1. BÀI 26 THUỐC ĐẶT.
1. Thuốc đặt là gì?
- Là dạng thuốc phân liều, có hình thù kích thước và khối lượng nhất định, có thể rắn ở nhiệt độ thường, khi đặt vào
các hốc tự nhiên của cơ thể thì chảy lỏng hoặc hòa tan trong niêm dịch, để giả phóng hoạt chất, nhằm gây tác dụng
tại chỗ hoặc toàn thân.
2. Kể những ưu, nhược điểm của thuốc đặt?
** Ưu điểm:
- Có khoảng 50-70% dược chất được chuyển vào hệ tuần hoàn mà không phải qua gan, nên không bị gan phân hủy
trước khi gây tác dụng.
- Thích hợp điều chế những dược chất có mùi vị khó chịu, dễ gây nôn mữa khi uống. Dược chất dễ bị phân hủy bởi
dịch dạ dày hoặc dược chất bị chuyển hóa nhanh ở gan.
- Thích hợp với người bệnh là phụ nữ có thai dễ nôn mửa khi uống, trẻ em sợ thuốc, người đang hôn mê.
** Nhược điểm:
- Khó bảo quản.
- Cách dùng bất tiện.
3. Thuốc đạn chia thành mấy loại, kể tên và vị trí đặt?
** Chia 3 loại:
- Thuốc đạn khối lượng 1-3g đặt hậu môn.
- Thuốc trứng khối lượng 2-6g đặt âm đạo.
- Thuốc bút chì khối lượng 0.5-4g đặt niệu đạo.
4. Sự hấp thu thuốc ở trực tràng phụ thuộc những yếu tố nào, yếu tố nào quan trọng nhất?
** Phụ thuộc 2 yếu tố:
- Yếu tố sinh học: niêm dịch,pH của niêm dịch trực tràng, sự co bóp của trực tràng, hệ tinhc mạch trực tràng.
- Yếu tố dược học: đây là yếu tố quyết định đối với sự hấp thu thuốc qua niêm mạc trực tràng, bao gồm những yếu
tố liên quan đến dược chất và những yếu tố liên quan đến tá dược.
5. Có mấy phương pháp điều chế thuốc đặt, kể tên?
** Có 3 phương pháp:
- Phương pháp đun chảy đổ khuôn.
- Phương pháp nặn.
- Phương pháp ép khuôn.
6. Phương pháp đun chảy đổ khuôn gồm mấy giai đoạn?
** Gồm 2 giai đoạn:
- Chuẩn bị dụng cụ và nguyên liệu.
- Phối hợp dược chất vào tá dược và đổ khuôn.

2. 7. Phương pháp nặn gồm mấy giai đoạn?
** Gồm 5 giai đoạn:
- Nghiền dược chất thành bột mịn.
- Trộn bột kép.
- Thêm tá dược trộn thành khối dẻo.
- Lăn thành đũa, chia viên.
- Sửa viên thành hình dạng thích hợp với nơi đặt.
8. Nhược điểm của phương pháp nặn là gì?
- Chỉ điều chế được tá dược thân dầu.
- Hình thức viên không đẹp.
- Không đảm bảo vệ sinh, vô trùng.
- Không điều chế được số lượng viên lớn.
9. Phương pháp ép khuôn gồm mấy giai đoạn?
** Gồm 3 giai đoạn:
- Làm bột kép.
- Chế khối thuốc.
- Đưa vào máy ép tạo thành viên có hình dạng, kich thước theo yêu cầu.
10. Ưu nhược điểm của phương pháp ép khuôn?
** Ưu điểm:
- Hình thức đẹp.
- Bóng và đều.
- Hàm lượng dược chất trong từng viên tương đối chính xác.
- Có thể điều chế nhiều viên cùng lúc.
** Nhược điểm:
- Hao hụt cao 20%.
11. Kể 5 yêu cầu chất lượng đối với thuốc đặt?
- Hình dạng, khối lượng phù hợp nơi đặt. Sai số khối lượng không quá
- Hàm lượng dược chất trong viên đúng yêu cầu và độ phân tán cao trong viên. Hàm lượng không được lệch quá
10%.
- Độ bền cơ học đảm bảo hình dạng khi bảo quản.
- Khôi kích ứng niêm mạc, không tương kỵ trong công thức.
- Nhanh chóng chuyển sang thể lỏng giải phóng hoạt chất:

3. + Với tá dược béo không quá 30 phút.
+ Với tá dược thân nước không quá 60 phút.
- Gây được tác dụng dược lý mong muốn.
12. Kể 5 chỉ tiêu kiểm tra thuốc đặt?
- Hình thái bên ngoài.
- Độ đồng đều khối lượng.
- Định tính, định lượng.
- Độ rã.
- Khả năng giải phóng hoạt chất.
13. Dược chất thuốc đạn chia mấy nhóm, kể tên?
** Chia 2 nhóm:
- Nhóm tác dụng tại chỗ: chống viêm, nhuận tràng tẩy sổ, gây tê tại chỗ, chữ trĩ, kháng sinh, sulfamid, trị nấm.
- Nhóm tác dụng toàn thân: hạ sốt giảm đau, thấp khớp, ho, chống nôn, chống co thắt.
14. Tá dược thuốc đạn chia mấy nhóm, cơ chế giải phóng hoạt chất của mỗi nhóm?
** Chia 3 nhóm:
- Nhóm tá dược thân dầu: nóng chảy ở thân nhiệt để giải phóng hoạt chất như dầu mỡ sáp, hỗn hợp dầu thực vật &
sáp ong…
- Nhóm tá dược thân nước: giải phóng hoạt chất bằng cách hòa tan trong niêm dịch: gelatin, thạch, PGE, CMC…
- Nhóm tá dược nhũ tương: giải phóng hoạt chất bằng cách chảy hoặc tan rã trong niêm dịch.