Terapi seni dan terapi muzik merupakan bentuk psikoterapi yang menggunakan aktiviti kreatif seperti melukis, muzik, dan pergerakan untuk membantu klien meluahkan perasaan dan meningkatkan kesejahteraan mental. Terapi seni dan muzik boleh membantu mengurangkan stres, meningkatkan kesedaran diri, dan membolehkan ekspresi emosi melalui aktiviti yang menyeronokkan. Kedua-dua terapi ini penting untuk membantu mere

1. 1

2. ii. TERAPI SENI
• Merupakan satu bentuk psikoterapi, di mana klien digalak
untuk meluahkan perasaan dan konflik dalaman yang
dialami menerusi aktiviti seni.
• Berasaskan kepercayaan bahawa proses kreatif dalam seni
dapat mengubati dan meningkatkan tahap kehidupan
seseorang.
• Menggunakan pelbagai aktiviti seni, seperti:
– Melukis
– Mewarna
– Muzik
– Pergerakan
– Menulis
– Bunyi-bunyian
– Bercerita
– Drama
2

3. Kepentingan Terapi Seni
Terapi seni dapat:
• Meningkatkan kesedaran kendiri
• Mengendalikan simptom-simptom
tekanan atau pengalaman yang traumatik
dalam hidup
• Meningkatkan keupayaan kognitif
• Merasai keseronokan kehidupan
menerusi pleasure of artistic creativity.
3

4. …sambungan
• Suatu cara untuk:
– Meluahkan perasaan
– Menenangkan fikiran
– Meningkatan kekuatan spiritual
– Membawa diri seseorang individu ke tahap
kesedaran paling tinggi
– Menggerakkan klien kepada dunia penuh
emosi, kegembiraan, lively learning dari
aspek kinestetik, sensori, emosional dan
sebagainya.
4

5. Kelebihan Terapi Seni
i. Tidak memerlukan kmahiran berbahasa/ bercakap
ii. Menggalakkan pemikiran kreatif
iii. Menyediakan ruang meluahkan perasaan yang terkawal
dan selamat
iv. Risiko yang diambil dalam ruang yang selamat
v. Medium kepada kanak-kanak dan individu tidak
berupaya meluahkan perasaan yang dirasai
vi. Aktiviti seni sesuatu yang menyeronokkan
vii. Tidak perlu klien pakar dalam seni kerana kesemuanya
menjadi keutamaan dalam terapi seni.
viii. Warna, bentuk dan simbol merupakan ‘bahasa’ dalam
terapi seni.
5

6. Sifat-sifat Kaunselor/ Ahli Terapi Seni
• Empati
• Terbuka
• Jujur
• Kongruen
• Mengambil berat terhadap klien
• Percaya bahawa setiap individu
berkembang secara semula jadi.
6

7. Prinsip Asas Terapi Seni
• Jangan paksa kanak-kanak untuk menjalani
terapi seni. Berikan masa kepada mereka.
• Guru boleh duduk bersama kanak-kanak ketika
melukis tetapi jangan ganggu konsentrasi
mereka.
• Beri perhatian apa yang diperkatakan oleh
kanak-kanak tau apa yang ditanya oleh guru
semasa proses tersebut.
• Berikan msa yang secukupnya dan kebebasan
kepada kanak-kanak untuk melukis mengikut cita
rasa mereka.
• Sabar dan berikan arahan yang pendek, jelas
dan menggunakan soalan berbentuk terbuka.
7

8. Keperluan dan Pelaksanaan Terapi
• Pensel warna, krayon pelbagai warna atau warna
air, pensel dan pemadam
• Kertas putih A4
• Tempat yang bersesuaian dengan ruang yang
cukup selesa untuk melukis
• Arahan hendaklah mudah dan pendek
• Berikan kebebasan kepada kanak-kanak untuk
melukis apa-apa yang diminatinya
• Jika kanak-kanak buntu, berikan cadangan yang
sesuai berdasarkan minat, peristiwa penting dan
sebagainya.
8

9. …sambungan
• Berikan masa yang cukup untuk berfikir
selepas semua cadangan diberikan. Jangan
paksa kanak-kanak melukis.
• Letakkan tarikh lukisan dilukis, nama dan
umur kanak-kanak.
• Tanya kanak-kanak sekiranya ada perkara
yang hendak diceritakan tentang lukisan
tersebut.
• Guru boleh bertanya perasaan yang ada di
sebalik lukisan itu.
9

10. Elemen-elemen untuk Memahami
Lukisan (Gregg, 1989)
• Prinsip pertama
– Berikan gambaran umum terhadap lukisan
– Jika sukar, tumpukan kepada gambaran perasaan si
pelukis terhadap lukisan.
• Prinsip kedua
– Guru menjadi seorang penyelidik
– Tumpuan juga diberikan kepada saiz kertas, warna,
bentuk, kkekerapansesuatu objek itu dilukis atau
missing object dalam lukisan.
– Tidak semua elemen ada dalam lukisan dan guru
perlu teliti menganalisis
• Prisip ketiga
– Mensintesis maklumat untuk membuat kesipulan
yang bermakna.
10

11. …sambungan
• Elemen lain yang perlu diberi perhatian
ialah:
– Perasaan dalam lukisan
– Sesuatu yang ganjil
– Halangan
– Fokus
– Tulisan yang digunakan.
11

12. iv. TERAPI MUZIK
• Muzik merupakan satu cabang kesenian
yang diterima oleh semua peringkat
umur.
• Individu menikmati muzik sebagai:
– hiburan
– memberi rasa relaks dan menenangkan
– sebagai saluran untuk mengekspresi diri
– ruang untuk melambangkan simbolik tertentu
– media terapeutik
12

13. Kepentingan Terapi Muzik
• Membaiki dan memelihara kesihatan
mental, emosi, sosial serta hubungan
personal dan juga untuk meningkatkan
kesedaran diri.
• Menggunakan muzik secara kawalan
bagi tujuan rawatan, rehabilitasi,
pendidikan dan latihan untuk kanak-
kanak dan orang dewasa yang
mengalami kecelaruan mental dan emosi.
13

14. Aktiviti Terapi Muzik
i. Menyanyi
ii. Bermain alat muzik
iii. Gerakan berirama
14

15. Tujuan Terapi Muzik untuk Kanak-
kanak
i. Meningkatkan konsentrasi
ii. Membuka minda dan perasaan
iii. Melatih persepsi
iv. Meningkatkan keyakinan
v. Mengurangkan kekakuan kepada otot,
membentuk hubungan interpersonal
vi. Menghilangkan stres
vii. Membangkitkan suasana santai.
15

16. Strategi Umum Terapi Muzik
i. Jadual terapi yang berstruktur
ii. Hubungan terapeutik
iii. Kemahiran pengekalan interaksi muzik
iv. Mengawal emosi
v. Integrasi sensori
16

17. Cara Pelaksanaan Terapi Muzik
• Sediakan bilik yang sesuai dan selesa.
• Beri dorongan untuk meneroka alat muzik.
• Komunikasi antara ahli terapi dan kanak-kanak
berlaku melalui bunyi-bunyian yang dilakukan.
• Guru/ahli terapi memainkan muzik yang berlainan
rentak untuk menggambarkan perasaan gembira,
sedih, marah dan sebagainya.
• Gabungkan muzik dengan aktiviti melukis dan
mewarna untuk membentuk kreativiti kanak-
kanak.
17

18. …sambungan
• Kombinasikan muzik dengan pergerakan.
• Guru juga boleh mereka cipta muzik sendiri
menggunakan peralatan yang sesuai.
• Guru perlu kenal pasti minat dan keperluan
kanak-kanak terhadap muzik.
• Ibu bapa harus diberikan maklumat yang
berkaitan supaya mereka dapat membantu
perkembangan jasmani, emosi, rohani dan
intelek kanak-kanak.
18

19. Proses Perancangan dan Pelaksanaan
Terapi Muzik
i. Bermula perjumpaan dengan ibu bapa
ii. Membiasakan kanak-kanak dengan
persekitaran rawatan
iii. Merancang masa
iv. Memilih teknik/ program muzik yang
sesuai
v. Rekod semasa rawatan
vi. Refleksi rawatan
19

20. 20