Cơ sở lý luận về dịch vụ giao nhận hàng hóa bằng đường biển. Theo quan điểm chuyên ngành, Liên đoàn quốc tế các hiệp hội giao nhận (FIATA) đưa khái niệm về lĩnh vực này như sau: “Giao nhận vận tải là bất kỳ dịch vụ nào liên quan đến vận chuyển, gom hàng, lưu kho, xếp dỡ, đóng gói hay phân phối hàng hóa cũng như các dịch vụ phụ trợ và tư vấn có liên quan đến các dịch vụ kể trên, bao gồm nhưng không chỉ giới hạn ở những vấn đề hải quan hay tài chính, khai báo hàng hóa cho những mục đích chính thức, mua bảo hiểm hàng hóa và thu tiền hay những chứng từ liên quan đến hàng hóa.”

1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỊCH VỤ GIAO NHẬN
HÀNG HÓA BẰNG ĐƯỜNG BIỂN
1.1. Dịch vụ giao nhận hàng hóa và người giao nhận
1.1.1. Dịch vụ giao nhận
1.1.1.1. Khái niệm
Theo quan điểm chuyên ngành, Liên đoàn quốc tế các hiệp hội giao nhận
(FIATA) đưa khái niệm về lĩnh vực này như sau: “Giao nhận vận tải là bất kỳ dịch
vụ nào liên quan đến vận chuyển, gom hàng, lưu kho, xếp dỡ, đóng gói hay phân
phối hàng hóa cũng như các dịch vụ phụ trợ và tư vấn có liên quan đến các dịch vụ
kể trên, bao gồm nhưng không chỉ giới hạn ở những vấn đề hải quan hay tài chính,
khai báo hàng hóa cho những mục đích chính thức, mua bảo hiểm hàng hóa và thu
tiền hay những chứng từ liên quan đến hàng hóa.”
Theo Điều 233 Luật thương mại Việt Nam 2005 thì: “Giao nhận hàng hoá là
hành vi thương mại, theo đó người làm dịch vụ giao nhận hàng hoá nhận hàng từ
người gửi, tổ chức vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch
vụ khác có liên quan để gioa hàng cho người nhận theo sự uỷ thác của chủ hàng, của
người vận tải hoặc của người giao nhận khác.”
Giao nhận vận tải (hay freight forwarding) là tất cả nghiệp vụ, thủ tục có liên
quan đến quy trình vận chuyển hàng hóa từ người gửi sang người nhận. Trong đó,
công ty giao nhận (Fowarder company) hay người giao nhận sẽ ký hợp đồng vận tải
với chủ hàng, đồng thời ký với với người vận tải. Họ có thể làm dịch vụ trực tiếp
hoặc thông qua đại lý hoặc thuê dịch vụ của người thứ 3 khác.
1.1.1.2. Yêu cầu của dịch vụ giao nhận vận tải
Dịch vụ giao nhận vận tải hàng hóa tuy không có những chỉ tiêu định tính để
đánh giá chất lượng nhưng nó cũng có những yêu cầu đòi hỏi riêng mà người giao

2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
nhận phải thỏa mãn được nhu cầu của khách hàng. Một số yêu cầu của dịch vụ giao
nhận vận tải bao gồm:
- Giao nhận hàng hóa phải nhanh gọn: nhanh gọn thể hiện ở thời gian hàng đi
từ nơi gửi đến nơi nhận, thời gian bốc xếp, kiểm đếm giao nhận, giảm thời
gian giao nhận góp phần đưa ngay hàng hóa vào đáp ứng yêu cầu của khách
hàng, muốn vậy người làm giao nhận phải nắm bắt chắc quy trình kỹ thuật,
chủng loại hàng hóa, lịch tàu và bố trí hợp lý phương tiện vận chuyển.
- Giao nhận chính xác an toàn: đây là yêu cầu quan trọng để đảm bảo quyền
lợi của chủ hàng và người vận chuyển. Chính xác là yếu tố chủ yếu quyết
chất lượng và định mức độ hoàn thành công việc bao gồm chính xác về số
lượng, chất lượng, hiện trạng thực tế, chính xác về chủ hàng, nhãn hiệu…
- Đảm bảo chi phí thấp nhất: giảm chi phí giao nhận là phương tiện cạnh tranh
hiệu quả giữa các đơn vị giao nhận. Muốn vậy phải đầu tư thích đáng cơ sở
vật chất, xây dựng và hoàn chỉnh các định mức, các tiêu chuẩn hao phí, đào
tạo đội ngũ cán bộ nghiệp vụ.
1.1.1.3. Các dịch vụ giao nhận vận tải
a. Môi giới hải quan
Khi mới xuất hiện, người giao nhận chỉ hoạt động trong phạm vi trong nước.
Nhiệm vụ của người giao nhận lúc bấy giờ là làm thủ tục hải quan đối với hàng nhập
khẩu. Sau đó mở rộng hoạt động dịch vụ ra cả hàng xuất khẩu dành chỗ chở hàng
trong thương mại quốc tế hoặc lưu cước với các hãng tàu theo sự ủy thác của người
xuất khẩu hoặc người nhập khẩu tùy thuộc vào hợp đồng mua bán. Trên cơ sở được
nhà nước cho phép, người giao nhận thay mặt người xuất khẩu hoặc người nhập
khẩu để khai báo, làm thủ tục hải quan như một môi giới hải quan.
b. Đại lý
Trước đây người giao nhận không đảm nhận vai trò của người chuyên chở, chỉ
hoạt động như một cầu nối giữa người gửi hàng và người chuyên chở như một đại

3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
lý của người gửi hàng hay người chuyên chở. Người giao nhận nhận ủy thác từ chủ
hàng hoặc người chuyên chở để thực hiện các công việc khác nhau như: nhận hàng,
giao hàng, lập chứng từ, làm thủ tục hải quan,… trên cơ sở hợp đồng ủy thác.
c. Người gom hàng
Trong ngành vận tải hàng hóa bằng container dịch vụ gom hàng là không thể
thiếu được nhằm biến lô hàng lẻ (LCL) thành lô hàng nguyên (FCL) để tận dụng sức
trở của container và giảm cước phí vân tải. Khi là người gom hàng, người giao nhận
có thể đóng vai trò là người chuyên chở hoặc chỉ là đại lý.
d. Người chuyên chở
Ngày nay, trong nhiều trường hợp, người giao nhận lại đóng vai trò là người
chuyên chở, tức là người giao nhận trực tiếp ký kết hợp đồng vận tải với chủ hàng
và chịu trách nhiệm chuyên chở hàng hóa từ một nơi này đến một nơi khác. Nếu như
người giao nhận ký hợp đồng mà không trực tiếp chuyên chở thì người đó đóng vai
trò là người thầu chuyên chở (contracting carrier).
e. Người kinh doanh vận tải đa phương thức
Trong trường hợp người vận tải cung cấp dịch vụ đi suốt hoặc gọi là vận tải
trọn gói từ cửa tới cửa “door to door”, thì người giao nhận phải đóng vai trò là người
vận tải đa phương thức (MTO). MTO cũng là người chuyên chở và phải chịu trách
nhiệm về hàng hóa trong suốt hành trình vận tải.
1.1.2. Người giao nhận
1.1.2.1. Khái niệm
Người ta thường hiểu người kinh doanh dịch vụ giao nhận hay các doanh nghiệp
giao nhận là người giao nhận (Forwarder, Freight Forwarder, Forwarding Agent).
Theo FLAIA, “người giao nhận là người lo toan để hàng hóa được chuyên chở theo
hợp đồng ủy thác và hành động vì lợi ích của người ủy thác. Người giao nhận cũng
đảm nhận thực hiện mọi công việc liên quan đến hợp đồng giao nhận như bảo quản,
lưu kho trung chuyển, làm thủ tục hải quan, kiểm hoá”.

4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Người giao nhận có thể là chủ hàng (khi chủ hàng tự đứng ra đảm nhận công
việc giao nhận hàng hóa của mình), chủ tàu (khi chủ tàu thay mặt chủ hàng thực hiện
dịch vụ giao nhận), công ty xếp dỡ hay kho hàng, người giao nhận chuyên nghiệp
hay bất kỳ người nào khác có đăng ký kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng hóa.
1.1.2.2. Yêu cầu đối với người giao nhận
- Biết kết hợp nhiều phương thức vận tải với nhau.
- Biết tận dụng tối đa dung tích, trọng tải của các công cụ vận tải nhờ vào dịch
vụ giao hàng.
- Biết kết hợp giữa vận tải - giao nhận - xuất nhập khẩu và liên hệ tốt với các tổ
chức có liên quan đến quá trình vận chuyển hàng hóa như hải quan, đại lý hãng tàu,
bảo hiểm, bến cảng...
- Người giao nhận còn tạo điều kiện kinh doanh xuất nhập khẩu hoạt động có
hiệu quả nhờ vào dịch vụ giao nhận của mình. Như vậy, nhà xuất nhập khẩu có thề
sử dụng kho bãi của người giao nhận hay của người giao nhận đi thuê, từ đó giảm
được chi phí sử dụng kho bãi. Bên cạnh đó cũng giảm được các chi phí như quản lý
hành chính, bộ máy tổ chức đơn giản, có điều kiện tập trung vào kinh doanh xuất
nhập khẩu.
Dù ở các nước khác nhau, tên gọi của người giao nhận có khác nhau, nhưng tất
cả đều cùng mang một tên chung trong giao dịch quốc tế là “người giao nhận hàng
hóa quốc tế” (International freight forwarder) và cùng làm một dịch vụ tương tự
nhau, đó là dịch vụ giao nhận.
1.1.2.3. Phạm vi hoạt động
Trừ khi bản thân người gửi hàng (hay người nhận hàng) muốn tự mình tham
gia vào bất kỳ khâu thủ tục, chứng từ nào đó, còn thông thường người giao nhận có
thể thay mặt người gửi hàng (hay người nhận hàng) lo liệu quá trình vận chuyển
hàng hóa qua các công đoạn cho đến tay người nhận cuối cùng. Người giao nhận có

5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
thể làm dịch vụ một cách trực tiếp thông qua đại lý hoặc thuê dịch vụ của người thứ
ba khác.
Những dịch vụ mà người giao nhận thường tiến hành là:
- Tổ chức chuyên chở, xếp dỡ hàng hóa từ nơi gửi hàng đến nơi nhận hàng.
- Làm tư vấn cho chủ hàng trong việc chuyên chở hàng hóa.
- Ký kết hợp đồng vận tải với người chuyên chở, thuê tàu, lưu cước.
- Làm thủ tục hải quan, kiểm nghiệm, kiểm dịch.
- Mua bảo hiểm cho hàng hóa.
- Thanh toán, thu đổi ngoại tệ.
- Gom hàng, lựa chọn tuyến đường chuyên chở, phương thức vận tải và người
chuyên chở thích hợp.
- Đóng gói bao bì, phân loại, tái chế hàng hóa.
- Lưu kho bảo quản hàng hóa.
- Giúp chủ hàng trong việc khiếu nại, đòi bồi thường.
Ngoài ra, người giao nhận cung cấp các dịch vụ đặc biệt theo yêu cầu của chủ
hàng như: vận chuyển máy móc thiết bị cho các công trình xây dựng lớn, vận chuyển
quần áo may sẵn trong các container đến thẳng cửa hàng, vận chuyển hàng triển lãm
qua nước ngoài…đặc biệt trong những năm gần đây, người giao nhận thường cung
cấp dịch vụ vận tải đa phương thức, đóng vai trò là MTO và phát hành cả chứng từ
vận tải.
1.1.2.4. Quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm của người giao nhận
a. Quyền hạn, nghĩa vụ của người giao nhận
Ðiều 167 Luật thương mại quy đinh, người giao nhận có những quyền và nghĩa
vụ sau đây:
- Nguời giao nhận được hưởng tiền công và các khoản thu nhập hợp lý khác.
- Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình theo hợp đồng.

6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
- Trong quá trình thực hiện hợp đồng, nếu có lý do chính đáng vì lợi ích của
khách hàng thì có thể thực hiện khác với chỉ dẫn của khách hàng, nhưng
phải thông báo ngay cho khách hàng.
- Sau khi ký kết hợp đồng, nếu thấy không thể thực hiện được chỉ dẫn của
khách hàng thì phải thông báo cho khách hàng để xin chỉ dẫn thêm.
- Phải thực hiện nghĩa vụ của mình trong thời gian hợp lý nếu trong hợp đồng
không thoả thuận về thời gian thực hiện nghĩa vụ với khách hàng.
b. Trách nhiệm của người giao nhận
 Khi là đại lý của chủ hàng:
Tuỳ theo chức năng của người giao nhận, người giao nhận phải thực hiện đầy
đủ các nghĩa vụ của mình theo hợp đồng đã ký kết và phải chịu trách nhiệm về:
- Giao hàng không đúng chỉ dẫn.
- Thiếu sót trong việc mua bảo hiểm cho hàng hoá mặc dù đã có hướng dẫn.
- Thiếu sót trong khi làm thủ tục hải quan.
- Giao hàng cho người không phải là người nhận.
- Giao hàng mà không thu tiền từ người nhận hàng.
- Tái xuất không theo những thủ tục cần thiết hoặc không hoàn lại thuế.
- Những thiệt hại về tài sản và người của người thứ ba mà anh ta gây nên.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần chú ý người giao nhận không chịu trách nhiệm
về hành vi lỗi lầm của người thứ ba như người chuyên chở hoặc người giao nhận
khác... nếu anh ta chứng minh được là đã lựa chọn cần thiết.
Khi làm đại lý người giao nhận phải tuân thủ “điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn”
(Standard Trading Conditions) của mình.
 Khi là người chuyên chở:
Người giao nhận chịu trách nhiệm về những hành vi và lỗi lầm của người
chuyên chở, của người giao nhận khác đã thuê để thực hiện hợp đồng vận tải như
thể là hành vi và thiếu sót của mình.

7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của anh ta như thế nào là do luật lệ của các
phương thức vận tải quy định. Người chuyên chở thu ở khách hàng khoản tiền theo
giá cả của dịch vụ mà anh ta cung cấp chứ không phải là tiền hoa hồng.
Người giao nhận đóng vai trò là người chuyên chở không chỉ trong trường hợp
anh ta tự vận chuyển hàng hoá bằng các phương tiện vận tải của chính mình
(perfoming carrier) mà còn trong trường hợp anh ta, bằng việc phát hành chứng từ
vận tải của mình hay cách khác, cam kết đảm nhận trách nhiệm của người chuyên
chở (người thầu chuyên chở - contracting carrier).
Khi người giao nhận cung cấp các dịch vụ liên quan đến vận tải như đóng gói,
lưu kho, bốc xếp hay phân phối ..... thì người giao nhận sẽ chịu trách nhiệm như
người chuyên chở nếu người giao nhận thực hiện các dịch vụ trên bằng phương tiện
của mình hoặc người giao nhận đã cam kết một cách rõ ràng hay ngụ ý là họ chịu
trách nhiệm như một người chuyên chở. Khi đóng vai trò là người chuyên chở thì
các điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn thường không áp dụng mà áp dụng các công
ước quốc tế hoặc các quy tắc do Phòng thương mại quốc tế ban hành. Tuy nhiên,
người giao nhận không chịu trách nhiệm về những mất mát, hư hỏng của hàng hoá
phát sinh từ những trường hợp sau đây:
- Do lỗi của khách hàng hoặc của người được khách hàng uỷ thác.
- Do khách hàng đóng gói và ghi ký mã hiệu không phù hợp.
- Do nội tỳ hoặc bản chất của hàng hoá.
- Do chiến tranh, đình công.
- Do các trường hợp bất khả kháng.
Ngoài ra, người giao nhận không chịu trách nhiệm về mất khoản lợi đáng lẽ
khách hàng được hưởng về sự chậm chễ hoặc giao nhận sai địa chỉ mà không phải
do lỗi của mình.

8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
1.2. Cơ sở pháp lý của hoạt động giao nhận hàng hóa quốc tế
1.2.1. Công ước quốc tế:
- Các công ước, các định ước, các hiệp ước, các hiệp định, các nghị định thư,
các quy chế... về buôn bán, vận tải, bảo hiếm... mà việc giao nhận bắt buộc
phải phù hợp mới bảo vệ được quyền lợi của chủ hàng.
- Bộ quy tắc thương mại quốc tế Incoterms do phòng ICC ban hành quy định
về trách nhiệm của các bên mua bên bán trong việc thanh toán tiền vận tải, chi
phí hải quan, bảo hiểm hàng hóa, tổn thất và rủi ro trong quá trình vận chuyển,
thời điểm chuyển giao trách nhiệm về giao nhận hàng hóa.
- Công Ước Viên năm 1980 về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế.
- Quy tắc Hague 1924 và các Nghị định thư 1968 và 1979: trong quy tắc này có
quy định về thời hạn và trách nhiệm của người vận chuyển, cơ sở trách nhiệm,
nghĩa vụ và quyền hạn của người vận chuyển, thông báo tổn thất và thời hạn
khiếu nại.
- Quy tắc Humburg 1978 (Humburg Rules-1978): quy tắc có hiệu lực từ ngày
1/11/1992.
- Quy tắc Rotterdam 2010.
1.2.2. Luật quốc gia:
Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản, quy phạm pháp luật quy định
trách nhiệm giao nhận hàng hóa của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhằm điều
chỉnh mối quan hệ phát sinh từ các hợp đồng mua bán, vận tải, bảo hiểm, giao nhận,
xếp dỡ... như:
 Luật thương mại 2005:
Điều 233: Dịch vụ logistics: định nghĩa về dịch vụ logstics
Điều 234: Điều kiện kinh doanh dịch vụ logistics
Điều 235: Quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics
Điều 236: Quyền và nghĩa vụ của khách hàng

9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Điều 237: Các trường hợp miễn trách đối với thương nhân kinh doanh dịch vụ
Điều 238: Giới hạn trách nhiệm của thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics
và khách hàng
 Bộ luật Hàng Hải 2005:
Điều 74 đến điều 97 có quy định về quyền và nghĩa vụ của người vận chuyển,
trách nhiệm của người vận chuyển và các nôi dung liên quan đến chứng từ trong quá
trình vận chuyển hàng hóa bằng đường biển, thời gian khiếu nại…
 Các Nghị định liên quan:
- Nghị định 140/2007/NĐ-CP ngày 5/9/2007 quy định chi tiết luật Thương mại
về điều kiện kinh doanh dịch vụ logistics và giới hạn trách nhiệm đối với thương
nhân kinh doanh dịch vụ logistics. Trong nghị định quy định rõ về phạm vi và đối
tượng điều chỉnh; điều kiện kinh doanh; giới hạn trách nhiệm; quản lý nhà nước về
kinh doanh dịch vụ logistics.
- Nghị định 87/2009/NĐ-CP ngày 29/10/2009 về vận tải đa phương thức.
- Nghị định số 115/ 2007/NĐ-CP của Chính phủ ngày 05 tháng 07 năm 2007
về điều kiện kinh doanh dịch vụ vận tải biển.
- Thông tư số 194/2010/TT-BTC ngày 06 tháng 12 năm 2010 hướng dẫn về
thủ tục hải quan: kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản
lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
1.3. Sự cần thiết về việc tìm hiểu về quy trình và bộ chứng từ thực tế về giao
nhận hàng hóa quốc tế bằng đường biển
- Khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường biển chiếm gần 80% tổng khối
lượng hàng hóa vận chuyển trên toàn thế giới.
- Việt Nam có hơn 3500 km đường biển trải dài từ Bắc –Trung- Nam, là điều
kiện tốt cho phát triển cảng biển và vận tải biển trong nước cũng như quốc tế.
- Quy trình và các nghiệp vụ về bộ chứng từ thực tế về vấn đề vận tải quốc tế
đường biển trong Logistics tương đối là phức tạp.

10. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
- Các doanh nghiệp về xuất nhập khẩu trong nước còn yếu trong khâu chuẩn
bị bộ chứng từ và phát hiện những lỗi sai trong chứng từ.