โครงงานการทดลองอิทธิพลของฮอร์โมนพืชต่อพืชในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาของนักเรียนม.6ห้อง143ปีการศึกษา2560 ครูผู้สอน นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตำแหน่งครู คศ.1 เอกวิชาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ประวัติการศึกษา : พ.ศ. 2549 วิทยาศาสตรบัณฑิต (เกรียตินิยมอันดับ 2) สาขาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. 2551 ศึกษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ เอกเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2552 ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต พ.ศ. 2555 สาธารณสุขศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ เอกสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2558 ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการประเมินและการวิจัยทางการศึกษา เอกวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

1. 1
โครงงานรายวิชาชีววิทยา
เรื่อง การศึกษาผลของฮอร์โมนจิบเบอเรลลินที่มีผลต่อความสูงของลาต้นผักหวาน
นาเสนอ
นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์
ครู คศ.1 สาขาวิชาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
สมาชิกกลุ่มนาเสนอ
นายกชณัฐ ระวังสุข เลขที่ 22
นายกิตติกานต์ โลว์ เลขที่ 24
นายภูคิน รัตนเมธาชาติ เลขที่ 31
นายอมรเศรษฐ์ สอนนิยม เลขที่ 39
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่6 ห้อง143
แผนการเรียนวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์
โครงงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยา5(ว 30245)
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560

2. 2
คำนำ
ในปัจจุบันนั้นแม้มีการนาเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์เข้ามาพัฒนาคุณภาพชีวิตเป็นจานวน
มากแล้วนั้น แต่ก็ยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่เราไม่อาจสามารถลืมไปได้เลยนั้นก็คือพืชผักสวนครัว ซึ่งพืชผัก
เหล่านี้บางต้นล้วนเป็นสมุนไพรชั้นดีในการที่เราจะนามาใช้ประโยชน์ในหลายๆด้าน ซึ่งผักหวานก็เป็น
หนึ่งในตัวอย่างนี้แต่ในปัจจุบันผลผลิตอาจจะไม่ได้ตามต้องการ คณะผู้จัดทาจึงหาวิธีในการเร่ง
ให้ผักหวานสูงขึ้นเพื่อให้ได้ผลผลิตตามต้องการ จนได้พบทางเลือกหนึ่งนั้นคือการใช้ฮอร์โมน ผู้จัดทา
จึงจัดทาโครงงานนี้ขึ้นมาเพื่อศึกษาผลของฮอร์โมนจิบเบอเรลลินว่าจะสามารถมีผลทาให้ลาต้น
ผักหวานสูงขึ้นได้หรือไม่ โดยหวังว่าโครงงานนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ต้องการนาไปศึกษาค้นคว้าให้เกิด
ประโยชน์ในภายภาคหน้า และประยุกต์เข้าใช้ได้กับพืชชนิดอื่น หากผิดพลาดประการใด คณะผู้จัดทา
ต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย
คณะผู้จัดทา

3. 3
สำรบัญ
เรื่อง หน้า
ที่มาและความสาคัญ 4
ข้อมูลของพืชและรายละเอียดฮอร์โมนที่ใช้ในการทดลอง 5
สมมติฐานในการทดลอง 7
จุดประสงค์ในการทดลอง 7
ตัวแปรในการทดลอง 7
รายละเอียดอุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลอง 8
ระยะเวลาในการทดลอง 9
วิธีการเก็บข้อมูลผลการทดลอง 10
ขั้นตอนการทดลอง 11
ผลการทดลอง 14
สรุปผลการทดลอง 16
บรรณานุกรม 17
ภาคผนวก 18

4. 4
ปัญหำ ที่มำและควำมสำคัญ
แม้ในปัจจุบันประเทศไทยจะมีความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาการและการแพทย์มากแล้ว แต่
ภูมิปัญญาชาวบ้านในการใช้พืชสมุนไพรก็ยังเป็นสิ่งที่คู่กับชาวบ้านและยังใช้ประโยชน์ได้หลายด้าน ต้น
ผักหวานบ้านก็เป็นหนึ่งในพืชที่มีการใช้อย่างแพร่หลายและยังมีสรรพคุณมากมายเช่นใช้เป็นยาแก้โรค
ต่างๆ รวมถึงการใช้เป็นผักประกอบอาหาร แต่การปลูกต้นไม้หนึ่งต้นในปัจจุบันโดยเฉพาะต้นไม้ที่
ได้รับความนิยมในการบริโภคอย่างมากอย่างต้นผักหวานบ้านจึงจาเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเร่งการ
เจริญเติบโตของต้นไม้เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาด
คณะผู้จัดทาจึงได้ทาการทดลองในการศึกษาเพื่อหาวิธีการเพิ่มความสูงของต้นผักหวานบ้าน
โดยใช้ฮอร์โมนในการเร่งความสูง ในปริมาณที่ต่างกันเพื่อหาปริมาณที่เหมาะสมที่สุด ในที่นี้ทางคณะ
ผู้จัดทาได้เลือกฮอร์โมนจิบเบอเรลลินมาใช้ในการทดลอง โดยตั้งปัญหาโครงงานนี้ว่า ฮอร์โมนจิบเบอ
เรลลิน มีผลต่อความสูงของต้นผักหวานบ้านหรือไม่

5. 5
ข้อมูลของพืชและรำยละเอียดฮอร์โมนที่ใช้ในกำรทดลอง
1. ต้นผักหวาน
ชื่อวิทยาศาสตร์ Sauropus androgynus
สกุล Sauropus
วงศ์ Phyllanthaceae
ผักหวานบ้าน (ชื่อวิทยาศาสตร์: Sauropus androgynus) ภาษากะเหรี่ยงเรียก ตาเชอเด๊าะ เป็น
ผักพื้นเมืองที่เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง แตกกิ่งโน้มลงด้านล่าง ใบเดี่ยว ก้านใบสั้น ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ
ก้านดอกห้อยลง ดอกแยกเพศ กลีบรวมอวบน้า ใบผักหวานบ้านนั้นมีส่วนที่คล้ายใบมะยม แต่ว่าแตกต่าง
จากใบมะยมตรงที่ผักหวานบ้าน จะมีนวลสีขาว ๆ บนหน้าใบผักหวานบ้านเป็นผักชนิดหนึ่งที่มีคุณค่าทาง
โภชนาการสูงมาก นอกจากนั้น สารสกัดด้วย เอทานอลยังมีฤทธิ์ทางอัลลีโลพาที สามารถยับยั้งการเจริญ
ของคะน้าได้ ชาวกะเหรี่ยงนายอดอ่อนและใบอ่อนลวกหรือต้ม รับประทานกับน้าพริก หรือใส่ในแกงปลา
แห้ง

6. 6
2. ฮอร์โมนจิบเบอเรลลิน
จิบเบอเรลลิน (Gibberellin) เป็นฮอร์โมนพืชที่มีโครงสร้างโมเลกุลขนาดใหญ่ ควบคุมการเจริญเติบโตและมีอิทธิพลต่อ
กระบวนการทางพัฒนาการรวมทั้งการยืดของข้อ การงอก การพักตัว การออกดอก การแสดงเพศ การชักนาการสร้าง
เอนไซม์ รวมทั้งการชราของดอกและผล จิบเบอเรลลินถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2469 โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่น
Eiichi Kurosawaผู้ศึกษาโรคบากาเนะในข้าว เริ่มจากการศึกษาต้นข้าวที่เป็นโรค Bakanae ซึ่งมีลักษณะสูง ผอม เกิดจาก
เชื้อรา Gibberella fujikuroi และถูกสกัดออกมาเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2478 โดยTeijiro Yabuta จากเชื้อรา G.
fujikuroi เมื่อสกัดสารที่เชื้อรานี้สร้างขึ้นไปทดสอบกับพืชชนิดอื่น พบว่าทาให้พืชนั้นๆมีอาการอย่างเดียวกันคือต้นผอม สูง
จึงตั้งชื่อสารที่พบนี้ว่าจิบเบอเรลลิน สารที่พบชนิดแรกตั้งชื่อว่า จิบเบอเรลลิน ต่อมามีการพบอนุพันธ์ของกรดจิบเบอเรลลิ
กจากราอีกหลายชนิด รวมทั้งในพืช ใน พ.ศ. 2546 พบจิบเบอเรลลินแล้ว 126 ชนิดทั้งที่แยกได้จากพืช รา และแบคทีเรีย

7. 7
สมมติฐำนในกำรทดลอง
จากหัวข้อการทดลองที่ตั้งไว้ว่า การทดลองว่าปริมาณจิบเบอเรลลินส่งผลทาให้ความสูงเพิ่มขึ้นหรือไม่
และปริมาณจิบเบอเรลลินเท่าใดมีความเพียงพอต่อการสูงของต้นโดยที่ไม่เกิดอาการผิดปกติต่อต้น
ผักหวานบ้าน สามารถตั้งสมมติฐานได้คือ
1. เมื่อมีการใช้ฮอร์โมนจิบเบอเรลลินในการดูแลต้นผักหวานบ้าน จะทาให้ความสูงเพิ่มขึ้น
2. การใช้จิบเบอเรลลินในปริมานที่มีความเข้มข้นมาก (high dose) จะทาให้ต้นผักหวานบ้านสูงขึ้นได้
มากกว่าการใช้จิบเบอเรลลินในปริมาณที่มีความเข้มข้นน้อย (low dose)
จุดประสงค์ในกำรทดลอง
1.เพื่อทดลองการส่งผลของฮอร์โมนจิบเบอเรลลินในการเพิ่มความสูงของต้นผักหวานบ้าน
2.เพื่อทดสอบว่าจิบเบอเรลลินปริมาณใดที่เหมาะสมที่สุดในการเพิ่มความสูงของต้นผักหวานบ้าน
ตัวแปรในกำรทดลอง
1.ตัวแปรต้น ความเข้มข้นของฮอร์โมนจิบเบอเรลลินที่ฉีดแก่ต้นผักหวานแต่ละกลุ่มการทดลอง
2.ตัวแปรควบคุม การรดน้าและพื้นที่ในการโดนแสงแดดของต้นไม้
3.ตัวแปรตาม ความสูงของลาต้นผักหวาน

8. 8
รำยละเอียดอุปกรณ์ที่ใช้ในกำรทดลอง
อุปกรณ์ในการทดลอง
1.ต้นผักหวาน แบ่งเป็น 3กลุ่ม กลุ่มละ3ต้น ได้แก่
1)กลุ่มควบคุม 2)กลุ่มความเข้มข้นต่า 3)กลุ่มความเข้มข้นสูง
2.สารละลายฮอร์โมนจิบเบอเรลลิน 3กระบอกฉีด โดยกระบอกที่1 มีความเข้มข้น0%โดยปริมาตร
กระบอกที่2 มีความเข้มข้น 2.5%โดยปริมาตร กระบอกที่3 มีความเข้มข้น 7.5%โดยปริมาตร
สาหรับการผสมฮอร์โมน จะใช้น้าเปล่า 500 ซีซีผสม โดยแบบเข้มข้น 0% ไม่ต้องเติมฮอร์โมนเพิ่ม
แบบเข้มข้น 2.5% เติมฮอร์โมนเพิ่มลงไป 15 ซีซี และเติมฮอร์โมน 45 ซีซีสาหรับแบบเข้มข้น 7.5%

9. 9
ระยะเวลำในกำรทดลอง
ในเวลาในการศึกษาทั้งสิ้น 4 เดือน
เริ่มการทดลองเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2560 ถึงวันที่ 28 กรกฎาคม 2560
ขั้นตอนในการเตรียมอุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลอง
ขั้นตอนในการวางแผนดาเนินการทดลอง
ขั้นตอนในการดาเนินการทดลอง
ขั้นตอนในการเก็บผลการทดลอง
ขั้นตอนในการสรุปผลการทดลองและจัดทารายงาน
พฤษภำคม มิถุนำยน กรกฎำคม สิงหำคม
ตำรำงที่ 1 ตำรำงระยะเวลำในกำรดำเนินกำรทดลอง

10. 10
วิธีกำรเก็บข้อมูลผลกำรทดลอง
เพื่อความแม่นยาในการเก็บข้อมูลผลการทดลอง ทางคณะผู้จัดทาได้เลือกใช้ไม้บรรทัดในการ
วัดความสูงของลาต้นผักหวาน 2ครั้งต่อสัปดาห์โดยวัดความสูงในหน่วยเซนติเมตรโดยวัดจาก
ขอบกระถางถึงปลายยอดของทุกต้นและเพื่อให้เห็นความละเอียดจะวัดถึงทศนิยมตาแหน่งที่ 1 และ
นามาเปรียบเทียบกันในแต่ละกลุ่มการทดลอง โดยมีการบันทึกผลลงในแบบบันทึกการทดลองทุกครั้ง

11. 11
ขั้นตอนในกำรทดลอง
1. การซื้ออุปกรณ์และพืชที่ใช้ทดลอง
คณะผู้จัดทาได้เดินทางไปยัง ตลาดจตุจักร 2 มีนบุรีย์ ในวันเสาร์20 พฤษภาคม 2560 เพื่อไปซื้ออุปกรณ์และพืชที่ในการ
ทดลอง อันได้แก่ ต้นผักหวานบ้าน 9 ต้น กระถางต้นไม้ขนาดกลาง 9 ถาด ดินร่วน 3 กระสอบ กระบอกฉีด 3 กระบอกและ
ฮอร์โมนจิบเบอเรลลิน 1 ขวด
2. การผสมฮอร์โมนจิบเบอเรลลิน
คณะผู้จัดทาได้เตรียมฮอร์โมนพืช โดยนายอมรเศรษฐ์ สอนนิยม ในวันที่ 5 มิถุนายน 2560 โดยใช้หลอดฉีดยาในการตวง
ฮอร์โมน สาหรับสารละลายจิบเบอเรลลินทั้งสามความเข้มข้นจะใช้น้าเปล่า 500 ซีซีเช่นเดียวกัน แบบเข้มข้น 0% ไม่ต้องเติม
ฮอร์โมนเพิ่ม แบบเข้มข้น 2.5% เติมฮอร์โมนเพิ่มลงไป 15 ซีซี และเติมฮอร์โมน 45 ซีซีสาหรับแบบเข้มข้น 7.5%
3. ขั้นตอนในการทาการทดลอง
คณะผู้จัดทาได้เตรียมทาการทดลอง ด้วยการฉีดฮอร์โมนให้ต้นไม้ทั้ง 9 ต้นด้วยฮอร์โมนแตกต่างกัน 3 ต้นแรกเป็น
น้าเปล่า 3 ต้นถัดมาเป็นสารละลายจิบเบอเรลลินเข้มข้น 2.5% โดยปริมาตร และ3 ต้นสุดท้ายเป็นสารละลายจิบเบอเรลลิ
นเข้มข้น 7.5% โดยปริมาตร ด้วยกระบอกฉีดต้นละ 6 ครั้งการกดกระบอกฉีด โดย 3 ครั้งแรกพ่นบริเวณใบและอีก 3 ครั้ง

12. 12
พ่นบริเวณลาต้น วันละ 1 ครั้งตอนเช้าก่อนเคารพธงชาติ และมีการรดน้าอย่างสม่าเสมอวันละ 2 ครั้ง (ทาทุกวันยกเว้นวัน
เสาร์-อาทิตย์และวันที่โรงเรียนหยุดเรียน) เป็นเวลา 3 เดือน
4. ขั้นตอนในการบันทึกผลการทดลอง
คณะผู้จัดทาได้บันทึกทาการทดลอง ด้วยการใช้ไม้บรรทัดวัดความสูงของลาต้นผักหวานโดยทาการวัดอาทิตย์ละ2ครั้ง
(ยกเว้นวันเสาร์-อาทิตย์หรือวันที่โรงเรียนหยุดเรียน) โดยวัดจากขอบกระถางถึงปลายยอดต้นไม้ แล้วจดลงในแบบบันทึกผลการ
ทดลอง

13. 13
ผลกำรทดลอง

14. 14
กรำฟแสดงผลกำรทดลอง
ความสูงเฉลี่ยต้นไม้ในแต่ละ
กลุ่มการทดลอง (cm.)
0
5
10
15
20
25
30
35
สัปดาห์ที่ 1 สัปดาห์ที่ 2 สัปดาห์ที่ 3 สัปดาห์ที่ 4 สัปดาห์ที่ 5 สัปดาห์ที่ 6 สัปดาห์ที่ 7 สัปดาห์ที่ 8
Chart Title
ชุดควบคุม ชุด low dose ชุด high dose

15. 15
สรุปผลกำรทดลอง
ฮอร์โมนจิบเบอเรลลินมีผลต่อความสูงของต้นผักหวานบ้านโดยต้นผักหวานบ้านที่ได้รับปริมาณ
ฮอร์โมนในชุด High Dose(7.5%) จะสูงที่สุด รองลงมาคือชุด Low Dose(2.5%) และชุดควบคุม
(0%)ตามลาดับ โดยทราบได้จากข้อมูลทางค่าเฉลี่ยทางความสูงของต้นผักหวานบ้านเนื่องจาก ต้น
ผักหวานบ้านในชุด High Dose(7.5%) สูงที่สุดในทุกชุดทดลอง เป็นความจริง แต่เนื่องจากหลังจากเสร็จสิ้น
การทดลองแล้วต้นผักหวานบ้านในกลุ่มนี้เกิดความผิดปกติมากที่สุด จึงสามารถสรุปได้ว่า ปริมาณฮอร์โมนที่
ใช้ในชุด High dose มีปริมาณที่มากเกินจาเป็นของต้นผักหวานและหลังจากสิ้นสุดการทดลองแล้วพบว่า ใน
ทุกชุดการทดลองจะมีอย่างน้อย 1 ต้นที่ตายจึงอาจสรุปได้ว่า เกิดจากโรคที่ติดต่อกันมากับต้นผักหวานบ้าน
จากร้านขายต้นไม้หรือการขนส่งต้นไม้
ภาพตัวอย่างต้นไม้ที่ตายในแต่ละกลุ่มการทดลอง

16. 16
บรรณำนุกรม
www.Wikipedia.com
www.Vcharkarn.com

17. 17
ภำคผนวก

18. 18