1. 5.3 BENTUK HIRARKI PENTADBIRAN DAN PERKAITAN DENGAN ORGANISASI
SEKOLAH
5.3.1 Definisi Hirarki
Hirarki merupakan kata nama yang berasal daripada bahasa inggeris dan sinonim dengan
kedudukan, tingkat, tangga, paras, struktur, skala, gred. Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, hierarki
bermaksud susunan atau kedudukan tinggi rendah (dalam organisasi, masyarakat, dan sebagainya)
berdasarkan taraf atau kekuasaan: syarat kemasukan ke dalam syarikat dan peluang untuk mencapai
kedudukan tinggi sebahagian besarnya ditentukan oleh tingkat pendidikan berhierarki mempunyai
hierarki masyarakat kasta secara unggulnya sifatnya.
Dalam proses penyusunan hierarki ini melibatkan kerja menstruktur organisasi dan kakitangan
orgnisasi. Dalam sesebuah struktur organisasi merupakan perkara penting di mana maklumat tentang
pembahagian kerja mengikut aktiviti dan tingkat autoriti ditunjukkan. Disamping itu pengurusan staf
melibatkan perancangan sumber manusia, orientasi latihan, program keselamatan dan program kebajikan.
Oleh yang demikian, antara fungsi hierarki adalah:
• Satu bentuk susunan secara berlapis dan setiap lapisan mempunyai hirarki tertentu.
• Susunan itu menjelaskan “ranking” jawatan, fungsi, bidang tugas dan tanggungjawab.
• Semakin tinggi susunan itu, semakin tinggi jawatan yang disandang, semakin banyak
fungsinya, semakin besar bidang tugas dan tanggungjawab yang perlu dilakukan.
5.3.2 Definisi Organisasi
Organisasi adalah dianggotai oleh sekumpulan individu yang bekerja bersama‐sama ke arah
mencapai matlamat yang sama. Organisasi sebagai satu unit sosial yang mengandungi manusia yang
bekerjasama dan saling bergantungan antara satu sama lain bagi mencapai matlamat setiap manusia itu
dan organisasinya. Selain itu, organisasi merupakan himpunan individu (dua atau lebih) yang
menjalankan tugas tersendiri mengikut unit kerja, yang diselaraskan untuk mencapai sesuatu matlamat
yang telah ditetapkan.

2. Organisasi Sekolah
Organisasi sekolah merupakan unit-unit kecil yang dibuat untuk menyelaras pelbagai program
dan aktiviti sekolah sama ada kurikulum dan ko-kurikulum. Antara unit-unit yang dibentuk adalah terdiri
daripada Unit Kurikulum, Unit Ko-kurikulum, Unit Pentadbiran, Unit Hal Ehwal Murid dan Unit
Penyelia Petang. Unit-unit yang ditubuhkan ini mempunyai struktur organisasi tersendiri dan bidang
tugasan yang telah ditetapkan.
Carta Induk Organisasi
Unit Kurikulum
Unit Kurikulum bertindak menyelaras semua aktiviti kurikulum sekolah sepanjang tahun. Bagi tujuan itu,
unit ini telah membahagikan tugasan kepada AJK-AJK kecil yang terdiri daripada :
AJK Penyelarasan Kelas
AJK Panitia Subjek
Guru Kelas
AJK Pusat Sumber
AJK PKBS
AJK Unit UPSR
AJK Jadual Waktu
AJK Peralatan Sekolah
AJK Carta Organisasi
Unit Ko-Kurikulum
Unit Ko-Kurikulum pula bertindak dalam menyelaras segala aktiviti ko-kurikulum sekolah untuk
sepanjang tahun 2004. Unit ini terdiri daripada :
Unit Beruniform - menyelaras aktiviti pakaian seragam
Unit Sukan & Permainan - menyelaras kegiatan sukan sekolah
Unit Persatuan & Kelab - penyelarasan aktiviti berpersatuan

3. Unit Pentadbiran
Unit Pentadbiran pula berperanan dalam mengurus hal yang berkaitan dengan guru. Ini termasuk juga
aktiviti-aktiviti tahunan yang disediakan untuk guru-guru sekolah. Unit ini terdiri daripada :
Setiausaha Mesyuarat Sekolah
Guru Maklumat
Kelab Staf.
Unit Hal Ehwal Murid
Unit Hal Ehwal Murid ditubuhkan bertujuan untuk menyelaras dan memantau aktiviti yang berkaitan
murid. Terdapat beberapa unit-unit kecil yang bertindak membantu melaksanakan peranan Unit HEM. Ia
terdiri daripada :
Unit SPBT ( Skim Pinjaman Buku Teks )
Unit Disiplin - memantau tahap disiplin murid
Unit PIBG - menyelaras aktiviti ibu bapa dan guru
Unit Keselamatan - memastikan keselamatan murid-murid semasa di sekolah
Unit Kebajikan - memastikan setiap kebajikan murid terpelihara
Unit kesihatan - berperanan dalam memantau tahap kesihatan murid di sekolah
Unit Kebersihan - bertindak memastikan murid-murid mematuhi arahan kebersihan sekolah
Unit Bimbingan & Kaunseling - memberi bimbingan dan kaunseling kepada murid yang bermasalah
Unit Kecemasan - berperanan dalam mengawal sesuatu keadaan sekiranya berlaku kecemasan di sekolah
Unit Penyelia Petang
Unit Penyeliaan Petang (keceriaan) bertindak menyelaras aktiviti sidang petang untuk murid-murid tahap
1. Ia juga bertindak sebagai unit keceriaan sekolah. Unit ini terdiri daripada :
Unit Kawasan Luar
Unit Bilik Gerakan

4. Unit Bilik Guru
Unit Keceriaan Surau
Unit Keceriaan Bangunan
5.3.3 Perkaitan antara Bentuk Hierarki Pentadbiran dengan Organisasi Sekolah
Organisasi sekolah dewasa ini tidak kira sekolah rendah, menengah, dan sebagainya mengamalkan
bentuk pentadbiran hierarki bagi memastikan sistem pengurusan sekolah tersebut dalam keadaan lancar
dan sempurna. Organisasi sekolah yang baik mestilah mampu dikaitkan dengan sistem pentadbiran yang
baik. Dengan adanya sistem pentadbiran berbentuk hierarki, ditambah lagi dengan tenaga kerja dan
gabungan idea daripada para pendidik serta staf sokongan demi memastikan sekolah tersebut dapat
melahirkan insan yang berkualiti dari segi sahsiah dan intelek.
Oleh itu, pentadbir sekolah yang mengamalkan pengupayaan perlu mewujudkan satu garis
autoriti yang jelas menurun dari tingkat paling tinggi hinggalah tingkat paling rendah. Ini dapat
mengelakkan pertindanan kuasa dan kekaburan tanggungjawab (Wan Mohd Zahid, 1993). Maka,
organisasi sesebuah sekolah akan diketuai oleh guru besar atau pengetua dan diikuti oleh barisan-barisan
pentadbir seperti guru penolong kanan dan sebagainya sehinggalah kepada golongan terbawah iaitu
pelajar. Dalam sesebuah organisasi di sekolah juga akan ada sekumpulan individu yang bekerja bersama-
sama kearah mencapai matlamat yang telah ditetapkan bersama. Matlamat yang ditetapkan adalah
berdasarkan objektif, matlamat, misi dan visi, serta ketetapan lain sepertimana yang telah dibincangkan
dan dipersetujui oleh pihak Kementerian Pendidikan Malaysia dan pihak sekolah tersebut.
Dalam usaha tersebut akan wujud komunikasi antara pihak pentadbiran dan juga organisasi
sekolah. Di sinilah bermulanya perkaitannya di mana barisan pentadbir akan mentadbir sekolah dengan
bantuan organisasi yang terdapat di sesebuah sekolah itu sendiri. Sebagai contoh, dalam melaksanakan
tugas dalam sesebuah organisasi di sekolah pasti akan ada permasalahan yang timbul sama ada masalah
yang disengajakan mahupun tidak. Justeru itu, pihak pentadbir dan organisasi sekolah itu sendiri perlu
memainkan peranan penting bagi mengelakkan masalah tersebut daripada terus merebak lantas
memikirkan inisiatif untuk membendungnya dengan kadar yang segera dan efektif. Sekiranya masalah
yang timbul itu berpunca daripada kalangan pelajar, maka ianaya mesti diselesaikan segera tetapi masih
tetap mengikut urutan atau piawaian yang telah ditetapkan. Seperti seorang pelajar yang mempunyai
masalah disiplin akan dikenalpasti oleh guru kelasnya terlebih dahulu sebelum kes tersebut sampai

5. kepada pihak atasan seperti guru kaunselor, penolong kanan hal ehwal murid, seterusnya guru besar atau
pengetua. Ianya mesti mengikut tahap demi tahap untuk menyelesaikan masalah tersebut demi menjaga
kualiti kerja sesebuah organisasi sekolah tersebut.
Sememangnya pentadbiran berbentuk hierarki amat membantu di dalam sesebuah organisasi di
sesebuah sekolah. Ianya dapat melancarkan lagi sistem pentadbiran sekolah selain dapat membantu
kesemua warga sekolah termasuklah para pentadbir, para pendidik, staf sokongan, dan para pelajar demi
memastikan kesemuanya berjalan dengan lancer dan sempurna kerana sentiasa mengekalkan hubungan
yang baiok sesame mereka terutamanya dalam aspek komunikasi yang merupakan aspek terpenting dalam
sesebuah organisasi sekolah. Tanpa komunikasi yang baik, prestasi sesebuah organisasi sekolah itu pasti
akan jatuh walaupun mempunyai tulang belakang yang terdiri daripada mereka yang professional