1. Zihinsel, Duygusal, Fiziksel ve Psikomotorik Engelli Çocuklarla
Çalışan Profesyonellerin Hippoterapi Konusunda Mesleki Eğitimi
2019-1-TR01-KA202-074547
2.
3. 11. At tarafından iletilen hareket türleri
11.1. At tarafından iletilen hareket türleri
11.2. Seans sırasında yürüyüşü değiştirme
11.3. En iyi sonuçlar için yüzey ve aktiviteleri seçme
11.4. Hippoterapide terapötik müdahalenin adımları
11.4.1. terapötik temas
11.4.2. terapötik ilişki
11.4.3. Denge
11.4.4. Duruş
11.4.5. Gövdeyi dengeleme
11.4.6.Terapötik hedeflerin oluşturulması
11.5.Terapötik hedeflere göre özel müdahaleler
11.5.1. Hippoterapi seanslarına entegre egzersizler
11.5.2. Seanslar sırasında neler değiştirilebilir?
4. • Atın aşağıdaki yürüyüş türleri vardır: hız, tırıs, dörtnal ve dörtnala.
• Terapide esas olarak hızı kullanırız.
• Belirli durumlarda süratli ve dörtnal kullanılır.
• Gallop, özel ihtiyaçları olan kişilerle terapide kullanılmaz.
• Binicinin simetrik motorik yetenekler geliştirmesi için atın simetrik bir hız
kullanması gerekir.
5. • Rahvan - 4 vuruş yürüyüş
• 3 ayak yerle temas halinde
• simetrik
• Sıra: sol arka, sol ön, sağ arka, sağ ön
• Tırıs (koşu) - 2 vuruş
• Kısa süreli gecikmeli bir hareketle
sonuçlanır
• Sıra: arka sol ve ön sağ/ arka sağ ve ön sol
• Simetrik
• Kenter (küçük dörtnala) - 3 vuruş
• Sıra: sol arka, ön sol / sağ arka, sağ ön
• Küçük bir askıya alma anı
• simetrik değil
• Dörtnal - 4 vuruş
• Sıra: sol arka, sağ arka, sol ön, sağ ön
• simetrik değil
• Maksimum hız
Simetrik adımlar: adeta ve tırıs
Simetrik olmayan adımlar: kenter ve
dörtnal
Atın 4 farklı yürüyüşünün özellikleri:
6. Neler değiştirilebilir:
• 1. Dürtü – atın pelvisini ileri itme şekli ve ayakları, hareket etme şeklini ve biniciye
gönderdiği dürtüyü değiştirecektir.
• Ayakları geriye doğru aynı adıma veya üstüne basacağı zaman ön ayaklarını takip eder.
• Artan bir dürtü, arka ayaklarla ön ayakların ayak izlerinin üzerine basacağı anlamına gelir.
• 2. Ritim ve hız – ritim, dakikadaki vuruş anlamına gelir; hız, atın belirli bir mesafeyi kat
etmesi gereken süre anlamına gelir.
• Bir midilli, bir attan daha hızlı bir ritme sahip olacaktır.
• Atın sürekli bir vuruşu olmalıdır.
• Daha uzun bir tempo kullanıldığında veya vuruşlar değiştirildiğinde hız kolayca değiştirilebilir.
• 3.Yön değiştirme – at yön değiştirdiğinde kavisi de değişecektir.
• 4. Geçiş – hızı değiştirmek, yürüyüşü değiştirmek, daha yavaş veya daha hızlı gitmek.
7. • Yukarıda bahsedilen değişikliklerin yanı sıra, değiştirilebilecek ve biniciye fayda
sağlayacak bir diğer önemli husus da çalışma yüzeyidir.
• Her atın bir tür hareket eğilimi vardır: ön-arka, yanal veya dönme hareketi.
• Seçilen yüzeye bağlı olarak atın doğal hareketi güçlendirilecek veya azaltılacaktır. Aynı şe
y dürtü tipinde de olur.
• Çalışma yüzeyi türleri:
• Yumuşak zemin – kum
• Sert zemin – asfaltlı patika
• Orta zemin – çim
• Eğimli yüzey
8. • Yumuşak zemin – kum:
• hareket arka kısımda daha yoğun olacaktır
• her adım daha büyük olacaktır
• impulslar düşük bir yoğunluğa sahip olacaktır
• orta vestibüler stimülasyon
• pelvis hareketleri daha büyük olacaktır
• Sert zemin – asfaltlı patika:
• adımlar daha küçük olacaktır
• dürtüler yüksek bir yoğunluğa sahip olacaktır
• yoğun vestibüler stimülasyon
• pelvis hareketleri daha güçlü olacak, ancak daha az salınım olacaktır
• Orta zemin – çim
• orta şiddette impulslar
• orta vestibüler stimülasyon
• Eğimli yüzey
• denge sağlanır
• çekirdek kaslar devreye girer (yukarı çıkıyor)
• sırt kasları devreye girer (aşağı iniyor)
9. • Her terapötik girişim, iyi sonuçlar ve iyi bir terapötik süreç sağlamak için sonraki
adımları izlemelidir.
1.Terapötik ilişki
2. İletişim
3. Dengeye ulaşmak
4. Mümkün olduğunca doğru bir duruş elde etmek
5.Yürürken vücut bölümlerinin stabilize edilmesi
6.Terapötik hedeflerin oluşturulması
ÖNEMLİ!!!: Bu adımlardan herhangi biri üzerinde ancak güvenlik gereksinimleri tam
olarak karşılandığında çalışabilirsiniz!!!
10. • Atla ilk temas çok önemlidir.
• Çoğu zaman, engelli insanlar en azından başlangıçta atlardan korkarlar. Yanlarına
gitmekten çekinirler.
• İlk temas çok önemlidir ve tüm terapi sürecinin temel unsurudur.
• Çocuk ata yaklaşmadan önce çocuk ve terapist arasında iyi bir temas kurmak
önemlidir.
11. • Başlangıçta çocuğun
doğrudan atın önünde değil
yan tarafta olması tavsiye
edilir.
• Bir atın gözleri ve nefesi
etkileyici duyumlar
üretecektir. Bu yüzden
yandan yaklaşmanız tavsiye
edilir.
• At görüldükten sonra, çocuk
ona dokunmaya ve onu
tanımayı öğrenmeye
yönlendirilir.
12. • Çevre, çocukla terapötik bir ilişki kurmada önemli bir rol oynar.
• Klinikteyken, oda farklı yaşlardaki çocukları çekecek şekilde dekore edilecektir. Ancak
hipoterapide bu unsurlar artık mevcut değildir ve bu nedenle çevrenin hiçbir faydası yoktur.
• Hippoterapinin bir diğer özelliği ise daha fazla üye (çocuk, at, terapist) içermesidir.
• Her “ilk an” için yeterince zaman ayırmamızın nedeni budur.
• Çoğu zaman, terapötik bir ilişkinin yürümesi için çeşitli seanslar gerekir.
• Bu ilişki üçgen bir ilişkidir.
• İçgüdüyü takip edersek, çocuk ve at arasındaki ilişkinin kurulması en kolay ilişki olduğunu
söyleyebiliriz.
• Özel gereksinimli çocuklarda duyguları tanımlamanın ve yerleşmenin bazen zor olduğunu
dikkate almalıyız.
• Bu nedenle, çocuğun bir atla karşılaştığında tamamen beklenmedik tepkiler vermesi olabilir.
13. • Bir ata binerken her şeyin çocuk için çok yeni olduğunu unutmamalıyız.
• Bu nedenle, bunu yapmadan önce terapist ve çocuk arasında güven olmalıdır. Aksi
takdirde, çocuğun sıkıntı yaşaması ve kalmayı reddetmesi riskiyle karşı karşıya kalabiliriz.
• Bu, terapi sürecinde bir tıkanıklığa neden olur.
• Terapistin çocukla ilk kez atın yakınında bir yerde buluşması önemlidir.
• Bu, her terapistin yaratıcılığına,yeteneğine ve deneyimine bağlıdır.
• Bu ilişki oluşturulduktan sonra çocuğun atla ilişkisi üzerinde çalışmaya başlayabilirsiniz..
• Atla ilişkiye yardımcı olmak için aşağıdakiler yapılabilir:
• Bir başkası binerken atı dolaşmak.
• Duyusal uyarım, okşama.
• Tımar sırasında vücut kısımlarını belirleme.
14. • "Denge" ile, vücudun duruşunu ve hareketini dinlenirken ve hareket ettirirken
kontrol etme yeteneğini anlıyoruz.
• Dengeleme hareketleri, ağırlık merkezini korumaya, yeniden kazanmaya veya bulmaya
hizmet eder.
• Denge için temel ön koşullar şunlardır: algı, normal postüral mekanizma ve karşılıklı
innervasyon (stimülasyon).
• Terapötik ilişki başlatıldıktan sonra çocuk ata binecektir.
• Her şeyden önce, binicinin doğru dengesini sağlamalıyız. Çocuğa güvenlik sağladığı için
denge zorunludur.
• İlk seansta, vestibüler stimülasyon, denge eksikliği nedeniyle de çok güçlüdür.
Dengeye ulaşılmamışsa, çocuğun hareketi çok daha kapsamlıdır.
16. • Dengeyi sağlamak ve
vestibüler stimülasyonu
kontrol etmek için binerken
çocuğu desteklemek.
17. • Terapinin bu aşamasında atın ve hızının binicinin ihtiyaçlarına göre ayarlanması
son derece önemlidir.
• Çok küçük veya çok büyük bir at, dengeye yardımcı olmaz ve binicinin başının çok
fazla hareket etmesi nedeniyle güçlü bir vestibüler stimülasyona neden olur. Bu,
vertigoya, kontrolü kaybetme hissine ve hatta mide bulantısına neden olabilir.
• Başın hareketi başlangıçta dikkatle izlenmelidir.
• Aklımızda hangi terapötik hedef olursa olsun, şimdiki ana odaklanırız ve optimal
bir denge ve daha az güçlü bir vestibüler stimülasyon sağlamaya konsantre oluruz.
18. • Anatomik oturma pozisyonuna mümkün olduğunca yakın bir duruş elde etmeyi
amaçlıyoruz.
• Bunu takiben, insan vücudunun iki bölümü vardır:
• Üstün (pelvis, gövde ve baş)
• Alt (bacaklar)
• Dengeyi korumak için binici at üzerinde mümkün olduğu kadar dengeli olmalıdır.
Terapist bunu başarmak için tüm önlemleri almalıdır.
• Özel ihtiyaçları olan kişiler, kesin tanı ne olursa olsun, anatomik olarak daha az doğru
pozisyona sahiptir.
• Serebral palsili çocuklarda hipoterapi ile düzeltilebilecek statik anormallikler vardır.
• At üzerindeki duruşu düzeltirken vücut bölümlerinin hizalanması ve böylece yeterli dürtülerin
alınması, kendi vücudunun bilincine varmanın ve böylece onu kontrol etmeye başlamanın ilk
adımıdır.
19. • İnsan vücudu kusursuz işleyen bir kaldıraç sistemi olarak görülebilir. Sistemin
herhangi bir bölümü arızalıysa, tüm sistem değiştirilecektir.
• Doğru anatomik pozisyon, her segment hareketli olduğu ve diğerlerinden bağımsız
hareket edebildiği sürece korunur.
• Bir segmentin konumunun düzeltilmesi, diğer segmentlerin daha doğru bir konuma
gelmesine yol açacaktır.
• Vücudun tüm yerçekimi duruşlarında, segmentler vücudun uzunlamasına
ekseninde hizalanır.
• Kendiliğinden ve bilinçsiz dikey bir hizalanma vardır.
• At üzerindeyken, boyuna eksen pelvik bölgede dinamik olarak stabilize edilir.
20. • Segmentler dikey eksende
hizalanır (omuz, kokso -
femoral bölge, topuk) – resim
1.
• Resim 2 ve 3'te çeşitli duruş
bozukluklarının hizalamayı
nasıl değiştirdiğini
görebilirsiniz.
21. • Gövdeyi stabilize etmek için aşağıdaki adımlardan geçmeniz gerekir:
• Otururken denge eğitimi
• Vücut bölümlerinin dikey olarak stabilize edilmesi (baş, gövde ve pelvis)
• Pelvisin seçici hareketi
• Ara adımlar:
• Pelvis ve alt bölgedeki kasların gevşemesi
• Denge reaksiyonlarını sürdürmek
• Vücudun dikey eksenini stabilize ederken gövde kaslarını eğitmek
• Motor engeli olan çocuklarda, farklı duruş tepkilerinin seçici olarak birlikte
çalışabilmesi için atın dürtüleri terapist tarafından sürdürülmelidir.
• Böylece terapist, istenen dürtüyü elde etmek için farklı yardım araçlarını
kullanabilir.
22. • Bir terapist çocuğu aşağıdaki şekillerde destekleyebilir:
• Pasif yardım – güvenlik ve daha iyi bir pozisyon için.
• Algısal yardım - belirli eylemler yoluyla pelvisin duruşlarını ve hareketlerini
kolaylaştırmak.
• Sözlü yardım – pozisyonu bilinçli olarak hissetmek için sözlü talimatlar (mümkün
olduğunda ve mümkünse).
• Gövdeyi stabilize etmek:
• Pelvisin ritmik bir hareketini indükleyen torasik omurganın dinamik bir uyarımı ile
gövdeyi stabilize etmek.
• Hareketlerin attan emilmesi yoluyla lomber omurga seviyesinde pelvisin seçici
hareketinin uyarılması yoluyla pelvisin mobilizasyonu.
23. • Gövde ve pelvik stabil olduğunda gövdeyi
stabilize etmek mümkündür.
• Gövde doğrudan hareketle stabilize ediliyor.
Gövde, hareket sırasında dengeyi korurken doğru
duruşta konumlandırılacaktır.
24. • Dengeyi koruma
kapasitesi yüksek
çocuklarda torasik
omurganın
stabilizasyonu,
yürüme sırasında
veya sadece
kelimelerle
yönlendirilmeyi
gerektirir.
25. • Pelvisin stabilize
edilmesi, terapistin
doğrudan yardımıyla
pelvisin doğru
pozisyonunu
indükleyerek
geliştirilebilir.
• Terapist, çocuk bunu
kendi başına
sürdürebilecek duruma
gelene kadar doğru
pozisyonu
sürdürecektir.
28. • Terapötik hedefler aşağıdaki alanları kapsayabilir:
• bilişsel uyarım
• Duyusal uyarım
• İnce motor becerilerin geliştirilmesi
• göz-el koordinasyonu
• Terapi seansları dışarıda yapıldığından doğal malzemelerin kullanılması tavsiye
edilir: yapraklar, taşlar, dallar.
• Terapist yeni aktiviteler önermede yaratıcı olabilir.
• Terapötik amaç, herhangi bir seçimin merkezinde olmalıdır.
• Çocuklar çoğu zaman yeni materyaller kullanmaktan heyecan duyarlar.
35. • Aktiviteler normal sürüş pozisyonundan (ileriye dönük) yapılır ve şu anlama gelir:
• Doğru pozisyonda yardım;
• Görsel ve vestibüler dürtülere alışmak;
• Duruşu düzeltme:
• Gövde uzaması
• Doğru pozisyonu korumak
• Gövde dönüşleri
36. • Hedeflenen aktivite ve amaçlar:
• Uzun çubuk üzerine daire yerleştirme;
• gövde dönüşleri
• gövde germesi
37. • Topu yakalama ve fırlatma (gönüllüler çocuğun yanlarında veya önünde ve
arkasında dururlar)
• Gövde dönüşleri
• Topu yakalama yeteneği
• Dikkat
• Ön, arka, yukarı, aşağı konilere daire yerleştirme
• uzaysal yönelim
• Gövde dönüşleri
• El-göz kordinasyonu
• Yön değiştirme: Amaç, vücut ağırlığını çalıştıran ve eğik kasları uyaran simetrik
olmayan reaksiyonları uyarmaktır.
• dönüşler
• 8 rakamı benzeri dönüşler
• manejde çember çizme
• Sözlü komutlar “düz otur”,“atın yanında ayaklar”
• Proprioseptif farkındalık
• Daha iyi bir duruş
38. 1. Aşgian, B., Corfariu, O., (1984). Epilepsia şi convulsiile la copii. Bucureşti:Ed. Medicală
2. Bacus, A. (2006).Copilul de la 1 an la 3 ani, cei mai importanti doi ani din viata copilului. Bucureşti: Editura Teora
3. Bacus, A. (2006). Copilul de la 3 ani la 6 ani, dezvoltarea fizica, psihica, afectiva, intelectuala si sociala.
Bucureşti:Editura Teora
4. Bîlbă, A.,(2015). Costuri şi beneficii ale terapiei cu ajutorul calului în afecţiunile psihomotorii. Programe doctorale şi
post-doctorale, Academia Română. Bucuresti.
5. Brown, T. E., Reichel, P. C., Quinlan, D. M.,(2011).Executive function impairments in high IQ children and adolescents
with ADHD. Open Journal of Psychiatry, October, no.1
6. Byam, E., Simmons, D., (2005). Environment and occupation in hippotherapy. OT Practice,10(7), 13-18
7. Cimpeanu, E.,(1980). Neurologia clinica, vol. II si III, M. Serban: Ed. Dacia
8. Chiriţă,V., Papari, A., Chiriţă, R., (2009).Tratat de Psihiatrie, , Constanţa:Fundaţia "Andrei Şaguna”
9. Champagne, D., Dugas, C. Improving gross motor function and postural control with hippotherapy in children with
Down syndrome: case reports. Physiotherapy Theory and Practice, no. 8, 564-571
10. Cozaru, C., (2010). Consiliere genetica, Curs, Universitatea Andrei Saguna
11. Cretu,V., (2006). Incluziune Socială si scolară a Persoanelor cu Handicap, Bucuresti:Ed. Printech
39. 12. Craik, R.,(1989). Changes in locomotion in the aging adult in M.H. Woollacott, A.Shumway-Cook(ed.), Development
of Posture and Gait across the Life Span, University of South Carolina Press
13. Haehl,V., Giuliani, C., Lewis, C. The influence of hippotherapy on the kinematics and functional performance of two
children with cerebral palsy. Pediatric Physical Therapy, 11, 89-101
14. Hamill,D., Washington, K.,White, O.R. (2007). The Effect of Hippotherapy on Postural Control in Sitting for Children
with Cerebral Palsy. Physical & Occupational Therapy in Pediatrics, 27(4), 23-42
40. Avrupa Komisyonu'nun bu yayının üretimine verdiği destek, yalnızca yazarların
görüşlerini yansıtan içeriklerin onaylandığı anlamına gelmez ve burada yer alan
bilgilerin herhangi bir şekilde kullanılmasından Komisyon sorumlu tutulamaz.
https://www.hippotherapy-training.eu/
https://www.facebook.com/HippotherapyProject/
https://www.hippotherapy-training.eu/elearning/?lang=en
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.hippotherapy.mobile
https://apps.apple.com/app/id1526453884