Filipino 8

3. Punan ang puwang ng angkop na panghalip
pananong.
1. ___ipagkakaloob ang medalya ng karangalan?
2. ___naganap ang aksidente?
3. ___ang bili mo sa gitarang ito?
4. ___sa dalawa ang pipiliin mo?
5. ___ang kulay ng kagitingan?

4. PANUTO: Isulat ang B kung ang parirala ay bunga at S kung ito ay sanhi.
1._____ Nag-aral mabuti si Alex _____ kaya matataas ang marka niya
sa pagsusulit.
2. _____ Bumagsak si Joshua sa pagsusulit _____ dahil hindi siya nag-aral.
3. _____ May sugat si Andi_____ kaya iyak siya ng iyak.
4. _____ Bumaha sa EDSA_____ dahil sa malakas na ulan.
5. _____ Nasa ospital si Soomin_____ dahil mataas ang lagnat

5. Ang sanhi ay isang ideya o pangyayari na maaaring
humantong sa isang bunga. Halimbawa, nakuha mo
ang pinakamataas na grado sa pagsusulit dahil nag-
aral kang mabuti. Unang binanggit ang bunga at sumunod
naman sanhi. Tandaan na hindi lahat ng pagkakatao’y
nauuna ang sanhi sa bunga. Isiping lagi ang ganito:
Anong ideya o pangyayari ang naunang naganap (sanhi)?
Ano ang kinalabasan (bunga)?

6. Sa komunikasyon, madalas tayong nagbibigay o
naglalahad ng sanhi at bunga. Layunin nitong ipakita
na kaya naganap ang isang pangyayari ay may
dahilang nauna pa kaysa rito. Sa gawaing ito,
kailangan nating pag-aralan at tingnang mabuti ang
isang pangyayari. Dito’y kailangan ang likas na
pagkukuro at matalinong paninindigan sa pagpapasya
at pagpapakahulugan sa mga bagay na nakikita at
nababasa natin.

7. Mga panandang ginagamit sa
hulwarang sanhi at bunga:
dahil sa, sapagkat, nang, kasi,
buhat, mangyari, palibhasa, kaya,
resulta, sanhi, epekto, bunga nito,
tuloy, atbp.

8. Ang paggamit ng kasanayang sanhi at bunga ay higit
na nakapagpapaliwanag at nakapaglalarawan kung bakit
naganap ang isang pangyayari at kung ano ang nagging
epekto nito. Karaniwang ginagamit ang ilang pahayag na
tulad ng “dahil dito, kung kaya, naging bunga nito, ang
sanhi ng, kapag ipinatupad ito at iba pa.
Sa paglalahad ng sanhi at bunga sinasagot ang mga
katanungang “Bakit ito nangyari” at “ Ano ang naging
epekto ng naturang pangyayari? Ang sagot sa unang
tanong ay tumutukoy sa sanhi at ang ikalawang tanong ay
tumutukoy naman sa bunga.

9. Halimbawang Teksto
Walang patumanggang pagputol ng kahoy sa mga
bundok at kagubatan. Pagwawalang-bahala ng
pamahalaan sa iligal na pagkakahoy. Ang hindi pag-
uukol ng atensyon sa muling pagpapasibol at
pagtatanim ng mga punungkahoy. Ang ating mga
kabundukan ay kalbo na. Nararanasan na natin ang
bunga ng mga gawaing iyon. Ang pagkakaroon ng
tagtuyo’t kung katag-arawan at ang malalaking baha
kung tag-ulan.

10. Kung dumarating ang malalaking baha, lahat ay
napipinsala. Ang mga pananim ay nasisira. Ang mga
kalye ay lalong nasisira. Maraming bahay, kasama ang
mga kasangkapang nababad, ay baha ang nagiging
sanhi ng pagkabulok at pagkasira. Paralisado ang mga
sasakyan, tanggapan, at mga eskuwelahan. Malungkot
isipin at sa palagay ko, dalawang uri lamang ng
mamamayan ang natutuwa kapag may baha. Ang mga
estudyante pagkat walang pasok sa eskuwelahan, at ang
mga nagtutulak ng kotse at dyip na nasisiraan sa gitna
ng baha.

12. A little knowledge is a dangerous thing. Drink
deep, or taste not the Pierian spring; There
shallow draughts intoxicate the brain; And
drinking largely sobers us again.
Alexander Pope