.
Ozon Terapisi
144. o Serebral Palsi gibi nörolojik problemlerin tedavisinde
etkili bir yöntemdir.
Ozon eklenen
kan
Vücuttan alınan
kan
Beynin oksijenlenmesini
arttırır
Dolaşım sistemini düzenler
Gevşemeyi sağlar
Ağrının azalmasına yardım
eder
Mikroplara direnci arttırır
145. Çeşitli uygulama yöntemleri bulunmaktadır:
İnhalasyon (Solunum)
Eklem İçi Ozon Terapi (Eklem İçine iğne ile)
Minör Ozon Terapi
Hastadan 3-5 ml kan alınır Bu kana ozon ilave edilir
Ozon eklenen kan hastanın aynı
damarından geri verilir
Majör Ozon Terapi
Hastanın damarına girilerek 50-100
ml kan alınır
Bu kana ozon ilave edilir
Ozon eklenen kan hastanın aynı
damarından geri verilir
146. Ozon terapinin uygulama sıklığı ve süresi hastalığın
seviyesine ve türüne göre belirlenmektedir.
Yaklaşık 10 seans uygulanırken, her seans 3-30 dakika
arasında değişmektedir.
147. Akupunktur
Vücutta 365’den fazla akupunktur noktası
bulunmaktadır.
Akupunktur iğneleri bu noktalara uygulanır.
Akupunktur aynı zamanda elektro akupunktur, lazer
akupunktur, akupresür ve kupayı da içermektedir.
Gidiniz: Module 6 Ünite 6
148. Akupunktur yetişkinlerde kullanıldığı kadar çocuklarda da
kullanılır.
Akupunktur; Serebral Palsi’li çocuklarda, fonksiyonun
gelişmesinde, fonksiyon içindeki yürüme, koşma, zıplama
gibi aktivitelerin, GMFS skorunun, uyku kalitesinin
artmasında faydalıdır.
149. Akupunkturun Dezavantajları
Akupunktur çocuklarda yaygın olarak kullanılmasına rağmen,
çocukların iğne ve ağrı korkusu, akupunktur uygulamalarını
zorlaştırmaktadır.
Steril olmayan akupunktur iğneleri enfeksiyona neden olabilir.
Kanama ve iğne ağrısı, akupunkturun yan etkileridir.
Pnömotoraks, akupunktur sonrası görülebilecek en ciddi
komplikasyonlardan biridir.
150. Refleksoloji
Refleksoloji, vücudun ve organların herhangi bir yerinde spesifik
etkiler yaratmak için ayak, el ve kulaklardaki refleks bölgelerine
basınç uygulama tekniğidir.
Bu refleks bölgeleri bir sensör görevi görür ve vücudun farklı
kısımlarını temsil eder.
151. Refleksolojinin Faydaları
Ağrıyı azaltır
Kan dolaşımını arttırır
Fiziksel, duygusal ve
ruhsal iyileşme sağlar
Hormonal dengeyi
sağlar
Vücudun genel olarak
gevşemesine katkı sağlar
Genel sağlık
durumunu geliştirir
152. How is Reflexology Applied?Hastanın rahat bir pozisyonda
oturması veya yatması istenir.
Isınma için ayak-ayak bileğine germe
ve sıvazlama hareketleriyle
başlamak hastanın rahatlamasına
yardımcı olabilir.
İlgili bölgenin masajında başparmak
hareketi, parmak hareketi, ovma,
sıkma ve sıvazlama hareketleri gibi
teknikler kullanılır.
153. Tedavi seansları 10 dakika ile 45 dakika arasında
değişmektedir.
Seans sayısı; sağlık durumu, fiziksel özellikleri ve
tedavi edilen kişinin yaşı ile belirlenir.
154. Ayak refleksolojisine ek olarak, son yıllarda kulak ve
yüz refleksoloji uygulamaları da gündemdedir.
156. Serebral Palsi (SP) gibi gelişimsel
problemleri olan çocuklarda ağrı
yaygın bir sorundur.
Serebral Palsi’de Ağrı
Mekanizması
Motivasyon kaybı, depresyon, anksiyete
oluşumu: üretkenliğin ve yaşam kalitesinin
düşmesine neden olabilir.
SP'li çocuklarda devam eden ağrı, yaşamın
her alanında zararlı ve yıkıcı etkilere
sahiptir.
157.
158. Kas-iskelet sistemine bağlı nedenler:
Duruş bozukluklarından kaynaklanan yapısal
değişiklikler
Ayak ve ayak bileğinde zaman içerisinde oluşan
bozulmalar
Kalça çıkığı gibi ortopedik problemler
Kas kısalıkları
Omurga eğrilikleri
159. Sinir-kas sistemine bağlı
nedenler:
Sinir sıkışmaları
Etkilenmeyen kısımların fazla kullanımı
SP’li çocukların kaslarının istemsiz
kasılmaları; dolaşım, solunum ve sindirim
sistemlerini etkileyerek ağrıya sebep olabilir.
160. Sindirim sistemi ve beslenmeyle
ilişkili faktörler:
Yutma güçlükleri
Reflü, gastrit ve ülser gibi mide
problemleri
Kabızlık ve tüp ile beslenme
Obezite eklemlerde hasar yaratarak
ağrıya sebep olabilir.
161. Cerrahi Nedenler:
Kas gevşetme, tendon uzatma
Kas gevşetici ilaç salgılayan aletlerin
yerleştirilmesi
Kemik cerrahileri
Omurga eğriliklerine yönelik cerrahiler
Kas gevşetici ilaç enjeksiyonu
da ağrıya neden olabilmektedir.
165. o SP’li çocukların her birinin etkilenen yeri ve şiddeti farklı
olduğundan dolayı ağrılarının önlenmesinde farklı yollar
izlenmektedir.
o Ağrının önlenmesi için doktorlar ve fizyoterapistlerin
gözetiminde oluşturulacak programda;
İlaç Tedavisi,
Cerrahi ve
Fizyoterapi
yer almaktadır.
SP’de Ağrının Önlenmesi
166. oDoktorların sıklıkla kullanımını tercih ettikleri ilaçlar:
Ağrıda İlaç ve Diğer Medikal Tedavi Yöntemleri
Kas sertliğinin ve istemsiz hareketlerin
azalması için
Bağırsak aktivitesini arttırmak
Depresyonu azalmak
Nöbetlerin şiddetini ve sıklığını azaltmak
167. Cerrahi ise tedavi yöntemleri içinde en son tercih
edilecek yöntemdir. Sıklıkla kullanılanlar:
Ortopedik Cerrahi: Kas ve kası kemiğe bağlayan yapıların
uzatılması, kemik yapıdaki bozulmalar gibi cerrahileri içerir.
Omurga Cerrahisi: Omurganın düzeltilmesi ve buna bağlı
gelişen problemlerin ortadan kaldırılması amaçlanır.
Selektif Dorsal Rizotomi: Aşırı aktifleşen sinirlerin
kesilmesi veya yerinin değiştirilmesini içerir.
169. Fizyoterapi müdahalelerinin amaçları:
Ağrıyı azaltmak
Kas kuvvetini arttırmak
Denge reaksiyonlarını arttırmak
Eklem hareket açıklığını arttırmak
Günlük yaşam aktiviteleri
Genel yaşam kalitesini arttırma
Pozisyon/dizilimi geliştirmek
170. Manuel Yöntemler Elektro Fiziksel
Ajanlar
Egzersizler
Masaj TENS PNF
Mobilizasyon
teknikleri
US Kuvvetlendirme
Cold pack Germe
Hot pack Yoga
Biofeedback
Gidiniz: Module 4 Ünite 1, 2
Module 6 Ünite 1
171. Referanslar
1. Characteristic of pain in children and youth with cerebral
palsy. Official Journal of The American Academy of
Paediatrics. July,2013.
2. www.bobathterapistleri.org/serebral-palsi-ve-agri2,60,1.
3. https://www.cerebralpalsyguidance.com/cerebral-
palsy/associated-disorders/pain/
4. https://www.aacpdm.org/UserFiles/file/fact-sheet-pain-
011516.pdf
5. https://www.medscape.com/viewarticle/491005_3
6. www.cerebralpalsy.org/information/pain-management
173. Transkraniyal Manyetik
Stimulasyon (TMS)
tedavisi beyindeki belirli alanları
hedefleyerek o bölgedeki aktiviteyi
yeniden düzenleyip, etkinleştirmek
ve iyileştirmek için kullanılmaktadır.
Beynin bir kısmı manyetik alana
maruz kalır, bu sayede uyarılır ya da
bastırılır.
Transkraniyal Manyetik Stimulasyon (TMS) tedavisi
174. Elektromanyetik bir bobin alnın yakınındaki
saçlı derisine yerleştirilir.
Bu beyinde çok kısa ve ağrısız magnetik alan
oluşturur.
Anlık, şiddetli bir uyarı vererek kasın
çalışmasını sağlayıp motor gelişimi hızlandırır.
Genellikle tek taraf tutulumlu SP’li hastalarda
kullanılır.
175. TMS bu hastalarda genellikle sağlam olan vücut
yarısına denk gelen karşı beyin yarımküresine
uygulanmaktadır.
Her seansta yaklaşık 1200 uyarı verilmekte ve
tedavi 20 dakika sürmektedir.
Tedavi sırasında hasta herhangi bir acı
hissetmez.
176. • İnme hastalarında son yıllarda kullanılan yeni ve umut
verici bir tedavi yöntemidir. Aynı zamanda Serebral Palsi’li
hastalar için de umut vericidir.
177. Eğer kolda kas
gerginliği
varsa, hastanın
ellerindeki kas
tonusu azalır.
TMS ile sağlam beyin
baskılanır ve
hastanın kullanmayı
unuttuğu elin işlevi
artar.
178. Tedavinin küçük yan etkileri bulunmaktadır:
TMS’nin Yan Etkileri
Baş ağrısı
Ciltte hassasiyet
Yüz kaslarında karıncalanma veya spazm
Hafif uyuşukluk
Tedavi sırasında ses bozukluğu
179. Referanslar
1. www.tmstedavi.net/makale.asp?id=32&durum=0
2. Gupta M, Rajak B.L. Transcranial Magnetic Stimulation
Therapy in Spastic Cerebral Palsy Children Improves
Motor Activity. November,2016.
3. http://manyetikstimulasyon.com/serebral-palsili-
hastalarda-tms-tedavisi.html
4. https://npistanbul.com/manyetik-uyarim-tedavisi-ttmu
5. https://www.mayoclinic.org/tests-
procedures/transcranial-magnetic-stimulation/about/pac-
20384625
6. https://www.hopkinsmedicine.org/psychiatry/specialty_ar
eas/brain_stimulation/tms/index.html
180. CP-Care project partners
Gazi University (Turkey)
PhoenixKM BVBA (Belgium)
Bilge Special Education And Rehabilitation
Clinic (Turkey)
Spastic Children Foundation Of Turkey
(Turkey)
Serçev- Association For Children With
Cerebral Palsy (Turkey)
Asociacion Espanola De Fisioterapeutas
(Spain)
National Association Of Professionals Working
With People With Disabilities (Bulgaria)
181. CP-CARE curriculum, learning material,
handbook by www.cpcare.eu is licensed
under a Creative Commons Attribution-Non
Commercial 3.0 Unported License.
Based on a work at www.cpcare.eu
Permissions beyond the scope of this
license may be available at www. cpcare.eu
This project (CP-CARE - 2016-1-TR01-
KA202-035094) has been funded with
support from the European Commission.
This communication reflects the views only
of the author, and the Commission cannot
be held responsible for any use which may
be made of the information contained
therein.