SlideShare a Scribd company logo
1 of 21
Izinkondlo ZikaBW Vilakazi
UMLANDO OMFISHANE KAVILAKAZI
1
Umlando ngokuzalwa kwakhe
• UBenedict Wallet Vilakazi wabona ilanga mhla
ziyi-6 kuMasingana ngo-1906 endaweni
yaseGroutville
• Wathola igama lokumteketisa likaBhambatha
kaMakhwatha ngoba ezalwe ngonyaka wempi
kaKhandampondo ka-1906 eyayiholwa yinkosi
uBhambatha KaMancinza wakwaZondi
2
Umlando
• Wafundela ubuthishela eMarianhill waphinde
wafundisa khona. Wabe esedlula efundisa
eXobho kanye nasOhlange.
• Waphothula iziqu zakhe ze-BA ne-Unisa ngo-
1934.
• Ngo-1936 waqashwa ukuba afundise isiZulu
eYunivesithi yaseWits. Ngawo lo nyaka
wakwazi ukwenza iziqu ze-BA Hons.
3
Umlando
• Ngo-1937 wathola iziqu ze-MA ngomcwaningo wakhe
othi: The conception and development of poetry in
Zulu.
• Ayibanga mihle iminyaka yawo-1940 empilweni
kaVilakazi: kwashona umfowabo ngo-1940, kwashona
umkakhe uFanny, uMaNxaba ngo-1942.
• Nokho wayibamba ngoba ngo-1946 wathola iziqu
zobudokotela ngomcwaningo osihloko sithi: The oral
and written literature in Nguni
• UVilakazi washona ngo-1947 eneminyaka enga-40
4
Imisebenzi Yakhe
• UVilakazi wayengumuntu okhuthele. Ube
ngumuntu wokuqala omnyama ukuthola iqhuzu
lobudokotela. Ube ngowokuqala futhi ukufundisa
eYunivesithi yaseWitwatersrand neyayaziwa
njengeyunivesithi yabamhlophe.
• Iqoqo lokuqala lezinkondlo zesiZulu liphuma
osibeni lukaVilakazi: Inkondlo KaZulu
nelashicilelwa ngo-1935.
• Inoveli yakhe ethi Noma Nini yashicilelwa ngo-
1935
5
Imisebenzi yakhe
• Washicilela inoveli lakhe lesibili elithi
UDingiswayo KaJobe ngo-1939, kanti elesithathu
elithi Nje Nempela laphuma ngo-1943. Iqoqo
lakhe lesibili lezinkondlo elithi Amal’ ezulu
lalandela ngo-1945.
• Omunye umsebenzi obalulekile esiZulwini
yisichazamazwi esithi Zulu-English Dictionary
awubhala ngokubambisana noClement Doke
nowashicilelwa ngo-1948 engasekho emhlabeni.
6
Imisebenzi Yakhe
• Ziningi izimbongi ezithathela kuVilakazi uma
zihaya. Ziningi futhi ezihaya ngale ngwazi,
ngisho nanamuhla.
• Ezinye zezinkondlo zakhe njengalezi ezithi:
“Ma ngificwa ukufa” kanye nethi
“Kwadedangendlale” zaguqulwa nguSolwazi
uMzilikazi Khumbalo zaba yizingoma
zamakwaya ezaduma kakhulu.
7
Imisebenzi Yakhe
• AYEBHALA NGAKHO:
• Kukhona izinkondlo zakhe ezikhuluma
ngomlando:
• “UShaka kaSenzangakhona” (Inkondlo KaZulu)
• “Phezu kwethuna likaShaka” (Inkondlo KaZulu)
• “NgoMbuyazi eNdondakusuka” (Amal’ ezulu)
• “Inkelenkele yakwaXhosa” (Inkondlo KaZulu)
8
Imvelo
• Kukhona nezinkondlo ezikhuluma
ngemvelo:
• “Impophoma yeVictoria” (Inkondlo
KaZulu)
• “KwaDedangendlale” (Amal’ ezulu)
• “Inqomfi” (Inkondlo KaZulu)
• “Cula ngizwe” (Inkondlo KaZulu)
9
Ugqozi
• Ubuye abhale ngezinto ezingabonakali ezifana
nogqozi:
• “Ugqozi” (Amal’ ezulu)
• “Ithongo lokwazi” (Inkondlo KaZulu)
• “Umthandazo wembongi” (Amal’ ezulu)
10
Ukufa
• Ezinye zezinkondlo zakhe zikhuluma ngokufa:
• “Ukufa” (Inkondlo KaZulu)
• “Sengiyokholwa-ke” (Inkondlo KaZulu)
• “Sengiyakholwa” (Amal’ ezulu)
• “Nayaphi?” (Amal’ ezulu)
• “Ma ngificwa ukufa” (Inkondlo KaZulu)
11
Amagugu
• Ezinye zilila ngokulahlekelwa kwabantu
abamnyama amagugu nomcebo wabo:
• “Wo, leli Khehla” (Amal’ ezulu)
• “Ukhamba lukaSonkomose” (Inkondlo KaZulu)
• “Izinsimbi zesonto” (Amal’ ezulu)
12
Ubandlululo
• Izinkondlo ezikhononda ngokubandlululwa
komuntu omnyama ngabamhlophe:
• “Wo ngitshele mntanomLungu” (Amal’ ezulu)
• “Inyanga” (Amal’ ezulu)
• “Ngoba … sewuthi” (Amal’ ezulu)
• “Ezinkomponi” (Amal’ ezulu)
• “Wena-ke uyothini?” (Inkondlo KaZulu)
13
Isiphetho
• Eqoqweni lakhe Inkondlo KaZulu
wazama ukusebenzisa
imvumelwano kwase kuthi
kwelesibili elithi Amal’ ezulu
wayehla le nqola.
14
IZINKONDLO OKUMELE UZIFUNDE:
Inkondlo KaZulu:
• Ngephasika
• Inkelenkele YakwaXhosa
• Ukhamba LukaSonkomose
• We Moya
• Ma ngificwa ukufa
• UShaka KaSenzangakhona
• Aggrey we-Afrika
• Wena-ke uyothini?
• Impophoma YeVictoria
15
IZINKONDLO OKUMELE UZIFUNDE
Amal’ ezulu
• Ugqozi
• Imfundo ephakeme
• Wo, ngitshele mntanomLungu!
• Nyanga
• Ngoba … sewuthi
• Ezinkomponi
16
Ukhamba LukaSonkomose
Ukhamba LukaSonkomose
Babomkhulu! Angikwazi
Kodwa ngikhuluma nawe,
Ngingenakubona wena
Kodwa ngibon’ amabhena,
Athe kim’ azalwa nguwe,
Anginika lokhu kwazi.
17
• Phambi kwami nant’ ukhamba,
• Bath’ ukhamb’ olwaludlela
• Wena mfo waseMzwangedwa,
• Owashiy’ uhamba wedwa
• Wakhohlwa nokukhumbula
• Okuphethwe lolu khamba.
18
Impindamqondo
Umqondo wamagama asemgqeni ongenhla
uhambisana nomqondon wamagama asemgqeni
ongezansi. Isib. Ithongo Lokwazi.
• Ngabheka phansi eMkambathini wamaXhosa,
• Ngabheka phezulu eNtabakusuka yabeSuthu.
19
20
21

More Related Content

What's hot (20)

Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
 
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondloUkuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondlo
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Isakhiwo somdlalo
Isakhiwo somdlaloIsakhiwo somdlalo
Isakhiwo somdlalo
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Izinkondlo
IzinkondloIzinkondlo
Izinkondlo
 
Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo   Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo
 
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
FET Phase IsiZulu Language Caps Doc.
 
SIYINI ISENZO
SIYINI ISENZOSIYINI ISENZO
SIYINI ISENZO
 
UBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMOUBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMO
 
Ubuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slidesUbuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slides
 
Udweshu ( conflict) Bengihi lizokuna Novel
Udweshu ( conflict) Bengihi lizokuna NovelUdweshu ( conflict) Bengihi lizokuna Novel
Udweshu ( conflict) Bengihi lizokuna Novel
 
iSIZULU
iSIZULUiSIZULU
iSIZULU
 
ukwakheka kolimi
ukwakheka kolimiukwakheka kolimi
ukwakheka kolimi
 
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISMUKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
UKUHLAZIYA INDIKIMBA YENGANEKWANE NGETHIYORI YEFEMINISM
 
Inkondlo
InkondloInkondlo
Inkondlo
 
409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf
409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf
409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf
 
Izibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosiIzibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosi
 
Ukuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondloUkuhluza inkondlo
Ukuhluza inkondlo
 
Ukuvezwa kwabalingiswa
Ukuvezwa kwabalingiswaUkuvezwa kwabalingiswa
Ukuvezwa kwabalingiswa
 

Viewers also liked

NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko
NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibekoNDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko
NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibekoLovemore Malaki
 
No.136 Uthando Olungummangaliso
No.136 Uthando OlungummangalisoNo.136 Uthando Olungummangaliso
No.136 Uthando Olungummangalisoukristuengomeni
 
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziUmlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziMlando Prosperity
 
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziUmlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziNhlanhla Maseko
 
No.134 Uthando Olungummangaliso
No.134 Uthando OlungummangalisoNo.134 Uthando Olungummangaliso
No.134 Uthando Olungummangalisoukristuengomeni
 
Presentación Jenkins
Presentación JenkinsPresentación Jenkins
Presentación Jenkinsleylyss
 
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluEminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluThendayi
 
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisaIzinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisalaurencia Motloung
 
ENVIRONMENTAL EDUCATION
ENVIRONMENTAL EDUCATIONENVIRONMENTAL EDUCATION
ENVIRONMENTAL EDUCATIONKate Hydn
 

Viewers also liked (14)

NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko
NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibekoNDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko
NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko
 
Imbongi zika zulu
Imbongi zika zuluImbongi zika zulu
Imbongi zika zulu
 
Ulimi lwesizulu ulimi lwasekhaya
Ulimi lwesizulu ulimi lwasekhayaUlimi lwesizulu ulimi lwasekhaya
Ulimi lwesizulu ulimi lwasekhaya
 
No.136 Uthando Olungummangaliso
No.136 Uthando OlungummangalisoNo.136 Uthando Olungummangaliso
No.136 Uthando Olungummangaliso
 
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziUmlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
 
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziUmlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
 
No.134 Uthando Olungummangaliso
No.134 Uthando OlungummangalisoNo.134 Uthando Olungummangaliso
No.134 Uthando Olungummangaliso
 
No.56
No.56No.56
No.56
 
Presentación Jenkins
Presentación JenkinsPresentación Jenkins
Presentación Jenkins
 
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizuluEminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
Eminye yemizamo eyenziwayo ukuthuthukisa ulimi lwesizulu
 
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisaIzinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
Izinguquko zemisindo uma silwangisa, singwaqazisa nalapho sinkankazisa
 
ENVIRONMENTAL EDUCATION
ENVIRONMENTAL EDUCATIONENVIRONMENTAL EDUCATION
ENVIRONMENTAL EDUCATION
 
ENVIRONMENTAL EDUCATION
ENVIRONMENTAL EDUCATIONENVIRONMENTAL EDUCATION
ENVIRONMENTAL EDUCATION
 
Environmental Education ppt
Environmental Education pptEnvironmental Education ppt
Environmental Education ppt
 

Similar to Izinkondlo zika bw vilakazi

Getting Started in Jewish Genealogy
Getting Started in Jewish GenealogyGetting Started in Jewish Genealogy
Getting Started in Jewish Genealogydholman472
 
The study of history (language arts)
The study of history (language arts)The study of history (language arts)
The study of history (language arts)Christopher Masullo
 
Elizabeth Joscelin
Elizabeth JoscelinElizabeth Joscelin
Elizabeth JoscelinPeterC66
 
The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1
The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1
The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1Ed Keazor
 
Identify unit 6 part 2
Identify unit 6 part 2Identify unit 6 part 2
Identify unit 6 part 2ZenaZoo
 

Similar to Izinkondlo zika bw vilakazi (8)

4
44
4
 
Dr.living
Dr.livingDr.living
Dr.living
 
Getting Started in Jewish Genealogy
Getting Started in Jewish GenealogyGetting Started in Jewish Genealogy
Getting Started in Jewish Genealogy
 
Romanya
RomanyaRomanya
Romanya
 
The study of history (language arts)
The study of history (language arts)The study of history (language arts)
The study of history (language arts)
 
Elizabeth Joscelin
Elizabeth JoscelinElizabeth Joscelin
Elizabeth Joscelin
 
The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1
The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1
The 100 Greatest Nigerians we never knew Pt 1
 
Identify unit 6 part 2
Identify unit 6 part 2Identify unit 6 part 2
Identify unit 6 part 2
 

Recently uploaded

Mastering the Unannounced Regulatory Inspection
Mastering the Unannounced Regulatory InspectionMastering the Unannounced Regulatory Inspection
Mastering the Unannounced Regulatory InspectionSafetyChain Software
 
Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)eniolaolutunde
 
MENTAL STATUS EXAMINATION format.docx
MENTAL     STATUS EXAMINATION format.docxMENTAL     STATUS EXAMINATION format.docx
MENTAL STATUS EXAMINATION format.docxPoojaSen20
 
How to Make a Pirate ship Primary Education.pptx
How to Make a Pirate ship Primary Education.pptxHow to Make a Pirate ship Primary Education.pptx
How to Make a Pirate ship Primary Education.pptxmanuelaromero2013
 
SOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptx
SOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptxSOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptx
SOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptxiammrhaywood
 
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdfBASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdfSoniaTolstoy
 
Hybridoma Technology ( Production , Purification , and Application )
Hybridoma Technology  ( Production , Purification , and Application  ) Hybridoma Technology  ( Production , Purification , and Application  )
Hybridoma Technology ( Production , Purification , and Application ) Sakshi Ghasle
 
How to Configure Email Server in Odoo 17
How to Configure Email Server in Odoo 17How to Configure Email Server in Odoo 17
How to Configure Email Server in Odoo 17Celine George
 
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptxOrganic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptxVS Mahajan Coaching Centre
 
Contemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptx
Contemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptxContemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptx
Contemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptxRoyAbrique
 
KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...
KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...
KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...M56BOOKSTORE PRODUCT/SERVICE
 
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPTECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPTiammrhaywood
 
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...Krashi Coaching
 
The basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptxThe basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptxheathfieldcps1
 
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxPOINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxSayali Powar
 
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher EducationIntroduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Educationpboyjonauth
 
Crayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon ACrayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon AUnboundStockton
 

Recently uploaded (20)

Mastering the Unannounced Regulatory Inspection
Mastering the Unannounced Regulatory InspectionMastering the Unannounced Regulatory Inspection
Mastering the Unannounced Regulatory Inspection
 
Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)
 
MENTAL STATUS EXAMINATION format.docx
MENTAL     STATUS EXAMINATION format.docxMENTAL     STATUS EXAMINATION format.docx
MENTAL STATUS EXAMINATION format.docx
 
How to Make a Pirate ship Primary Education.pptx
How to Make a Pirate ship Primary Education.pptxHow to Make a Pirate ship Primary Education.pptx
How to Make a Pirate ship Primary Education.pptx
 
SOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptx
SOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptxSOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptx
SOCIAL AND HISTORICAL CONTEXT - LFTVD.pptx
 
TataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdf
TataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdfTataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdf
TataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdf
 
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdfBASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdf
 
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
 
Hybridoma Technology ( Production , Purification , and Application )
Hybridoma Technology  ( Production , Purification , and Application  ) Hybridoma Technology  ( Production , Purification , and Application  )
Hybridoma Technology ( Production , Purification , and Application )
 
How to Configure Email Server in Odoo 17
How to Configure Email Server in Odoo 17How to Configure Email Server in Odoo 17
How to Configure Email Server in Odoo 17
 
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptxOrganic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
 
Staff of Color (SOC) Retention Efforts DDSD
Staff of Color (SOC) Retention Efforts DDSDStaff of Color (SOC) Retention Efforts DDSD
Staff of Color (SOC) Retention Efforts DDSD
 
Contemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptx
Contemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptxContemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptx
Contemporary philippine arts from the regions_PPT_Module_12 [Autosaved] (1).pptx
 
KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...
KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...
KSHARA STURA .pptx---KSHARA KARMA THERAPY (CAUSTIC THERAPY)————IMP.OF KSHARA ...
 
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPTECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
 
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
 
The basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptxThe basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptx
 
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxPOINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
 
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher EducationIntroduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
 
Crayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon ACrayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon A
 

Izinkondlo zika bw vilakazi

  • 1. Izinkondlo ZikaBW Vilakazi UMLANDO OMFISHANE KAVILAKAZI 1
  • 2. Umlando ngokuzalwa kwakhe • UBenedict Wallet Vilakazi wabona ilanga mhla ziyi-6 kuMasingana ngo-1906 endaweni yaseGroutville • Wathola igama lokumteketisa likaBhambatha kaMakhwatha ngoba ezalwe ngonyaka wempi kaKhandampondo ka-1906 eyayiholwa yinkosi uBhambatha KaMancinza wakwaZondi 2
  • 3. Umlando • Wafundela ubuthishela eMarianhill waphinde wafundisa khona. Wabe esedlula efundisa eXobho kanye nasOhlange. • Waphothula iziqu zakhe ze-BA ne-Unisa ngo- 1934. • Ngo-1936 waqashwa ukuba afundise isiZulu eYunivesithi yaseWits. Ngawo lo nyaka wakwazi ukwenza iziqu ze-BA Hons. 3
  • 4. Umlando • Ngo-1937 wathola iziqu ze-MA ngomcwaningo wakhe othi: The conception and development of poetry in Zulu. • Ayibanga mihle iminyaka yawo-1940 empilweni kaVilakazi: kwashona umfowabo ngo-1940, kwashona umkakhe uFanny, uMaNxaba ngo-1942. • Nokho wayibamba ngoba ngo-1946 wathola iziqu zobudokotela ngomcwaningo osihloko sithi: The oral and written literature in Nguni • UVilakazi washona ngo-1947 eneminyaka enga-40 4
  • 5. Imisebenzi Yakhe • UVilakazi wayengumuntu okhuthele. Ube ngumuntu wokuqala omnyama ukuthola iqhuzu lobudokotela. Ube ngowokuqala futhi ukufundisa eYunivesithi yaseWitwatersrand neyayaziwa njengeyunivesithi yabamhlophe. • Iqoqo lokuqala lezinkondlo zesiZulu liphuma osibeni lukaVilakazi: Inkondlo KaZulu nelashicilelwa ngo-1935. • Inoveli yakhe ethi Noma Nini yashicilelwa ngo- 1935 5
  • 6. Imisebenzi yakhe • Washicilela inoveli lakhe lesibili elithi UDingiswayo KaJobe ngo-1939, kanti elesithathu elithi Nje Nempela laphuma ngo-1943. Iqoqo lakhe lesibili lezinkondlo elithi Amal’ ezulu lalandela ngo-1945. • Omunye umsebenzi obalulekile esiZulwini yisichazamazwi esithi Zulu-English Dictionary awubhala ngokubambisana noClement Doke nowashicilelwa ngo-1948 engasekho emhlabeni. 6
  • 7. Imisebenzi Yakhe • Ziningi izimbongi ezithathela kuVilakazi uma zihaya. Ziningi futhi ezihaya ngale ngwazi, ngisho nanamuhla. • Ezinye zezinkondlo zakhe njengalezi ezithi: “Ma ngificwa ukufa” kanye nethi “Kwadedangendlale” zaguqulwa nguSolwazi uMzilikazi Khumbalo zaba yizingoma zamakwaya ezaduma kakhulu. 7
  • 8. Imisebenzi Yakhe • AYEBHALA NGAKHO: • Kukhona izinkondlo zakhe ezikhuluma ngomlando: • “UShaka kaSenzangakhona” (Inkondlo KaZulu) • “Phezu kwethuna likaShaka” (Inkondlo KaZulu) • “NgoMbuyazi eNdondakusuka” (Amal’ ezulu) • “Inkelenkele yakwaXhosa” (Inkondlo KaZulu) 8
  • 9. Imvelo • Kukhona nezinkondlo ezikhuluma ngemvelo: • “Impophoma yeVictoria” (Inkondlo KaZulu) • “KwaDedangendlale” (Amal’ ezulu) • “Inqomfi” (Inkondlo KaZulu) • “Cula ngizwe” (Inkondlo KaZulu) 9
  • 10. Ugqozi • Ubuye abhale ngezinto ezingabonakali ezifana nogqozi: • “Ugqozi” (Amal’ ezulu) • “Ithongo lokwazi” (Inkondlo KaZulu) • “Umthandazo wembongi” (Amal’ ezulu) 10
  • 11. Ukufa • Ezinye zezinkondlo zakhe zikhuluma ngokufa: • “Ukufa” (Inkondlo KaZulu) • “Sengiyokholwa-ke” (Inkondlo KaZulu) • “Sengiyakholwa” (Amal’ ezulu) • “Nayaphi?” (Amal’ ezulu) • “Ma ngificwa ukufa” (Inkondlo KaZulu) 11
  • 12. Amagugu • Ezinye zilila ngokulahlekelwa kwabantu abamnyama amagugu nomcebo wabo: • “Wo, leli Khehla” (Amal’ ezulu) • “Ukhamba lukaSonkomose” (Inkondlo KaZulu) • “Izinsimbi zesonto” (Amal’ ezulu) 12
  • 13. Ubandlululo • Izinkondlo ezikhononda ngokubandlululwa komuntu omnyama ngabamhlophe: • “Wo ngitshele mntanomLungu” (Amal’ ezulu) • “Inyanga” (Amal’ ezulu) • “Ngoba … sewuthi” (Amal’ ezulu) • “Ezinkomponi” (Amal’ ezulu) • “Wena-ke uyothini?” (Inkondlo KaZulu) 13
  • 14. Isiphetho • Eqoqweni lakhe Inkondlo KaZulu wazama ukusebenzisa imvumelwano kwase kuthi kwelesibili elithi Amal’ ezulu wayehla le nqola. 14
  • 15. IZINKONDLO OKUMELE UZIFUNDE: Inkondlo KaZulu: • Ngephasika • Inkelenkele YakwaXhosa • Ukhamba LukaSonkomose • We Moya • Ma ngificwa ukufa • UShaka KaSenzangakhona • Aggrey we-Afrika • Wena-ke uyothini? • Impophoma YeVictoria 15
  • 16. IZINKONDLO OKUMELE UZIFUNDE Amal’ ezulu • Ugqozi • Imfundo ephakeme • Wo, ngitshele mntanomLungu! • Nyanga • Ngoba … sewuthi • Ezinkomponi 16
  • 17. Ukhamba LukaSonkomose Ukhamba LukaSonkomose Babomkhulu! Angikwazi Kodwa ngikhuluma nawe, Ngingenakubona wena Kodwa ngibon’ amabhena, Athe kim’ azalwa nguwe, Anginika lokhu kwazi. 17
  • 18. • Phambi kwami nant’ ukhamba, • Bath’ ukhamb’ olwaludlela • Wena mfo waseMzwangedwa, • Owashiy’ uhamba wedwa • Wakhohlwa nokukhumbula • Okuphethwe lolu khamba. 18
  • 19. Impindamqondo Umqondo wamagama asemgqeni ongenhla uhambisana nomqondon wamagama asemgqeni ongezansi. Isib. Ithongo Lokwazi. • Ngabheka phansi eMkambathini wamaXhosa, • Ngabheka phezulu eNtabakusuka yabeSuthu. 19
  • 20. 20
  • 21. 21