Keith L. Moore ve Arthur F. Dolly'nin kliniğe yönelik anatomi kitabından hazırlanmıştır fakat klinik kısımlar çıkartılarak olabildiğince sade bir sunum hedeflenmiştir.
Keith Moore ve Arthur Dally'nin Klinik anatomi kitabından sadeleştirilerek hazırlanmıştır. 4. ünite sırt ve columna vertebralis konusunu anlatmaktadır.
Keith Moore ve Arthur Dally'nin Klinik anatomi kitabından sadeleştirilerek hazırlanmıştır. 4. ünite sırt ve columna vertebralis konusunu anlatmaktadır.
2. ■ Anatomi çalışma yöntemleri
■ Terminoloji
■ Anatomik varyasyonlar
■ Deri ve fasya
■ İskelet sistemi
■ Kas sistemi
■ Kardiyovasküler sistem
■ Lenfatik sistem
■ Sinir sistemi
3. tarihçe
■ Mısır: MÖ 3000-2000 de papirüslerde
çizimler
■ Hippocrates MÖ 460 ders olarak anlatmış
■ Aristoteles Yunanca keserek ayırt etmek
anlamındaki «anatome» kelimesini ilk
kullanan kişi
■ Latince dissecare – disseksiyon
■ Andrea Vesalius’un 1543 «de humani
corporis fabrica» kitabı ile bilim dalı
haline geliyor
■ 17. yy’dan itibaren tıp okullarında
anatomi laboratuarları yaygınlaşıyor.
■ Mezar soygunculuğunu engellemek için
1832’de İngiltere’de Anatomi Yasası
6. Anatomik
pozisyon
■ Tüm tanımlamalar
anatomik pozisyona göre
yapılır
■ Baş, gözler ayak
parmakları öne bakar
■ Üst ekstremite yanda
avuç içleri öne bakar
■ Alt ekstremite birlikte
ayaklar öne doğru
7. Anatomik planlar
■ Median plan: vücudu tam ortadan sağa ve sola ayırır
■ Sagittal plan: (paramedian) median plana paralel ama referans noktası farklı :
kalbin sagittal görüntüsü
■ Koronal plan: vücudu ön ve arka olmak üzere ikiye ayırır
■ Horizontal plan: vücudu üst ve alt olmak üzere ikiye ayırır.
Horizon : Ufuk
Horizontal plan : aksiyel plan. Aks. =Mihver
Aksiyel iskelet?
2. Dünya savaşı tarafları : axis vs allies (mihver ve müttefik devletler)
16. ■ Rotasyon: uzun eksen
etrafında dönme
■ Medial rotasyon=internal
rotasyon=iç rotasyon
■ Lateral rotasyon=eksternal
=dış rotasyon
■ Sirkumdiksiyon
(circumduction,circumferen
ce circumnavigation,circus,
circle,circumsicion…) en
distaldeki yapının çember
çizme hareketi.
■ Oppozisyon (opposicion)
başparmağa has bir
harekettir. Karşılamak
manasına gelir, insanı insan
yapan harekettir.
■ Kalem tutmak, ince işler bu
hareket sayesinde olur.
17.
18. ■ Protrüzyon: ileri çıkma
■ Retrüzyon geçir çekilme
■ Elevasyon: yukarı hareket (elevatör
■ Depression: aşağı hareket-çökme
19. ■ Eversiyon:ayak tabanını median plandan
uzaklaştırır
■ İnversiyon ayak tabanını medial plana çevirir
■ Pronasyon (prone):avuç içi yere bakar
■ Supinasyon (supine) avuç içi yukarı bakar.
20. Terimlerin yapısı
■ Musculus deltoideus.
■ -oid son eki «gibi» anlamında
■ Biceps: iki başlı
■ Triceps: üç başlı
■ Piriform : Armut şeklinde (pear: armut.
■ Kumpir: ground pear: yer armudu
21. ■ Yerlerine göre: musculus temporalis: temporal
kemik üzerinde olduğu için.
■ Peki temporal kemik ? Tempo
■ İşlevlerine göre: levator scapula : skapula
kemiğini eleve eder- yukarı kaldırır.
25. ■ Her bireyde bir dereceye kadar varyasyon vardır.
■ Kitaplarda öğretilenler en sık görülen halidir.
■ Olasılık bilimi ! (olasılıksız!!!)
■ Yıldız haritaları gibi
26. Deri ve fasya
■ Korunma: Travma, sıvı kaybı, toksin, mikroorganizmalara karşı korur
■ Isı düzenlemesi-regülasyonu: ter bezleri ve damarlar aracılığı ile
■ Duyu: sinir uçları ve reseptörler aracılığıyla
■ Vücudu kaplayan bir kılıftır
■ Epidermis: yüzeysel hücre tabakasıdır (avasküler)
■ Dermis: derin bağ doku tabakasıdır. (vasküler)
27.
28. ■ M. Errector pili kılları kaldıran kastır. Aynı zamanda yağ salınımını sağlar.
■ Ter bezleri ısı regülasyonu için gereklidir.
■ Epidermis avaskülerdir. Hem kan damarı hem lenfatik akımı yoktur.
■ Dermis altındaki anastomozlardan beslenir.
■ Deri afferent (getiren) sinir uçları ile inerve olur.
■ Dermis ve derin tabakaları kollagen ve elastik liflerden zengindir.
■ Kollajen lifler derideki katlanma çizgilerini oluşturur.
■ Hipodermis: gevşek yağlı bağ doku. Kas ile deri arasındaki boşluğu doldurur.
29. Hocam iz kalır
mı?
-elbette
■ Langer Çizgileri
■ Kollagenlerin dizilimi bir birine
paraleldi
■ Langer çizgileri hareket yönüne
diktir, böylece cilt akordeon gibi
esner
■ Cilt kesileri bu çizgilere dik
olursa skar doku daha büyük olur.
30. ■ Deri bağları: dermis kaslar
üzerindeki fasyaya ince fibröz
bantlar ile bağlıdır.
■ Derin fasya: kasları saran kalın
fibröz dokulardır. Venöz kanın
kalbe dönmesine yardımcı
olurlar.
■ Fasyalar kompartmanları
oluşturur, kas içinde basınç
yükselirse kompartman
sendromu gelişir. (deprem!!!)
31. İskelet sistemi
■ İskelet: kemik ve kıkırdaklardan oluşur
■ Hayati organları korur
■ Vücut desteği
■ Hareketlerin mekanik temeli
■ Minerallerin depolanması
■ Kan üretimi (hematopoez)
■ Kemikleşme embriyonik dönemde başlar 20 li yaşlarda tamamlanır.
32. ■ Kıkırdak: esnek, yarı katı bağ doku, hareketli kısımları oluşturur.
■ Kendi kapiller dolaşımı yoktur
■ Difüzyon ile beslenir
■ Kemik/kıkırdak oranı yaş ile azalır
■ Yeni doğanların kemikleri çoğunlukla kıkırdaktır bu yüzden esnek
ve yumuşaktır
40. Kemik gelişimi
■ Kemikler iki farklı yoldan gelişir:
■ İntramembranöz ve endokondral
■ İM: embriyonik mezenkim dokusudan fetal 8. haftada direk kemikleşme (kafa
kemikleri ve klavikula
■ EK: kemik oluşmadan önce kıkırdak şablonu oluşur. Diğer tüm kemikler
44. ■ Kıkırdak model-(taslak-şablon)’in ortasında kalsifikasyon başlar.
■ Periost kapillerleri kalsifiye alanın içine doğru büyür ve onu besler.
■ Kan ile taşınan osteogenik hücreler ile periostal tomurcuk oluşur.
■ Birincil-primer kemikleşme merkezi başlar = diaphysis-diyafiz (içinden
büyüyen. Dia-içinden- physis > gelişmek)
■ İkincil-sekonder kemikleşme merkezleri , doğumdan sonra diafizlerin uçlarında
kalsifikasyonlar başlar > epifiz , uçlarda gelişen
■ Diafiz ve epifiz arasında bölge metafizdir. Meta > ileri demek. Diafizin ilerisi
■ Kısa kemiklerden sadece kalkaneus’ta sekonder kemikleşme olur (hacmi büyük
de ondan
45.
46. ■ Epifiz plakları: diafiz ve epifiz arasında bariyer oluşturan kıkırdak bölge
■ Zamanla epifiz plakları da kalsifiye olur ve kemik büyümesi durur. Sinostoz
oluşur. (syn-? Senkronize-sendrom-sempati)
47. Kemiklerin damar ve sinirleri
■ Arterler kemiklere periost’tan girer
■ Periostu sıyrılan kemik ölür.
■ Arteria nutricia =besleyen arter
■ Röntgende Kırıkla karışır
■ Foramen nutricium’dan hem venler hem
arterler geçer
■ Periost’un innervasyonu fazladır.
■ Bu yüzden kemikler çok hassastır.
48. eklemler
■ İki veya daha fazla kemiğin birleşme yeridir.
■ Şekil, hareket, fonksiyonlarına göre sınıflandırılabilirler
■ Kimisi hareketsizdir, kimi kısmen hareketlidir, kimi de çok hareketlidir
49. Eklemlerin sınıflandırılması
■ Sinovial eklemler; en sık eklem tipidir.
■ Neredeyse tüm ekstremite eklemleri
bu şekildedir.
■ eklem kapsülü (capsula articularis) ile
bir araya gelirler
■ Cartilagio articularis (eklem kıkırdağı)
kemiklerin taşıyıcı yüzlerini örter
■ Eklemin içinde sinovya denen kaygan
bir sıvı mevcuttur.
■ Eklem kapsülünün içini örten Sinoviyal
membran sinovya üretiminden
sorumludur.
■ Kemik her zaman bir kılıf içindedir. Ya
periost, ya kıkırdak.
50. ■ Sinovial eklemler hemen her
zaman dış ve daha nadir olarak iç
bağlar ile güçlendirilmiştir.
■ Eklem yüzleri bir birine
uymadığında arada esneklik ve
dayanıklılık sağlayan fibröz bir
kıkırdak doku vardır. Menisküs,
intervertebral disk, triangular
fibrokartilaj … gibi
51. ■ Fibröz eklemler: kafatası kemikleri, distal tibiofibular eklem..
■ kemikleri bir arada tutan bağlar kadar esnektir
■ Syndesmosis tipi
eklemde kemikler
fibröz dokular ile bir
arada durur.
■ Gomphosis: soket tipi.
dişler
52. Sinoviyal eklem tipleri (6 tip)
■ Articulatio plana: akromiyoklaviküler eklem. Düz eklemlerdir. Tek yönde
hareket ederler yani uniaksiyeldirler. Sıkı eklem kapsülü hareketi kısıtlar.
■ Art. Ginglymus/menteşe: sadece fleksiyon ve ekstansiyon yaparlar >dirsek.
Kapsülleri gevşektir fakat dış yan bağları vardır.
■ Art. Sellaris /eğer : iki akslıdır- biaksiyel. Başparmak kökü 1.
karpometakarpal-KMP eklem.
■ Art. Elipsoidea: biaksiyeldirler. Metakarpofalangeal eklemler. (MKP)
■ Art. Spheroidea/küresel: poliaksiyeldir. Kalça- omuz eklemleri
■ Art. Trochoidea/tekersi: radius başının humerus ile yaptığı eklem,
atlantoaksiyel eklem
53.
54. ■ Eklemlerin zengin bir sinir ağı vardır.
■ Sinir uçları eklem kapsülündedir.
■ Propiyosepsiyon (kendini hissetme) bu sinirler ile sağlanır.
55. Kas sistemi
■ 3 tip kas > iskelet kası, kalp kası, düz kas
■ İskelet kasları Vücuda şekil verirler, ısı sağlarlar(soğukta titreme,powerade
sporcu içeceği), hareketi sağlarlar, eklemleri sabitlerler (ön çapraz bağ
kopması)
■ Kas hücreleri uzun-ince olduklarından kas lifi olarak adlandırılırlar
■ Kas lifi=Kas hücresi
■ Kas hücresinin zarı: sarkolemma
■ Sarkolemma>Endomisyum>perimisyum>epimisyum> tendon
56.
57. İskelet kası
■ Çoğu direkt olarak tendonları ile kemik-tendon-fasyaya tutunurlar.
■ Kimisi direkt organlara >göz ve dil kasları
■ Kimisi cilde >yüz kasları (sosyal organizasyonu olan canlılar-lideri olan canlılar)
■ Bir kas kaşındığında çoğunlukla bir ucu sabit kalır (origo-proksimal) diğer ucu
yaklaşır (insersiyo-distal)
■ İradi-volunter kaslardır.
■ Çizgili kas olarak da adlandırılırlar-(mikroskopik görüntü)
■ Kısalarak hareket oluştururlar-sadece çekerler
■ Kasın karın kısmına «venter» denir
■ Çoğunun kemiklere tutunduğu tendonları vardır.(tendon kasa dahildir)
■ Bazı tendonlar aponevroz oluşturur.( bir kastan diğerine uzanan fasya>karın)
58.
59.
60. Kas şekillerine
göre
■ Yassı
■ Pennat > tüy şeklinde
■ Fusiform > iğ/spindle
■ Kare (quadratus lumborum)
■ Yuvarlak/çember >sfinkterler ve
göz-ağız kasları
61. Motor ünite
■ Kasın yapısal birimi kas lifidir.
■ Motor ünite ve kas lifi motor
üniteyi oluşturur. Hareket için
gerekli minimal yapı budur.
■ Beyinden çıkan uyarı 1. motor
nörona (omurilik) o da 2. motor
nörona, ondan da yüzlerce kas
lifine ulaşır ve kasılma
gerçekleşir.
■ Hareketin inceliğine göre sinirin
uyardığı kas lifi sayısı değişir.
■ Tekme atmak vs mikroskop
kullanmak ?
■ İnce hareketlerde sinir lifi daha
az kas lifini uyarır.
62. Hareketlere göre kaslar (yapılan
harekete göre tanımlamalar değişir)
■ Agonist (başrol oyuncusu) hareketi yapan esas kas. (yazı yazarken parmak
fleksörleri)
■ Antagonist: (filmdeki kötü karakter) agonist kasın tam tersi hareket eden kas
(ağırlık kaldırırken biceps agonist, triceps antagonist)
■ Sinerjist: agonist kasa yardım eden kas , tamamlayıcı, destek kaslar.
■ Sabitleyiciler: yazı yazarken omuz kasları
■ Kasın kemiğe olan yerleşimi ile hangi hareketi yaptırdığı anlaşılabilir. Eklemi
çaprazlıyorsa eklemi bir arada tutmak için çalışır: m. brachioradialis
63. Kalp kası
■ Kalbin duvarlarını kalp kası oluşturur > myokardiyum
■ Otonom sinir sisteminin (OSS-ONS) kontrolündedir fakat kendi kendine çalışır.
■ Atım sayısı kalbin kendi pacemaker-tempo yapıcı’sı tarafından düzenlenir.
■ Sinoatriyal(60-80-Sinüs ritmi)-Atriyoventriküler-AV demet-AV demet dalları-
Purkinje lifleri
■ Mikroskopta çizgili görünümü sebebiyle çizgili kas olarak da kabul edilir.
■ İskelet kasından farklı olarak kas lifleri arasında «interkalat disk»ler vardır.
■ Ya hep ya hiç mantığıyla çalışır.
■ İskelet kas lifleri paralel dizilirken kalp kası lifleri örgü şeklindedir.
64.
65. Düz kaslar (smooth muscles)
■ Mikroskopta çizgisiz olması nedeniyle bu ad verilmiştir.
■ Damar duvarlarında
■ Sinirim sisteminde
■ Gözde lens ve iris hareketlerinden sorumlu
■ Salgı bezlerinde
■ Uterus
■ Yaptığı ritmik kasılmalara peristaltizm denir.
66. Kardiyovasküler sistem
■ Kalp ve kan damarlarından oluşur
■ 3 tip damar vardır: arter, ven ve kapiller
■ Kan yüksek basınç ile kalbi terk eder ve kalın duvarlı arterler ile vücuda dağılır
■ Arterlerden kapüllerlere, kapillerlerden hücre dışı alana (ekstraselüler alan)
■ Oradan da ince damarlı venüllere de venler ile tekrar kalbe
67. arterler
■ Arter duvarları 3 katmanlıdır
■ Tunica adventitita
■ Tunica media
■ Tunica intima
■ 3 tip arter:
■ Elastik> en büyük
■ Kas arteri> vücut içinde
kanın akışını sağlarlar
■ Arteriol>en uçtaki arterdir.
Küçüktür, kapillerlere
dönüşür
68. venler
■ Kapiller yataktan kalbe dönüş sağlanır.
■ Dokuların metabolik atıkları toplanır
■ Oksijen miktarı düşük, CO2 miktarı yüksek kan taşırlar.!!!! Vena pulmonisler
hariç
■ Yine küçük(venül),orta ve geniş şeklinde sınıflanabilir.
■ Arterler kadar düzenli bir anatomileri yoktur. Ama arterlere eşlik ederler.
69.
70. kapillerler
■ Basit endotelyal tüplerdir
■ Oksijen ve besinler ile
karbondioksit ve metabolik
atıklar takas edilir.
■ Kapiller yataklarında
proksimalinde bazen AV şant-
anastomozlar olur,
■ Arteryel kan kapillerlere
ulaşmadan venöz sisteme dökülür.
Isı regülasyonu için önemlidir.
■ Diyaliz hastaları.
71. Lenfatik sistem (berrak su)
■ Dolaşım sistemi = kardiyovasküler sistem + lenfatik
sistemdir.
■ Lenf nodları (düğüm) ile birleşen geniş bir lenf damarı
ağıdır.
■ Arterlerden venlere geçen sıvının %15’i hücreler arası
boşlukta kalır, bu sıvı lenf sıvısı olarak lenfatik sisteme
katılır.
■ Plexus lymphaticus: çok küçük lenf kapillerleri
şebekesidir
■ Lymphatice: plexuslardan başlayıp tüm vücuda dağılır
■ Nodus lymphaticus: içinden geçen lenf venöz sisteme
dökülür
■ Noduli lymphodei aggregati (nodus’un çoğulu-nodlar-
kesişim noktaları-latince) sindirim kanalı duvarları, dalak
ve timusta bulunur.
■ Birincil lenf organları : timüs ve kemik iliği
72.
73. ■ Bir veya daha fazla lenf düğümünü
geçtikten sonra lenf sıvısı daha geniş
lenf damarlarına girer -truncu
lymphatici- bunlar da birleşerek
ductus thoracicus ve ductus
lymphoideus Dexter’i oluşturur.
■ Ductus > viyadük?
74. Lenf sisteminin görevleri
■ Doku sıvısının drenajı
■ Yağın emilimi ve taşınması (arter ve vende taşınırsa ne olur ?
■ Vücudun savunma mekanizması
■ Lenfanjit, lenfadenit ve lenfödem.
75. Sinir sistemi
■ Yapısal sınıflama: santral SS
(CNS) ve periferik SS (PNS)
■ Fonksiyonel-işlevsel
sınıflama Somatik sinir
sistemi (SoNS) ve otonom
sinir sistemi (ONS)
■ İki tip hücreden oluşur:
Nöronlar ve Nöroglia hc.
(nöron olmayan ama SS
içindeki tüm destek hc.)
■ Nöron; hücre gövdesi,
dendritler ve aksondan
oluşur.
■ Nöronlar birbirleri ile sinaps
yaparlar. (antidepresan
ilaçlar)
76. ■ Nöroglia sayıca nöronlardan 5 kat fazladırlar. Elektriksel olarak uyarılmazlar
■ Santral sinir sistemindekiler: Oligodendroglia, astrosit, epandimal hücre ve
mikroglialar
■ Periferik SS’de Schwann hücreleri ve Satellit hücreler
77. Santral sinir sistemi
■ Beyin (cerebrum) ve omurilik (medulla spinalis)’ten
oluşur.
■ Görevleri (?????-herşey) gelen ve giden nöral sinyallerin
işlenmesi ve koordinasyonu
■ Düşünme ve öğrenme gibi yüksek mental fonksiyonlar
■ SSS’de Sinir gövdeleri birleşerek Nucleus-Çekirdek
(intel İ16) oluşturur.
■ Aksonlar ise tractus oluşturur.
■ Nöron gövdeleri Gri maddeyi-substantia grisea (beyin
korteksi-kabuğu) akson gövdeleri ise beyaz madde-
substantia alba’yı oluşturur.
■ Omurilik- medulla spinalis kesitlerinde bu görüntü H
şeklindedir. (sağ-sol cornu ant-post)
78.
79. Zarlar-meninges –
menenjit?
■ Pia mater en incesidir ve şeffaftır,
çıplak gözle görülmez (pius saf-
temiz)
■ --------Beyin Omurilik sıvısı BOS -
liqour cerebrospinalis-------
■ Arachnoid mater (arachno örümcek
demek) örümcek ağı gibidir
■ Dura mater (Arapça?) kalındır,
80. Periferik sinir sistemi
■ Uyarıları SSS’ne götüren (afferent) ve SSS’den uç organa götüren (efferent),
SSS dışındakisinir liflerini ve hücre gövdelerini içerir.
■ Periferik sinir demetine periferik sinir ? Denir
■ SSS dışındaki nöron çekirdeğine gangliyon (gangster-bir araya gelen şeyler)
denir (santralde Nucleus)
■ Kranial kafa çiftleri de periferik sinirdir.
■ 12 kranial çift, 31 spinal çift.
■ Kranial çiftler (kafa çiftleri) kafatasındaki deliklerden çıkarken spinal sinirler
columna vertebralis (omurga)’daki foramina intervertebrale’den çıkarlar.
81. Periferik sinir
lifi
■ Akson
■ Epinöriyum > Dura
■ Perinöriyum > Araknoid
■ Endonöriyum > pia mater
■ (kaslarda
epimisium,perimisium,endomisiu
m)
■ Nörolemma (Schwann hücresi)
myelin kılıfı oluşturur.
■ Myelin kılıf sinir iletisinin hızını
arttırır.
■ Derideki sinirlerin çoğu
myelinsizdir.
82. Spinal sinirler
■ Medulla spinalisten ant ve post
kökçükler şeklinde çıkar (fila)
■ Kökçükler birleşip radixleri
■ Radixler gangliyonları
■ Gangliyonlar ramusları (ant ve
post)
83. ■ Somatik duyu: Genel duyu (somatik afferent) lifleri duyuları vücuttan medulla
spinalise iletir
■ Ağrı ısı dokunma basınç veya kaslarda propiyosepsiyon
■ Propiyosepsiyon eklem pozisyonu, tendon kas gerilimi gibi vücudun uzaydaki
konumunu bildiren bilinçsiz duyulardır.
■ Visseral duyu ve motor lifler: genel viseral afferent lifler müköz
membranlardan, bezlerden ve kan damarlarından refleks ve ağrı duyularını
iletir.
■ Visseral motor:genel visseral eferent lifler uyarıları istemsiz kaılan düz kaslara
ilerit
84. Somatik (bilinçli ?) sinir sistemi
■ İç organlar hariç tüm kısımların duysal ve motor innervasyonunu sağlar.
■ Yanık gibi ani reflekslerden de bu sistem sorumludur.(bilinçsiz kısım)
85.
86. Otonom sinir sistemi
Sempatik ve Parasempatik
SS
■ Visseral motor sistem olarak tanımlanır
■ İstemsiz düz kas, kalp kasının modifikasyonu ve
bezleri innerve eden liflerden oluşur
■ OSS’nin efferent sinir lifleri ve gangliyonları iki
sisteme ayrılır
■ Sempatik –thoracolumbal (norepinefrin)
■ Parasempatik –craniosacral (asetilkolin)
■ 1. presinaptik nöron gri maddededir(medulla
spinalis veya beyin sapı). Aksonları postsinaptik
veya postgangliyonik nöronlarla sinaps yapar.
Postgangliyonik nöronların aksonları etki edilecek
organa gider.
87.
88. Sempatik sistem (thoracolumbar T1-
L2)
■ Presinaptik-pregangliyonik
nöronları columna
intermediolateralistedir.
■ T1’den L2-3 e kadar uzanır
■ Postsinaptik nöronlar
paravertebral ve prevertebral
gangliyonlarda (truncus
simpaticus-zincir gang.) yer
alır.
89. ■ Paravertebral gangliyonlar:Columna
vertebralisin sağında ve solunda
truncus sympathicus’u oluşturmak
üzere dizilirler
■ T1’den yukarı boyun bölgesinde
ganglion cervicale
süperior,medium,inferior ‘u oluştutur,
■ Koksiks bölgesinde İmpar gangliyonu
■ Prevertebral gangliyonlar: abdominal
aortun ana dallarının başlangıç
kısımlarını saran plexuslardır. Çölyak
gangliyonu çölyak arterinin sarar
90. ■ Presinaptik nöronların
aksonları motor lifler
olduğundan MS’in ön
köklerinden çıkar.
■ T1-L3 boyunca spinal
sinirlerin ön dallarınadan
rami comunicantes alba ile
truncus simpaticusa girer
■ Truncus simpaticus
(paravertebral, zincir gang)
içinde 3 farklı yol;
■ 1-postsinaptik nöron ile
sinaps
■ 2-yukarı veya aşağı
■ 3-Truncus Sim. İçinde sinaps
yapmadan prevertebral
gang. da sinaps yapar.
(abdomibopelvik-karın
bölgesi)
91. ■ Baş-boyun bölgesine giden
sinaptik lifler 1. veya 2. yolu
izlerken (paravertebral)
■ Karın-pelvis bölgesine giden
lifler 3. yolu izler
(prevertebral)
■ sinapstan sonra (post-
sinaptik) lifler rami
comunicantes grisea ile
tekrar spinal sinire girerler.
■ Spinal siniri gittiği her
noktada takip ederekkan
damarları,kıllar ve ter
bezlerini uyarırlar.
■ Kafada bu işleri gang.
Cervicale superius
gerçeklerştirir.
■ Kafadaki arter dalları plexus
periarterialisi oluşturur.
92. Splanchnic (splanknik-iç organ)
sinirler
■ İç organaların efferent ve afferent sinirleri vardır.
■ Torakstaki organların otonom sinirleri post sinaptik olarak, kardiyopulmoner
sinirlere katılarak kardiyak, pulmoner ve ösofageal plexuslara katılır.
■ Abdominopelvik presinaptik lifler ise abdominopelvik sinirler (N. Splanchnicus
majör, N.splanchnicus minör, N.splanchnicus –minus-lesser, N splanchnicus
lumbales) içinden prevertebral gangliyonlara geçer.
■ Adrenal bezler (glandula suprarenalis) e giden lifler hariç !!!!
■ Prevertebral gangliyonların postsinaptik lifleri periarteryel pleksusları
oluştururlar ve gidecekleri yere aortun dallarını takip ederek giderler.
■ Adrenal beze giden lifler prevertebral gangliyonda sinaps yapmaz, direk
adrenal beze girerler.
■ Adrenal bez kendisi bir gangliyon gibi davranır ve kan dolaşımına hormon
salgılar. (norepinefrin, epinefrin-adrenalin!!!)
93.
94. Parasempatik sistem (kraniosakral)
CN3-7-9-10 +S2-3-4
■ Presinaptik parasempatik nöron hücre gövdeleri SSS’nde iki yerde yerleşiktir ve
lifleri iki yolla dışarı çıkar.
■ Beyin sapından kafa çiftleri 3-7-9-10 > kraniyal PS çıkış(outflow)
■ 3: oculomotor, 7:Fasyal, 9:Glossopharyngeal, 10:Vagus
■ Medulla spinalis sakral segment S2-3-4 spinal köklerin ön dalları. >sacral
outflow
■ Kraniyal çıkış başın PS inervasyonu, sakral çıkış ise pelvisin PS inervasyonunun
sağlar.
■ Torakal ve abdominal PS inervasyonu CN10-Vagus neredeyse tek başına
üstlenir.
■ Sindirim sisteminin tamamı barsakların son kısmına kadar Vagus’un PS etkisi
altındadır. Barsak son kısımları (flexura coli sinistra)’dan itibaren sakral çıkışın
95. ■ Genel olarak Sempatik sistem katabolik(enerji tüketen)’tir
■ Savaş veya kaç – Fight or Flight ! (Red Bull, Monster….
■ Parasempatik sistem ise homeostatik (enerji tutucu, düzeni koruyucu)
■ Dinlen ve sindir… Rest and Digest…
96. Viseral duyu
■ İç organlarının duyusudur.
■ Genelde sorun olmadıkça hissedilmezler.
■ Zor lokalize edilir.
■ Ani gerilme (gaz ağrısı)
■ Kasılma- güçlü kontraksiyon (diyare)
■ Kimyasal irritanlar
■ Mekanik uyarı, (karına yumruk?)
■ Uyarıyı arttıran durumlar. iskemi