Standart-2016-09-19

СТАНДАРТ
ХЭМЖИЛЗҮЙН
ГАЗАР
Г.Батзориг Стандартчилал, Техникийн зохицуулалтын газрын мэргэжилтэн
Монгол улсын Засгийн
газрын Тохируулагч
агентлаг
Уул уурхайн байгаль орчны
стандарт

АГУУЛГА
• Стандарт, хэмжилзүйн газрын бүтэц зохион
байгуулалт
• Гадаад хамтын ажиллагаа
• Стандарт боловсруулах, батлах
• Стандартын статистик мэдээлэл /Байгаль орчин,
Уул уурхай/
• Байгаль орчны удирдлагын тогтолцооны
стандартууд
• Нөхөн сэргээлтийн стандартууд
• Зорилт /бодлогын бичиг баримтанд туссан/
• Стандартын мэдээллийн үйлчилгээ
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОХИРУУЛАГЧ АГЕНТЛАГ
СТАНДАРТ, ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ГАЗАР

1923 онд “ Жин хэмжүүрийн товчоо”
УИХ-ын 2016 оны 12-р тогтоол
Үндсэн газар 9
Орон нутаг 20 хэлтэс
350 гаруй ажилтан, албан хаагч
92 жилийн түүхтэй

БАЙГУУЛЛАГЫН ЭРХЭМ
ЗОРИЛГО:
МОНГОЛ УЛСЫН ХӨГЖЛИЙН
СТРАТЕГИ, ЧИГ ХАНДЛАГАД
НИЙЦҮҮЛЭН УЛС ОРОН,
НИЙГЭМ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН
АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАЖ,
ЭКСПОРТЫГ НЭМЭГДҮҮЛЖ,
ҮНДЭСНИЙ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙГ
ХӨГЖҮҮЛЭХЭД
СТАНДАРТЧИЛАЛ, ХЭМЖИЛ
ЗҮЙ, ИТГЭМЖЛЭЛ,
БАТАЛГААЖУУЛАЛТ,
СОРЬЦЫН ХЯНАЛТЫН
БОДЛОГООР ДЭМЖИХЭД
ОРШИНО.
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОХИРУУЛАГЧ
АГЕНТЛАГ СТАНДАРТ ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ГАЗАР

АГЕНТЛАГ
СТАНДАРТЧИЛАЛ ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ГАЗАР

Олон улсын стандартчиллын байгууллага,
International Organization for Standardization
/ISO/
Олон улсын цахилгаан техникийн комисс,
International Electrotechnical Commission
/IEC/
Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага,
International Telecommunication Union
/ITU/
ШИНЭ БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ТЕХНОЛОГИД СТАНДАРТЧИЛАЛЫН БОДЛОГООР ХАНГАХ НЬ
Стандартчилал, хэмжил зүйн газар нь Олон Улсын Стандартчиллын байгууллагын 10
техникийн хороо, 23 дэд хороонд идэвхтэй гишүүн, 75 техникийн хороо, 38 дэд хороонд
ажиглагч гишүүнээр оролцож байна.
ОЛОН УЛСЫН СТАНДАРТЧИЛАЛ
АГЕНТЛАГ СТАНДАРТ , ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ГАЗАР

Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний
тухай хууль
АГЕНТЛАГ
Зорилго: Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний эрх зүйн үндсийг тодорхойлж, тэдгээрийг
хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон төр, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хооронд үүсэх
харилцааг зохицуулах
БОДЛОГЫН СУУРЬ БАРИМТ
БИЧИГ

Стандартчилал, хэмжил зүйн газар
Стандартчиллын техникийн хороодын нарийн бичгийн дарга нар
ОУСБ /ISO/
Төрийн бус
байгууллага
Төрийн
Эрдэм шинжилгээний
Бизнесийн байгууллага
ЗАСГИЙН ГАЗАР
Стандартчиллын
үндэсний зөвлөл
ЕХСБ /CEN/
54 үндэсний стандартчиллын
техникийн хороо
 Хүнс (O гишүүн CEN/SS C01)
 Барилга (O гишүүн CEN/TC 250)
 Төмөр зам (O гишүүн CEN/TC 256)
 Хөдөө аж ахуй
 Үйлчилгээ
 Байгаль орчинt
 …………..
АГЕНТЛАГ

СТАНДАРТЧИЛЛЫН ТЕХНИКИЙН ХОРОО
СТАНДАРТЧИЛЛЫН ҮНДЭСНИЙ ЗӨВЛӨЛ
ТӨРИЙН БОЛОН ТӨРИЙН БУС, ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ХОЛБОГДОХ
БАЙГУУЛЛАГА, АЖ АХУЙН НЭГЖИЙН ТӨЛӨӨЛЛӨӨС БҮРДЭНЭ
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗАР ЗӨВЛӨЛИЙН ГИШҮҮДИЙГ ТОМИЛЖ
ЧӨЛӨӨЛНӨ.
Үндэсний болон олон улсын стандартын төслийг
боловсруулах, хэлэлцэх, дүгнэлт гаргах зорилго бүхий орон
тооны бус салбарын стандартчиллын техникийн хороог
иргэн, аж ахуйн нэгж, шинжлэх ухааны болон бусад
байгууллагын төлөөлөлтэйгээр байгуулж ажиллуулна.
/ Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний тухай “ хуулийн 7,1 дэхь заалт /

ТӨР
52%
ШУ
23%
ҮХХ
11%
ТББ
14%
Стандартчиллын ажилд сонирхогч талуудын
оролцооны хувь (ТХ-ны гишүүнчлэлээр)
АГЕНТЛАГ

СТАНДАРТЧИЛЛЫН ТЕХНИКИЙН
ХОРООД
• Эрчим хүч,
• Байгаль орчин,
• Эрүүл мэнд,
• Тээвэр,
• Барилга,
• Авто ба төмөр зам,
• Хүнс, ХАА,
• Уул уурхай,
• Хөдөлмөрийн аюулгүй
ажиллагаа
• Нягтлан бодох бүртгэл,
• Чанарын удирдлагын,
• Мэдээлэл харилцаа холбоо,
• Боловсрол ,
• Соёл урлаг,
• Сав баглаа боодол,
• Баримт бичиг,
• Нэр томъёо ...
• нийт 55
АГЕНТЛАГ

ТЕХНИКИЙН ХОРООНЫ ЭРХ, ҮҮРЭГ:
1. СТАНДАРТЫН ТӨСӨЛД ХОЛБОГДОХ БАЙГУУЛЛАГЫН САНАЛ
АВАХ, СОНИРХОГЧ ТАЛУУДТАЙ ЗӨВШИЛЦӨХ;
2. ҮНДЭСНИЙ БОЛОН ОЛОН УЛС, БҮС НУТГИЙН СТАНДАРТЫН
ТӨСӨЛД САНАЛ ӨГӨХ, ДҮГНЭЛТ ГАРГАХ;
3 .ТЕХНИКИЙН ДЭД ХОРООГ БАЙГУУЛАХ, СТАНДАРТЫН
ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ;
4. СТАНДАРТАД ҮЗЛЭГ ХИЙХ, СУДАЛГАА ШИНЖИЛГЭЭ
ЯВУУЛАХ, ХОЛБОГДОХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТӨСӨЛ
БОЛОВСРУУЛАХ;
5. АЛЬ НЭГЭН БАЙГУУЛЛАГЫН АШИГ СОНИРХЛЫГ
ИЛЭРХИЙЛЭХГҮЙ БАЙХ;
6. БАТЛУУЛАХААР ОРУУЛСАН СТАНДАРТЫН
БОЛОВСРУУЛАЛТЫН ТҮВШИН, АГУУЛГА ЗОХИХ ШААРДЛАГАД
НИЙЦСЭН БАЙДЛЫГ ХАРИУЦАХ.
АГЕНТЛАГ
/ Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний тухай “ хуулийн 7,2 дахь заалт /

СТАНДАРТЧИЛЛЫН ЗАРЧИМ
Олон улс, бүс нутгийн стандартаар дамжуулан шинэ,
дэвшилтэт техник, технологи нэвтрүүлэх;
АГЕНТЛАГ
Үндэсний стандарт боловсруулахдаа олон улсын стандартыг
үндэс суурь болгох
Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг боловсруулагч, үйлдвэрлэгч,
хэрэглэгчдийн сонирхолыг тэнцвэржүүлэх;
Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж борлуулахад болон ажил,
үйлчилгээ гүйцэтгэхэд саад тотгор үүсгэхгүй байх;

Монгол Улсын стандарт “MNS” боловсруулах, батлах ажлыг
зохион байгуулах;
Аж ахуйн нэгж, байгууллагын боловсруулсан байгууллагын
стандарт “CS”-ыг бүртгэх;
Аж ахуйн нэгж, байгууллага нь улс орны аюулгүй байдалд
хохирол учруулахгүй олон улс, бүс нутаг, гадаад улсын
дэвшилттэй стандартыг бүртгүүлэн хэрэглэх;
Шинэ технологи, бүтээгдэхүүн эзэмшиж байгаа аж ахуйн нэгж,
байгууллагад Монгол Улсад хэрэглэхээр зааснаас өөр
стандарт, аргачлал, зааврыг нэг жил хүртэл хугацаагаар түр
хэрэглэх мэдэгдэл олгох;
СТАНДАРТЧИЛЛЫН БАРИМТ БИЧИГ
АГЕНТЛАГ

Олон улсын хэмжээнд:
ISO - 19 500
DIN - 79 900
ASTM - 13 000
Chinese - 65 000 стандарт
АГЕНТЛАГ

БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ СТАНДАРТУУД
стандартын тоо 338
Бүтээгдэхүүний 43
Шинжлэн турших 225
Нэр томьёоны 16
Бусад 77
АГЕНТЛАГ

УУЛ УУРХАЙН САЛБАРТ МӨРДӨЖ БУЙ СТАНДАРТ
стандартын тоо 361
Бүтээгдэхүүний 43
Шинжлэн турших
225
Нэр томьёоны 16
Бусад 77
АГЕНТЛАГ

Уул уурхай, ашигт
малтмалын 249
Газрын тос,
байгалын хийн 107
Хөдөлмөрийн
аюулгүй байдлын 5
Уул уурхайн салбарт мөрдөж буй стандарт /361/
АГЕНТЛАГ

Шинжлэх ухааны түвшинд
Өнөөгийн байдлаар Хүрэх түвшин
Олон улсын 70 Олон улсын 170
Бүс нутаг 34 Бүс нутаг 120
Гадаад орон 165 Гадаад орон 91
Үндэсний 92
УУЛ УУРХАЙН САЛБАРТ МӨРДӨЖ БУЙ СТАНДАРТ
АГЕНТЛАГ

АГЕНТЛАГ
Байгаль орчны удирдлагын
тогтолцооны стандартууд
MNS ISO 14001:2005
MNS ISO 14004:2005
MNS ISO 14015:2002
MNS ISO 14031:2001
MNS ISO 14040:2001
MNS ISO 14050:2003
Байгаль орчинд үзүүлэх нөлөө
Байгууллагын үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээнээс шалтгаалан байгаль орчинд
үзүүлэх эерэг, сөрөг өөрчлөлт
Байгаль орчны удирдлагын тогтолцоо
Орчны бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх,
хангах, дүн шинжилгээ хийхэд чиглэсэн
байгууллагын бүтэц, үйл ажиллагааны
төлөвлөлт, үүрэг, туршлага, журам, үйл явц
болон нөөцийн асуудлыг багтаасан
удирдлагын ерөнхий тогтолцооны хэсэг

Далд уурхайн хаалт. Ерөнхий шаардлага MNS 6296 : 2011
Далд уурхайг бүрмөсөн хаах үед эвдэрсэн газрыг нөхөн сэргээх,
дэд бүтэц, барилга байгууламжийг ашиглах, хүрээлэн буй орчинд
үзүүлэх болон бусад сөрөг нөлөөллийг бууруулахад
Хамрах хүрээ
Энэ стандарт нь ашигт малтмалыг далд аргаар олборлож буй
уурхайнуудын хаалт, нөхөн сэргээлт хийх үйл ажиллагаанд
хамаарна.
Уурхайн түр хаалтын үйл ажиллагаа болон уурхайн орчин, далд уурхайн нээгч
малталтуудыг нөхөн сэргээх ажил, нөхөн сэргээлтийн үйл ажиллагааны шаардлага
энэ стандартаар зохицуулагдахгүй.
АГЕНТЛАГ
НӨХӨН СЭРГЭЭЛТИЙН СТАНДАРТУУД

АГЕНТЛАГ
Ашигт малтмалыг нуруулдан болон овоолон уусгах
үйлдвэрийн хаалт. Ерөнхий шаардлага MNS 6297 : 2011
Стандарчиллын Үндэсний Зөвлөлийн 2011 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрийн 71
дүгээр тогтоолоор батлав.
Ашигт малтмалыг нуруулдан болон овоолон уусгах технологи
ашиглаж байгаа үйлдвэрийг хаах үед уурхайн үүсмэл орчин,
эвдэрсэн газрыг нөхөн сэргээх, дэд бүтэц, барилга
байгууламжийг ашиглах, хүрээлэн байгаа орчинд үзүүлэх сөрөг
нөлөөллийг бууруулахад оршино.
Энэхүү стандарт нь ашигт малтмалыг нуруулдан болон овоолон
уусгах аргаар олборлож буй уурхайн хаалт, нөхөн сэргээлтийн
үйл ажиллагааны хүрээг хамаарна. Энэ стандартаар газрын доор уусган
баяжуулах үйлдвэрийн хаалтын үйл ажиллагаа зохицуулагдахгүй.

1. "Эвдэрсэн газрын нөхөн сэргээлт. Нэр томъёо,
тодорхойлолт“ MNS 5914 : 2008, (MNS 17.5.1.13-
80-ын оронд); 7 бүлэг 115 заалт
Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаагаар эвдэрсэн
газрыг нөхөн сэргээх асуудалтай холбогдолтой
нэр томьёо, тодорхойлолтыг тогтоох
2."Уул уурхайн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаагаар
эвдэрсэн газрын ангилал" MNS 5915:2008, (MNS
17.5.1.18 : 1983-ын оронд); 4 бүлэг
Эвдэрсэн газрыг ангилах, түүнийг нөхөн
сэргээсний дараа ашиглах чиглэлийг тогтоох
АГЕНТЛАГ

4."Уул уурхайн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаагаар эвдэрсэн
газрын нөхөн сэргээлт. Техникийн ерөнхий шаардлага" MNS
5917 : 2008, (MNS 17.5.1.19-92, MNS 4915 : 2000 болон MNS
4916 : 2000 -ын оронд);
Нөхөн сэргээсэн газарт тавих ерөнхий шаардлагыг
тогтоох
5."Эвдэрсэн газрыг ургамалжуулах. Техникийн ерөнхий
шаардлага"MNS 5918:2008, (MNS 4918 : 2000 болон MNS
4919 : 2000 -ын оронд).
Эвдэрсэн газрыг ургамалжуулахад тавих ерөнхий
шаардлагыг тогтоох
АГЕНТЛАГ
3."Газар шорооны ажлын үед шимт хөрс хуулалт, хадгалалт“
MNS 5916 : 2008, (MNS 4917 2000 болон MNS 4920 : 2000 –
ын оронд) 7 бүлэг 24 заалт
Газар шорооны ажлын үед үржил шимт хөрсийг хуулах,
хадгалахад тавих шаардлагыг тодорхойлох

АГЕНТЛАГ
Газрын тосны хайгуул, олборлолт, ашиглалтын үйл
ажиллагаанаас эвдэрсэн газрын нөхөн сэргээлт.
Техникийн ерөнхий шаардлага
MNS 6200 : 2010
Стандартчилал, Хэмжилзүйн Үндэсний Зөвлөлийн 2010 оны 12 дугаар сарын 28 - ны
өдрийн 47 дугаар тогтоолоор батлав.
Газрын тосыг хайх, олборлох, ашиглах үйл ажиллагааны
улмаас эвдэрсэн газрыг нөхөн сэргээсэн байдалд тавих
ерөнхий шаардлагыг тогтоох
Энэ стандарт нь газрын тосыг хайх, олборлох, ашиглах
явцад эвдэрсэн газрыг нөхөн сэргээсэн ажлын гүйцэтгэлд
хамаарна.
Газрын тосыг боловсруулах үйл ажиллагаанд үл хамаарна.

ЦААШИД ХЭРЭГЖҮҮЛЖ БУЙ АРГА ХЭМЖЭЭ
Монгол улсын Эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн
чиглэлд:
9.4. Ашигт малтмалын төрөл, олборлох, боловсруулах
технологийн онцлогийг тусгасан байгаль орчныг
хамгаалах, нөхөн сэргээх ОУ стандартыг нутагшуулж,
мөрдүүлэх
Уул уурхайн хаягдлын байгууламжийн багц стандарт
АГЕНТЛАГ

МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ
YЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨРИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД
3.2.8. Уул уурхайн
хайгуул,
олзворлолтод өртөж,
бохирдсон, эвдрэлд
орсон, газар нутгийг
нөхөн сэргээх ажлыг
нутгийн иргэд, аж
ахуйн нэгжийн
оролцоотойгоор олон
улсын стандартын
дагуу бүрэн
хийлгэнэ.
1. Уул уурхайн үйлдвэрлэлийн хаягдал агуулах
байгууламжийн багц стандарт
2. Хог хаягдлын ландфиллын цэг байгуулах
ерөнхий шаардлага,
3. Хөрсний чанар. Хөрс бохирдуулагч
элементүүдийн зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ.
4. Хөрсний чанар. Нефть бүтээгдэхүүнийг
тодорхойлох нил улаан туяаны
спектроскопын аргаар таньж тодорхойлох
тоон агуулгыг тогтоох хурдасгасан аргын
стандартуудыг холбогдох байгууллага, аж
ахуйн нэгжүүдтэй хамтран шинээр болон
шинэчлэн боловсруулж батлаж мөрдүүлнэ.
АГЕНТЛАГ

СТАНДАРТЫН МЭДЭЭЛЛИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ
*1.Үйлчилгээний танхимаар:
*СХЗГ-ын дэргэдэх Стандартын
мэдээлэл, лавлагааны төв, аймгуудын
Стандартчилал, хэмжилзүйн хэлтэсүүд
*Стандартын мэдээлэл, лавлагааны төв
263860, Стандартчиллын 55 салбарууд
хариуцсан мэргэжилтнүүд 266754,
455284

“Монгол Улсын
стандартын жагсаалт”
Стандартын мэдээлэл
лавлагааны төв.
Стандартыг салбараар,
дугаараар ангилан
жагсаасан.

ISO 9001
•www.masm.gov.mn

АГЕНТЛАГ

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа

Standart-2016-09-19

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to Standart-2016-09-19

Similar to Standart-2016-09-19 (20)

Standart-2016-09-19