ukwakheka kolimi1. U K W A K H E K A K W E B I Z O N E S E N Z O
2 0 A U G U S T 2 0 2 0
MISS PH SIBIYA
UHLELO NOKWAKHEKA
KOLIMI
2. ISINGENISO
YONKE IMIBHALO ESIZULWINI YAKHIWA
IZINXENYE EZITHILE EZENZA IGCINE IPHELELE
FUTHI ISINIKA UMQONDO WALELO GAMA.
LOKHU KUCHAZA UKUTHI UKUZE SITHOLE
UMQONDO WEGAMA KUMELE IZAKHI ZEGAMA
ZIPHELELE.
IBIZO NOMA ISENZO UKUZE KWENZE UMQONDO
KUMELE KUBE NEZAKHI EZIPHELE EZIZOSINIKA
INCAZELO NGALELO GAMA.
LOKHU KUFANA NESIFUNDO SEMATHEMATICS
NJENGOBA KUMELE UHLANGANISE IZIBALO
UKUZE UZOTHOLA IMPENDULO
4. INCAZELO YESAKHIWO
Isakhiwo siyindlela igama noma uluphi uhlobo lwegama
olakheke ngayo
Sibheka izakhi ezahlukene ezakha igama ligcine
selisinika izincazelo ezahlukene.
Uma sibheka isakhiwo sebizo sithola ukuthi ibizo lakhiwa
isiqalo, isigqu kanye nesijobelelo.
Ukwakheka kwebizo kuhlukile uma kugqathaniswa
nokwesenzo
Uma sibheka izakhi zesenzo kukhona isivumelwano
sikamenzi, isakhi senkathi, umsuka kanye nesigcino
sesenzo.
5. Isakhiwo sebizo.
Ibizo lakhiwa isiqalo( okungaba isiqalo saleso sigaba
ibizo elingena kusona), isiqu kanye nesijobelelo ,
isibonelo umfokazana
Isiqalo> um- ( siba ekuqaleni kwegama)
Isiqu> -fokazana( sinika umgogodla wegama)
Isijobelelo> - ana ( sifakwa esiqwini ukuze igama
lizoba nomqondo) isijobelelo sokunciphisa
Isibonelo, umfokazi isiqalo –um, isiqu-fokazi,
isijobelelo – azi( isijobelelo sokukhulisa)
6. Kuyaqhutshwa..
Uma sibheka izibonelo siyathola ukuthi indlela
ekubhalwa ngayo amagama yehlukile futhi
okusinikeza umqondo ohlukile.
Indlela ekujobelelwe ngayo usunika izincazelo
ezahlukene.
7. Isakhiwo sesenzo.
Isakhiwo sesenzo sihlukile ngoba sona sifaka isivumelwano
sikamenzi, isakhi senkathi, umsuka kanye nesigcino sesenzo
N.B akuzona zonke izenzo eziba nesakhi senkathi !!
Izibonelo : uthemba uyadla, isitsha siwile
Isivumelwano sikamenzi : u-,( sivumelana nebizo elisebenze
njengenhloko emshweni)
isakhi senkathi : - ya-,
umsuka : -dl-, ( inxenye engaguquki)
isigcino sesenzo: -a
Isivumelwano: si-,
umsuka : -w-,
isigcino sesenzo: -ile
8. Isiphetho
Yonke imibhalo kanye namagama inezakhi
ezahlukene izimele iznto ezahlukene futhi ezilekelela
ukuthi igamalakheke ngendlela efanele ukuze
sizothola umqondo ophelele wegama.
Ngiyabonga……
9. Umsebenzi wasekhaya
Khipha izakhi kula magama alandelayo qede usho
ukuthi isakhi ngasinye siyini?
A. Umfana
B. isifundo
C. Uyathanda
D. Udle
E. umkhonjwana
Editor's Notes SIBHEKA UKUTHI IBIZO NESENZO KWAKHIWA YEZIPHI IZAKHI( IZAKHI EZAKHA IBIZO NESENZO) Ukuze indlu iphelele ibe yindlu kudingeka zonke izinxenye ezizokwenza ukuthi iphelele.