Przezentacja przygotwana przez Hannę Wryczę-Wilińską

1. Finlandii
System Edukacji w
Finlandii

3. SZKOŁA
Obowiązek szkolny zaczyna się później niż jest dzisiaj trend... tzn. w wieku 7 lat i
trwa do 16 roku życia
szkoła podstawowa trwa 9 lub 10 lat; 'lub' dlatego, że jeśli ktoś ma ochotę pouczyć
się nieco dłużej, ma tę możliwość
potem trzyletnia szkoła średnia zakończona czymś w rodzaju matury, lub szkoła
zawodowa kończąca się konkretnymi uprawnieniami do wykonywania zawodu
szkoły zawodowe są szanowane w Finlandii, a młodzież, która tam się uczy zdobywa
w większości przypadków pewny zawód
szkołę średnią można zrealizować w ciągu dwóch lub czterech lat - zależy to od
ucznia (jeśli masz ochotę szybciej uporać się z tym etapem nauki, pracujesz więcej -
kończysz szybciej; jeśli ci się nie śpieszy... masz trzy lata w standardzie i rok w
promocji... :)
klasy liczą średnio 20 uczniów... (Finowie już dawno wiedzieli, że mniejsza klasa - to
większa integracja i lepsza skuteczność); pomyślmy teraz o często przeładowanych
polskich klasach

4. Motywy wyboru zawodu nauczyciela w
Finlandii
• Jeden z najbardziej pożądanych zawodów wśród
młodych Finów szukających możliwości zatrudnienia.
• Bardzo trudno zostać nauczycielem: proces rekrutacji
bardzo rygorystyczny i tylko najlepsi spełniają
kryteria zatrudnienia.
• Każdej wiosny tysiące maturzystów składa podania
na Wydziały Edukacji w 8 fińskich uniwersytetach,
Oprócz zdania trudnego egzaminu maturalnego
należy musza osiągnąć najwyższe wyniki na maturze i
posiadać zdolności interpersonalne.
• Około 1:10 kandydatów zostaje przyjętych.

5. Motywy wyboru zawodu nauczyciela w Finlandii
Fazy procesu selekcji:
• Konkurs matur.
• Egzamin pisemny na bazie podręczników z
pedagogiki.
• Udział kandydatów w inscenizowanych
zajęciach, w czasie, których są poddawani
obserwacji pod kątem ich zachowań w
sytuacjach oddających realia pracy
nauczyciela.
• Najlepsi kandydaci są zapraszani na
rozmowy kwalifikacyjne i pytani, dlaczego
chcą zostać nauczycielami. Po
wyselekcjonowaniu kandydatów, biorą oni
udział w opłacanym przez państwo
programie studiów wyższych.

7. Treść programów nauczania dla nauczycieli w Polsce
• Mało wymagające kryteria naboru na studia
pedagogiczne
• Zdecentralizowany system nauczania
Treść programów nauczania dla nauczycieli w Finlandii
• Duży nacisk na zrównoważenie kompetencji
osobowościowych i merytorycznych . Szczególny
nacisk kładziony jest na budowanie umiejętności
myślenia pedagogicznego aby nauczyciel potrafił
zarządzać procesem uczenia zgodnie z aktualnym
stanem wiedzy pedagogicznej.
• Obszarem studiowania są trzy główne obszary:
1. Teoria edukacji,
2. Wiedza pedagogiczna,
3. Dydaktyka nauczania przedmiotu oraz praktyka nauczania
przedmiotu.

9. UCZNIOWIE
•czują się w szkole super
•biegają w skarpetkach - bo jest wygodnie, czysto i domowo
•atmosfera w szkole jest zupełnie inna niż w Polsce - nie ma praktycznie hałasu, nikt nie szaleje,
nie krzyczy, nie biega, nie ma bójek...
•w szkole nie ma dzwonków - zamiast tego są bardzo spokojne, wyciszające jingle - na początek
lekcji inny i na koniec lekcji inny
•szkoła jest niesamowicie czyściutka, świetnie wyposażona
•uczniowie są niesamowicie zmotywowani, znają wartość nauki, wiedzą, że dzisiejsza gospodarka
opiera się na wiedzy, a fińska szkoła świetnie wyposaża ich w wiedzę oraz uczy ich kreatywnego jej
wykorzystania
•klimat na lekcji jest niesamowity, oparty właśnie na wzajemnym szacunku, zaufaniu,
poszanowaniu, odpowiedzialności za słowa, działania
•uczniowie mówią do nauczycieli po imieniu - ale z pełnym szacunkiem
•nauczyciele szanują swoich uczniów; dają przykład swoim słowem i działaniem
•uczniowie praktycznie nie mają pracy domowej (w szkole podstawowej przeznaczają na pracę
domową ok. 3 godzin tygodniowo)
•uczniowie na lekcjach nie boją się zadawać pytań, dyskutować - wszystko w atmosferze szacunki,
chęci do nauki
•uczniowie dostają oceny od 4 do 10 (nikt nie wie dlaczego tak jest); 10 jest najwyższą oceną
•wykonują mnóstwo projektów
•wykorzystują w swojej nauce - często zorganizowanej zespołowo - technologie informacyjno-
komunikacyjne

11. Szkoła
W szkołach nie ma tyle biurokracji, co w Polsce...; kiedy pytałem Finów o obserwacje, ewaluacje, kontrole,
nadzór pedagogiczny - zawsze uzyskiwałem odpowiedź, że w sensie 'papierów' nie ma takiego wariactwa... a
wszystkie te rzeczy robią, a wszystko - ciągle to powtarzali - opiera się na zaufaniu...; dewiza Finów w tym
zakresie brzmi: "less is more" - czyli mniej papierologii gwarantuje więcej sukcesu... poza tym wierzą też w
inne powiedzenie: "ludzie są bardziej wydajni, kiedy czują, że są godni zaufania"
w szkole jest niesamowity klimat współpracy, wzajemnej pomocy, wsparcia
uczniowie mają trzy miesiące wakacji letnich
szkoły pracują od ósmej do piętnastej... żadnych zmian
w trakcie nauki fiński system oferuje darmowe kształcenie, darmowe książki, darmowe posiłki, materiały w
szkole i co tam jeszcze...
w szkole funkcjonuje zespół ds. dobrobytu ucznia (student welfare team), który troszczy się o proces
kształcenia uczniów, ich zdrowie psychologiczne, fizyczne, a także o zęby (w szkole jest bezpłatny dentysta,
pielęgniarka)
w szkołach uczniowie mają fajne przedmioty: zajęcia praktyczno-techniczne, zarządzanie budżetem
domowym, przedsiębiorczość...
szkoły praktycznie nie testują uczniów... nie ma kartkówek, testów... stresu z tym związanego... uczniowie
nauczani są w zupełnie inny sposób...
nauczanie opiera się na zasadzie: "uczę się, żeby myśleć/wykorzystać wiedzę, a nie po to, żeby ją odtwarzać
na testach"
szkoły muszą realizować podstawę programową, ale mają sporą dowolność, co do sposobów jej realizacji
nauczanie w szkole jest bardziej badawcze, odkrywcze - a nie transmisyjne (a metoda wykładu chyba jest
najmniej popularna... u nas raczej odwrotnie...)
w szkołach duży nacisk kładzie się na rozwój umiejętności współpracy w zespole...

13. E-podręczniki w Finlandii
• Programy nauczania w Finlandii ustala się na
poziomie każdej szkoły. W konsekwencji
edtech (a więc także e-podręcznik) ma inną
rolę do odegrania w każdej szkole.
• Większość uczniów korzysta z edutech, ale
nie
jest to ‘zadekretowane” odgórnie.
• Na razie system oświaty w Finlandii jest
skoncentrowany na elektronicznej maturze

15. Moduły bez klasówek
Rok szkolny podzielony jest na pięć modułów. Każdy trwa siedem tygodni i kończy się testami.
Przez tydzień od poniedziałku do piątku uczniowie przychodzą do szkoły na godzinę 9 i
codziennie piszą sprawdzian z innego przedmiotu, który obejmuje wiadomości z ostatniego
modułu. Przez kolejne trzy dni po weekendzie uczniowie przychodzą według planu zajęć, ale nie
mają zwykłych lekcji, tylko spotkania z nauczycielami, poświęcone omówieniu testów. Następne
cztery dni są wolne, a od poniedziałku rozpoczyna się nowy moduł. Tak więc po trzech latach
nauki uczniowie mają kilkadziesiąt ocen z testów. W sumie na koniec trzeciej klasy każdy uczeń
powinien mieć zaliczone 75 sprawdzianów.
Każdy z przedmiotów ma inną liczbę modułów obowiązkowych Na przykład z matematyki i
historii uczniowie muszą zaliczyć pięć obowiązkowych modułów, z języków jest ich więcej (przez
całą szkołę). Uczniowie mogą korzystać też z modułów nadobowiązkowych, np. z języków.
Rzadko odbywają się jakieś kartkówki, nikt uczniów nie odpytuje na środku sali. Prace domowe
też są rzadko zadawane – ponieważ klasy są maksymalnie 20-osobowe, a lekcje trwają 75 minut,
nauczyciel jest w stanie tak przedstawić materiał i zaplanować ćwiczenia, aby uczniowie
maksymalnie dużo wynosili z lekcji.
Nauczyciele pracują różną liczbę godzin w zależności od wykładanego przedmiotu. Najmniej
godzin mają nauczyciele języków: 16 godzin, licząc po 45 minut, gdyż duża część ich pracy to
ocenianie zadań pisemnych, a najwięcej godzin mają nauczyciele sportu – ponad dwadzieścia
dwie godziny. W Finlandii, tak jak w innych krajach europejskich, uczniowie uczą się też
obowiązkowo psychologii i filozofii.

18. Czego możemy nauczyć się od
Finlandii?
• Wysokiej jakości, oparte na realizacji przez
kandydatów na nauczycieli badan naukowych,
programy nauczania na studiach,
• Wsparcie finansowe dla doskonalenia
zawodowego,
• Stworzenie etosu pracy nauczyciela, który
przyciąga
elitę intelektualna społeczeństwa,
• Wysokie kryteria stawiane kandydatom na
studia
nauczycielskie (selekcja pozytywna),
• Wysoki kapitał społeczny w Finlandii.