Lecture 16

1. Мэдээллийн технологийн
аюулгүй байдал ба хандалт
ЛЕКЦ 16

2. • Үйлдлийн систем нь компьютерийн
удирдлагын программ юм. Энэ нь
хэрэглэгчдийн хэрэглээнд ашиглагдах буюу
нэгдсэн компьютерийн нөөц баялаг болох
өгөгдлийн санд хандах, өөрөөр хэлбэл
процессор, үндсэн санах ой, өгөгдлийн сан,
принтерт хандаж ашиглах гэх мэтийг
хамаарна.

3. Үйлдлийн системийн зорилго нь
• Өндөр түвшинд хэлийг хөрвүүлэх
• Компьютерийн нөөцийг хэрэглэгчдэд ажил
үүргийн чиглэлээр хэрэглээний
программын үйл ажиллагааг хувиарлах
• Олон төрлийн программын үйл ажиллагааг
зохицуулан төлөвлөх

4. Үйлдлийн системийн аюулгүй байдал
• Үйлдлийн системийн аюулгүй байдал түүнд
дагаж мөрдөх журам, горим үйлдлийн
системд хандах хэрэглэгчид ямар нэгэн
файл, программ, принтерт хандах болон
тэдгээрийн үйл ажиллагааны процесс
хамрагдана.

5. Өгөгдлийн санг удирдах системийн хяналт.
1. Хандалтын хяналт
2. Нөөцийн хяналт багтана

6. • Хандалтын хяналт нь аж ахуйн нэгжийн
өгөгдлийг устгах эсвэл эвдлэх, хадгалсан
мэдээллийг хулгайлах зэргээр тус тусад нь
хийгдэх үйлдэдлд зөвшөөрөлгүй хандалтаас
урьдчилан сэргийлэхэд зориулагдсан
удирдлага юм.
• Нөөцийн хяналт нь өгөдлийн
зөвшөөрөлгүй хандалтаас үүссэн өгөгдлийн
сангийн зохион байгуулалтыг хуучин
байдалд нь оруулах боломжоор хангах
удирдлага болно:

7. Сүлжээний хяналт
• Сүлжээний технологид ( Сүлжээний геометр
хэлбэр) олон зүйлс хамрагдана. Үүнд:
• Дамжуулах шугамнууд – Сүлжээний хос
утсан кабель, коаксиал кабель, бичил долгион
ба шилэн кабель
• Техник хангамжийн бүрэлдэхүүн (модемууд,
хосолсон төхөөрөмжүүд, серверүүд ба
хэрэглэгчийн процессорууд)
• Программ хангамжийн бүрэлдэхүүн
(Протоколууд ба сүлжээний хяналтын
системүүд

8. Сүлжээний дамжуулалтын технологи нь 2
төрлийн эрсдэлтэй:
• Хорлон сүйтгэх аюулаас үүсэх эрсдэл
• Тоног төхөөрөмжийн аюулаас үүсэх эрсдэл

9. Цахим өгөгдөл солилцооний хяналт
• Цахим өгөгдөл солилцоо нь нягтлан
бодогчын мэдэх ёстой компаниудын
бизнесээ хийх нэг арга зам юм. Цахим
мэдээлэл ашиглан худалдаанд оролцогчид
хувийн мэдээлэл солилцож үйл
ажиллагаагаа саадгүй явуулдаг.