1. บทที่ 4 ปิโตรเลียม
วิทยาศาสตร์ (ว30102) ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
โดย..คุณครูจริยา ใจยศ
โรงเรียนสา จังหวัดน่าน

2. การเกิดและแหล่งปิโตรเลียม
วีดิโอ ความรู้ปิโตรเลียม
• ปิโตรเลียม หมายถึง น้้ามันดิบและก๊าซธรรมชาติ
• ปิโตรเลียม เกิดจาก การสะสมทับถมตัวของซากพืชและซากสัตว์
จ้านวนมาก ที่ฝังจมในแอ่งหินปะปนกับตะกอนชนิดต่างๆ เป็น
ระยะเวลาหลายสิบล้านปี จนเกิดสารประกอบไฮโดรคาร์บอนในรูป
ของน้้ามันดิบและก๊าซธรรมชาติ

3. การขุดเจาะน้้ามันดิบและแก๊สธรรมชาติ

4. แหล่งปิโตรเลียมในไทย

5. การกลั่นน้้ามันดิบและผลิตภัณฑ์
วีดิโอ การกลั่นน้ามัน

7. น้้ามันดิบ
น้้ามันดิบโดยทั่วไปจะมีสีด้าหรือสี
น้้าตาล มีลักษณะข้น มีกลิ่นเหม็น บาง
ชนิดมีกลิ่นของก้ามะถันและกลิ่น H2S
ประกอบด้วย
C 85-90%
H 10-15%
S 0.001-7%
O 0.001-5%

8. การแยกก๊าซธรรมชาติและผลิตภัณฑ์
วีดิโอ กระบวนการแยกก๊าซธรรมชาติ
ก๊าซธรรมชาติ ประกอบด้วย
• สารประกอบไฮโดรคาร์บอน ได้แก่ มีเทน (CH4) , อีเทน (C2H6) ,โพ
รเพน (C3H8), บิวเทน (C4H10)
•สารที่ไม่ใช่สารประกอบไฮโดรคาร์บอน ได้แก่ CO2 H2S N2 ไอ
ปรอท และไอน้้า
แหล่งก๊าซธรรมชาติที่อยู่ภายใต้ความดันสูง เมื่อขุดขึ้นมาใช้จะมีส่วนที่
เป็นของเหลว เรียกว่า ก๊าซเหลว และส่วนที่เป็นก๊าซเรียกว่าก๊าซ
ธรรมชาติ

9. ประโยชน์ของผลิตภัณฑ์จากก๊าซธรรมชาติ
1.มีเทน (CH4) เป็นเชื้อเพลิงที่ใช้ในโรงไฟฟ้า ในอุตสาหกรรมซีเมนต์
เซรามิก รถแท็กซี่ รถเมล์ และเป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมปุ๋ยเคมี
2.อีเทนและโพรเพน (C2H6 และ C3H8) เป็นอุตสาหกรรมผลิตเม็ด
พลาสติก และเส้นใยสังเคราะห์
3.โพรเพนและบิวเทน (C3H8 และ C4H10) เป็นก๊าซหุงต้มใน
ครัวเรือน
4.เพนเทน (C5H12) เป็นตัวท้าละลายในอุตสาหกรรม
5.ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ใช้ในอุตสาหกรรมถนอมอาหาร
น้้าอัดลมและน้้าแข็งแห้ง

10. เชื้อเพลิงในชีวิตประจ้าวัน
ก๊าซธรรมชาติ (NGV)
องค์ประกอบของก๊าซมีเทนเป็นส่วนใหญ่ จึงเป็นก๊าซที่มีน้าหนัก
เบากว่าอากาศ หรืออาจบรรจุใส่ถังในรูปก๊าซธรรมชาติอัดโดย
ใช้ความดันสูง หรือที่เรียกว่า CNG ก๊าซธรรมชาติมค่าออกเท
ี
นสูง จึงสามารถน้ามาใช้เป็นเชื้อเพลิงในยานยนต์ได้

11. เชื้อเพลิงในชีวิตประจ้าวัน
ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG) หรือ แก๊สหุงต้ม
• องค์ประกอบเป็นก๊าซผสมระหว่าง ก๊าซโพรเพนและก๊าซบิวเทน จึง
เป็นก๊าซที่หนักกว่าอากาศ ไม่มีสี ไม่มกลิ่นเช่นเดียวกับก๊าซธรรมชาติ
ี
แต่เนื่องจากเป็นก๊าซที่หนักกว่าอากาศจึงมีการสะสมและลุกไหม้ได้ง่าย
• ส่วนใหญ่จะใช้เป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือนและกิจการอุตสาหกรรม
โดยบรรจุเป็นของเหลวใส่ถังที่ทนความดันเพื่อให้ขนถ่ายง่าย
นอกจากนี้ ยังนิยมใช้แทนน้้ามันเบนซินในรถยนต์ เนื่องจากราคาถูก
กว่า

12. เชื้อเพลิงในชีวิตประจ้าวัน
แก๊สโซฮอล์
เป็นน้้ามันเชือเพลิงที่ได้จากการผสมระหว่างเอทานอล ที่ได้จากการ
้
แปรรูปจากพืชจ้าพวกแป้งและน้้าตาล เช่น อ้อย ข้าว ข้าวโพด มัน
ส้าปะหลัง ฯลฯ และเป็นแอลกอฮอล์ บริสุทธิ์ 99.5 % โดยปริมาตร
ผสมกับน้้ามันเบนซินไร้สารตะกั่วออกเทน 91

13. การบอกคุณภาพน้้ามันเบนซิน
เลขออกเทน
โดยก้าหนดให้ประสิทธิภาพการเผาไหม้ของไอโซออกเทน
บริสุทธิ์ มีเลขออกเทนเป็น 100 และ ประสิทธิภาพการเผา
ไหม้ของนอร์มอลเฮปเทนบริสุทธิ์มีเลขออกเทนเป็น 0
การบอกคุณภาพน้้ามันเบนซิน
เลขซีเทน
โดยก้าหนดให้ประสิทธิภาพการเผาไหม้ของซีเทนบริสุทธิ์มีเลขซีเทน
เป็น 100 และประสิทธิภาพการเผาไหม้ของแอลฟาเมทิลแนฟทาลีน
บริสุทธิ์ มีเลขซีเทนเป็น 0