Keith Moore ve Arthur Dally'nin Klinik anatomi kitabından sadeleştirilerek hazırlanmıştır. 4. ünite sırt ve columna vertebralis konusunu anlatmaktadır.
Keith L. Moore ve Arthur F. Dolly'nin kliniğe yönelik anatomi kitabından hazırlanmıştır fakat klinik kısımlar çıkartılarak olabildiğince sade bir sunum hedeflenmiştir.
2. Columna vertebralis
• Omurga kafa tabanından coccyx’e
kadar uzanır.
• Aksiyel iskeletin en büyük kısmını
oluşturur.
• Erkeklerde ~75 cmdir ve 1/4ünü
diskus intervertebrale’ler oluşturur.
• 33 omurdan oluşur.
• 7 sevikal (C),12 torakal (T),5 lumbal
(L),5 sakral (S) 4 Coccygeal (Cx)
3. • Vertebralar mezoderm’den 8.
haftada gelişmeye başlar.
• Sakrum ve coccyx hareketsizdir.
• Yukarıdan aşağıya vertebralar
büyür, sakrum’dan sonra tekrar
küçülür.
• Çünkü vücut yükü sakrum’dan
pelvise iletilir.
4. Vertebra’nın eğrilikleri
• Erişkinde 4 eğriliğe sahiptir.
(bebekte?)
• Servikal,torakal,lumbal ve sakral
(~40’ar derece)
• Torakal ve sakral eğrilikler primer
eğriliklerdir. (fetal hayatta oluşurlar)
• Servikal ve lomber eğrilikler
sekonderdir. (çocuk kafasını
kaldırmaya başlayınca)
5.
6. Yapı ve fonksiyon
• Boyutu ve yapısı değişkenlik
göstermesine rağmen her bir
omur’un
• Omur gövdesi (corpus)
• Omur kemeri (arcus)
• 7 tane çıkıntısı vardı
(processus)
7. foramenler
• Foramen vertebraleler
birleşerek canalis
vertebralis’i oluştururlar.
• İncissura superior ve
inferior birleşerek(alt ve
üst omurlar) Foramen
intervertebrale’leri
oluşturur.
9. Bölgesel özellikler
• Servikal vertebraların transversus
processuslarında arteria vertebralis’in geçtiği
foramen tranversariumlar vardır.
• Medulla spinalis cervical bölgede genişleme
gösterir. –üst ekstremite nöron gövdeleri burada
olduğundan.
• C7’nin spinöz prosesi çok belirgin olduğundan
vertebra prominens adını alır.
10. • C1-2 (atlas ve axis) atipiktirler.
• Corpusları yoktur.
• C2 (axis)’te dens denilen çıkıntı
mevcuttur.
• Ligamentum transversarium
Atlantis ile dens atlas’a tutunur.
11. • Torakal vertebraların karakteristik
özelliği kaburgalar ile yaptıkları
eklemlerdir. (fovea costalis)
• Biri transvers proccess diğeri
corpus üzerindedir.
13. Os sacrum
• 5 vertebranın kaynaşması ile oluşan
üçgen şekilli kemiktir.
• Sacrum’un alt yarısı vücut ağırlığını
taşımaz.-neden önemli ????
• Canalis sacralis canalis vertebralis’in
devamıdır.
• Anterior ve posterior yüzünde 4’er
tane foramina sacralia (ant&post)
bulunur- sakral foramen
14. • Sacrum’un bazis kısmı S1 vertebra üst
end-plate’idir.
• S1’in ön-üst ucuna promontorium
denir.
• Hiatus sacralis vertebral kanalın alt
açıklığıdır.
15. Coccyx
(yun.guguk kuşu)
• Kuyruk iskeletinin kalıntısıdır.
• Rudimenter proccessus
articularis’leri cornu coccygeum’ları
oluşturur.
• Yük taşımaz ama m.coccygeus,
lig.anococcygeum gibi yapılar için
tutunma yeridir.
16. Discus intervertebralis (C1-2 hariç)
• iki komşu omur birbirine
discus intervertebralis ve
ligamentler aracılığıyla bağlıdır.
• Dış tabaksı anulus fibrosis
• İçerideki jel yapılı merkez
nucleus pulposis’tir.
• Nuc.pulposis jel yapısı
nedeniyle yüksek oranda su
içerir, su miktarı yaşla azalır.
17. Uncovertebral
eklemler
• C3-4-5-6 vertebraların üst end-plate’lerinin
üst-dış kenarındaki kanca benzeri çıkıntılara
processus uncinatus denir.
• Bir üstteki vertebra corpusu ile eklem yapar.
19. • Ligamentum longitudinale anterius
(ALL) vertebra corpuslarının
anteriorunda Sakrum’dan C1’e
kadar uzanan geniş ligamenttir.
• Ligamentum longitudinale posteriur
(PLL) vertebra corpuslarının
posteriorunda, spinal kanal içinde
uzanır.
20. Zygapophyseal eklemler
(facet eklemler)
• Üstteki vertebranın inferior
processus articularisi ile
alttaki vertebranın superior
processus articularis’i
arasındaki plana tipi eklemdir.
• Servikal bölgede yük taşırlar
21. • Vertebra arcusları spinal
kanal içinde lig. Flavum
(sarı ligament) ile bağlıdırlar.
24. Craniovertebral eklemler
• 2 tanedir.
• 1-Atlas (C1) ile Occiput kemik
• 2-Atlas ile Aksis (C1-C2)
• Sinoviyal eklemlerdir-diskleri
yoktur.
25. Columna
vertebralis
damarları
• Boyunda a.vertebralis ve
cervicalis ascendens
• Torakal bölgede aa.intercostales
posteriores
• Abdomende a.subcostalis ve
aa.lumbales
• Pelviste a.iliolumbalis,
aa.sacrales laterales ve mediana
26. Sırt kasları
• Sırtta 3 kas grubu vardır.
• Yüzeyel
• Orta
• Derin
• Yüzeyel ve orta kaslar solunumu ve ekstremiteleri desteklerken (ekstrinsik)
derin kaslar vertebra postürünü destekler (intrinsik)
27. Yüzeyel-ekstrinsik
kaslar !!!
• M.trapezisus, m.latissimus dorsi,
m.levator scapula ve
mm.rhomboidei üst ekstremiteyi
gövdeye bağlar ve hareketlerini
destekler.
• Büyük kısmı cervical sinirler ile
innerve olur
28. • Orta tabaka ekstrinsik kaslar
m.serratus posterior sup & inf
solunumu destekler.
• N.intercostales ile innerve olur
29. • Derin-gerçek intrinsic kaslar Spinal
sinirlerin dorsal kökleri ile innerve
olurlar.
• Columna vertebralis’in
hareketlerinden ve postüründen
sorumludurlar.
• Pelvisten kafatabanına uzanan bu
kaslar;
• crista sacralis mediana, processus
spinosusların uçları, lig.supraspinale
ve lig.nucha ya tutunana bir fasya ile
sarılmışlardır.
• Bu fasya dış tarafta servikal ve
lumbal proc.transversuslara ve
angulus costa’lara yapışır.
• Fascia’nın torakal ve lumbal
parçaları derin sırt kaslarını saran
fascia toracolumbalis’i oluşturur.
30. • M.splenius boynun
arkasında dikey
(vertikal) seyirli
kasları bandaj gibi
saran bir kastır.
• Orta hattan başlayıp
süperolaterale
seyreder.
31. • M.erector spinae (sacrospinalis)
vertebral kolon’un her iki yanındaki
olukta seyreder.
• Vertebral kolon’un başlıca
ekstansörüdür. 3 kısımda incelenir
• M.iliocostalis (lateral sütun)
• M.longissimus (orta-en uzun
demek)
• M.spinalis (en medialdeki)
32. • Musculi transversospinales (MRS)
m.erector spinae’nın derininde oblik
seyirli kaslardır.
• Bu kaslar processus transversuslardan
başlayıp üstteki vertebranın
proc.spinosus’una yapışır.
• M. Semispinales en üstte
• M.multifidus ortada
• M.rotatores en derinde
33. Suboksipital
boyun kasları
• Suboksipital bölge C1 ve C2
vertebranın arka cephelerini
içeren üçgen bir sahadır.
• M.trapezius ve semispinalis’in
altında bulunurlar.
• İkisi C1’den ikisi C2’den başlar.
34. Medulla spinalis ve zarları
• Foramen vertebrale’lerin üst üste
dizilmesi ile teşekkül eden canalis
vertebralis içinde medulla spinalis
ve ona ait zarlar ve damarlar
bulunur.
36. • Erişkinde medulla spinalis foramen magnum’dan L2
seviyesine kadar uzanır.
• Medulla spinalis’in alt ucuna conus medullaris denir.
• Conus medullaris’ten sonraki sinir liflerine cauda
equina (at kuyruğu)
• Çapa görevi gören en uçtaki lif de filum terminale’dir.
• Servikal ve lomber bölgede medulla spinalis brachial ve
lomber plexus’lar nedeniyle daha geniştir.
(intumescentia)
37. Spinal sinirlerin
yapısı
• 8 çift servikal,12 çift torakal, 5 çift lomber, 5 çift sakral ve 1 çift koksigeal
olmak üzere 31 çift spinal sinir vardır.
• Medulla spinalis’e ön ve arka kökler aracılığıyla bağlanırlar.
• Kökleri oluşturan liflere fila radicularia, öndekilere radix anterior,
arkadakilere radix posterior denir.
38.
39. • Her bir spinal sinir
periferden gelen afferent ve
spinal motor nöronlardan
başlayan efferent lifler
içerir.
• Medulla spinalis’in her bir
seviyesinde foramen
intervertebralis bulunur ve
dorsal ve ventral kökler
burdan canalis vertebralis’i
terkeder.
40. • Spinal sinirlerin dorsal kökleri
deriden, deri altı dokulardan ve iç
organlardan gelen (afferent) lifler
içerir.
• Ventral kökler ise; iskelet kasına
giden efferent (motor) lifler ve
presinaptik sempatik lifler içerir.
• Ventral kökleri oluşturan somatik
aksonların hücre gövdeleri
(nöronları) medulla spinalis’in
cornu anterius’unda bulunur- ön
boynuz, anterior horn- ventral horn
41. • Oysa ki !!!
Dorsal kökleri
oluşturan
aksonların hücre
gövdeleri
(nöronları)
medulla
spinalis’in dışında
ve dorsal köklerin
distal ucundaki
dorsal kök
gangliyonlarında-
gangliyon
spinale’dedir.