Tıbbi Terminoloji Ders 12 - Kas ve İskelet Sistemi Terimleri

1. KAS - İSKELET SİSTEMİ
Prof.Dr.Ergün Öksüz
2009-2010

2. KEMİK
• Kemik, özelleşmiş bir bağ doku tipidir.
• Kemiklerin fonksiyonları:
* Hareket
* Destek (Yumuşak dokular kemiklerin çevresinde şekillenir)
* Kalsiyum homeostazı ve diğer inorganik iyonların depolanması

3. KEMİKLERİN SINIFLANDIRMASI
Pozisyona göre
• Aksiyal (orta hat kemikleri)
• Apendiküler (ekstremite kemikleri)
Şekle göre
1. Uzun kemikler (ossa longa) (femur, humerus vb.)
2. Kısa kemikler (ossa brevia) (karpal kemikler vb.)
3. Yassı kemikler (ossa plana) (kafatası kemikleri vb.)
4. Düzensiz kemikler (ossa informia) (vertebra vb.)
5. Küçük kemikler (ossa sesamoidea) (patella vb.)
6. Havalı kemikler (ossa pneumatica) (maxilla vb.)

4. KEMİK YAPISI
• Kemikler periosteum denen membran tarafından
sarılmıştır.
• Periostun dış fibröz tabakası ve iç hücresel tabakası
vardır.
• İç tabaka damardan zengin olup kemik dokusunun
beslenmesini sağlar. İç tabaka ayrıca osteoblastlara
dönüşen ana hücreleri içerir.
• Kırık sonrası periost hücreleri osteoblastlara dönüşür
ve kırığın çevresinde kemik kılıf oluşturur. Bu kılıf
iyileşme halindeki kemiğin stabilizasyonunu sağlar.

5. KEMİK YAPISI
• Substantia compacta (kortikal kemik):Kemiğe sertlik ve sağlamlık
verir.
• Substantia spongiosa: Trabekül denen kemik lameller içerir. Dış
kuvvetlere karşı koyacak şekilde dizilim gösterir.

6. KEMİK YAPISI
• Uzun kemik medullası ve spongioz kemiklerin trabekülleri arasında
kan yapıcı (hemopoetik) kırmızı kemik iliği veya yağ doku ile dolu sarı
kemik iliği bulunur.
• Doğumda tüm kemik ilikleri kırmızıdır. Zamanla yerini sarı kemik
iliğine bırakır.
• Erişkinlerde kostalar, sternum, vertebralar, klavikula, pelvis
kemikleri ve kafa iskeleti kemiklerinde kırmızı kemik iliği bulunur ve
kan yapımı devam eder.

7. KEMİKLERİN BESLENMESİ
• Kemikler başlıca iki kaynaktan beslenir:
1. A.nutriens. Başlıca kemik iliğini besler.
2. Periosttan gelen damarlar.
• Periosteal kemik beslenmesi yaşlılarda daha
önemlidir.
• Cerrahi sırasında veya travma sonrası periostun aşırı
miktarda soyulması kemiğin ölümüyle sonuçlanabilir.

8. KEMİĞİN BÖLÜMLERİ
• Epifiz: Kemiğin alt ve üst
ucu
• Diafiz: Uzun kemiğin iki
ucu arasında kalan kısım,
gövde kısmı
• Metafiz: Uzun kemikte
diafiz ile epifiz arasında
kalan kısım

9. • Periost: Kemiği örten zar.
• Korpus: Uzun kemiklerin gövde kısmı
• Kaput: Uzun kemiklerin baş kısmı
• Kollum: Korpus ile Kaput arasında kalan kısım
• Os: Kemik / Ossa: Kemikler

10. İSKELET (SKELETON)
• Çeşitli şekil ve büyüklükte 206 kemiğin belirli bir sıra ve sistem içinde
birbirine bağlanması skeleton (iskelet) i oluşturur.
• İskelet iki grupta incelenir:
1. Skeleton Aksiyal: baş, boyun ve gövdenin iskeletini oluşturan
kemikler.
2. Skeleton Apendikülar: alt ve üst ekstremitenin iskeletini oluşturan
kemikler.

12. KRANİUM – BAŞ İSKELETİ
• Os Frontale: Alın kemiği
• Os Temporale: Şakak kemiği
• Os Parietale: Çeper kemiği
• Os Occipitale: Ardkafa kemiği
• Os Zygomaticum: Elmacık kemiği
• Maxilla: Üst çene kemiği
• Mandibula: Alt çene kemiği

15. TERİMLER - KEMİK
• Ossifikasyon (ossification): Kemikleşme
• Osteitis: Kemik iltihabı
• Osteoartrit: Kemik ve eklem iltihabı
• Osteomyelit: Kemik iliği iltihabı
• Osteokarsinoma: Kemik kanseri
• Osteoma: Kemik tümörü
• Osteoskleroz: Kemik Sertleşmesi
• Osteoklazi: Kemik dokunun eriyip yok olması
• Fraktür: Kırık

17. FRAKTÜR

19. KOMPRESYON KIRIĞI

20. OMURGA EĞRİLİKLERİ

21. TERİMLER - EKLEM
• Artropati: Eklem Hastalığı
• Artralji: Eklem Ağrısı
• Artrit: Eklem İltihabı
• Ankiloz: Eklemin Bükülmesi
• Dislokasyon: Çıkık
• Subluksasyon: Yarı Çıkık

22. RİKETS - OSTEOMALASİ
• Raşitizm (Rikets): 2 Ay – 2 Yaş arası D Vitamini Eksikliğinden Kaynaklanan
Hastalık.
• Osteomalazi: Erişkinlerde D vitamini eksikliği sonucu oluşur.

23. • Artroklazi: Bir Eklemde Hareketin Sağlanması İçin Ankilozun Kırılması
• Osteoklazi: Kemiğin Cerrahi olarak kırılması
• Artrolizis: Ankilozlu Bir Eklemde Adezyonların Cerrahi Yolla Gevşetilmesi
• Artrodez (Artifisyal Ankylosis): Eklemin Yapay Tespiti
• Artroplasti: Eklemin düzeltilmesi
• Artrotomi: Eklemin Cerrahi olarak Açılması
• Bunyonektomi: Ayak Başparmak şişliğin alınması
• Kondrektomi: Kıkırdağın Ameliyatla Alınması
• Epifizyal Arrest: Epifizin neden olduğu büyümeyi durdurma
• Myorafi: Kasın Dikilmesi
• Myotazi: Kasın Gerilmesi
• Ostektomi: Kemiğin çıkarılması
• Sekuestrektomi: Ölü Kemiğin Cerrahi Çıkarılması
• Sinovektomi: Eklem Kapsülündeki Sinovial Zarın Alınması
• Tenodezis: Kopan Tendonun Tespiti
• Tenoplasti: Tendonun düzeltilme ameliyatı
• Tenosinovektomi: Tendon ve zarın Cerrahi alınması

24. • Kallus: Kırılan kemiklerde kırık çevresinde oluşan ve kemik dokusuna dönüşen
yapı
• Dekalsifikasyon: Kemikte kalsiyum kaybı
• Lumbago (Lumbalji): Sırtın Lomber bölgesinde ağrı
• Rıgor: Kasların sert olması
• Sprain: Burkulma
• Ekzotositoz: Dışa Doğru Yeni Kemik Oluşumları
• Redüksiyon: Kırık Kemiğin Normal Durumuna Getirilmesi

25. OMURGA – COLUMNA VERTEBRALİS
• Vertebra: Omur
• Omurga; 33-34 Omurdan oluşur.
• Bölümleri :
• Servikal vertebra: Boyun Omurları
;7 Tanedir.
• Torakal vertebra: Göğüs Omurları ;
12 Tanedir.
• Lomber vertebra: Bel Omurları ; 5
Tanedir.
• Sakral Vertebra ; Sakral kemik,
erişkinde 1 , çocukta 3 tanedir.
• Koksiks: Omurga ucunda
kuyruksokumu kemiği

27. TORAKS- GÖĞÜS KAFESİ
• Normalde 12 Çift Kosta Bulunur.
• Her kosta kaput, kollum, korpus olarak üç bölümden oluşur:
• Klavikula: Köprücük Kemiği
• Skapula: Kürek kemiği
• Sternum: Göğüs kafesinin ön duvarını yapan kemik ; göğüs kemiği

29. KOLLAR
• Humerus:Dirsekten omuza kadar olan kemik, pazı kemiği
• Radius: Ön kol kemiği; bilekten dirseğe uzanır. Burada bulunan iki
kemikten kalın olanıdır.
• Ulna: Ön kol kemiklerinden uzun ve daha ince olabilir.

31. EL
• Karpal kemikler (ossa carpi):El bilek kemikleri
• Metakarplar (ossa metacarpi) : El tarak kemikleri
• Dijitaller / Parmak kemikleri (ossa digitorum): Parmakları oluşturan
kemikler

33. BACAKLAR
• Femur: Uyluk kemiği
• Patella: Diz kapağı
• Tibia: Kaval kemiği
• Fibula: Baldır kemiği

34. AYAK
• Tarsal kemikler (ossa tarsi): Ayak bileği kemikleri
• Metatarslar (ossa metatarsi): Ayak tarak kemikleri
• Dijitaller (ossa digitorum): Parmakları oluşturan kemikler

35. EKLEMLER
• Articulatio Simplex: İki kemiğin biraraya gelmesiyle oluşan eklemler.
(articulatio humeri - Omuz eklemi gibi)
• Articulatio Composita: İkiden fazla kemiğin biraraya gelmesiyle oluşan
eklemler. (articulatio radiocarpea – Elbileği gibi)

36. • Ligament:
Bir eklemde
kemikleri birbirine
bağlayan oluşumlar.

37. EKLEM TİPLERİ
• Fibröz eklem (oynamaz eklem) : Koksa ile Sakrum arasındaki eklem
gibi
• Kartilajinöz eklem (yarı-oynar eklem) : Intervertebral eklem gibi
• Sinovyal eklem (oynar eklem) : Omuz eklemi
• Temporomandibular eklem (Çene)
• Simfizis (symphysis intervertebralis) : Omur Gövdeleri Eklemleri

38. • Omuz : articulatio humeris
• Dirsek : articulatio cubitis
• El eklemleri: articulatio manus
• Kalça : articulatio coxae
• Diz : articulatio genu
• Ayakbileği : articulatio talocruralis

40. KÖK ANLAM ÖRNEK
Oste/o Kemik Osteitis
Myel/o Kemik iliği Myelitis
Kondr/o Kıkırdak Kondrogenez
Artr/o Eklem Artroskopi
Sinoks/o Eklem sıvısı Sinovitis
Sinovia Eklem sıvısı Sinovyal
Burs/o Bursa Peribursal
Krani/o Kafatası Kraniostoz
Spondil/o Vertebra Spondiloz
Kost/o Kaburga Kostal

41. KASLAR
• Kasların kaput (baş) ve venter (karın) kısımları vardır.
Kaslar insan vücudunda 4 bölümde incelenir:
• Muscularis Caputal:Baş kasları
• Muscularis Truncus:Gövde kasları
• Muscularis Membri Superior:Üst ekstremite kasları
• Muscularis Membri Inferior:Alt ekstermite kasları

47. KAS ŞEKİLLERİ
• Band:Kas liflerinin kasın eksenine paralel olması il oluşan yapı
• Musculi Planus: Yassı lifli kaslar
• Musculi Fusiformis:K asın iğ iplikleri halinde olması
• Musculi Quadratus:Kasın dörtgen şeklinde olması
• Musculi Bipennatus: Kasın çift yönlü oblik dizilimi
• Musculi upennatus: Kasın tek taraflı oblik dizilimi.
• Musculi multipennatus: Birden fazla kasın birleşimi
• Musculi circumpennatus: Rasgele çift yönde lif dizilimi.
• Musculi triangularis: Geniş bir bölge veya tabandan fibröz apexe doğru
giden kas
• Musculi biceps:iki başlı kas
• Musculi triceps:üç başlı kas
• Musculi biventer:iki karınlı kas.

48. TERİMLER - KAS
• Myopati: Kas Hastalığı
• Myozit: Kas İltihabı
• Myofibrozit: Kaslifi İltihabı
• Myosel: Kas Fıtığı
• Myoödem: Kas Ödemi
• Myojeloz: Kas Sertleşmesi
• Myoparalizi: Kas Felci
• Myoreksis: Kas Yırtılması
• Kontraktür: Felç veya spazm nedeniyle kasılıp kısılma
• Myoma: Kas Tümörü
• Deformite: Şekil Bozukluğu
• Fasiitis: Fasya İltihabı (Fasya: Kasın Dışındaki Zar)