“การพัฒนามหาวิทยาลัยสู่ Learning Organization” โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในจัดการสัมมนาเครือข่ายองค์กรการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาคุณภาพมาตรฐานการศึกษา ครั้งที่ ๒๑ ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ในวันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

1. การพัฒนามหาวิทยาลัย
วิจารณ์ พานิช
ประธานมูลนิธิสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.)
สู่ Learning Organization
บรรยายใน Mini-UKM ณ มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

2. มหาวิทยาลัยในยุคเปลี่ยนผ่าน (transition)
• กระทรวง อว. (อุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม) ... ความต้องการพัฒนาประเทศ
• สิ้นยุคมหาวิทยาลัย ในรูปแบบเดิม
• ประชากรวัย ๑๘ - ๒๔ ลดลง (demography)
• Learning Science & New Pedagogy สอนแบบเดิมพลเมืองไม่ฉลาด
• 21st Century Higher Education Institution … ??? บทบาทพัฒนา
ประเทศ?

3. สิ้นยุคมหาวิทยาลัย
https://www.gotoknow.org/posts/636373
เพราะ
แพง ก่อหนี้สิน
ประสิทธิผลต่า
ประสิทธิภาพต่า
มีวิธีอื่นดีกว่า
2015

4. New Socioeconomic & Academic
Landscape as

5. มหาวิทยาลัยในยุคเปลี่ยนผ่าน (transition)
• กระทรวง อว. (อุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม)
• สิ้นยุคมหาวิทยาลัย ในรูปแบบเดิม
• ประชากรวัย ๑๘ - ๒๔ ลดลง (demography)
• Learning Science & New Pedagogy
• 21st Century Higher Education Institution … ???
ต้องการกลไกเรียนรู้และปรับตัว … Learning Organization

6. By Xjent03 - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5774791
Single-loop Learning Double-loop Learning
องค์กรเรียนรู้ ๒ แบบ

7. Double-Loop Learning
https://upraise.io/blog/effective-agile-performance-management-double-loop-learning/

8. Learning Organization
• Cross Function/Border/Layer
Learning
• Need Feedback / Information
System
• Learning Loop – Double-Loop
• Open Loop Learning
• เรียนรู้ใน/จาก (ก่อน- before ระหว่าง-
during หลัง- after) การปฏิบัติภารกิจ
•ปฏิบัติ(action) -> สะท้อนคิด(reflection)
• Team Work & Team Learning
• Cross Function/Border/Layer
Learning

9. Learning Loop
Observation &
Reflection
Forming Abstract
Concepts
Testing in New
Situations
Concrete
Experience
1
2
3
4

10. Learning Loop
Observation &
Reflection
Forming Abstract
Concepts
Testing in New
Situations
Concrete
Experience
1
2
3
4

11. โมเดลการเรียนรู้ 70 : 20 : 10
เรียนจาก
การ
ปฏิบัติ งาน
ของตน ตาม
ด้วย
reflection
ลปรร.
ฝึกอบรม
เรียนเป็นทีม

12. โมเดลการเรียนรู้ 70 : 20 : 10
เรียนจาก
การ
ปฏิบัติ งาน
ของตน ตาม
ด้วย
reflection
ลปรร.
ฝึกอบรม
เรียนเป็นทีม
ค้นคว้าจากภายนอก
Open Loop Learning

13. 1990

14. https://www.slideshare.net/manumelwin/learning-organization-manu-melwin-joy

15. https://www.bridgespan.org/insights/library/organizational-effectiveness/the-challenge-of-organizational-learning

16. https://www.thoughtworks.com/insights/blog/barriers-organizational-learning
กาหนดเป้าหมาย
Deming Cycle

17. https://www.slideshare.net/manumelwin/learning-organization-manu-melwin-joy
/ ชุดความคิด
ไม่ได้มีไว้
ยึดมั่น
แต่มีไว้ท้าทาย
กระบวนทัศน์

18. Mental Models / Paradigm / Mindset
https://www.gotoknow.org/posts/645908
เชื่ออิทธิบาท ๔ เชื่อความฉลาด
ระบบ
มาตรฐาน
ฉันทะ วิริยะ
จิตตะ วิมังสา

20. พลังของความมุ่งมั่นสู่เป้าหมายร่วมกัน
• ช่วยโฟกัส ไม่ฟุ้งกระจาย
• ทาให้เกิดพลัง ร่วมกัน make the impossible possible
• เกิดจากการร่วมกันกาหนด เกิด shared commitment ไม่ใช่
command commitment

21. เป้าหมายร่วมที่ดี
• มีคุณค่ายิ่งใหญ่ เป็น purpose
• มีมิติของการสร้างสรรค์ นวัตกรรม (เป็น creative,
innovative shared vision)
• ไม่ใช่ defensive shared vision (extrinsic)
• เป็น intrinsic และยกระดับความมุ่งมั่น (growth mindset)
และ ทีมสปิริต ของพนักงาน
• สร้างพลัง

22. What, Why, How
• Vision = What ภาพอนาคต
• Purpose / Mission = Why ทาไมจึงต้องมีองค์กรนี้
• Core Values = How ดาเนินการอย่างไรเพื่อบรรลุเป้า
โดยมีอุดมการณ์อะไรบ้าง

23. ทาไมวิสัยทัศน์จึงแท้ง
คนเริ่มพูดถึง
ความชัดเจน
ความ
กระตือรือร้นเพิ่ม
วงจรเสริมแรง

24. ทาไมวิสัยทัศน์จึงแท้ง
คนเริ่มพูดถึง
ความชัดเจน
ความ
กระตือรือร้นเพิ่ม
ความเห็นหลากหลาย
วิสัยทัศน์ตรงข้าม
แตกแยก
ความสามารถ
harmonize
diversity
วงจรเสริมแรง
วงจรทอนแรง

25. วิสัยทัศน์แท้งเพราะ
• ขาดการจัดการวิสัยทัศน์
• ไม่ทาเป็น inquiry/learning process
• การสื่อสารองค์กรอ่อนแอ
• ขาดความสามารถอยู่กับ creative tension
• อีก ๔ องค์ประกอบของ LO อ่อนแอ

26. ความหมายจาเพาะของ Personal Mastery
• “The discipline of personal growth and learning”
• “Continually expanding their ability to create the
results in life they truly seek”
• “From their quest for continual learning comes the
spirit of the learning organization”

27. คนที่มี Personal Mastery ทา ๒ อย่าง
• หาทางทาความชัดเจนยิ่งขึ้นอยู่ตลอดเวลา ว่าสิ่งใดมี
ความหมาย (what is important) ในชีวิตของตน
• เรียนรู้อยู่ตลอดเวลา เพื่อให้เข้าใจ ความเป็นจริงใน
ปัจจุบัน (current reality) ชัดเจนยิ่งขึ้น

28. ความหมายที่แท้ของคาว่า Learning
• ไม่ใช่การขยาย information
• แต่เป็นการขยายความสามารถสร้างผลงานที่มี
ความหมายในชีวิตของตน
• เป็น lifelong generative learning

29. คนที่มี Personal Mastery ระดับสูง
• มีอุดมการณ์พิเศษ
• มองสภาพจริงในปัจจุบันเป็น “แนวร่วม”
• ตระหนัก และใช้พลังการเปลี่ยนแปลง ไม่ใช่ต่อต้าน
• ใฝ่รู้ จริงจังต่อการทาความเข้าใจสภาพจริงในมิติที่ลึกยิ่งขึ้น
• เชื่อมโยงกับผู้อื่น และเชื่อมโยงกับชีวิต
• รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสร้างสรรค์ที่ตนเองมี
ส่วนร่วม แต่ไม่ใช่ควบคุม

30. คนที่มี Personal Mastery ระดับสูง (๒)
• มีชีวิตอยู่ใน continual learning mode
• Personal Mastery ไม่ใช่คุณสมบัติของคน แต่เป็น
“กระบวนการ” (process)
• เป็น journey ไม่ใช่ destination
• คนที่ “น้าเต็มแก้ว” ไม่มี Personal Mastery
• Personal Mastery จะไม่ก่อผลลบหากเป็น part of the whole

31. Personal Mastery = Growth Mindset
ดาเนินตามอิทธิบาท ๔
ฉันทะ วิริยะ
จิตตะ วิมังสา

32. Oraganizational Team Learning : 5 Critical Dimensions
• Complexity
• Innovative & Coordinated Actions
• Role of Team Members on Other Teams … Open
Team Learning
• Learn How to Deal With “defensive routines”
• Require Practice (+ Critical Reflection)

33. Collaborative Intelligence
https://www.gotoknow.org/posts/638734
จิตจดจ่อ (attention) ๓ แบบ
• Focused attention
• Sorting attention
• Open attention
Talent 35 ชนิดของมนุษย์

34. https://kindling.xyz/next-systems/systems-thinking-complex-world/

35. https://www.researchgate.net/figure/Systems-Thinking-Iceberg-Model-Bryan-et-al-2006_fig1_326098252
Systems Thinking : Iceberg Model

36. The Laws of Systems
• Today’s problems come from yesterday’s solution
• The harder you push, the harder the system pushes back
• Behavior grows better before it grows worse
• The easy way out usually leads back in
• The cure can be worse than the disease

37. The Laws of Systems (cont.)
• Cause and effect are not closely related in time and space
• Small changes can produce big results --- but the areas of highest
leverage are often the least obvious
• You can have your cake and eat it too --- but not at once
• Dividing an elephant in half does not produce two small
elephants
• There is no blame

38. สรุป การพัฒนามหาฯ สู่ LO
• Platform การทางาน กับ การเรียนรู้ เป็นสิ่งเดียวกัน เรียนรู้เพื่อพัฒนาต่อเนื่อง
• นศ. และ อจ. บูรณาการ/หลอมรวม Mental Model (Mindset) of Academic
Engagement - Real Life Engagement ... เรียนวิชาการจากการปฏิบัติในชีวิต
จริง
• หลอมรวมภารกิจเพื่อการเรียนรู้บูรณาการ
• สร้าง New Higher Education Platform บนฐานของ Learning Science และ
Learning Organization โดยต้องสร้าง Management Platform ใหม่