9. 9
สมบัติของสัดส่วน
ถ้า a b = c d หรือ
d
c
b
a
ad = bc (ผลคูณของพจน์กลางเท่ากับผลคูณของพจน์ท้าย)
โดยที่ a , b , c และ d ไม่เท่ากับศูนย์
..ข้อควรรู้..เราใช้สมบัติของสัดส่วนและการแก้สมการในการหาค่าตัวแปรที่อยู่ในสัดส่วน
ตัวอย่างที่ 1 จงหาค่า m ในสัดส่วน 8 11 = m 33
วิธีทา
8 11 = m 33
8(33) = m(11)
11
8(33) = m
24 = m
ดังนั้น m = 24
ตัวอย่างที่ 2 จงหาค่า m ในสัดส่วน (m – 4) 81 = 7 9
วิธีทา
(m – 4) 81 = 7 9
9(m – 4) = 7(81)
m – 4 =
9
7(81)
m – 4 = 63
m = 63 + 4 = 67
ดังนั้น m = 67
14. 14
สมบัติของสัดส่วนตรง
a b และ c d เป็นสัดส่วนตรงก็ต่อเมื่อ
a b = c d หรือ d c
b a
หรือ ad = bc
โดยที่ a , b , c และ d ต้องไม่เท่ากับศูนย์
ตัวอย่างที่ 7 กา หนดให้ a b เป็นสัดส่วนตรงกับ c d
1. เมื่อ a = 4 , b = 7 , c = 8 , d จะมีค่าเท่าไร
2. เมื่อ a = 20 , b = 30 , d = 6 , c จะมีค่าเท่าไร
3. เมื่อ a = 13 , c = 39 , d = 45 , b จะมีค่าเท่าไร
4. เมื่อ b = 130 , c = 13 , d = 10 , a จะมีค่าเท่าไร
วิธีทา
1. เนื่องจาก a b = c d เป็นสัดส่วนตรง จะได้
a b = c d
ad = bc
4 7 = 8 d
4(d) = 8(7)
d =
4
8(7) = 14
ดังนั้น d = 14
15. 15
2. เนื่องจาก a b = c d เป็นสัดส่วนตรง จะได้
a b = c d
ad = bc
20 30 = c 6
(30)c = 20(6)
=
30
20(6)
c = 4
ดังนั้น c = 4
3. เนื่องจาก a b = c d เป็นสัดส่วนตรง จะได้
a b = c d
ad = bc
13 b = 39 45
39(b) = 13(45)
b =
39
13(45)
b = 15
ดังนั้น b = 15
4. เนื่องจาก a b = c d เป็นสัดส่วนตรง จะได้
a b = c d
ad = bc
a 130 = 13 10
(10)a = 13(130)
a =
10
13(130) = 169
ดังนั้น a = 169
18. 18
สมบัติของสัดส่วนผกผัน
สมบัติของสัดส่วนผกผัน
a b และ c d เป็นสัดส่วนผกผันก็ต่อเมื่อ
a c = d b หรือ b
d
c
a
หรือ ab = cd
โดยที่ a , b , c และ d ต้องไม่เท่ากับศูนย์
ตัวอย่างที่ 8 กา หนดให้ a b เป็นสัดส่วนผกผันกับ c d
1. เมื่อ a = 4 , b = 27 , c = 9 , d จะมีค่าเท่าไร
2. เมื่อ a = 25 , b = 6 , d = 5 , c จะมีค่าเท่าไร
3. เมื่อ a = 121 , c = 99 , d = 11 , b จะมีค่าเท่าไร
วิธีทา
1. เนื่องจาก a b และ c d เป็นสัดส่วนผกผัน จะได้
a c = d b
ab = cd
a c = d b
4 9 = d 27
4(27) = d(9)
9
4(27) = d
12 = d
ดังนั้น d = 12
19. 19
2. เนื่องจาก a b และ c d เป็นสัดส่วนผกผัน จะได้
a c = d b
25 c = 5 6
25(6) = 5(c)
5
25(6) = c
30 = c
ดังนั้น c = 30
3. เนื่องจาก a b และ c d เป็นสัดส่วนผกผัน จะได้
a c = d b
121 99 = 11 b
121(b) = 11(99)
b =
121
11(99)
ดังนั้น b = 9
20. 20
แบบฝึกเสริมทักษะคณิตศาสตร์ ที่ 7.3
วิชาคณิตศาสตร์พื้นฐาน (ค 22101) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ชุดที่ 7 สัดส่วน
*********************************************************************************
คาชี้แจง กา หนดให้ a, b, c และ d เป็นสัดส่วนผกผัน และ
b
a =
c
d จงหา
1. ค่าของ a เมื่อ b = 7, c = 49, d = 21
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
2. ค่าของ c เมื่อ a = 3, b = 4, d = 10
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
3. ค่าของ d เมื่อ a = 0.5, b = 0.8, c = 5.6
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
21. 21
4. ค่าของ b เมื่อ a = 5.2, c = 1.6, d = 1.3
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
5. ค่าของ d เมื่อ a = 0.5 , b = 2 , c = 8
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
22. 22
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบฝึกเสริมทักษะคณิตศาสตร์ วิชาคณิตศาสตร์พื้นฐาน (ค 22101)
ชุดที่ 7 สัดส่วน
*********************************************************************************
คาชี้แจง ให้นักเรียนอ่านคาถามต่อไปนี้ทีละข้อ แล้วกาเครื่องหมาย ลงในช่องใต้ตัวอักษร
ก, ข, ค และ ง ที่นักเรียนเห็นว่าถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว ในกระดาษคาตอบ
ใช้เวลาในการทาแบบทดสอบ 20 นาที
1. ถ้า 30 : 38 = 27 : X แล้ว X มีค่าเท่าไร
ก. 16.5
ข. 20.8
ค. 34.2
ง. 42.7
2. ถ้า 0.003 : 0.04 = M : 0.005 แล้ว M มีค่าเท่าไร
ก. 375
ข. 37.5
ค. 0.0375
ง. 0.00375
3. ถ้า x = และ y = 20 ข้อใดถูกต้อง
ก. x : y = 100 : 3
ข. x : y = 3 : 100
ค. x : y = 60 : 5
ง. x : y = 5 : 60
4. ถ้า a : 6 = 15 : 45 แล้ว a เท่ากับข้อใด
ก. 2
ข. 3
ค. 4
ง. 5
29. 29
ตอบให้ถูกทุกข้อนะ
เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะคณิตศาสตร์ ที่ 7.1
วิชาคณิตศาสตร์พื้นฐาน (ค 22101) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ชุดที่ 7 สัดส่วน
คาชี้แจง หาจา นวนที่แทนตัวแปรในสัดส่วนที่กา หนดให้ต่อไปนี้
1)
40
a
5
3
………………………………………………...............................…..
2)
b
35
9
5
……………………………………………………………………….
3)
45
36
15
c
………………………………………………………………………
4)
12
33
m
11
…………………………………………………………………...…..
3×40 5×a a 24
5 b 9 35 b 63
c 45 36 15 c 12
m×33 11×12 m 4
30. 30
เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะคณิตศาสตร์ ที่ 7.2
วิชาคณิตศาสตร์พื้นฐาน (ค 22101) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ชุดที่ 7 สัดส่วน
*********************************************************************************
คาชี้แจง แสดงวิธีหาจา นวนที่แทนตัวแปรในสัดส่วนที่กา หนดให้ โดยใช้หลักการคูณไขว้
1)
5
42
15
m
2)
3.1
1.2
a
14.4
3) : 6 y : 12
2
1
1 4) 16 : 28 12 : x
จะได้ m×5 15 42 จะได้ a×1.2 14.43.1
m×5 630 a×1.2 44.64
m 630 5 a 44.64 1.2
m 126 a 37.2
จะได้
6
1.5
12
y จะได้
28
16
x
12
1.5×12 6× y 16 × x 1228
18 6× y 16 × x 336
y
6
18 x 336 16
3 21
31. 31
เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะคณิตศาสตร์ ที่ 7.3
วิชาคณิตศาสตร์พื้นฐาน (ค 22101) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ชุดที่ 7 สัดส่วน
*********************************************************************************
คาชี้แจง กา หนดให้ a, b, c และ d เป็นสัดส่วนผกผัน และ
b
a =
c
d จงหา
1. ค่าของ a เมื่อ b = 7, c = 49, d = 21
วิธีทา จาก
b
a =
c
d
จะได้
7
a =
49
21
a =
49
21 7
ดังนั้น a = 3
2. ค่าของ c เมื่อ a = 3, b = 4, d = 10
วิธีทา จาก
b
a =
c
d
จะได้
4
3 =
c
10
c =
3
4 10
ดังนั้น c = 13.33
3. ค่าของ d เมื่อ a = 0.5, b = 0.8, c = 5.6
วิธีทา จาก
b
a =
c
d
จะได้
0.8
0.5 =
5.6
d
d =
0.8
0.5 5.6
ดังนั้น d = 3.5
32. 32
4. ค่าของ b เมื่อ a = 5.2, c = 1.6, d = 1.3
วิธีทา จาก
b
a =
c
d
จะได้
b
5.2 =
1.6
1.3
b =
1.3
1.6 5.2
ดังนั้น b = 6.4
5. ค่าของ d เมื่อ a = 0.5 , b = 2 , c = 8
วิธีทา จาก
b
a =
c
d
จะได้
2
0.5 =
8
d
d =
2
0.5 8
ดังนั้น d = 2