Ang paltak ay isang uri ng pagtutuli sa mga lalaki. Ito ay isang tradisyonal na pamamaraan ng pagtuli. Bukod sa bahagi ng kulturang Pinoy ang pagpapatuli ng mga lalaki, may kaakibat din itong usaping pangkalusugan, mas magiging malinis ang maselang parting iyon sa katawan ng lalaking natuli na.

1. Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon XII
Lungsod ng Koronadal
Koronadal National Comprehensive High School
Senior High School Department
MAHAPDI NGA BAYABAS: Isang Penomenang
Pagsusuri sa Paltak na pamamaraan ng Pagtuli sa
Baryo Singko ng Koronadal
__________________________________________________
Isang Kritikal na Papel na Iniharap kay:
G. Richard P. Moral, Jr.
________________________________________
Iniharap nina:
Galido, Crystal Jade R.
Javillo, Reylan S.
Porras, Lawrence A.
Koronadal National Comprehensive High School
Rizal St., Zone IV, City of Koronadal, South Cotabato, Philippines
October 2019

2. I. Pagtuklas sa dating pamamaraan ng pagtuli
Ang pagtuli ay isang parang tanda ng pagkalalaki o tanda ng
pagbibinata at ang paltak ay kabilang dito. Ito rin ay nakabase sa iba’t-ibang
kultura at relihiyon, halimbawa ng pagtutuli na may kaugnayan sa relihiyon ay
ang pagtutuli ng mga kapatid nating Muslim. Para sa kanila, ang pagtutuli ay
para sa kanilang kalusugan at may limitasyon ito dahil hindi ka makakapagtuli
kung hindi ka aabot ng 8-15 taong gulang dahil kung may sobra at may
kulang, ito ay maaaring magkaroon ng komplikasyon sa kalusugan.
Ganito namin ihambing ang paltak na pamamaraan ng pagtuli,
mahapdi nga bayabas dahil ang paraang paltak na pagtuli ay sobrang
mahapdi at masakit sapagkat ito ay ginagamitan ng matalim na kutsilyo na
walang pampamanhid at tanging nginuyang dahon ng bayabas lamang ang
pantapat sa masakit na nararamdaman ng taong tinutuli.
Ang layunin ng aming kritikal na papel ay upang suriin at malaman ang
mga nakatago sa likod ng paltak na pamamaraan ng pagtuli. Kung ano ang
mga proseso sa paltak na pagtutuli, kagamitan nito, kung saan ginaganap at
kung anu-ano ang mga gagawin bago at pagkatapos ng pagtutuli. Ang
makakalap na datos ay magiging pundasyon ng kaalaman ng mga susunod
pang mga mananaliksik ukol sa topikong ito at para matanto at maintindihan
ang paltak na pamamaraan ng pagtuli.
II. Pagsilip sa isang penomenang kahulugan ng Paltak
Ang pagtutuli sa tradisyunal na pamamaraan (tuli sa pukpok o paltak) ay
isang kulturang Pilipino. Kulturang nagpasalin-salin mula noong sinaunang
panahon hanggang sa kasalukuyan. Ayon sap ag-aaral na binigyang
pakahulugan ni Manong Romeo Glorioso, 63 taong gulang isang sikat na

3. manunuli sa bayan ng Pagbilao, ang pagtutuli ay paghahanda sa mga batang
lalaki tungo sa pagiging isang tunay na lalaki. Sa pagtutuli,dito hinihiwa ang
lambi (foreskin) ng ari ng isang lalaki upang lumabas ang ulo nito.Dinagdag
din niya na ang tuli sa paltak ay isang tradisyunal na pamamaraan ng
pagtutuli sa isang binatilyong lalaki (Zafra,2009).Sinabi ni Zafra na ang
pagtutuli ay isang Tradisyunal na pamamaraan na hindi lamang dito sa
Pilipinas kundi sa iba’t ibang bansa din.
Sa sinaunang Egypt ang pagsasagawa ng pagtutuli ay isang karagdagan
sa kalinisan na ibinibigay ng operasyon, idinagdag ang pag-ahit ng buong
katawan bilang isang paraan ng karagdagang paglilinis. Ang pagtutuli ay
lubusang isinasagawa sa bawat lalaking miyembro ng pamilya.Tulad ng
maraming mga pamilyang Kristiyano kung saan ang mga lalaki ay regular na
tinutuli sa lalong madaling panahon pagkatapos ng kapanganakan, na
ginagawa ito bilang isang panukalang pangkalusugan(Remondino,2007). Ang
pagtutuli ng lalaki ay unang pinatunayan sa sinaunang Egyp. Ayon kay
Herodotus, hindi lamang ang mga taga-Egypt kundi ang mga Syrian at iba
pang mga Asyano ang nagsagawa nito.
Kabilang sa mga Hebreo,ang pagtutuli ay isang sinaunang ritwal. Sa isang
maagang petsa ang tradisyon na binuo na ang pagtutuli ay iniutos ng Diyos
kay Abraham na gumanap sa bawat lalaki ng kanyang kamag-anak sa ika-8
araw pagkatapos ng kapanganakan, bilang tanda ng isang walang hanggang
tipan sa pagitan ng Diyos at ang binhi ni Abraham (Genesis17:9-14). Ayon
kay Gatmaitan (2018) “Ang pagpapatuli ay may relihiyosong rason kung bakit
patuloy itong pinapraktis sa Pilipinas. Noong araw, ang pagiging “tuli” ay
palatandaan ng isang tao ay sa Diyos. Isa itong tipan na ang tao ay kakampin
ng Diyos. Kaya nga ang lahat ng Hudyo ay tuli at dahil ang ating bansa ang
sinasabing “The Only Christian Nation” sa Timog- Silangang Asya, Ang
tradisyon ng pagpapatuli ay patuloy na pinapraktis dito. Matindi talaga ang
ating “Christian Tradition” kung kaya ang praktis ng pagpapatuli ay buhay

4. parin hanggang ngayon. Sinasabi dito na ang pagtutuli ay palatandaan ng
iyong koneksiyon sa mahal na panginoon.
Karamihan ng mga Katoliko ngayon ay mga Pilipino at isa sa mga
pamantayan ng Katolikong naipadala sa atin ng mga Kastila ay kailangang
tuli yung mga lalaki. Noon hindi naman uso yung mga doctor na wala pa
talaga yung mga Weasternmedicine,Spanish Colonial period kung kaya iba’t
ibang pamamaraan ang pagtuli yun ang ginagawa ng mga Pilipino.
Ang paltak para sa kanilang pakahulugan ay literal na kahulugan ay tuli.
Ay ang pagtuli ng ari ng tao upang ito ay malinis. (Salario,59). Ang paltak ay
isang uri ng pagtutuli sa mga lalaki. Ito ay isang tradisyonal na pamamaraan
ng pagtuli. Bukod sa bahagi ng kulturang Pinoy ang pagpapatuli ng mga
lalaki, may kaakibat din itong usaping pangkalusugan, mas magiging malinis
ang maselang parting iyon sa katawan ng lalaking natuli na. Ang
pamamaraan na ito ay ginamit na nang ating mga ninuno at hanggang
ngayon ito ay tinatangkilik pa rin natin ngunit unti-unti na itong namamatay.
Ito rin ay ibang-iba sa pagtuli ngayon, dahil ang paltak na pagtuli ay walang
masyadong kagamitan, gamot at ginaganap lamang ito sa ilog o sa
dumadaloy na tubig. Maraming nagsasabi na ang paltak na pagtuli ay
mapanganib sa kalusugan pero wala tayong magagawa dahil ang mga
kultura ng mga iba’t-ibang lahi ay hanggang ngayon isinasagawa pa rin nila
ito, ang paltak na pagtuli.
III. Pagsusuri sa pamamaraan ng paltak sa Baryo Singko ng
Koronadal
Ang pagtutuli sa Baryo Singko ng Koronadal ay nakabatay sa sinaunang
pamamaraan ng pagtutuli na kung saan ay tinatawag na paltak. Ang
pamamaraang ito ay nagiging sanhi upang maiwasan ang impeksiyon at
pagkakasakit ng mga kabataan. Ito ang kanilang ginagamit dahil ito ang
nakasanayan at dahil wala pang mga klinika noon na maaari nilang puntahan

5. (Edrada, 52). Natutunan nilang mag paltak sa kadahilanang sila ay nagpatuli
sa pamamaraang paltak. Sa kanilang lugar nila natutunang magtuli dahil ang
nagtuli sa kanila ay kabario man din. Sinabi niya rin, na kung gusto mong
matutunan ang paltak na pamamaraan ng pagtuli ay sundin lamang ang
proseso. Ito ang ginagamit nilang pamamaraan ng pagtuli dahil dati ay wala
pang masyadung mga doktor at malayu sa Ospital.Pumupunta ang mga
binatang lalaki sa kanila upang magpatuli.Malayu sila sa syudad at kung doon
pa magpapatuli ay magbabayad pa kaya doon nalang sa kanila magpapatuli
at libre pa.Ito ay karaniwang ginagawa sa mga pangpang ng sapa o batis
para paliguin at malamig ang kanilang katawan. ang edad ng mga dapat na
tinutuli ay sa mga pito pataas o kaya basta napalus na ang balat nito.
Ginagawa ito sa mga 20 minuto o kaya naka latag na ang mga kagamitan
ukol dito.
Ang dapat na ginagawang mga bagong tuli ay dapat huwag mag trabaho
dahil ito ay mamamaga at mangangamatis at dapat ring tuwing hapon at
umaga ay hugasan ng nilagang dahon ng bayabas.bawal mag buhat ng mga
mabibigat na bagay dahil ito ay magdurugo(Salario,59). Ang paltak na
pamamaraan ng pagtuli ay ligtas dahil ito naman ay hinuhugasan ng dahon
ng bayabas.ito ay ligtas dahil wala raw na naiulat na namatay ukol rito. Pero
mas ligtas ang pagpapatuli sa doktor dahil ito ay kompleto sa mga kagamitan
na kailanga sa pagtutuli at mga gamot na pang linis dito.
Ang proseso sa tradisyunal na pagtutuli ayon kay Gardoce(48) ay ang
mga sumusunod. Ang unang ginagawa sa mga lalaking tutuliin ay ang
pagbabad ng kanilang ari sa yelo o pagliligo upang ito ay mangimi. Ito ay
ginagawa upang maibsan ang sakit na maaring idulot ng pukpo. Pangalawa
ay ang pagnguya ng mga tutuliin sa dahon ng bayabas. Pangatlo ay ang
paglalagay ng ulo o dulo ng ari ng lalaki sa lukaw. Pang-apat kunin ang
labaha at pukpukin ang lambi ng ari ng lalaki upang mahati ang lambi nito at
lumabas ang ulo. Nakasalalay ang bilang ng pukpok, depende sa lambot at
kunat ng lambi ng ari ng batang lalaki. Panglima ay ang paglagay ng

6. mertayulet upang malinisan ang sugat. Pang anim ay ang paglalagay ng
pupot upang maampat ang pagdurugo.
Ang proseso ng paglalanggas sa bagong tuli ayon kay Edrada (52) ay ang
mga sumusunod. Una ay ang pag-iinit ng tubig. Pangalawa ay ang
paglalagay ng mga sariwang dahon ng bayabas sa kumukulong tubig at
hayaang lumabas ang katas nito. Pangatlo ay ang pagpapalamig sa mga
dahon g bayabas bago langgasan ang ari ng bagong tuli.Pang-apat ay ang
paglalagay ng bagay na kinuskos sa bao ng niyog bilang pampatuyo ng
sugat. Panghuli ay ang paglalagay ng bago at malinis na pamputpot.
Matapos maisalaysay ng mga manunuling kalahok ang salitang nagging
bahagi ng kanilang pamumuhay, humingi kami Mga kagamitan sa paltak na
pamamaraan ng pagtuli
• Lukaw- Ito ay matulis na bagay na karaniwang gawa sa kahoy ng
bayabas. Dito isinusuot ang dulo ng ari ng lalaking tutulian.
• Putpot- Isang maliit na telang puti na may karaniwang sukat, may
butas sa gitna kung saan dito isinusuot ang ari ng lalaki matapos
tulian. Nagsisilbing pang-ampat ng dugo.
• Dahon ng Bayabas- Kadalasang nginunguya ng mga batang
lalaking tutulian. Matapos nguyain ito ay iluluwa sa mismo nilang ari
upang magsilbing gamot.
• Labaha/Kutsilyu- isang uri ng kutsilyo kung saan ipinanghihiwa o
pinupukpok sa ari ng lalaki.
• Pampukpok- bagay na gawa sa kahoy. Nagsisilbing pamukpok sa
labaha.

7. • Tubig- Ito ang ginagamit na panghugas sa mga kagamitan at sa
balat na tinuli ng tao.
IV. Paghahambing ng paltak sa makabagong pamamaraan ng pagtuli
Ang pagkakaiba nito sa makabagong pamamaraan ay ang sa
makabagong pamamaraan ng pag tuli ay doktor na ang gumagawa at sa
probinsya ay yung mga taong may kaalaman sa paltak na pamamaraan ng
pagtuli na natutunan din nila sa pumaltak sa kanila.dinagdag pa rito na hindi
na pwede gamitin ang paltak na pamamaraan ng pagtuli sa kasalukuyan
sapagkat may mga ekspertong doktor na , na dapat sa kanila
magpapatuli.herbal medicine ang ginagamit noon at ngayon ay synthetic
(Gardoce,49).
Ang pagtutuli sa makabago at makalumang pamamaraan ay parehong
may benepisyu sa kalusugan, gaya ng nababawasan ang panganib ng mga
impeksyon sapag-ihi ,binabawasan ang peligro ng mga sakit na nakukuha sa
skswal, kabilang ang paghahatid ng babae sa lalaki ng HIV. Binabawasan
ang panganib ng cervical cancer at ilang mga kasosyo sa
kababaihan.ginagawang mas madali ang pagpapanatili ng mahusay na
kalinisan ng genital (Gill 2018).
Ang pagtuli na gamit ang paltak ay maraming pagkakaiba ngunit meron
lamang itong isang layunin ang pagtanggal ng parte ng balat sa maselang
bahagi ng katawan ng lalaki. Ang paltak na pag tuli ay delikado kaysa sa
modernong pagtuli ngayon dahil ang kagamitan ng paltak ay walang
siniusunod na tamang kalinisan basta mahugasan lang okay na pero kung sa
modernong pagtuli lahat talaga gagawin mo para lang malinis ang mga
kagamitan. Ang kagamitan lamang ng paltak ay matalim na kutsilyo,
kawayang pang tampal at sa ilog lamang ito ginanaganap sapagkat ang

8. modernong pagtuli ay maraming kagamitan katulad nang ineksiyon, gunting,
pampamanhid at marami pang iba.
V. Paghabi ng mga naaning kaalaman sa paltak na pamamaraan ng
pagtuli
Ang pagtutuli ng paltak ay matagal nang ginagawa ng mg Pilipino
bilang seremonya sa mga nagbibinata para maging isang ganap na lalaki.
Mula sa mga nakaplap na datos sa aming pinag-aralan sa isang
penomenologikal na pag-aaral sa pagtuli na gamit ang paltak ay
isinasagawa pa ngayon sa iilang bayan dito sa ating mundo.
Ngunit may iba’t-ibang paraan ito katulad ng paltak na pagtutuli dito sa
ating bayan sa Pilipinas partikular sa Koronadal, South Cotabato at ang
paltak na pagtuli na iyon ay malapit ng mabura sa kasaysayan sa kultura
ng mga taga Koronadal, South Cotabato. Hindi na masyadong ginagawa
ang paltak na pamamaraan ng pagtuli sa bayan ng Bario Singko
Koronadal. Sa paglipas ng panahon kakaunti nalang ang nagtutuli sa
paraan ng paltak. May dahilan kung bakit kakaunti nalamang ang nagtutuli
gamit ang paltak ito ay dahil meron ng mga klinik mga ospital na nag-
sasagaga wa ng pagtutuli. Hindi na masyadong malakas o marami ang
nagsasagawa ng paltak.
Ang paltak na pagtuli ay kabilang sa kultura ng Koronadal, South
Cotabato na malapit ng mamatay sapagkat kaunti na lang ang
tumatangkilik sa paltak na pagtuli.Nakakalungkot mang sabihin na ang
ating kultura ay unti-unting nawawala. Dapat nating bigyang halaga at
tangkilikin pa.Kahit ito’y nawawala na wag nating kalaimutan na may
ganito tayung pamamaraan ng pagtuli. Tayu ay manaliksik at alamin ang
mga bagay na nakatago sa ating pinagmulan na isa sa parte ng ating
pagkatao dahil ngayong henerasyon ay modernisado na at hindi na uso o

9. kinikilala ang ang Kultura at sa makabagong pamamaraan ng pagtuli ay
hindi na kailangang mag punta sa ilog upang ikaw ay magpatuli bagkus
hihiga ka na lamang at mag hintay hanggang matapos ang operasyon.

10. Mga Tala
Gatmaitan, L. (2018). Huling hirit sa pagpapatuli. Philstar Global Corporation:
Taguig City.
Zafra, R. (2009). Alinaya. World Trade Center: Pasay City.
Encyclopedia (2011). The Encyclopedia Americana International Edition.
Americana Corporation International Headquarters:575 Lexington Avenue,
New York, New York 10022.
World Health Organization (2009). Male Circumcision under Local Anaesthesia.
Avenue Appia 20, CH-1211 Geneva 27: Switzerland.
Remondo, P. (2007). History of Circumcision from the Earliest Times to the
Present. The Medical Bulletin Printing House:1231 Filbert Street.
Genesis17:9-14 (2009). The Bible. Imprint of Grove Atlantic Ltd Ormond House:
London.
Gill, K. (2018). Circumcision. Retrieve from:
https://www.healthline.com/health/circumcision

11. Documentary