ISO medleg olgokh

1. 4-р бүлэг Байгууллага түүний орчны тухай ойлголт
4.1 Байгууллага дэвшүүлсэн үр дүнд хүрэх боломжийг хангахад
чиглэсэн стратегийн чиглэлд хамаарах гадаад дотоод хүчин
зүйлийг тодорхойлсон байх үүрэгтэй.
Энэхүү гадаад дотоод хүчин зүйлүүдийн талаархи мэдээлэлд
ажиглалт, дүн шинжилгээ хийх үүрэгтэй.

2. Байгууллага түүний орчны тухай ойлголт
Гадаад хүчин зүйлс:
Олон улс, бүс нутаг,
үндэсний болон орон
нутгийн түвшин дэх
• Хууль эрх зүйн
• Технологийн
• Зах зээлийн
• Өрсөлдөөний
• Соёлын
• Эдийн засгийн
Дотоод хүчин зүйлс:
• Үнэт зүйл
• Соёл
• Мэдээлэл (шийдвэр гаргах
дараалал)
• Бүтээмж
• Бүтэц зохион байгуулалт,
засаглал
• Бодлого зорилт стратеги
• Нөөц (хөрөнгө, цаг хугацаа,
хүн, технологи)
Давуу
болон сул
тал ?

3. 4.2 Сонирхогч талуудын хэрэгцээ, хүлээлтийн тухай ойлголт
Байгууллага нь:
1. ЧМТ-той холбоотой сонирхогч талууд
2. Тэдний хэрэгцээ, хүлээлтийг тодорхойлсон байх
3. Сонирхогч талуудын шаардлагын талаар ажиглалт
хэмжилт, дүн шинжилгээ хийсэн байх.
Сонирхогч талууд:
Ажилтан Төрийн байгууллагууд
Эцсийн хэрэглэгч
Нийлүүлэгч
?

4. Үйл явц-орцыг гарц болгож байгаа ажиллагаа
• Байгууллага нь ЧМТ-нд шаардагдах үйл явцуудыг тодорхойлж, эдгээр үйл явцуудад
шаардлагатай оролт болон хүлээгдэж байгаа гаралтыг тодорхойлно.Мөн үйл
явцуудын дэс дараалал, харилцан үйлчлэлийг тогтоож өгнө.
1.Үндсэн үйл явц буюу үйлдвэрлэл, 2.Дэмжих үйл явц, 3.Удирдлагын үйл явц
Үйлдвэрлэл
Оролт-
хэрэглэгчийн
шаардлага,
захиалга,
Технологийн
заавар,
Нөөцүүд
Гаралт-
Чанар, стандартын
шаардлага хангасан
бэлэн бүтээгдэхүүн
Хэрэглэгчийн сэтгэл
ханамж
Санхүү
Оролт
Хангамж
Түүхий
эдийн
захиалга
Шаардлагад
нийцсэнТүүхий эд

5. Хэрэглэгчдэд төвлөрөх
а) Хэрэглэгчийн шаардлага, холбогдох хууль болон зохицуулалтын
шаардлагыг тодорхойлж, ойлгуулж, тогтвортой мөрдөж ажиллах
б) бүтээгдэхүүний тохирол, хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийг
дээшлүүлэхэд нөлөөлөх эрсдэл болон боломжийг тодорхойлж
хэрэгжүүлнэ.
с) хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийг дээшлүүлэхэд анхаарч манлайлах
үүргээ биелүүлнэ.

6. 7.Тулгуур хүчин зүйл
7.1 Нөөц
7.1.1 Ерөнхий зүйл
Байгууллага нь чмт-г бий болгох, хэрэгжүүлэх,хадгалах,
тасралтгүй сайжруулахад шаардлагатай нөөцийг тодорхойлж
хангана.Байгууллага нь дараах асуудлыг авч үзнэ.
• Хүмүүс
• Дэд бүтэц
• Үйл явцын орчин
• Хэмжих ажиглах нөөц
• Байгууллагын мэдлэг

7. 7.1.2 Хүмүүс
Байгууллага нь чмт-г үр нөлөөтэй
хэрэгжүүлэх болон үйл явцын хяналт ба
ажиллагаанд шаардагдах ажилтнуудыг
тодорхойлж бий болгоно.

8. 7.1.3 Дэд бүтэц
Байгууллага нь үйл явцыг хэрэгжүүлэх, бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээг тохирсон байлгахад шаардлагатай дэд
бүтцийг тодорхойлж, бий болгож, хэвийн ажиллуулна.
а) Барилга ба дагалдах байгууламжууд
б) Тоног төхөөрөмж, материал ба программ хангамж
с) Тээврийн нөөц
d) Мэдээлэл ба харилцаа холбооны технологи тус тус
байна.

9. 7.1.4 Үйл явцыг хэрэгжүүлэх орчин
Байгууллага нь бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тохирлыг хангах
үйл явцыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай орчныг тодорхойлж,
бий болгож, хэвийн байлгана.
а) Нийгмийн (үл ялгаварлах, амар тайван, сөргөлдөөнгүй)
б) Сэтгэл зүйн ( алжаал тайлсан, хурц хэлбэрээс зайлсхийсэн,
сэтгэлийн хаттай байх г.м)
с) Физикийн (агаарын хэм, дулаан, чийгшил, гэрэлтүүлэг,
агаарын урсгал,эрүүл ахуй, чимээ шуугиан г.м)

10. Өөрчлөгдөж байгаа хэрэгцээ ба хандлагыг авч үзэхдээ байгууллага нь байгаа
мэдлэгийг хянаж үзэх ба хэрэгцээт аливаа нэмэлт мэдлэг ба шаардагдах шинэчлэлийг
хэрхэн олж авах буюу эзэмшихийг тодорхойлно.
Дотоод эх үүсвэр:
• Туршлагаар бий болсон мэдлэг,
• Оюуны өмч,
• Амжилттай болсон бүтэлгүйтсэн
төслийн сургамж,
• Баримтжуулаагүй мэдлэг ба
туршлагыг хуваалцах
• Үйл явц, бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний сайжруулалтын үр
дүн
Гадаад эх үүсвэр:
• Стандартууд
• Судалгаа, шинжилгээ
• Хурал зөвөлгөөн
• Хэрэглэгч болон гадны
нийлүүлэгчээс олж авсан мэдлэг
7.1.6 Байгууллага дахь мэдлэг

11. 7.2 Чадамж
• ЧМТ-ны гүйцэтгэл болон үр нөлөөтэй байдалд нөлөөлөх ажилтны
чадамжинд шаардлагыг тавина.
1.Боловсрол, сургалт, туршлагад үндэслэн эдгээр ажилтнуудын
чадамжийг магадлах
2.Боломжтой бол, шаардлагатай чадамжийг эзэмшүүлэх арга хэмжээг
авах
3.Чадамжийг нотлох холбогдох баримтжуулсан мэдээллийг хөтөлж
хадгалах
ТАЙЛБАР:боломжтой бол гэдэгт сургах, ажилтнуудыг шилжүүлж
ажиллуулах, эсвэл чадамжтай ажилтныг ажилд авах, эсвэл гэрээгээр
ажиллуулах г.м

12. 7.4 Холбоо харилцаа
• ЧМТ-нд хамаарах дотоод, гадаад асуудлаар холбоо
харилцааны асуудлыг тодорхойлно.Үүнд:
o Юуг мэдээлэх
o Хэзээ мэдээлэх
o Хэнд мэдээлэх
o Хэрхэн мэдээлэх
o Хэн мэдээлэх
Хүснэгтээр эсвэл матрицаар гаргаж ирэх

13. 7.5 Баримтжуулсан мэдээлэл
• Баримтжуулсан мэдээллийн хэр хэмжээ байгууллагын онцлог,цар
хүрээ, ажилтнуудын чадамж, үйл ажиллагааны төрөл зэргээс хамаарч
өөр өөр байна.
7.5.2 Мэдээллийг бий болгох, шинэчлэхдээ дараах зүйлүүдийг тодорхой
болгоно.
 Тэмдэглэгээ ба тайлбар /нэр, огноо, зохиогч, дугаар г.м/
 Хэлбэр /хэл, программ хангамжийн хувилбар, график г.м/ ба зөөгч
/цаас, цахим мэдээлэл г.м/
 Дүн шинжилгээ хийх, баталгаажуулахад тохиромжтой байх
7.5.3 Баримтжуулсан мэдээллийг хянах
 Дараах зорилгоор хянана.
1.Шаардлагатай үед хэрэгтэй газраа хүртээмжтэй болон тохиромжтой
хэлбэрээр байгаа эсэх
2.Зохих хэмжээнд хамгаалагдсан эсэх /нууцлал алдагдах,зүй бусаар
ашиглах эсвэл бүрэн бүтэн байдал алдагдах г.м/

14. 7.5.3.2 Баримтжуулсан мэдээллийг хянах
• Түгээх, олж үзэх, сэргээх, ашиглах
• Хадгалах, хамгаалах
• Өөрчлөлтийг хянах /хэвлэлийн хяналт г.м/
• Архивлах ба устгах
ЧМТ-ны хэрэгжүүлэлтэнд шаардлагатай гадны эх үүсвэр
бүхий баримтжуулсан мэдээллийг байгууллага зохих
хэмжээнд ялгаж хянана.
Тайлбар:олж үзэх гэж баримтжуулсан мэдээллийг зөвхөн
үзэх, эсвэл үзэж өөрчлөлт оруулах зөвшөөрөл, эрх мэдэл
олгохыг хэлнэ.

15. 9.2 Дотоод аудит
• Байгууллага нь олон улсын энэхүү стандартын шаардлагыг хангаж
байгаа, үр нөлөөтэй хэрэгжиж, хэвийн ажиллаж байгаа эсэхэд аудит
хийнэ.
• Аудитын хөтөлбөрийг өмнөх аудитын үр дүн, давтамж, аргачлал
зэргийг тусган төлөвлөж хэрэгжүүлнэ.
• Аудит хийхдээ
- Аудит тус бүрийн шалгуур, хамрах хүрээг тогтооно.
- Аудитын үйл явц бодитой, шударга байхууцаар аудиторуудыг сонгож
аудитыг явуулна.
- Аудитын үр дүнг холбогдох удирдлагад мэдээлнэ.
- Зохих залруулга болон залруулах арга хэмжээг хойшлуулалгүй авна.
- Аудитын хөтөлбөр хэрэгжсэн тухай үр дүнгийн баримтжуулсан
мэдээллийг хөтөлж хадгална.

16. 10.2 Үл тохирол ба залруулах арга хэмжээ
a) Үл тохирлын эсрэг доорхи арга хэмжээний алв тохирохыг авна.
1. хянаж, залруулах арга хэмжээ авах
2. Үр дагаврыг арилгах
b) Мөн
1. Үл тохиролд дүн шинжилгээ хийх, шинжлэх
2. Үл тохирлын шалтгааныг тодорхойлох
3. Ижил төстэй үл тохирлууд байгаа, эсвэл тохиолдож болохыг тодорхойлох
замаар
c) Шаардлагатай аливаа арга хэмжээг авах
d) Аливаа залруулах арга хэмжээний үр нөлөөнд дүн шинжилгээ хийх
e) Шаардлагатай гэж үзвэл, төлөвлөлтийн явцад тодорхойлсон эрсдэл болон
боломжуудыг шинэчлэх
f) Шаардлагатай гэж үзвэл, ЧУТ-нд өөрчлөлт оруулах

17. Анхаарал тавьсанд баярлалаа.