1. ÖDEM

2. TANIM: İntertisyel sıvının artışıdır. Kelime anlamı Yunanca’da
şişlik demektir. Lokal veya sistemik olabilir.
Ödem için
intravasküler ve interstisyel alanlar arasında
dengeyi oluşturan kuvvetlerde
sapma olması gerekir.
ÖDEM

4. Filtrasyon = 10 ml/dk
4000 ml/dk
Absorbsiyon = 9 ml/dk
Hpa = 32 mmHg
Opa = 25 mmHg
Opi = 5 mmHg
Hpi = 2 mmHg
Hpv = 15 mmHg
Opv = 26 mmHg
(32 + 5) – (25 + 2 ) = 10 mmHg
Net Filtrasyon Basıncı
(15 + 5) – (26 + 2 ) = - 8 mmHg
Net Reabsorbsiyon Basıncı
Fark = 1 ml/dk
Lenfatikler

5. ÖDEM PATOGENEZİNDE
ETKİLİ MEKANİZMALAR
 Kapiller hidrostatik basınç artışı
 Kapiller onkotik basınç azalması
 İnterstisyel onkotik basınç artışı
 Kapiller geçirgenlik artışı
 Lenf drenajının azalması
 Dokuların direncinin azalması

6. ÖDEM SEBEPLERİ
Sık Sebepler
 Konjestif Kalp Yetmezliği
 Siroz
 Nefrotik Sendrom
 Nefritik Sendrom
 Hamilelik
 İdiopatik Ödem
 Premenstrüel Sendrom
 Nutrisyonel veya Açlık Ödemi
Nadir Sebepler
 Hipotiroidi
 Arteriovenöz Fistüller
 Diabetes Mellitus
 KOAH
 Herediter Anjionörotik Ödem
 İlaçlar
 Ösrtrojen
 Vazodilatatörler
 NSAİD-Steroid

7. Kapiller Hidrostatik Basınç Artışı
Kalp yetmezliğinde → Venöz kapiller basınç ↑
Venöz obstrüksiyon → Venöz kapiller basınç ↑
Hipertansiyon (Hipervolemiye bağlı) → Arteriyel kapiller basınç ↑
Böbrek yetmezliği-Nefritik sendrom → Arteriyel kapiller basınç ↑

8. Kapiller Onkotik Basınç Azalması
Nefrotik sendrom → Böbrekten protein kaybı
Malabsorbsiyon → İntestinal emilim bozukluğu
Malnütrisyon → Protein alım eksikliği
Karaciğer yetmezliği (siroz) → Karaciğerde protein yapımının
aksaması

9. İntertisyel Onkotik Basınç Artışı
Kapiller Geçirgenliğin Artışı
Hipotiroidi → İntertisyumda glikozaminoglikan
birikimi
Anaflaksi
Lokal enfeksiyon - selülit

10. Lenf Direnajının Bozulması
Doku Direncinin Azalması
 Yaşlılık
 Malnütrisyon
 Malignite
 Herediter lenf ödemi
 Elefantiazis

11.  Ödem için Emniyet faktörü basıncının üzerinde
bir dengesizlik olması gerekir.
 Emniyet faktörü yaklaşık 17 mmHg’dir.
 Sistemik ödem için erişkin bir insanda interstisyel alana
en azından 3 litre su birikmesi gerekir.
 Sistemik ödem için ödemi oluşturan mekanizmanın devamı
ve restore edici faktörlerin yeterli olmaması gerekir.

12. Sistemik ödem her zaman
Na birikimi ile beraberdir

13. Kardiyak
Output
 Konjestif Kalp Yet.
 Konstrüktif Perikardit
 Perikard Tamponadı
 Sepsis
 Hamilelik
 Siroz
 Arteriovenöz fistüller
 KOAH
 Yüksek Debili Kalp Yet.
 Nefrotik Sendrom
 Malnütrisyon
 Malabsobsiyon
 Siroz
Periferik Arteriyel
Vazodilatasyon
İntravasküler
Onkotik Basınç
Arteriyel Dolum
Azlığı

14. Arteriyel Dolum
Azlığı
Arteriyel Baroreseptörler
Renin-Angiotensin
Aldesteron Aktivi
Arginin-Vazopressin
Nonosmotik Sekresyonu
Sempatik Sinir
Sistemi Aktivi
Periferik Arter Rezistansı
Ve Renal Rezistans Artışı
+
Su ve Na tutulumu ↑

15. KALP YETMEZLİĞİ
Sistemik Venöz Basınç ↑ Efektif Kan Volumu ↓
Renin ↑
↓
Angiotensin II ↑
↓
Aldosteron
Hepatik
Konjesyon
Ödem
Ekstraselüler Volüm ↑
Renal Sodyum ve Su Retansiyonu
İntertisyel Sıvı ↑
Juxta Glom. Ap.
Aktivasyonu
Sempatik Uyarı
Diğerleri
ADH vb.

16. GLOMERULER HASTALIKLAR
Proteinüri
(Nefrotik Sendrom)
Hipoalbuminemi
Kapiller Onkotik Basınç ↓
ÖDEM
GFR ↓
(Nefritik Sendrom)
Na Eksresyonu ↓
Pozitif Na Basıncı
Artmış Venöz
Basıncı
Efektif Dolanan
Kan Volumü Artar

17. DEKOMPANSE KOAH
Renal Vazokonstrüksiyon SSS. Santral Uyarım
Böbrekte Su ve Na Tutulumu
RAA ve Semp. SS. ve Vazopresin
Salınımının Stimulasyonu
↓ Sistemik Vasküler Rezistansı
↓ Efektif Arteryel Kan Volumu
Hiperkapni?Hiperkapni
Hipoxi

18. SİROZ’DA
Klasik Teori
Sinüzoidal Portal Hipertansiyon
Lenf oluşumu > Lenf temizlenmesi
Ascites oluşumu
Plazma volumu azalması
RAA aktivitesi ve semp. SS.
ve vazopressin sekresyon artışı
Su ve Na Retansiyonu
Overflow Teorisi
Sinüzoidal Portal Hipertansiyon
Primer Na ve Su Retansiyonu
Plazma volumu artışı
Ascites oluşumu
Hepatik Pressure
Reseptörler

19. Kalsiyum kanal blokerleri ile ilişkili periferal ödem oluşumKalsiyum kanal blokerleri ile ilişkili periferal ödem oluşum
mekanizmasımekanizması

20. ÖDEMLİ HASTAYA YAKLAŞIM
• Anamnez
• Fizik Muayene
• Ödemin Özellikleri
• Laboratuar Destek

21. Ödem ayırıcı tanısında yardımcı faktörlerden
biri ödemin üzerine basmakla iz (gode) kalıp kalmamasıdır.
 İntra kapiller onkotik basıncın azaldığı durumlarda
(Nefrotik sendrom gibi) yumuşak iz bırakan ödem
 Hipervolemiye bağlı ödem (kalp yetmezliği) orta sertlikte
daha az iz bırakır
 İntertisyel onkotik basıncın artışı (Hipotiroidi) durumunda
ödem gode bırakmaz

26. ÖDEMLİ HASTAYA YAKLAŞIM-I
SEBEP YAKLAŞIM
Konjestif Kalp Yetmezliği
K.Y. Semptom ve bulguları
Ekokardiyografi
Siroz
Sirozun periferik bulguları
K.C. fonksiyon testleri, US
Nefrotik Sendrom
Yumuşak ödem ve 3 gr/gün
üstünde proteinüri
Nefritik Sendrom
Hipertansiyon, Bufissür ödem,
hematüri, proteinüri
Hamilelik Klinik ve gebelik testi
Açlık Ödemi
Anamnez, klinik,
Hipoproteinemi, malnütrisyon

27. ÖDEMLİ HASTAYA YAKLAŞIM-II
SEBEP YAKLAŞIM
Malabsorbsiyon
Kr Diyare ve
Protein sindirim bozukluğu
Hipotiroidi
Hipotiroidi klinikleri,
Tiroid hormonları ↓
KOAH
Klinik solunum fonksiyon testleri
Kan gazları
İlaç İlişkili Ödem
Anamnez ve sebep olan
ilaçların bırakılması
Premenstrüel Ödem
Bayanlarda menstrüasyona yakın
dönemde peryodik
ödem oluşması
Venöz Dolaşım Bozukluğu
Özellikle alt extremitelerde varisler
Doppler US