As presented at the International Workshop on “Qualitative Personal Caring in a European Perspective”, 07 May 2015, Antalya, Turkey http://mcare-project.eu/ This project (M-Care - 539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP) has been funded with support from the European Commission. This website reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

1. İLGİ
ÖZEL EĞİTİM ve REHABİLİTASYON
MERKEZİ
Özel Perge
Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
07.05.2015

2. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
HİPPOTERAPİ NEDİR ?*
Hippoterapi terimi nöromüsküler disfonksiyonu
olan hastalarda fonksiyonel limitasyonların,
yetersizliklerin ve bozulmaların tedavisinde
fizyoterapistler, iş uğraşı terapistleri ve konuşma
terapistleri tarafından
atın hareketlerinin bir tedavi stratejisi olarak
kullanılmasını tanımlar. Bu tedavi yöntemi
fonksiyonel sonuçlara ulaşmak için karma bir tedavi
programının parçası olarak kullanılır.
* American Hippotherapy Assoscation Tanımı

3. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
Nasıl Bir At ?

4. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
HİPPOTERAPİNİN İLKELERİ
• Ata, her zaman insani ve kibar bir şekilde
davranılmalıdır.
• Atın hareketleri hastadaki aktif tepkileri tetikler.
• Terapist yönetimindeki atın hareketlerindeki
varyasyonlar, hastanın verdiği cevaplardaki
varyasyonları destekler.
• Hippoterapide hastanın verdiği tepkilerin fonksiyonu
etkilemesi amaçlanır.

5. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
Atın Hazırlanması

6. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
HİPPOTERAPİNİN GENEL ENDİKASYONLARI
A- Hedef kitle – orta ve ağır düzeyde nöromotor
disfonksiyonu olan çocuk ve yetişkinler
B- Hippoterapi ile tedavi edilebilen yaygın problemler:
• Anormal kas tonusu
• Anormal refleksler
• Denge bozuklukları
• Koordinasyon bozuklukları
• İletişim bozuklukları
• Oral motor fonksiyon zayıflıkları
• Sensorimotor fonksiyon bozuklukları
• Postural asimetri
• Postural kontrol bozuklukları
• Hareket problemleri
• Gecikmiş konuşma

7. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
HİPPOTERAPİNİN GENEL ENDİKASYONLARI
C- Tıbbi Durumlar:
• Otizm
• Kromozom anomalileri veya kayıpları
• Serebral Palsi
• Serebrovaskuler Olay/İnme
• Gelişim gerilikleri
• Fonksiyonel omurga eğrilikleri: Skolyoz, kifoz ve lordoz
• Multiple skleroz/Neuromüsküler disfonksiyon
• Duyu algılama bozuklukları
• Kazanılmış beyin hasarları

8. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
Selamlaşma

9. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
Biniş

10. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
TARİHÇE
1900 öncesi
 460 – İÖ 377 – Antik Yunan’da Hipokrat ‘Dogal Egzersiz’ ile
ilgili bir kısım yazmış ve ata binmekten bahsetmiştir.
 1569 – İtalya’da Merkurialis, ‘Jimnastik Sanatı’ni yazmış ve
atlardan ve binicilikten bahsetmiştir.
 1780 –Fransa’da Tissot, kitabı ‘Tibbi ve Cerrahi Jimnastik’te
en faydali yürüyüş paterni olarak atla birlikte yürümeyi
göstermiştir. Aynı yazar kontraendikasyonları ile birlikte
gereğinden fazla at sürmenin etkilerini de ilk tarif eden
olmuştur.

11. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

12. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
TARİHÇE1900’den bu yana
 1952 – Helsinki olimpiyatlarında binicilikte gümüş madalya kazanan Liz
Hartel çocuk felcini yenmesinde ata binmenin ne kadar yardımcı
olduğunu tüm dünyaya açıkladı.
 1960’lar – Terapatik binicilik merkezleri Avrupa, Kanada ve ABD’de
kurulmaya başlandı.
 1960’lar – At, fizik tedaviye yardımcı olarak Almanya, İsviçre ve
Avusturya’da kullanılmaya başladı. Buna ‘Hippoterapi’ adı verildi.
 1969 – Kuzey Amerika Engelliler Binicilik Derneği (North American
Riding for the Handicapped Association (NARHA)) kuruldu
 1970’ler - ABD’de fizyoterapistler atın hareketleri için tedavi kullanımları
geliştirdiler.

13. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

14. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

15. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
TARİHÇE
• 1992 – Amerikan Hippoterapi Derneği (American Hippotherapy
Association (AHA)) NARHA’nın bir parçası olarak kuruldu.
• 1993 – Hippoterapi uygulaması için AHA terapistleri kayıt altına almaya ve
uygulamalardaki standartları belirlemeye başladı.
• 1999 –Amerikan Hippoterapi sertifikalandırma kurulu (American
Hippotherapy Certification Board (AHCB)) kuruldu. İlk hippoterapi klinik
uzmanlığı (Hippotherapy Clinical Specialist (HPCS)) sınavı yapıldı.
• 2004 –Hippoterapiyi uygulamalarında kullanan terapistlerin eğitimi ve
aralarındaki iletişimi için Amerikan Hippoterapi Derneği (AHA), kar amacı
gütmeyen bağımsız bir dernek olarak tanındı.
• 2005 -AHA, at becerileri ve ileri tedavi prensipleri kursu için yeni
müfredatını başlattı
• 2007 – İlk ulusal Amerikan Hippoterapi Derneği konferansı Atlanta,
Georgia’ da yapıldı.

16. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

17. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

18. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
AT YARDIMLI TEDAVİ
 At yardımlı tedavi (Equine Assisted Therapy) – EAT
Özel eğitimli bir ata, amaca yönelik yapılan müdahale, tedavi
sürecinin temel parçasıdır.EAT deneyimli bir insan/sağlık çalışanı
(lisanslı bir terapist) tarafından uygulama amaçları dahilinde
yönetilir ve/veya sağlanır.
 At yardımlı aktiviteler (Equine Assisted Activities) – EAA
Atların bulunduğu bir ortamda, ata binmiş veya binmemiş bir
şekilde yapılabilen herhangi bir aktiviteyi tanımlayan, global bir
terimdir. EEA özel eğitimli bir binicilik hocası, özel eğitmenler
veya özel eğitimli antrenörler tarafından uygulanabilir.

19. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

20. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
HİPPOTERAPİ TEDAVİ TAKIMI
A. Terapist
B. Lider (Atı tutan kişi )
C. Yanda yürüyenler-Güvenlik yardımcıları

21. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
TAKIM

22. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
ATIN YÜRÜYÜŞ PATERNLERİ
Adeta
• Adımların sırası: sol arka, sol ön, sağ arka, sağ ön
• Ritim – 4 vuruş (1-2-3-4);adımlar arasında eşit zaman aralığı
• Karekteristik: Uzun adimlarla öne doğru hareket. Özgur düzenli ve kısıtlamasız bir yürüyüş
hippoterapi için uygundur; Arkada bulunan ayaklar öndeki ayakların zeminde yarattığı ayak
izlerinin üzerine veya önüne basmalıdır.
• Simetrik olmalıdır.

23. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
ADETA

24. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

25. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
ATIN YÜRÜYÜŞ PATERNLERİ
Süratli
• Adımların sırası: Çapraz
çiftler aynı anda
kaldırılıp zemine aynı
anda konulur; sol arka
ve sağ ön; sonra sağ
arka ve sol ön gibi..
• Ritim – 2 vuruş (1-2, 1-2)
Çapraz adımlardaki
zaman aralıklarının eşit
olduğu ritim.

26. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
ATIN YÜRÜYÜŞ PATERNLERİ
Dörtnal
• Adımların sırası sol
arka; sol ön ve sağ
arka birlikte; sağ ön
(sağın önderlik ettiği
durumda) bir sonraki
adımdan önce bütün
ayakların havada asılı
durduğu bölüm
bunları takip eder.
• Ritim: 3 vuruş (1-2-3)

27. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
HİPPOTERAPİ SIRASINDA ATIN YÜRÜYÜŞÜNÜN
DEĞİŞTİRİLEBİLİR YÖNLERİ
 İtici güç
 Tempo ve hız
 Yön değiştirme
 Geçişler

28. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
İNSAN HAREKETİNİN ÜÇ BOYUTLU
DÜZLEMİ
1. Hareketin düzlemleri
• Sagital Düzlem
sağ ve sol parçalara ayırır
Fleksiyon/Ekstansion
• Frontal Düzlem
ön ve arka parçalara ayırır
Abdüksiyon/Addüksiyon
• Transvers düzlem
üst ve alt parçalara ayırır
Rotasyon

29. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
İNSAN HAREKETİNİN ÜÇ BOYUTLU DÜZLEMİ
2. Yürürken ve yürüyen bir atın üzerinde otururken
pelvisin hareketleri
• Anterior-Posterior (sagital düzlem)
• Lateral Tilt (frontal düzlem)
• Rotasyon (transvers düzlem)

30. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
İNSAN HAREKETİNİN ÜÇ BOYUTLU DÜZLEMİ
3.Yürürken ve yürüyen bir atın üzerinde
otururken ağırlık merkezinin hareketleri
• Bir yandan bir yana (lateral yer değiştirme) –
adım uzunluğuna bağlı olarak değişken
• Öne doğru – tüm vücutla ilerleme
• Yukarı ve aşağı (vertical yer değiştirme) – Düzgün
ve koordine bir yürüyüşte vücudun ağırlık
merkezinde sadece minimal bir yer değiştirme
olur

31. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
AT VE İNSAN ETKİLEŞİMİ
A. ATIN YÜRÜYÜŞ HAREKETİNİN TANIMI
At kendini arka ayağı ile öne doğru iter (ivmelenme) ve aynı
tarafta pelvisini aşağı doğru düşürerek bacağını öne doğru salınım
hareketi yapmaya başlar. At, bacağını kaldırmak için karnını diğer
tarafa döndürür, bu da atın omurgasında lateral fleksiyona yol açar.
Atın toynağı yere değdiğinde, hızı kesilir. At bu bacak üzerinde yük
vermiş ilerlerken, atın karnı pelvis kalkmış ve karnı uzamış şekilde o
tarafa döner. Sonrasında da at aynı bacakla, kendini öne doğru iter.
İyi bir yürüyüşte atın arkası güzel bir ritimle salınır bu da arka
ayaklarını öndeki ayaklarının bıraktığı izin biraz daha önüne koymasına
yol açar. (Harris, syf.33) Hastadaki maksimal pelvik hareketlilik, atın
ağırlığı taşıyan arka ayağı tam karnının altındayken ve kendini öne itişi
sırasında oluşur.

32. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

33. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

34. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

35. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI

36. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
AT VE İNSAN ETKİLEŞİMİ
B. ATIN HAREKETLERİNİN BİNİCİYE GEÇİŞİNİN GÖZLEMSEL
ANALİZİ
Atın arka ayaklarının ve pelvisinin hareketleri biniciye geçer
ve onun pelvisinde hareketlenmeye neden olur. Atın pelvisi ve
binicinin ağırlık merkezi arasındaki mesafe ufak bir gecikme ile
kendini gösterir.

37. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
BİR TEDAVİ STRATEJİSİ OLARAK AT
HAREKETLERİNİN KENDİNE HAS KATKILARI
Hippoterapi özellikle, tonus bozuklukları, ROM,
zamanlama, dikkat, uyarı, koordinasyon, denge ve
postürel kontrol problemlerinde kullanılabilinen anlamlı
ve fonksiyonel olarak geçerli bir tedavi stratejisidir.

38. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
BİR TEDAVİ STRATEJİSİ OLARAK AT
HAREKETLERİNİN KENDİNE HAS KATKILARI
1- At hareketleri, keskin, ritmik ve tekrarli, çok
modlu bir sensorimotor tecrübesi sunar. -ki
bunların hepsi birçok insanın hareketi için
gereklidir. Bu hareket karekteristikleri hastanın
ihtiyaçları temel alınarak terapist tarafından
derecelendirilebilinir.

39. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
BİR TEDAVİ STRATEJİSİ OLARAK AT
HAREKETLERİNİN KENDİNE HAS KATKILARI
2- Atın organize olmuş sinir sistemi hastaya,
organize çok boyutlu bir hareket ve çok duyulu girdi
sağlar .
3- Atın hareketleri, hastanın fonksiyonel postür
kontrolü ve denge çalışmaları yapıp kendini
geliştirebileceği, tekrarlı, tahmin edilebilir ve
simetrik dinamik bir yüzey sunar.

40. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
BİR TEDAVİ STRATEJİSİ OLARAK AT
HAREKETLERİNİN KENDİNE HAS KATKILARI
4- At, fonksiyonel bağlamda vestibüler girdi ve
görsel akış tecrübesi için boşluk içinde çok boyutlu
bir hareket sunar
5- Birçok hasta için atın hareketleri, onların yerleşik
hareket stratejilerinin dışında, stabilite kaynaklarının
ötesine taşan ilginç bir tecrübedir.

41. Fzt. Fahri Cumhur ELMACI
TEŞEKKÜRLER
fcelmaci@gmail.com