1. Сэдэв. Статистик мэдээллийг
товчлох, бүлэглэх

2. Судлах зүйл
 Бүлэглэлтийн үндсэн ойлголт
 Судлах зүйл
 Бүлэглэлтийн ангилал
 Стержессийн томъѐо
 Номограмм хүснэгт
 Жишээ

3. Á¿ëýãëýëò
Òîîí óòãààðàà èëýðõèéëýãäñýí
íèéãýì
–
ýäèéí
çàñãèéí
¿çýãäë¿¿äèéã
àäèë
òºñòýé
õóâüñàõ øèíæ òýìäãýýð íü õýñýãëýí
õóâààñíûã á¿ëýãëýëò ãýíý.

4. Судалгааны тухайн зорилгыг харгалзан бүлэглэлтийг
үндсэн гурван хэлбэрт хувааж үздэг. Үүнд:
 Юмс үзэгдлийг шинж чанарын ялгаагаар судлах
шинж тэмдгийн бүлэглэлт
 Нийдмийн дотоод бүтээгдэхүүнийг судлах бүтцийг
бүлэглэлт
 Хувьсах шинж тэмдгүүдийн хамаарлыг судлах
шинжилгээний бүлэглэлт зэрэг болно.

5.  Шинж
тэмдгийн бүлэглэлт: Судлагдаж
байгаа юмс үзэгдлийн чанарын талыг
шинжилгээнд үндэслэдэг. Хэд хэдэн шинж
тэмдэгийг харуулсан бүлэглэлт хийвэл түүнийг
нийлмэл бүлэглэлт гэж нэрлэдэг. Нийлмэл
бүлэглэлтийг дотор нь хосолсон, олон
хэмжээст гэж ангилна. Шинж тэмдгийн
бүлэглэлтийг хэлбэрээр нь шинж тэмдгийн
болон тооны гэж ангилна.

6.  Бүтцийн
бүлэглэлт: Нийгмийн амьдралын
үзэгдэл юмсыг танин мэдэхэд шинчлэгдэж
байгаа шинж тэмдгийг ач холбогдолоор нь
нэгэн төрлийн олонлогуудаар ангилан ялгаж,
тухайн олонлогийн бүтцийг судлах, түүний
өөрчлөгдөх зүй тогтолыг илрүүлэхэд оршино.
Үүнийг бүтцийн бүлэглэлт гэнэ. Жишээ нь: 1821 насны эрчүүдийн хооронд өндрийн судалгаа
хийж үзэхэд зарим нь хэтэрхий намхан, өндөр
байж болно. Тиймээс өндрийг ангилах
шаардлага гарна. Тэр нь бүтцийн бүлэглэлт
болно.

7.  Шинжилгээний
бүлэглэлт: Орон зай, цаг
хугацааны зүй тогтолыг судална. Нэг төрлийн
статистик мэдээлэлд үр дүнгийн үзүүлэлт ба
шийдвэрлэгч хүчин зүйлийн харилцан уялдааг
судлахад оршино. Жишээ нь: Тариалангийн
талбайд цацсан бордооны хэмжээ ургацад
хэрхэн нөлөөлөх, хөдөлмөрийн бүтээмжийн
хэмжээ ашигт хэрхэн нөлөөлөх зэрэг байж
болно.

8. Á¿ëýãëýëò õèéõ ¿íäñýí ä¿ðýì
/èæèë èíòåðâàëòàé ¿åä/
1. Á¿ëãèéí çîõèìæòîé òîîã òîäîðõîéëîõ.
n = 1 + 3.322*Lg(N)
n – Á¿ëãèéí çîõèìæòîé òîî
N – Àæèãëàëòûí òîî
/Àìåðèêèéí ýðäýìòýí Ñòåðæåññ òîäîðõîéëñîí/

9. 2. Èæèë èíòåðâàëûí óðòûã òîäîðõîéëíî.
i = (Xmax – Xmin) / (n-1)
Xmax – Àæèãëàëòûí õàìãèéí èõ óòãà
Xmin – Àæèãëàëòûí õàìãèéí áàãà óòãà

10. 3. Èæèë èíòåðâàëòàé ¿åä ýõíèé
á¿ëãèéí äýýä, äîîä õÿçãààðûã
òîäîðõîéëíî.
i = Xmin
1,2
i = Xmin - (i/2)
i = Xmin + (i/2)
(i/2)
1
/Äîîä õÿçãààð/
2
/Äýýä õÿçãààð/

11. 4. Öààøèä ºìíºõ á¿ëãèéí ýöñèéí õÿçãààð äýýð
èíòåðâàëûí óðòûã íýìýõ çàìààð äàðààãèéí á¿ëãèéí
óòãà õîëáîãäëûã øàò äàðààëàí òîîöíî.
5. Âàðèàíòûí óòãóóäûí äàâòàëòûã
á¿ëã¿¿äýä õàðãàëçóóëàí áè÷íý.
õîëáîãäîõ

12. Стержессийн томъёогоор бодсон номограмм:
N
n
1-11
4
12-22
23-45
46-90
91-180
181-361
362-723
724-1447
1448-2895
2896-5791
5792-11582
11583-23165
...
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
...

13. Õî¸ðäîã÷ á¿ëýãëýëò
ªìíº õèéãäñýí á¿ëýãëýëòèéí ìàòåðèàëûã
¿íäýñëýí äàõèí øèíý á¿ëã¿¿ä ãàðãàæ àâàõûã
õî¸ðäîã÷ á¿ëýãëýëò ãýíý.