๘. มัลลิกาวิมาน ว่าด้วยวิมานที่เกิดขึ้นแก่หญิงชื่อมัลลิกา

1. 1
มัลลิกาวิมาน
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย วิมาน-เปตวัตถุ เถร-เถรีคาถา
๘. มัลลิกาวิมาน
ว่าด้วยวิมานที่เกิดขึ้นแก่หญิงชื่อมัลลิกา
(พระนารทเถระถามมัลลิกาเทพธิดาว่า)
[๖๕๘] เทพธิดา ผู้มีพัสตราภรณ์และธงล้วนแต่สีเหลือง
ประดับประดาด้วยเครื่องประดับสีเหลืองเจิดจ้า
เธอถึงจะไม่ประดับด้วยผ้าห่มสีเหลืองอร่ามงามเช่นนี้ก็ยังงาม
[๖๕๙] เทพธิดา ผู้สวมเกยูรทอง ประดับอุบะทอง
คลุมเรือนร่างด้วยข่ายทอง
เธอผู้สวมศีรษะด้วยพวงมาลัยแก้วนานาชนิดเป็นใครกัน
[๖๖๐] มาลัยแก้วเหล่านั้นล้วนสาเร็จด้วยทองคาธรรมชาติ
ด้วยแก้วทับทิม แก้วมุกดา แก้วไพฑูรย์ บางพวงก็ล้วนแล้วด้วยแก้วลาย
บ้างก็สาเร็จด้วยแก้วมณีกับแก้วลายแดงคล้ายสีเลือด
บ้างก็สาเร็จด้วยแก้วแดงอันสดใสคล้ายสีตานกพิราบ
[๖๖๑] บรรดามาลัยเหล่านั้น บางพวงส่งเสียงไพเราะเหมือนเสียงนกยูง
บางพวงส่งเสียงไพเราะเหมือนเสียงพญาหงส์ทอง
บางพวงส่งเสียงไพเราะเหมือนเสียงนกการเวก
เสียงมาลัยเหล่านั้นไพเราะชวนฟัง คล้ายเสียงดนตรีเครื่องห้า
ที่คนธรรพ์ผู้ฉลาดพากันบรรเลงก็ปานกัน
[๖๖๒] อนึ่ง รถของเธอก็งดงามมาก
มีส่วนประกอบวิจิตรบรรจงไปด้วยรัตนชาติต่างๆ
ซึ่งบุญกรรมจัดสรรมาให้เบ็ดเสร็จงดงามด้วยเครื่องประกอบหลากหลาย
[๖๖๓] ยามเธออยู่บนรถสีสุกปลั่งดั่งทองคานั้น
ภูมิประเทศนี้ก็สว่างไสวไปทั่วถึงกัน เทพธิดา อาตมาถามแล้ว
ขอเธอจงบอกเถิดว่า นี้เป็นผลของกรรมอันใดเล่า
(มัลลิกาเทพธิดาตอบว่า)
[๖๖๔] เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่าโคดม
ผู้ทรงมีพระกรุณาหาประมาณมิได้ เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว
ดิฉันมีจิตเลื่อมใส ได้ใช้ข่ายทองวิจิตรบรรจงไปด้วยแก้วมณีทองคา
และแก้วมุกดา ซึ่งดาดด้วยข่ายทองคา ห่มคลุมพุทธสรีระ
[๖๖๕] ครั้นดิฉันทากุศลกรรมที่พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญแล้วนั้น
จึงสร่างโศก หมดโรคภัย มีความสุข รื่นเริงบันเทิงใจอยู่เป็นนิตย์
มัลลิกาวิมานที่ ๘ จบ

2. 2
-----------------------
คาอธิบายเพิ่มเติมนี้ นามาจากบางส่วนของ
อรรถกถา ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ ปาริฉัตตกวรรคที่ ๓
๘. มัลลิกาวิมาน
อรรถกถามัลลิกาวิมาน
มัลลิกาวิมานนั้นเกิดขึ้นอย่างไร?
เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบาเพ็ญพุทธกิจ
เริ่มต้นทรงแสดงพระธัมมจักกัปปวัตตนสูตร จนถึงทรงโปรดสุภัททปริพาชก
แล้วปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุในเวลาใกล้รุ่ง ณ วันเพ็ญ เดือน ๖
ในระหว่างต้นสาละทั้งคู่ ณ สาลวันแห่งมัลลราช ใกล้กรุงกุสินารา.
พวกเทวดาและมนุษย์ต่างพากันทาการบูชาพระสรีระของพระองค์.
ในครั้งนั้น ราชบุตรีของกษัตริย์มัลละเป็ นภรรยาของพันธุลมัลละ
ในกรุงกุสินารา ชื่อมัลลิกา เป็นอุบาสิกามีศรัทธาเลื่อมใส
เอาน้าหอมล้างเครื่องประดับมหาลดาของตน
เช่นเดียวกับของนางวิสาขามหาอุบาสิกา ขัดด้วยผ้าเนื้อดีและถือเอาของหอมและ
ดอกไม้เป็นต้น เป็นอันมากอย่างอื่นบูชาพระสรีระของพระผู้มีพระภาคเจ้า.
นี้เป็ นความย่อในเรื่องนี้.
ส่วนเรื่องนางมัลลิกา โดยพิสดารมาแล้วในอรรถกถาธรรมบท.
ครั้นต่อมา
นางมัลลิกานั้นสิ้นชีพิตักษัยไปบังเกิดในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์.
ด้วยอานุภาพแห่งการบูชานั้น นางมัลลิกาได้มีทิพยสมบัติอันโอฬาร
ไม่สาธารณ์ด้วยผู้อื่น. วิมานประดับด้วยผ้า รุ่งเรืองด้วยแก้ว ๗ ประการ
โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีรัศมีสีทอง ผ่องใสยิ่งนัก ปรากฏเหมือนสายน้าสีทอง
แดงเรื่อโปรยลงมาจากทุกทิศ.
ครั้งนั้น ท่านพระนารทะจาริกไปยังเทวโลกเห็นเทพธิดาจึงเข้าไปหา.
เทพธิดาครั้นเห็นท่านพระนารทะ จึงยืนประคองอัญชลีนมัสการ.
ท่านพระนารทะจึงถามเทพธิดานั้นว่า
ดูก่อนเทพธิดา ผู้มีผ้านุ่งห่มและธงล้วนแต่สีเหลือง
เครื่องประดับก็ล้วนแต่สีเหลือง ท่านถึงไม่ประดับด้วยเครื่องประดับอันงดงาม
ก็ยังงาม
ดูก่อนเทพธิดา ผู้มีเครื่องประดับล้วนแต่ทองคา แก้วไพฑูรย์ จินดา
มีกายปกคลุมด้วยร่างแหทองคาเหลืองอร่าม
เป็นระเบียบงดงามด้วยสายแก้วต่างๆ สายแก้วเหล่านั้น ล้วนสาเร็จด้วยทองคา
แก้วทับทิม แก้วมุกดา แก้วไพฑูรย์ แก้วลายคล้ายตาแมว แก้วแดงคลายสีเลือด
บางอย่างก็สดใสเหมือนสีตานกพิราบ เครื่องประดับทั้งหมดที่ตัวของท่านนี้ทุกๆ

3. 3
สาย ยามต้องลมพัดมีเสียงไพเราะเหมือนเสียงนกยูง เสียงพญาหงส์ทอง
เสียงนกการเวก
มิฉะนั้นก็เสียงเบญจางคดุริยดนตรีที่พวกคนธรรพ์พากันบรรเลงเป็ นคู่ๆ
อย่างไพเราะน่าฟัง
อนึ่ง รถของท่านก็งดงามมาก หลากไปด้วยรัตนะสีต่างๆ
อันบุญกรรมจัดสรรมาให้จากธาตุนานาชนิด ดูงดงาม ยามท่านยืนอยู่บนรถ
ขับไปถึงที่ใด ที่นั้นก็สว่างไสวไปทั่ว.
ครั้นพระเถระถามอย่างนี้แล้ว เทพธิดาก็ตอบด้วยคาถาเหล่านี้ว่า
ดีฉันมีร่างกายปกคลุมไว้ด้วยข่ายทองคา
วิจิตรไปด้วยแก้วมณีทองคาและแก้วมุกดา เพราะดีฉันมีจิตผ่องใส
ได้บูชาพระโคดมผู้ทรงคุณหาประมาณมิได้ ซึ่งเสด็จปรินิพพานไปแล้ว.
ดีฉันทากุศลกรรมที่พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญไว้
จึงสร่างโศกถึงความสุขรื่นเริงบันเทิงใจอยู่เป็นนิตย์.
อนึ่ง เนื้อความนี้ ท่านพระนารทะได้แจ้งแก่พระธรรมสังคาหกาจารย์
ครั้งทาสังคายนาโดยทานองเดียวกันกับที่ตนและเทพธิดากล่าวแล้วในครั้งนั้น.
พระธรรมสังคาหกาจารย์เหล่านั้นจึงยกคาบอกเล่านั้นขึ้นสู่การสังคายนา
ด้วยประการนั้นเอง.
จบอรรถกถามัลลิกาวิมาน
-----------------------------------------------------