ketith moore ve arthur dalley'nin kliniğe yönelik anatomi kitabından sadeleştirilerek hazırlanmıştır.

1. Baş anatomisi
Dr mustafa arık

2. Cranium (kafa tası-skull)
• Calvaria kubbe-tavan kısmıdır
• Basis crani kafa tabanıdır ve
ethmoid,occipital ve temporal
kemiklerden oluşur.
• Çene kemiği mandibula ve yüz
kemikleri hariç olan kısmına
neurocranium (beyin kutusu)
denir.

3. • Erişkin neurocranium 8 kemik
tarafından oluşturulur.
• Os frontale
• Os parietale x2
• Os temporale
• Os occipitale
• Os sphenoidale
• Os ethmoidale

4. • Yüz iskeleti (viscerocranium) 14
düzensiz kemikten oluşur.
• Os lacrimale x2
• Os nasale x2
• Maxilla x2
• Os zygomaticum x2
• Os palatinum x2
• Concha nasalis inferior x2
• Mandibula
• Vomer

5. • Maxilla’lar bazis cranii’ye
sabitlenmiş hareketsiz üst çeneyi
oluşturur.
• Mandibula, temporomandibular
(TME-TMJ) eklem ile kafa tabanına
(bazis cranii) bağlanır.

6. Os frontale
• Aşağıda nasal ve zigomatik
kemiklerle eklem yaparak alın
iskeletini oluşturur.
• Göz çukuru orbita’nın tavanını
oluşturur.
• Göz üzerindeki arcus
supraciliaris’ler arasındaki
bölge Glabella’dır ve os nasale
ile burada eklem yapar.

7. Os maxilla
• Üst çeneyi yapan maxilla’ların processus
alveolaris’leri maksiller dişler için
çukurlar bulundurur.
• Apertura piriformis’in (armut benzeri
açıklık) (diğer adı apertura nasalis-burun
açıklığı) büyük kısmı ve margo
infraorbitale’lerin (marijinal) medial
bölümünü oluşturur.

8. mandibula
• Processus alveolaris’ler ile
mandibular dişleri barındıran U
şekilli bir kemiktir.
• 2.premolar dişin aşağısında
mental sinirin geçtiği foramen
mentale’ler bulunur.
• 2 kemik ortada symphysis ile
kaynaşır.
• TME’e katılan proccessus
condylaris ve kasların yapışma
yeri processus coronoideus
ramus’un üst ucunda bulunur.

9. Cranium’un arkadan görünüşü
• Os occipitale, os
parietale’nin bölümleri
ve os temporale’nin
mastoid çıkıntıları
görünür.
• Orta hatta kolayca palpe
edilen kabartı
protuberentia occipitalis
externa’dır.

10. Üstten
görünüş
• Önde os frontale
• Dış yanlarda os parietale
• Arkada os occipitale
• Bu kemikleri bağlayan eklemlere dikiş
anlamında «sutura» denir.
• Sutura coronalis (parietale-frontale)
• Sutura sagittalis (parietal kemikler arası)
• Sutura lamboidea (parietal-occipital)

11. Basis cranii externa (kafa
tabanı dış görünüş)
• Arcus alveolaris superior (dişlerin
oturduğu kemer)
• Maxilla’ların processus palatinus’ları
• Os palatina
• Os sfenoidale
• Os vomer
• Os temporale ve os occipitale
• Sert damak maxilla’nın processus
palatinusu ve os palatina tarafından
oluştururlur.

12. • Damağın (palatum) arka kenarının
üstünde choana-apertura nasalis
posterior denen 2 büyük açıklık vardır.
• Os vomer choana’ları birbirinden ayırır.
• Choana = baca-huni
• Septum nasalis’in büyük kısmını Vomer
oluşturur.

13. Os sphenoidale
(kama)
• Frontal,temporal ve occipital
kemikler arasında yer alır.
• Ala majör, ala minör ve
processus pterygoideum adında
3 çıkıntısı vardır.

14. • Os occipitale basis cranii’nin arka
kısmını oluşturur.
• Önde os sphenoidale ile eklem yapar
• Ortada medulla spinalis’in çıktığı
foramen magnum bulunur.
• Foramen magnum içinden ;
• Medulla spinalis ve zarları
• N.accessorius (CN11-MS’ten yukarı
doğru)
• A.vertebralis’ler
• A.spinalis anterior ve posterior geçer.
• Os occipitale ile os temporale
arasında foramen jugulare bulunur.

15. • Foramen jugulare’den
• V.jugularis interna
• CN9
N.glossopharyngeus
• CN10 N.vagus
• CN11 N.accessorius (!)
• Çıkar.

16. • Vena jugularis interna

17. • Nervus accessorius (CN11) medulla spinalis’ten
köken aldığı için (C1-6) foramen magnumdan
içeri girip foramen jugulare’den geri çıkar.
• Cranium’a girip geri çıkan tek sinirdir.
• M.trapezius ve m.sternocleidomastoideus’u
innerve eder.

18. • Os occipitale’nin alt tarafında
foramen magnumun dış
kenarlarında «condylus
occipitalis»ler bulunur.
• Condylus occipitales C1-Atlas ile
eklem yapar.

19. • Foramen jugulare’nin superolateralinde
meatus acusticus internus bulunur.
• İçinden
• CN7 N.facialis (yüz siniri)
• CN8 n.vestibulocochlearis (işitme siniri)
geçer.

20. • For. Jugulare’nin önünde apertura externa
canalis carotici bulunur ve içinden beyne
giden arterlerden a.carotis interna geçer.
• A.carotis communis C3-4 seviyesinde
interna ve externa olarak dallanır.
• A.carotis externa da yüze dallar verir.

21. • Kasların yapıştığı meme
şekilli çıkıntıya processus
mastoideus denir.

22. • Foramen stylomastoideum
• Proc.mastoideus ile
proc.styloideus arasındadır.
• İçinden CN7 n.fascialis geçer.

23. Basis cranii’nin içten
görünüşü
• Fossa cranii anterior
• Fossa cranii media
• Fossa cranii posterior
Adlı 3 adet çukur bulunur.

24. Fossa cranii
anterior
• Beynin (encephalon)
lobus frontalis’leri
oturur.
• Önde os frontale,
ortada os ethmoidale
arkada os
sphenoidale’nin corpus
ve ala minor’ları
oluşturur.

25. • Orta hatta ethmoid (süzgeç benzeri) kemik üzerinde
yukarı uzanan çıkıntıya crista galli denir.
• Crista galli’nin her iki yanında kalbur/elek gibi delikli
olan ethmoid kemik laminasına lamina cribrosa denir.
• Lamina cribrosa’dan 1.kafa çifti CN1 n.olfactorius’un
lifleri geçer.

26. Fossa cranii media
• Kelebek şeklindedir.
• Ortada os sphenoidale’nin
«sella turcica»sı, Türk Eğeri
bulunur. Hipofiz bezi oturur.

27. Fossa cranii media
• Lateralde os sphenoidale’nin ala
majör’ları ile os temporale’nin pars
squamoza’ları (balık pulu)
• Arkada os temporale’nin pars
petrosa’ları oluşturur. (sonraki slayt)
• Fossa crani media’ya encephalon’un
lobus temporalis’leri oturur.
• Fossa crani posterior ile sınırı dorsum
sella oluşturur.
• Sella turcica’nın köşeleri proc.
clinoideus (yatak) anterior & posterior

28. Os temporale
• Pars squamoza = pul benzeri kısım
• Pars petrosa = kaya benzeri kısım

29. Fossa cranii media
• Sfenoid kemiğin corpus’unun
tabanında her iki yanda
yarımay şeklinde dizilmiş 4’er
adet delik bulunur.
• Fissura orbitalis superior
• Foramen rotundum
• Foramen ovale
• Foramen spinosum

30. • Fissura orbitalis superior
• Sfenoid kemiğin küçük ve
büyük kanatları
arasındadır, orbita (göz
çukuru) ile bağlantıyı
sağlar.
• Göze giden sinirler burdan
geçer.
• CN3 n.oculomotorius
• CN4 n.trochlearis
• CN5-1 n.trigeminus’un
oftalmik dalı (n.lacrimalis,
n.nasociliaris, n.frontalis)
• CN6 n.abducens

31. • Foramen rotundum (round-
yuvarlak)
• Fissura orbitalis superior (FOS)’un
medial ucunun arkasında kalır
(posteromedialinde)
• Maksiller kemik ve üst çenenin
mukoza, deri ve dişleri innerve eden
n.trigeminus’un maksiller dalı
buradan geçer. CN5-2

32. Yeri gelmişken
• N.trigeminus 5. kafa çiftidir
(CN5) ve 3 dalı vardır.

33. • Foramen ovale
• For.rotundum’un
posterolateralindedir.
• Fossa infratemporalis’e açılır.
• İçinden CN5-3
n.trigeminus’un dalı
n.mandibularis geçer.

34. • Foramen spinosum
• For.ovale’nin posterolateralindedir.
• İçinden V.A.N. Meningea media geçer

35. • Foramen lacerum (yırtık)
(yarımay şekilli dörtlüye dahil
değil)
• Yarık şeklindedir.
• Fossa hypophysealis’in
posterolateralinde yer alır.
• İçinden hiçbir şey geçmez
• Kıkırdak lamina ile kapalıdır.

36. Fossa cranii posterior
• Fossa cranii’lerin en derin ve geniş
olanıdır.
• İçine Cerebellum, Pons, Medulla
Oblongata (Bulbus) oturur.
• Büyük kısmını os occipitale oluşturur.
• Ön sınırı os sphenoidale
• Dorsum sella’dan foramen magnum’a
uzanan platform gibi kemik kısma
clivus denir.
• Arkada crista occipitalis interna
fossa’yı, fossa cerebellaris’lere ayırır.

37. Yeri gelmişken
• Mesencephalon (mid-brain,
orta beyin)
• Pons
• Bulbus (medulla oblongata)
• Bu üçüne beyin sapı denir.

38. • Crista occipitalis interna
protuberentia occipitalis
interna’da sonlanır.
• Dural venöz sinüslere ait
horizontal seyirli sulcus sinüs
transversi ve S şekilli sulcus
sinüs sigmoidei isimli oluklar
görülür.

39. yüz
• Yüz kasları
• Subkütanöz olan yüz kasları
(fasya yok) deriyi hareket
ettirirler bu nedenle mimik
kasları olarak adlandırılırlar.
• Skalp’ın ön ve arkasında, yüz ve
boyunda yer alırlar.
• Kemik veya fasyaya yapışıp deriyi
hareket ettirirler.
• N.fascialis CN7 tarafından
innerve edilirler.
• Göz, burun, ağız açıklıklarının
etrafını sararak sfinkter gibi
davranırlar.

40. Alın kasları
• M.frontalis, skalp kası olan
m.occipitofrontalis’in ön
parçasıdır-venter frontalis.
• Herhangi bir kemiğe
yapışmayan m.frontalis
kaşları yukarı kaldırarak
şaşkınlık ifadesi verir.

41. Ağız, dudak ve yanak kasları
• Üst dudağın elevatör, retraktör
ve evertörleri.
• Alt dudağın depressor, retraktör
ve evertörleri.
• Ağız etrafındaki sfinkter
• Yanaktaki buccinatör (üfleten)
• Ağzın sfinkteri m.orbicularis oris
sindirim kanalının ilk sfinkteridir.
• Lifleri dudak içindedir.

42. • M.mentalis mandibula’dan başlar
• Çene derisini yukarı çeker- şüphe
ifadesi.

43. • M.buccinator molar dişler hizasında
mandibula maxilla ve raphe
pterygomandibularise tutunur.
• Gülme, çiğneme, ıslık ve emmede
çalışır.

44. m
.
b
u
c
c
i
n
a
t
o
r

45. • M.depressor anguli oris
• Ağız köşelerini deprese eder.

46. • M.levator anguli oris
• Ağız köşesine elevasyon yaptırır.

47. • M.zygomaticus majör, zygomatic
kemikten (elmacık kemiği) ağız köşesine
uzanarak ağız köşesini eleve eder.
(angulis oris)
• M.zygomaticus minör daha
medialdedir.

48. • M.levator labii superioris margo
infraorbitalis’ten üst dudağa uzanır.

49. • M.depressor labii inferioris
• M.mentalis’in lateralinde yer alır.
• Mentalis yukarı, depressor aşağı !

50. • M.risorius
• Sırıtma ifadesindeki gibi ağız
köşelerini laterale çeker.

51. • M.platysma
• Boynun subkütanöz
dokusunda geniş ve ince bir
kas tabakasıdır.
• M.deltoideus ve m.pectoralis
majör üzerindeki fasyadan
başlar. Superomediale doğru
clavicula üzerinden geçip
mandibulada sonlanır.
• CN7-N.fascialis’in servikal dalı
ile innerve olur.

52. Orbital kaslar
(göz çevresi)
• M.orbicularis oculi
(orb:küre)
• Gözü kapatır ve vertikal
kırışıklıkları oluşturur.
• Lifleri medialdeli
ligamentum palpebrale
mediale’ye yapışır.
• Lateralden mediale doğru
kasılarak gözyaşını gözyaşı
kanalına (canalis lacrimalis)
doğru süpürür.

53. • m.corrugator supercilii (buruşturan)
• Burun çıkıntısından başlar (nasal
prominens) kaş derisinde sonlanır.
• Kaşları çatar.

54. Burun etrafındaki
kaslar
• Hepsi n.fascialis tarafından
innerve olur.
• Esas kas M.nasalis’tir.
• Pars transversa
(m.compressor naris) ve pars
alaris (m.dilator naris)
kısımlarından oluşur.

55. Yüzün sinirleri
• N.trigeminus (CN5) yüzün
duyusunun, çiğneme
kaslarının ve birkaç küçük
kasın motor siniridir.
• Ganliyon trigeminale’nin 3
periferik uzantısı vardır.
• N.ophtalmicus (CN5-1)
• N.maxillaris (CN5-2)
• N.mandibularis (CN5-3)

56. N.ophtalmicus CN5-1
• Tamamen duyusaldır.
• Fissura orbitalis superior’dan
orbitaya girer. Köz küresini ve
burun bışluğunun üst kısmın
innerve eder. şu dalları verir;
• N.nasociliaris
• N.frontalis
• N.lacrimalis
• Ramus nasalis externus
• N.infratrcohlearis
• N.supratrochlearis
• N.supraorbitalis
• N.lacrimalis dallarını verir.

57. N.Maxillaris CN5-2
• Tamamen duyusaldır.os
sphenoidale’nin ala
majör(büyük kanat)
tabanındaki foramen
rotundumdan çıkar.
• Sonra fossa pterygopalatina’ya
girer ve gangliyon
pterygopalatina’ya dallar verir.
• N.infraorbitalis olarak sonlanır.

58. N.mandibularis
CN5-3
• CN5’in motor lif
taşıyan tek dalıdır.
• Foramen ovale’den
çıkar.
• Motor lifleri çiğneme
kaslarını innerve eder.
• Major kütanöz dalları;
• N.auriculotemporalis
• N.buccalis
• N.mentalis

59. Yüzün motor sinirleri
• N.fascialis (CN7) ve N.trigeminus’un (CN5) n.mandibularis (CN5-
3) dalının motor dalı-radix motoria’dır. (çiğneme kasları:
m.masseter, m.temporalis, m.pterygoideus med&lat)

60. N.Fascialis (CN7)
• Kafa tabanını foramen
stylomastoideum’dan terk
eder.
• Motor ve duyusal olarak 2
dalı vardır.
• Motor dalı; mimik kasları,
boyun yüzeyel kası
(platysma), aurikular kaslar,
skalp kasları, 2 yutak kavsi
kaslarını inerve ever.
• Mimik kaslarını inerve eden
TEK sinirdir. Dilin 2/3 ön
bölümü tat duyusunu alır.

61. CN7
• Proc.mastoideus ile
proc.styloideus arasındaki
for.stylomastoideum’dan
çıktıktan hemen sonra
n.auricularis posterior’u verir.
• Bu dal m.occipitofrontalis ve
m.auricularis post.’u innerve
eder.

62. • N.auriicularis posterior’u
verdikten sonra sinirin gövdesi
öne doğru ilerleyerek parotis
bezinin içinde plexus
intraparotideus’u oluşturur. Bu
plexus’tan 5 dal çıkar.
• Rr.temporales
• Rr.zygomatici
• Rr.buccales
• R.marginalis mandibularis
• R.colli (cervicalis)

64. CN7
• Yüzde duyusal lif taşımaz.
• Submandibular, sublingual
tükrük bezlerine ve küçük
lingual bezlere
sekretomotor lif taşıyan ana
sinirdir.

65. Yüzün damarları
• Çoğu a.carotis externa’nın
dalıdır.
• A.facialis yüzün majör arteridir.
• A.carotis externa’dan çıkıp
m.masseter önünden
mandibula alt kenarına uzanır
oradan yukarı doğru açılanarak
orbita medialine kadar ilerler.
A.angularis olarak sonlanır.

66. • A.temporalis superficialis
kulak önünden üst kafa
derisine gider.
• A.transversa faciei
a.temporalis sup.’den çıkar
zygomatik kemik üzerinden
yüzü çaprazlar.
• A.maxillaris; mandibulanın iç
yüzeyinde fossa
pterygopalatina’ya girer.

67. Glandula
parotidea
(parotis bezi)
• 3 çüft tükrük bezinin en büyüğüdür.
• Sert bir kapsülü vardır.(parotis kılıfı)
• Dış kulak yolunun (meatus acusticus
externus) anteroinferiorunda, proc.
Mastoideus ile ramus mandibula
arasındadır.
• Apexi angulus mandibula arkasında
• Bazis’i arcus zygomaticum’dadır.
• Ductus parotideus m.masseter’in ön
kenarında mediale döner,
m.buccinator’u deler ve üst 2. molar
diş hizasında ağıza açılır.

68. Skalp (saçlı deri)
• 5 katlı bir yapıdır.
• Deri
• Bağ doku
• Aponevroz (galea aponeurotica)
• Gevşek bağ doku
• Pericranium (periost)
• Sinirleri ; kulakları üstten birleştiren
hattın ön kısmı CN5-1, arkası servikal
sinirler ile inerve olur.
• Boyun fıtığı baş ağrısı yapar mı ?

69. meninksler
• Dura mater (iç ve dış kat)
• Dış - external, periosteal kat
kalvarium’un iç yüzeyini saran
periost tarafından oluşturulur.
• İç-internal kat güçlü bir fibröz
membran olup foramen
magnumdan omurilik boyunca
devam eder.

70. Dural katlantılar
• Duranın iç katı, dış
katından uzaklaşarak
beyni bölen katlantılar
oluşturur.
• Falx cerebri
• Tentorium cerebelli
• Diaphragma sella

71. • En büyük katlantı falx
cerebri’dir.
• Longitudinal fissür’de yer alır.
• Cerebrum-beyin’i sağ ve sol
hemisfrelere ayırır.
• Tentorium cerebelli yarımay
şeklinde beynin occipital
loblarını cerebellum’dan ayırır.
• Falx tentoriuma bağlanarak
yukarı çeker (tente-çadır)
• Tentorium cerebelli kranial
boşluğu infratentorial ve
supratentorial olarak ikiye ayırır.

72. Dural venöz sinüsler
• Duranın iki tabakası (dış
periostal-iç fibröz) arasında
katlantıların başladığı yerdeki
boşluklardır.
• Beynin yüzeyinden gelen büyük
venler bu sinüslere boşalır ve
beyinden gelen bütün kan
sonunda V.jugularis internaya
akar.

73. • Superior sagittal sinüs,
sinüs rectus, occipital
sinüs ve transvers sinüs
confluence sinuum’da
birleşir.
• İnferior sagittal sinüs
falx cerebrinin iç
kenarındadır, sinüs
rectus’da sonlanır.
• Kavernöz sinüs
(mağara) sella
turcica’nın her iki
yanında yer alır.

74. Sinus cavernosus !!!
• Anteriorda superior orbital fissür
posteriorda os temporale pars petrosa’ya
uzanır.
• Oftalmik venlerden, vena cerebri media
superficialis’den ve sinüs
sphenoparietalis’ten kan alır.
• Lateral duvarından;
• CN3 n.oculomotorius
• CN4 n.trochlearis
• CN5-1 n.ophtalmicus
• CN5-2 n.maxillaris
• CN6 n.abducens
• A.carotis interna geçer

75. Duranın vaskülarizasyonu ve innervasyonu
• A.maxillaris’in dalı
a.meningea media
cranium’a foramen
spinosum’dan girer.
• Çoğunlukla 5. kafa
çifti n.trigeminus’un
meningeal dalları ile
inerve olur.

76. Pia ve Arachnoid mater (leptomeninx)
• Periton veya plevra gibi tek
bir zarın viseral-pariteal
katları olarak düşünülebilir.
• Beyin omurilik sıvısı bu iki
zar arasındadır.
• Pia beyne yapışıktır ve tüm
kıvrımlarını takip eder,
gözle görülmez, arachnoid
örümcek ağı gibidir.

77. beyin
• Cerebrum
• Cerebellum
• Beyin sapı (brain stem>
ortabeyin, pons ve
medulla oblongata)’dan
oluşur.

78. • Beyindeki longitudinal fissur
beyni sağ ve sol hemisferlere
ayırır.
• Sulcus’lar ise hemisferleri
daha küçük alanlara böler.
• Beyin kıvrımlarına Gyrus
denir (çember-devre-kıvrım)

79. Serebral hemisferler
• En büyük bölümü oluştururlar.
• Anterior ve orta cranial fossayı
doldururlar.
• Cerebellar tentorium ve
cerebellum üzerine otururlar.
• Lateral ventriküller hemisferler
içindedir.

80. diensefalon
• Epitalamus, dorsal
talamus ve
hipotalamus’tan
meydana gelir.
• Beynin santral
çekirdeğinin oluşturur
ve 3. ventrikülü sarar.

81. Mezensefalon
(orta beyin)
• Beyin sapının rostral
(ağız tarafı-ventral)
parçasıdır.
• Aquaductus cerebri (3-
4. ventrikülleri
bağlayan kanal) bu
kısımdadır.

82. pons
• Rostralde mesencephalon
(orta beyin) caudal’de
medulla oblongata
arasındaki beyin sapı
parçasıdır.
• 4.ventrikülün üst kısmını
oluşturur.

83. Medulla oblongata
• Beyin sapının en caudal
kısmıdır. Posterior
fossaya uzanır.
• Omurilik- medulla
spinalis olarak devam
eder.
• 4.ventrikülün alt
kısmını içerir.

84. cerebellum
• Pons ve medulla
oblongata’nın
dorsalinde,posterior
fossa’da tentorium
cerebelli’nin altındadır.
• İki hemisferi ve ortada
vermis’i bulunur

85. Beynin ventriküler sistemi
• İki adet lateral ventikül,
interventriküler foramen ile 3.
ventriküle, o da aquaductus cerebri
ile 4. ventriküle açılır. Omurilikte
canalis santarlis olarak devam eder.
• Beyin omurilik sıvısı günde 400-500cc olarak
ventrikül içindeki Choroid Plexuslarda üretilir.
(arachnoid-pia arası)

86. Beynin kanlanması
• Beyin subarachnoid
boşluğa giren 2 arter ile
beslenir.
• A. Carotis interna
• A.vertebralis

87. a.Carotis interna
• A.carotis communis’ten ayrılır.
• Kafa tabanına temporal kemikteki
canalis caroticus’tan girerler. Kanal
boyunca anteromediale kavernöz
sinüs’e girip karotid olukta ilerler.

88. • A.carotis interna; a.cerebri anterior
(ACA) ve a.cerebri media (MCA)
olarak 2 dala ayrılarak beynin ön ve
yan dolaşımını sağlar.

89. Vertebral arter
• A.subclavia’dan çıkarlar.
• İlk altı cervical vertebranın (C1-C6) transvers
processlerinin foramen
transversarium’larından geçerek foramen
magnum’dan craniuma girerler.
• Pons önünde birleşerek a.basillaris’i
oluştururlar.

91. Willis poligonu (circle of willis)
• Beyin tabanındaki
4 arterin
anastomozudur.

92. orbita
• Tabanı anteriorda (yüz) apeksi
posteriorda piramit şekilli bir
boşluktur.
• 4 duvarı ve 1 apexi vardır.
• Superior duvar(çatı): Frontal
• Medial duvar: Etmoid, frontal,
lakrimal, sfenoid
• Inferior duvar (taban): Maxilla
• Lateral duvar: zigomatik kemik.
• Apexi: Sfenoid kemik kanatları
arasındaki superior orbital fissür

93. Göz kapakları
• Gözkapakları dışarıda ince
bir deri içeride palpebral
konjunktiva ile döşeli,
hareketli kıvrımlardır.
• Tarsal plaklar konjunktiva
ile deri arasında göz
kapağının sert
tabakalarıdır.
• M.orbicularis oculi tarsal
plaklara tutunur.
• Medial ve lateral palpebral
ligamentler tarsal plakları
orbitaya sabitler.

94. Lakrimal aparatus CN7
• Lakrimal glandlar gözyaşını
salgılar
• Lakrimal kanallar gözyaşını
konjunktivaya taşır.
• Lakrimal kanaliküller
(kanalcık) gözyaşını lakrimal
punktum’dan lakrimal keseye
taşır.
• Nazolakrimal kanal gözyaşını
lakrimal keseden burun
boşluğuna taşır.

95. Göz küresi
• 3 tabakadan oluşur.
• Dışta fibröz tabaka: Sklera ve
Kornea
• Ortada vasküler (pigmente)
tabaka: Choroid, siliyer cisim
ve İris
• İç tabaka: retina, lens ve
damarlar

96. Dış tabaka
• Sklera gözün posterior 5/6 sını
çevreleyen opak tabakadır. (göz akı)
• Kornea anterior 1/6’yı çevreleyen
şeffaf tabakadır.

97. Orta-vasküler tabaka
• Choroid: sklera ve retina arasındaki
koyu kahverengi (pigmente) vasküler
dokudur.
• Sklerayı içerden döşer.
• Siliyer cisimde sonlanır.
• Siliyer cisim müskülerdir. Choroid’i
iris’e çember şeklinde bağlar. Siliyer
proces-çıkıntılar ve Suspensor
ligamentler ile lense bağlanır.
• Göz sıvısını (humor aqueous) salgılar.
• İris : lensin önünde yer alır.
• M.sphyncter pupilla pupillayı daraltır
• M.dilatator pupilla pupillayı
genişletir.

98. İç tabaka
(retina)
• Retinanın Nöral tabaka ve pigmente
tabaka olmak üzere 2 tabakası vardır.
• Nöral tabaka fotoreseptör tabakadır.
• Retina üzerindeki optik disk
n.opticus’un göze girdiği yerdir ve
fotoreseptör içermediği için ışığa
duyarsızdır.
• Optik diskin lateralindeki macula
lutea «kör nokta» ve merkezindeki
fovea centralis görmenin en keskin
olduğu kısımdır.
• A.centralis retinayı besler.

99. Gözün refraktif (ışığın kırılması) araçları
• Işık göz boyunca kornea, aköz humor
(su benzeri sıvı) lens ve vitröz
humor’dan (camsı sıvı) geçer.
• Anterior kamaradaki (kornea-iris arası
resimde kırmızı alan) ve posterior
kamaradaki (lens-iris arası,resimde yeşil
alan) akışkan sıvı-aköz humor silier
prosesler tarafından üretilir ve iris-
kornea birleşim yerindeki Schlemm
kanalına boşalır (Sinus venosus sclera).

100. • Lens irisin
posteriorunda ve vitröz
humor’un önündedir.
• Silier cisme suspensor
ligamentler ile asılı
şeffaf bir kapsülle
çevrilidir
• Bikonvekstir.
• Silier kaslar görme
netliği-akomodasyonu
sağlar.

101. • Vitröz humor göz
küresinin arka 4/5 lik
kısmını doldurur.
• Bulunduğu alana vitröz
kamara veya posterior
segment denir.
• Işığı geçirir ve retinayı
içerden şişirilmiş bir
balon gibi yerinde tutar.

102. Orbita kasları (extraocular)
• M.levator palpebra superioris
• 4 adet rectus (sup,inf,med,lat)
• 2 adet obliquus
• M.levator papebra superioris,
m.orbicularis oculi’nin
antagonistidir. Üst göz kapağına
yapışır.

103. Rectuslar ve oblik kaslar
• Rectus’lar ortak tendon halkasından kaynaklanırlar. (Zinn halkası-
Annulus of Zinn)
• İnferior oblik superolaterale
• Superior oblik trochlea (makara)dan geçerek inferolaterale çevirir.

104. Orbita innervasyonu (LR6SO4/gerisi CN3)
• Nervus opticus (CN2) dışında;
• Fissura orbitalis superior’dan giren;
• N.oculumotorius (CN3)
• N.trochlearis (CN4) (obq sup)
• N.abducens (CN6) (lat rect)

105. • N.ophtalmicus
(CN5-1)
• N.lacrimalis (CN5-1)
• N.zygomaticus
(CN5-2)
• N.frontalis (CN5-1)
• N.ethmoidalis (CN5-
1)
• N.ciliaris brevis &
longus (CN5-1)

107. Ortibanın kanlanması
• Büyük ölçüde a.catoris
interna’nın dalı olan
a.ophtalmica tarafından sağlanır.
• Optik sinir (CN2) ile birlikte
canalis opticus’tan geçer.
• Gözün içine a.centralis retinae
dalını verir.
• A.centralis retinae, retinanın tek
kanlanma kaynağıdır.

108. Temporal
bölge
• Arcus
zygomaticus’un üst
fossa temporalis,
altı fossa
infratemporalis
olarak adlandırılır.

109. Fossa temporalis
• İçinde m.temporalis bulunur.
• Superior ve posteriorda linea
temporalis superior
• Anteriorda os frontalis
• Lateralde arcus zygomaticus
• İnferiorda crista
infratemporalis bulunur.

110. Fossa
infratemporalis
• Arcus zygomaticus’un
altında, ramus
mandibula’nın
derininde ve
maxilla’nın
posteriorunda kalan
düzensiz boşluktur.

111. • Fossa infratemporalis içerisinde
• M.temporalis’in alt kısmı
• M.pterygoideus lateralis ve medialis
• A.maxillaris (a.carotis interna dalı)
• Plexus venosus pterygoideus
• N.mandibularis bulunur.

112. • M.temporalis mandibula’nın
processus coronoideus’una ve
ramus mandibulanın ön yüzüne
yapışır. Çiğneme kaslarından biridir.
• M.pterygoideus lateralis TME’den
sfenoid kemiğin ala majörüne
yapışır.
• M.pterygoideus medialis
mandibula ramus’unun medial
yüzünden

113. • M.masseter ramus
mandibula’nın lateral
yüzünü örter.
• Arcus zygomaticum’a
yapışır.

114. Oral bölge
• Oral kavite, dişler,
gingiva, dil, damak ve
tonsilla palatinalardan
oluşur.
• Vestibulum oris; dişler,
dudaklar ve yanaklar
arasında kalan boşluk,
cavitas oris propria üst
ve alt diş kemerleri
arasında kalan
boşluktur.

115. • Dudaklar a.facialis ile beslenir.
• Üst dudak trigeminal sinirin
n.maxillaris’inin (CN5-2)
infraorbital dallarının superior
labial dalları ile innerve olur.
• Alt dudak ise n.trigeminus’un
n.mandibularis’inin (CN5-3)
n.mentalis dalının inferior labial
dalları ile innerve olur.

116. dişler
• Sert konikal yapılar olup üst ve alt
çenenin alveollerine yerleşiktir.
• Çocukların 20 adet primer/süt dişi vardır.
• Erişkinlerin 32
• Dişlerin tipleri:
• Kesici (incisor) dişler: ince keskin kenarlı
• Köpek (canine) dişleri: tek sivri uçlu
• Premolar dişler: sagittal bir yarık ile
ayrılmış 2 sivri tepe.
• Molar dişler: 3 veya daha fazla sivri tepe

117. • Bir dişin taç (Corona-crown), boyun
(cervix) ve kök (radix-root) kısımları
bulunur.
• Corona dentis; gingiva’dan itibaren
görünen kısımdır.
• Cervix dentis; taç ve kök arasındaki
kısımdır.
• Radix dentis (kök-root) alveolar
kemiklere periodontal ligament ile
tutunan köklerdir.
• Diş hacminin büyük kısmını dentin
oluşturur.
• Dentin taç kısmında enamel, kök
kısmında cementum ile kaplıdır.
• Kan damarları ve sinirler Pulpa
kavitesindedir.

118. damak
• Palatum durum (sert
damak):
• Damağın ön 2/3lük kısmı os
maxilla’nın processus
palatinuslar ve os
palatinum’un lamina
horizontalisi ile oluşturulur.
• 3 adet delik (foramen)
vardır
• Fossa incissiva x1
• Foramen palatina majus x2
• Foramen palatina minus x2

119. • Palatum molle
arka 1/3’lük
yumuşak ve
hareketli kısımdır.
• Küçük dil
Uvuladır
(üzümcük)
• Yumuşak damağı
güçlendiren
aponevrotik
tabaka m.tensor
veli palatini’nin
uzamış
tendonudur.

120. Tonsilla palatina
Sadece «tonsil» de denir.
Oropharynx’in her iki
yanındaki lenfoid dokudur.
Tonsiller fossa içine
yerleşiktirler.

121. Yumuşak damağın
kasları (palatum molle)
• M.levator veli palatini
• M.tensor veli palatini
• M.palatoglossus
• M.palatophrayngeus
• M.uvulae

122. dil
• Kökü (radix), apexi
(ucu), dorsum (sırt) ve
inferior yüzü olan bir
organdır.
• Kök-radix kısmı hyoid ve
mandibula’ya
sabitlenmiş kısmıdır.

123. • Dil sırtındaki «V» şekilli
oluğun adı «sulcus
terminalis»tir.
• Sulcus terminalis’in uç
noktasındaki «foramen
caecum» tiroid bezinin
geliştiği tiroglossal
kanalın kalıntısıdır.

124. • Dilin mukozal yüzünde tat
almayı sağlayan 4 tip
papilla vardır.
• Papilla vallata (halkasal)
• Papilla foliata (katlantı)
• Papilla filiformes (ipliksi)
• Papilla fungiformes
(mantar benzeri)

125. Dis kasları
• Ekstrensek kaslar dilin
pozisyonunu, intrensek kaslar
dilin şeklini değiştirir.
• 4 intrensek kas, 4 ekstrensek kas
septum lingua ile birbirinden
ayrılır.
• Çoğunlukla beraber çalışırlar, bir
hareketi tek bir kasa atfetmek çok
zordur.
• Ekstrensek kaslar;
• M.genioglossus
• M.hyoglossus
• M.styloglossus
• M.palatoglossus
• İntrensek kaslar;
• M.longitudinalis superior
• M.longitudinalis inferior
• M.transversus
• M.verticalis

126. Ekstrensek kaslar-1
• M.genioglossus
• Mandibula’dan başlar
• Yelpaze şeklinde dilin
sırtına doğru genişler.
• Alt lifleri hyoid kemiğe
yapışır ve dili öne çeker.

127. Ekstrensek kaslar-2
• M.hyoglossus
• Hyoid kemikten dilin alt
kenarına tutunarak dili aşağı
çeker.

128. Ekstrensek kaslar-3
• M.styloglossus
• Processus styloideus’tan başlar.
M.hyoglossus ile birleşir.
• Dil kenarlarını yukarı çeker.
• Yutma sırasında dili oluk haline getirir.

129. Ekstrensek kaslar-4
• M.palatoglossus
• Yumuşak damaktan başlayıp dil
kenarına tutunur.

130. İntrensek kaslar 1
• M.longitudinalis superior
• Apex’ten dil köküne kadar
gider
• Dilin ucunu yukarı kıvırır

131. İntrensek kaslar 2
• M.longitudinalis inferior
• Dilin altında, apexten dil
köküne uzanır.
• Dilin ucunu aşağı kıvırır.

132. İntrensek kaslar 3
• Mm.transversus lingua
• M.long.sup.’un altındadır
• Septumdan sağa ve sola
uzanır.

133. İntrensek kaslar 4
• M.verticalis lingua
• Dilin içinde dik yerleşimli bir kastır, dilin sırtından inferolaterale seyreder
• Dili düzleştirir ve genişletir.

134. Dilin innervasyonu
• Dilin tüm kasları CN12
n.hypoglossus ile innerve
olur.
• Dokunma-ısı gibi genel
duyusu CN5-3
n.mandibularis’in
n.lingualis’i ile.
• Özel duyusu (tat alma)
CN7’nin nervus chorda
tympani dalı ile.
• Dolaşım a.carotis
externa’nın a.lingualis

135. Tükrük bezleri-
salivary glands
• Parotis, submandibuler ve
sublingual bezlerdir.
• Ağzı nemli tutular
• Yemeği kayganlaştırır
• Nişasta sindirimini başlatır
• Ağız hijyenini sağlar.

136. burun
• Palatum durum (sert damak)
üzerinde yer alır.
• Septum nasi ile sağ ve sol
boşluklara ayrılır.
• Dış burun nasus externustur.
• Burun ucu apex nasi
• Burun kanatları ala
• Burun delikleri nares’tir.
• Görevleri
• Olfaksiyon (koku alma)
• Respirasyon (solunum)
• Filtrasyon
• Solunum havasını nemlendirme
• Paranazal sinüslerden ve canalis
lacrimalisten gelen
sekresyonların atılması.

137. • Nasus externus’un
iskeleti
• Os nasale
• Maxilla’nın processus
frontalis’i
• Os frontale’nin pars
nasalis’i ve spina
nasalis’ten oluşur.

138. • Septum nasi
• Burun boşluğunu
ikiye ayırır
• Os ethmoidale’nin
lamina
perpendicularis’i
• Vomer
• Cartilago septi
nasi’den oluşur.

139. Cavitas nasi
(burun boşluğu)
• Önde nares (burun deliği)
ile dış ortama, arkada
coana ile nasopharenx’e
açılır.
• 3 adet concha (concha
nasalis superior, medius ve
inferior) burnu 4 geçit-
meatus’a ayırır.

140. Paranasal
sinüsler
• Os ethmoidale
• Os sphenoidale
• Os frontale
• Maxilla içinde yer
alan hava dolu
boşluklardır.

141. Kulak (auris)
• Vestibulocochlear organdır
• Externa, media ve interna olmak
üzere 3 kısımdır.
• Denge ve işitmeyi sağlar.
• Dış ve orta kulağı membrana
tympanica ayırır (kulak zarı)
• Faryngotimpanik tüp (östaki
borusu) orta kulağı nazofarenkse
bağlar.

142. Dış kulak (auris externa)
• Kulak kepçesi (pinna);
• Helix
• Antihelix
• Tragus
• Antitragus
• Lobulus (kulak memesi)
• Ve concha’lardan oluşur.
• Kıkırdak iskelet, vücutta nadir
bulunan elastik kıkırdaktan
oluşur.

143. Dış kulak yolu
• Meatus acusticus
externus temporal
kemiğin timpanik
kısmı boyunca içeri
uzanır.
• Membrana tympanica
dış kulak yolunun
sonundadır ve orta
kulakla dış kulağı
birbirinden ayırır.

144. • Kulak zarı (membrana
tympanica)
• Zarın merkezindeki
konkaviteye Umbo
denir.
• Malleus (çekiç)’un iz
yaptığı noktadan yukarı
doğru «V» şeklindeki
parçası yumuşaktır ve
pars flaccida adını alır.
• Geri kalan gergin kısmı
pars tensa’dır.
• Ön-alt kısımdaki ışık
yansıması, zarın sağlıklı
olduğunu belirtir.

145. Orta kulak
• Temporal kemiğin pars
petrosa’sı içindedir.
• Orta kulak boşluğu cavitas
tympanica’da;
• Malleus Incus Stapes (MIS)
• M.stapedius ve m.tensör
tympani
• Chorda tympani (CN7 dalı)
• Plexus tympanicus bulunur.

146. Tuba auditiva (östaki borusu-eustachian tube)
• Cavitas tympanica ile
nasopharenx’i birbirine bağlar.
• Orta kulak basıncı ile atmosfer
basıncını eşitler.
• Böylece membrana tympanica
gerilmeden çalışabilir.
• M.levator veli palatini ve m.tensör
veli palatini ile sürekli açık tutulur.

147. İç kulak (auris interna)
• İç kulak vestibulocochlear organı
içerir.
• Os temporale’nin pars
petrosa’sına gömülüdür.
• İşitme ve dengeyi (kafa’nın
dengesi) sağlar.
• Kemik labirent içinde
membranöz labirent vardır.

148. • Kemik labirentin içi sıvı
doludur ve 3 kısımdan
oluşur.
• Vestibulum
• Cochlea
• Semisirküler kanallar.