Я. Содбаатар, Мэргэжлийн Хяналтын Ерөнхий Газрын мэргэжилтэн

1. ÌÝÐÃÝÆËÈÉÍ ÕßÍÀËÒÛÍ ЕРӨНХИЙ
ÃÀÇÀÐ

2. НЭГ. ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

3. 1. ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ ШИНЭЧЛЭЛИЙН
ТАЛААР
Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуульд нэмэлт,
өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл боловсруулах
Энэ төсөл батлагдсанаар:
• Эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх;
• “Хяналтын хуудас”-ыг хяналт шалгалтад нэвтрүүлэх;
• Хяналтын зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллага,
мэргэжлийн холбоодод шилжүүлэх, гэрээгээр гүйцэтгүүлэх;
• Үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах, шалгуулагчийн эрх
ашгийг хамгаалах;
• Салбарын улсын ерөнхий байцаагч, бүсийн ахлах байцаагч
бий болгох, ерөнхий, ахлах болон улсын байцаагчийн бүрэн
эрхийг зааглах;
• Лабораторид дээж хүлээн авах зэрэг асуудлуудыг хуулиар
зохицуулах эрх зүйн орчин бүрдэнэ.

4. /ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
1.ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР
Дóíä õóãàöààíû ñòðàòåãè òºëºâëºãºº боловсруулах:
Үүний үр дүнд:
Хөгжил дэвшлийн хөшүүрэг болохуйц хяналт шалгалтын
шинэ тогтолцоо, менежментийг бий болгон хөгжүүлэх, õүний
эр¿үë, аюулгүé орчинд ажиллаж амьдрах, сурч боловсрох,
чàíàðòàé, àþóëã¿é á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éëчèëãýý õýðýãëýõ
íºõöºëèéã õàíãàõ ¿íäñýí чèã ¿¿ðãýý ìýðãýæëèéí ºíäºð
òºâøèíä, олон улсын жишиг, шаардлагын дагуу õýðýãæ¿¿ëэх
боломж бүрдэнэ.

5. “Мэргэжлийн хяналт шалгалтын салбарын хөгжлийн мастер
төлөвлөгөө”-г боловсруулах.
Мастер төлөвлөгөөг батлуулснаар:
• Олон улсын жишигт ойртсон,
• Нийгмийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн,
• Иргэний нийгмийн оролцоог дэмжсэн,
• Цаг ¿еийн онцлог шаардлагыг уян хатан харгалзсан,
• Хяналт шалгалтын øèíý àðãà áàðèë, туршлагыг
нэвтрүүлсэн салбар болгон õөгж¿үлэх бодлого, арга зам
тодорхой болно.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
1.ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

6. Стандартын шинэчлэлийг эрчимжүүлэх:
Үүний үр дүнд:
Монгол Улсын үндэсний стандарт нь дэлхийн чиг хандлага,
олон улсын стандартын төвшинд ойртох
Бусад улс орны стандарт, дэвшилтэт аргуудыг судалж
нэвтрүүлэх талаар дэвшүүлсэн Засгийн газрын бодлого,
зорилтыг хэрэгжүүлэхэд Мэргэжлийн хяналтын байгууллага
манлайлах үүрэгтэй оролцоно.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
1.ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

7. Стандартын шинэчлэлийг эрчимжүүлэх чиглэлээр:
• Европын Холбооны улсуудад мөрдөгдөж буй үйлдвэрлэл, үйлчилгээний
стандартыг Монголд нэвтрүүлэх зорилгоор Болгар, Унгар зэрэг улс
орнуудад амжилттай хэрэгжүүлсэн туршлагаас судлах ажлыг эхлүүллээ.
• Салбарын 20 гаруй хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах болон үндэсний 72
стандартыг шинээр боловсруулах, 252 стандартыг шинэчлэх, 3 стандартыг
хүчингүй болгох буюу нийт 327 стандартыг зах зээлийн өнөөгийн
шаардлагад нийцүүлэн боловсронгуй болгох шаардлагатай байгааг
тогтоосон.
• Олон улсын дэвшилтэт стандартууд, чанарын удирдлагын тогтолцоо,
түүний орчин үеийн арга хэлбэрүүдийг хувийн хэвшлийн аж ахуйн
нэгжүүдэд нэвтрүүлэх, мөрдүүлэх зорилгоор “Аж ахуйн нэгж,
байгууллагын дотоодын хяналт шалгалтын нийтлэг журам”-ын төслийг
санаачлан боловсруулж байна.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
1.ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

8. ХОЁР. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫ ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

9. Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãа нь îáúåêòûí òàëààðõ
îéëãîëòûã байгууллага аж ахуйн нэгж, материаллаг эд
зүйлс гэж оéëãîæ ирснээс:
• объектоо õÿíàëòûí áàéãóóëëàãàäàà хуваарилсан
• õóâààðèëñàí îáúåêòûã íü óëñûí áàéöààã÷èä ºì÷èëæ
èðñýí.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
2. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР
Энэ нь манай улс дэлхийд хамгийн их хяналт
шалгалт хийдэг óëñад тооцогддог Бүгд
Найрамдах Тажикстан Улсаас 15 хувиар,
Бүгд Найрамдах Белорус Улсаас 8 хувиар
илүү хяналт шалгалтыг хийдэг улс болоход
ихээхэн нөлөө үзүүлсэн байна.

10. •Тóëãàìäñàí àñóóäалдаа тулгуурлан хяналт шалгалтын
òºëºâëºëò õèéх
Үүний үр дүнд:
Хяналт шалгалтын төвлөрөл, давхардал гарах,
хяналтын обьектыг өмчлөх, тооны хойноос хөөцөлдөх
зэрэг өмнөх сөрөг үзэгдлүүдийг арилгаж, òóõàéí õÿíàëò
øàëãàëòûí ä¿íä ¿íäýñëýí íýãäñýí ä¿ãíýëò, цаашид àâч
õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã öîãöîîð нь òîìú¸îëж, ÓÈÕ,
Çàñãèéí ãàçàð, õîëáîãäîõ ÿàì, ãàçàðò òàâüæ
øèéäâýðë¿¿лэх боломж бүрдэнэ.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
2. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

11. Эрсдэлд тулгуурласан хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх
Үүний үр дүнд:
- Хяналт шалгалтын давхардал, давтамж эрс буурна.
-Эрсдэлтэй, чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангаагүй бараа,
бүтээгдэхүүнд хяналт шалгалтыг түлхүү чиглүүлэх нөхцөл бүрдэнэ.
-Бизнес эрхлэгчдэд учирч буй хяналт шалгалтын дарамт, цаг
хугацаа, хөрөнгө мөнгөний зардал бодитой буурна.
- Эрүүл аюулгүй байдлын болон олон улсын стандартын шаардлага
хангасан аж ахуйн нэгж, байгууллага, бүтээгдэхүүн, ажил,
үйлчилгээний тоо хэмжээ нэмэгдэнэ.
- Бизнес эрхлэгчдэд дотоодын хяналтын тогтолцоогоо сайжруулах,
бүтээгдэхүүнийхээ чанар, аюулгүй байдлыг сайжруулах хөшүүрэг
нь болно.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
2. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

12. Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын чиг үүрэг, хяналт
шалгалтын хамрах хүрээг шинэчлэн тодорхойлох
Үүний үр дүнд:
- Төв, орон нутгийн Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын
ажлын зааг ялгаа оновчтой болно.
-Хяналт шалгалтын ажлын уялдаа холбоо сайжирч,
давхардал, хүнд суртал, чирэгдэл буурна.
-Бизнес эрхлэгчдэд учирч буй хяналт шалгалтын дарамт, цаг
хугацаа, хөрөнгө мөнгөний зардал багасна.
-Аж ахуйн нэгж, байгууллагын дотоод үйл ажиллагаанд хэт
хутгалддаг байдал үгүй болно.
- Хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд төрийн бус
байгууллага, мэргэжлийн холбоодын оролцоо, хамтын
ажиллагаа өргөжинэ.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
2. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

13. “Check list” буюу “Хяналтын хуудас”-ыг хяналт шалгалтын
үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэх
Үүний үр дүнд:
-Хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа шалгуулагч этгээдэд
ойлгомжтой, ил тод болно.
- Хяналт шалгалтыг хувь хүний нөлөөллөөс ангид, адил тэгш,
хàðààò áóñààð хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдэнэ.
- Хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа олон улсын жишигт
хүргэхэд чухал нөлөө үзүүлнэ.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
2. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

14. Шийдвэр гаргах эрх мэдлийн төвлөрөлийг сааруулах
Үүний үр дүнд:
 Шийдвэр гаргах үйл ажиллагаа ил тод болно.
 Үйлчлүүлэгчид зөвшөөрөл, мэдэгдэл, дүгнэлтийг тухайн
орон нутгийн мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас авах
боломжтой болж, чирэгдэл багасна.
 Орон нутгийн мэргэжлийн хяналтын байгууллагын эрх
мэдэл дээшилж, хариуцлага өндөрсөнө.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
2. ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ШИНЭЧЛЭЛИЙН ТАЛААР

15. ГУРАВ. ИРГЭНИЙ НИЙГЭМ,
ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÎÐÎËÖÎÎÃ
НЭМЭГДҮҮЛЭХ

16. Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг өргөжүүлэх
• Энэ ажлын хүрээнд МҮХАҮТ, МАОЭНХ, МҮЭХ-той
хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулж, хамтарсан
төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна.
• Шийдвэр гаргах түвшинд төрийн бус байгууллагуудын
оролцоо, хамтын ажиллагааг хангах үүднээс МХЕГ-ын
дэргэд төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн холбоодын
төлөөллөөс бүрдсэн “Олон нийтийн зөвлөл”-ийг
байгуулан ажиллуулж байна.
• Хяналтын зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллага,
мэргэжлийн холбоодод шилжүүлэх, гэрээгээр
гүйцэтгүүлэх боломжийг судлан үе шаттай хэрэгжүүлэх
ажлыг эхлүүлээд байна.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
3. ÈÐÃÝÍÈÉ ÍÈÉÃÝÌ, ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÎÐÎËÖÎÎÃ
НЭМЭГДҮҮЛЭХ

17. Үйл ажиллагааны ил тод нээлттэй байдлыг дээшлүүлэх
МХЕГ-т Сургалт, мэдээлэл, үйлчилгээний төв
байгуулж, 2009 оны 12 дугаар сараас иргэд, аж ахуйн
нэгж, байгууллагад үйлчилгээ үзүүлж байна.
Мэдээлэл, үйлчилгээний энэхүү программ
хангамжийг орон нутагт өргөжүүлж, цàõèì ìýäýýëýëä
ñóóðèëñàí íýã öýãèéí ¿éë÷èëãýýã íýâòð¿¿ëñíýýð
салбарын хэмжээнд хүнд суртал, шат дамжлагыг
багасгах, олон хаалганы үйлчилгээнээс нэг хаалганы
үйлчилгээнд шилжих, цаасгүй технологийг нэвтрүүлэх,
иргэдийн мэдээлэл авах бололцоог хөнгөвчлөх, шийдвэр
гаргах үйл явцыг ил тод болгох нөхцөл бүрдэнэ.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
3. ÈÐÃÝÍÈÉ ÍÈÉÃÝÌ, ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÎÐÎËÖÎÎÃ
НЭМЭГДҮҮЛЭХ

18. ДӨРӨВ. ÁАЙГУУЛЛАГÛН ХӨÃÆÈË,
ÒӨËӨВØИЛИЙН ØИНЭЧЛЭЛ

19. •Нэгдсэн төв лабораторийн барилгыг БНХАУ-ын
буцалтгүй тусламжын хөрөнгөөр энэ 4-р сараас
барьж эхлэхээр бэлтгэл ажил хийгдэж байна.
•Лабораторийн х¿чин чадлыг нэмэгдүүлж, орон
нутаг, хилийн боомтод лабораторийн с¿лжээг бий
болгох, илэрсэн зºрчлийг газар дээр нь шинжлэх
óõààíû ¿íäýñòýé, õóðäàí øóóðõàé òîãòîîõ áàãàæ
хэрэгслээр улсын байцаагчдыг хангах
•Хÿíàëòûí салбарын õýìæýýíä мэдээлэл, харилцаа
холбооны технологийг өргөнөөр нэвтрүүлж, öààñã¿é
òåõíîëîãèä øèëæèæ, õÿíàëò øàëãàëòûí ìýäýýëëèéí
íýãäñýí ñàí á¿ðä¿¿ëýí, ìýäýýëýëä òóëãóóðëàñàí
óäèðäëàãûí øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë àæèëëàãààã
òºëºâø¿¿ëýõ
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
4. ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕӨÃÆÈË, ÒӨËӨВØИЛИЙН
ØИНЭЧЛЭЛ

20. Зөвшөөрөл, мэдэгдэл, дүгнэлт олгох үйл ажиллагаанд
шинэ технологийг нэвтрүүлэх
•Эдгээрийг олгох үйл ажиллагааны төвлөрлийг сааруулах
зорилгоор эрх мэдлийг анхан, дунд шатны мэргэжлийн
хяналтын байгуулагад шилжүүлэх арга хэмжээ авч байна.
МХЕГ-т “Мэдээлэл, үйлчилгээний программ хангамж”-ийг
нэвтрүүлснээр зөвшөөрөл, мэдэгдэл, дүгнэлт олгох ажлыг нэг
цонхоор дамжуулан гүйцэтгэж байна.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
4. ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕӨÃÆÈË, ÒӨËӨВØИЛИЙН
ØИНЭЧЛЭЛ

21. Хилийн боомт дахь мэргэжлийн хяналтын байгууллагыг хөгжүүлэх
•Хилийн хяналт шалгалтын байгууллагуудын бичиг баримтын
бүрдүүлэлтийг цахим хэлбэрт шилжүүлэх зорилгоор эхний ээлжинд
МХЕГ-ГЕГ, Замын-Үүд боомтыг холбосон мэдээллийн сүлжээ
байгуулахаар ажиллаж байна.
• Хяналтын үйлчилгээг хөнгөн шуурхай, ил тод болгох, чанартай
бүтээгдэхүүн импортлогч нарт итгэл үзүүлэх, хяналт шалгалтыг
оновчтой зохион байгуулах зорилгоор “Хилийн хяналтыг
хөнгөвчлөх” сарын аяныг зохион байгуулж байна.
• Хилийн мэргэжлийн хяналтыг шинэчлэх, хөнгөвчлөх, хөнгөн
шуурхай болгох талаар санал боловсруулж, Засгийн газарт
танилцуулахаар ажиллаж байна.
• Хилийн мэргэлийн хяналтын байгууллагуудын ажиллах нөхцөл,
нийгмийн баталгааг хангах талаар хөтөлбөр боловсруулж байна.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
4. ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕӨÃÆÈË, ÒӨËӨВØИЛИЙН
ØИНЭЧЛЭЛ

22. Улсын байцаагчдын мэдлэг ур чадвар, ёс зүй, шударга
байдлыг дээшлүүлэх
•2010 оныг “Байцаагчийн хөгжлийг дэмжиж, ёс зүйг
дээшлүүлэх” жил болгох зорилт дэвшүүлэн дараах
ажлуудыг хэрэгжүүлж байна.
- Боловсон хүчний бүрдүүлэлт, сургалт, кàðüåð
õºãæëийн болон нийгмийн баталгаа, öàëèí õºëñ,
øàãíàë, óðàìøóóëëûí тогтолцоог цогцоор нь
багтаасан “Хүний нөөцийн хөгжлийн хөтөлбөр”-ийг
шинээр боловсруулав.
- Боловсон хүчний сургалт, хөгжлийн асуудал
хариуцсан нэгж бий болголоо.
-Сурагч багш бэлтгэл сургалтыг анх удаа явуулахаар
бэлтгэлийг хангаад байна.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
4. ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕӨÃÆÈË, ÒӨËӨВØИЛИЙН
ØИНЭЧЛЭЛ

23. • Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн ёс зүйн
дүрмийг шинэчилж, ёс зүйн зөрчлийг хянан шалгаж,
хариуцлага тооцох механизмыг шинээр бий болголоо.
• Ес зүйн хорооны бүрэлдэхүүнийг батлан ажиллуулж
байна.
• “Авлига, хүнд суртлаас сэргийлэх орон тооны бус
хөндлөнгийн зөвлөлийг МОАЭНХ, АТГ-ын төлөөллийг
оролцуулан байгуулж, ажиллуулж байна.
/ҮРГЭЛЖЛЭЛ/
4. ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕӨÃÆÈË, ÒӨËӨВØИЛИЙН
ØИНЭЧЛЭЛ

24. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА