Ενότητα 9. Οι δευτερεύουσες προτάσεις της Αρχαίας Ελληνικής. Τρόποι σύνδεσης των προτάσεων. Ο χαρακτηρισμός των δευτερευουσών προτάσεων. Οι ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις της α.ε. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 75 -78
Ενότητα 9. Οι δευτερεύουσες προτάσεις της Αρχαίας Ελληνικής. Τρόποι σύνδεσης των προτάσεων. Ο χαρακτηρισμός των δευτερευουσών προτάσεων. Οι ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις της α.ε. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 75 -78
γ γυμνασιου ενοτητα 5 αναφορικεσ Γ2. Να γράψετε για κάθε μία από τις λέξεις του κειμένου με πλάγια γραφή από ένα τονικό παρώνυμο:
όμως, πόδια, παλικαριά, κανείς
2. eva-edu
Αναφορικές προτάσεις
Υπογράμμισε τις αναφορικές προτάσεις
Χθες το βράδυ είδα μια ταινία στην τηλεόραση η οποία έδειχνε τη ζωή ενός μουσικού. Ο
μουσικός ο οποίος ζούσε στην Αμερική ήταν πλούσιος αλλά μια μέρα έχασε όλα του τα χρήματα.
Η γυναίκα του που τον αγαπούσε πολύ προσπαθούσε κάθε μέρα να τον βοηθήσει να βρει μια νέα
δουλειά οπουδήποτε μέσα στην πόλη.
Συμπλήρωσε τον πίνακα. Γράψε το ρήμα στην άλλη φωνή
Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή
πλένω
σκουπίζεται
Ενώνεις
σχεδιάζονται
Nα συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Αριθμοί Απόλυτα αριθμητικά Τακτικά αριθμητικά
15 δεκαπέντε δέκατος πέμπτος
Εικοστός δεύτερος
Ενενήντα εννιά
154
τριακοσιοστός πρώτος
εννιακόσια ενενήντα εννέα
φτιάξε σύνθετες λέξεις
α + κακός = ………………….…… δυς + πίστη = ..……………………. Ομό+κέντρο=…………….…
ημί+ σφαίρα= …………………………………..τηλέ+φωνή=…….………………………………………
ευ+τύχη= ……………………………….…αρχί+εργάτης=………….……………………………………
Οι αναφορικές προτάσεις αρχίζουν με τις αναφορικές
αντωνυμίες ο οποίος, που, όποιος, όσος και με τα
αναφορικά επιρρήματα όπου και οπουδήποτε.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.2
3. Εγκύκλιος Παιδεία
ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ & ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ
Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο
πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.
π. χ. Ο Γιώργος παίζει κιθάρα.
Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το αντικείμενο
είναι συνήθως σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως)ουσιαστικό, επίθετο, μετοχή ή
αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της
αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς
ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση(φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να
υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο
λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουναμετάβατα.
π.χ.* Η Νεφέλη μου χάρισε το μολύβι.
(Τι χάρισε; Το μολύβι –αντικείμενο/ ουσιαστικό
Σε ποιον το χάρισε; Σε εμένα/ μου –αντικείμενο/αντωνυμία- ασθενής
τύπος). Το ρήμα είναι μεταβατικό, γιατί έχει αντικείμενο.
* Η Σοφία κάνει παρέα στην αδελφή μου.
(Τι κάνει; Παρέα στην αδελφή μου–αντικείμενο/ονοματική φράση).Το ρήμα είναι
μεταβατικό.
* Κανονίσαμε να συναντηθούμε.
(Τι κανονίσαμε; Να συναντηθούμε –αντικείμενο/πρόταση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
*Ο Μάριος τρέχει γρήγορα.Το ρήμα είναι αμετάβατο, γιατί δεν έχει αντικείμενο.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Υπογράμμισε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων, κύκλωσε τα
αντικείμενα αν έχουν και γράψε αν είναι μεταβατικά ή αμετάβατα:
Ο Γιώργος έφυγε νωρίς.....................
Η Ηλιάνα παίζει πιάνο....................
Έμαθα πως θα σχολάσουμε νωρίτερα.................
Ο πάνθηρας τρέχει γρήγορα......................
Το μωρό τρώει κρέμα με λαχανικά..............
2. Βρες τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις:
Η πωλήτρια σού έδωσε το φόρεμα
Μας ζήτησε να σταματήσουμε να μιλάμε
Το εισιτήριο αναγράφει τον αριθμό της θέσης μας.
Η Βασιλική διαλέγει δαμάσκηνα για να φτιάξει μαρμελάδα
ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Οι αναφορικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις που αρχίζουν με τις
αναφορικές αντωνυμίες( όποιος, ο οποίος, όσος, ό,τι, που) ή με τα αναφορικά
επιρρήματα( όπου, που, όπως, πως, όσο, καθώς, σαν)
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.3
4. Υπάρχουν 2 είδη αναφορικών προτάσεων:
α) ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ
Αυτές οι αναφορικές προτάσεις μάς δίνουν μια πληροφορία που είναι απαραίτητη για
την κατανόηση της κύριας πρότασης και γι αυτό δεχωρίζονται με κόμμα από την κύρια
πρόταση.
Π. χ. Η μέρα που ξεκινούν οι διακοπές του Πάσχα πλησιάζει
β)ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΜΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ Ή ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ
Αυτές οι αναφορικές προτάσεις μάς δίνουν μια πληροφορία που δεν είναι απαραίτητη
για την κατανόηση της κύριας πρότασης, απλά προσθέτει μια παραπάνω πληροφορία
και γι αυτό χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση
Π. χ. Το σπίτι της Σοφίας, που είναι πολύ όμορφο, βρίσκεται κοντά στο βουνό
ΑΣΚΗΣΗ
Ξεχώρισε αναφορικές προσδιοριστικές και αναφορικές προσθετικές και
βάλε κόμμα όπου χρειάζεται
α) Ο Βασίλης που πήγε σχολείο στον Καναδά είναι σπουδαίος μαθητής
β) Τα βιβλία που αρέσουν στη Βασιλική περισσότερο είναι τα λογοτεχνικά
γ) Η εφημερίδα του Συλλόγου Γονέων που εκδόθηκε σήμερα έχει ένα ενδιαφέρον
άρθρο
δ) Το κορίτσι που κάθεται απέναντι από την Αλεξάνδρα είναι η Ελευθερία
ε) Το νησί που επισκέφτηκε ο Δημήτρης το καλοκαίρι του έμεινε αξέχαστο
στ) Το γραφείο του μπαμπά του Μάριου που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη είναι
καλόγουστο και ευρύχωρο
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Για να φτιάξουμε κατασκευές δίνουμε τις παρακάτω οδηγίες:
Αναφέρουμε τα υλικά που θα χρειαστούμε
Δίνουμε γενικές οδηγίες για τον τρόπο εργασίας, χρησιμοποιώντας οριστική
ενεστώτα
Δίνουμε τεχνικές οδηγίες και σημειώνουμε τα σημεία που χρειάζονται ιδιαίτερη
προσοχή
Αναφέρουμε με τη σειρά τι πρέπει να κάνει κάποιος για να φτιάξει την
κατασκευή, χρησιμοποιώντας προστακτική αορίστου
Αναφέρουμε τυχόν παραλλαγές στη διαδικασία κατασκευής και δίνουμε
ανάλογες οδηγίες και γι αυτές
ΑΣΚΗΣΗ
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.4
5. Τα κορίτσια της Ε' τάξης αποφάσισαν να στολίσουν την τάξη τους με χαρούμενες
κατασκευές. Μάλιστα μάζεψαν και όλα τα υλικά που θα χρειάζονταν. Γράψε τις οδηγίες
κατασκευής που βλέπεις στην εικόνα διαβάζοντας τα υλικά που θα χρειαστούν
Υλικά:
Μανταλάκια ξύλινα, άσπρο χαρτόνι, τέμπερες, πινέλο, ψαλίδι, κόλλα
Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Δευτέρα, Μαρτίου 30, 2009
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.5
13. Τι είναι το υποκείμενο;
• Το υποκείμενο είναι αυτό για το οποίο γίνεται
ο λόγος στην πρόταση και φανερώνει ποιος
ενεργεί, δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε
μια κατάσταση.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.13
14. Πώς το βρίσκουμε;
• Το βρίσκουμε αν απαντήσουμε στην ερώτηση
ποιος + το ρήμα της πρότασης
Y
Π.χ. Ο Γιώργος βάφει τον τοίχο.
• Το υποκείμενο βρίσκεται πάντα σε
ονομαστική πτώση.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.14
15. Το υποκείμενο μπορεί να είναι:
i. Ουσιαστικό π.χ. Η Μαρία μαγειρεύει ψάρια.
ii. Αντωνυμία π.χ. Εκείνος τρέχει.
iii. Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή
π.χ. Οι επιμελείς ανταμείβονται.
iv. Άλλο μέρος του λόγου ή φράση με άρθρο (σε
θέση ουσιαστικού)
π.χ. Το αύριο είναι επίρρημα
v. Πρόταση με άρθρο (σε θέση ουσιαστικού) ή
χωρίς άρθρο (για τα απρόσωπα ρήματα και τις
απρόσωπες εκφράσεις)
π.χ. Το ότι θύμωσε δεν εξηγείται.
Φαίνεται ότι θα βρέξει.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.15
16. Τι είναι το αντικείμενο;
Το αντικείμενο είναι αυτό στο οποίο πηγαίνει η
ενέργεια του υποκειμένου ενός μεταβατικού
ρήματος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.16
17. Πώς το βρίσκουμε;
• Το βρίσκουμε αν απαντήσουμε στην ερώτηση
τι + το ρήμα της πρότασης
A
Π.χ. Ο Γιώργος βάφει τον τοίχο.
• Το αντικείμενο βρίσκεται πάντα είτε σε
γενική είτε σε αιτιατική πτώση.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.17
18. Το αντικείμενο μπορεί να είναι:
I. Ουσιαστικό π.χ. Η Μαρία μαγειρεύει ψάρια.
II. Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή
π.χ. Να βοηθάς τους πεινασμένους και φτωχούς.
III. Αντωνυμία π.χ. Ο Τάκης σε φώναξε.
IV. Άλλο μέρος του λόγου ή φράση (σε θέση
ουσιαστικού)
π.χ. Ρώτησε το πού και πώς.
V. Εμπρόθετος προσδιορισμός
π.χ. Ο γιος μοιάζει με τον πατέρα του.
VI. Δευτερεύουσα πρόταση
π.χ. Ο Σάκης είπε να έρθεις.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.18
19. Η χρήση του κόμματος
• Το υποκείμενο, το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο
δε χωρίζεται ποτέ με κόμμα από το ρήμα.
Υ Ρ Κ Υ Α Ρ Α
Π.χ. Ο Πέτρος είναι άρρωστος. Η Μαρία με πήρε
τηλέφωνο
• Οι κύριες προτάσεις δε χωρίζονται ποτέ με κόμμα
από τις δευτερεύουσες, όταν αυτές είναι
υποκείμενο, αντικείμενο ή κατηγορούμενο της
κύριας πρότασης.
Ρ Α
Π.χ. Δεν ξέρω γιατί μου μίλησε έτσι.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.19
21. Τι είναι το κατηγορούμενο;
• Το κατηγορούμενο μας πληροφορεί για μια
ιδιότητα ή για ένα χαρακτηριστικό που έχει το
υποκείμενο του ρήματος.
• Τα ρήματα που συνδέουν το κατηγορούμενο
με το υποκείμενο ονομάζονται συνδετικά.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.21
22. Ποια είναι τα κυριότερα συνδετικά
ρήματα;
• Τα κυριότερα συνδετικά ρήματα είναι:
Είμαι, γίνομαι, θεωρούμαι, φαίνομαι, μοιάζω,
γεννιέμαι, βρίσκομαι, διορίζομαι, εκλέγομαι,
αποδεικνύομαι, κληρώνομαι, χρηματίζω,
λέγομαι, καλούμαι, ονομάζομαι, κρίνομαι,
υπήρξα Κατηγορούμενο έχουν
μόνο τα συνδετικά
ρήματα.
Όλα τα άλλα ρήματα
έχουν αντικείμενο, αρκεί
να είναι μεταβατικά
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.22
23. Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι:
I. Ουσιαστικό π.χ. Ο Θάνος είναι δάσκαλος.
II. Επίθετο π.χ. Η δασκάλα φαίνεται καλή.
III. Μετοχή π.χ. Ο ουρανός είναι συννεφιασμένος.
IV. Αριθμητικό π.χ. Τα παιδιά της τάξης είναι δέκα.
V. Αντωνυμία π.χ. Αυτό δεν είναι τίποτα.
VI. Επίρρημα π.χ. Το σπίτι ήταν άνω κάτω.
VII.Εμπρόθετος προσδιορισμός
π.χ. Η βέρα είναι από χρυσάφι.
VIII.Πρόταση π.χ. Ήταν να τον λυπάται κανείς.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.23
24. Μικρά μυστικά του κατηγορούμενου
• Με μερικά ρήματα που χρησιμοποιούνται ως
συνδετικά, το κατηγορούμενο παίρνει
μπροστά του συνήθως τα μόρια για, σαν , ως.
Π.χ. Ο Σπύρος υπηρέτησε ως αξιωματικός
• Το κατηγορούμενο βρίσκεται πάντοτε στην
ίδια πτώση με το υποκείμενο (δηλαδή σε
Ονομαστική) και έτσι δεν το μπερδεύουμε με
το αντικείμενο που είναι σε αιτιατική και δε
χωρίζεται ποτέ με κόμμα.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.24
25. Μικρά μυστικά του κατηγορούμενου
• Όταν σε μια πρόταση υπάρχουν περισσότερα
από ένα κατηγορούμενα, αυτά χωρίζονται
μεταξύ τους με κόμμα, είτε συνδέονται με
κάποιο σύνδεσμο (συνήθως το και)
Π.χ. Η Λένα είναι έξυπνη, ζωηρή και χαρούμενη.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.25
26. Η χρήση του κόμματος
• Το υποκείμενο, το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο
δε χωρίζεται ποτέ με κόμμα από το ρήμα.
Υ Ρ Κ Υ Α Ρ Α
Π.χ. Ο Πέτρος είναι άρρωστος. Η Μαρία με πήρε τηλέφωνο
• Οι κύριες προτάσεις δε χωρίζονται ποτέ με κόμμα
από τις δευτερεύουσες, όταν αυτές είναι
υποκείμενο, αντικείμενο ή κατηγορούμενο της
κύριας πρότασης.
Ρ Α
Π.χ. Δεν ξέρω γιατί μου μίλησε έτσι.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.26
28. Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν
πως ένα πρόσωπο ζώο ή πράγμα:πως ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα:
Ενεργεί
Παθαίνει κάτι
Έχει μια ιδιότητα Έχει μια ιδιότητα
Βρίσκεται σε μια κατάσταση
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.28
29. Ο πατέρας οργώνει το χωράφι
( ί) (ενεργεί)
Ο πατέρας πληγώθηκερ ς ηγ η
(παθαίνει κάτι)
Ο πατέρας είναι γεωργός Ο πατέρας είναι γεωργός
(έχει μια ιδιότητα)
Ο πατέρας ξεκουράζεται
(βρίσκεται σε μια κατάσταση) (βρίσκεται σε μια κατάσταση)
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.29
30. Ό ή ά ά Όσα ρήματα υπάρχουν σε μια φράση
(μεγάλη περίοδο), τόσες είναι και οι
προτάσεις!!!προτάσεις!!!
Το παιδί έπεσε και χτύπησε το γόνατό του.
Υπάρχει περίπτωση να έχουμε πρόταση
χωρίς ρήμα (ελλειπτική). Το ρήμα εννοείται
από το συνολικό νόημα της πρότασης.
Λοιπόν, έτοιμος;μ ς
Λοιπόν, είσαι έτοιμος;
είναι είναι
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.30
31. Προσοχή! Δεν έχουν όλα τα ρήματα
αντικείμενοαντικείμενο.
Μεταβατικά (χρειάζονται αντικείμενο)
Αμετάβατα (δε χρειάζονται αντικείμενο)
Σκάβω τον κήπο Σκάβω τον κήπο
Τι σκάβω; …τον κήπο
Κοιμάμαι νωρίς συνήθως
Τι κοιμάμαι; δεν έχει απάντηση Τι κοιμάμαι; …δεν έχει απάντηση
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.31
32. Το υποκείμενο είναι η λέξη που φανερώνει ποιος:
ί Ενεργεί
Παθαίνει κάτι
Έχει μια ιδιότητα
Β ί ά Βρίσκεται σε μια κατάσταση
Το παιδί διαβάζει.
Ποιος διαβάζει;
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.32
33. Βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική
Προηγείται ή ακολουθεί το ρήμα
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.33
34. Μπορεί να είναι:
Ουσιαστικό Ουσιαστικό
Ο Θανάσης διαβάζει φωναχτά.
Αντωνυμία Αντωνυμία
Εγώ δε θα έρθω μαζί σας.
Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή
Οι κακοί τιμωρούνται.
Πρόταση με ή χωρίς άρθρο Πρόταση με ή χωρίς άρθρο
Το ότι απέτυχε δεν εξηγείται.
Φαίνεται ότι θα βρέξει σήμερα. Φαίνεται ότι θα βρέξει σήμερα.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.34
35. Η λέξη που δηλώνει το πρόσωπο, το ζώο ή τοξη η ρ ζ ή
πράγμα στο οποίο μεταβαίνει η ενέργεια του
υποκειμένου λέγεται αντικείμενο.
Τ Κάνουμε την ερώτηση Τι ή Ποιου
Ο γεωργός οργώνει το χωράφι του Ο γεωργός οργώνει το χωράφι του
Είδα χθες στο δρόμο το Γιώργο
Σ ήθ λ θ ί ή Συνήθως ακολουθεί το ρήμα…
Αν βρίσκεται πριν από αυτό – συχνά πρόκειται
για προσωπική αντωνυμίαγια προσωπική αντωνυμία
Τον είδε ο Κώστας.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.35
36. Μπορεί να είναι:
Ουσιαστικό
Ο Γιώργος χτυπάει την πόρτα Ο Γιώργος χτυπάει την πόρτα.
Αντωνυμία
Ο Γιώργος τον χτύπησε.
Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή
Να φοβάσαι τους κακούς.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.36
37. Το όνομα που φανερώνει κάποια ιδιότητα του Το όνομα που φανερώνει κάποια ιδιότητα του
υποκειμένου λέγεται κατηγορούμενο.
Η σύνδεση του υποκειμένου με το Η σύνδεση του υποκειμένου με το
κατηγορούμενο γίνεται με τη μεσολάβηση των
συνδετικών ρημάτων.συνδετικών ρημάτων.
Είμαι , γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι,
παρουσιάζομαι βρίσκομαι γεννιέμαι ζωπαρουσιάζομαι, βρίσκομαι, γεννιέμαι, ζω,
μένω, πεθαίνω, διορίζομαι, λέγομαι,
ονομάζομαι θεωρούμαι αποδεικνύομαιονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι,
μοιάζω, νομίζομαι, αναγνωρίζομαι, εκλέγομαι,
χειροτονούμαι κ.ά.χειροτονούμαι κ.ά.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.37
38. Η παρέα του είναι ευχάριστη. (Επίθετο)
Η Κάτια έγινε δασκάλα. (Ουσιαστικό)
Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι (μετοχή) Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι (μετοχή)
Αυτά δεν είναι τίποτα (αντωνυμία)
Τα Ευαγγέλια είναι τέσσερα. (αριθμητικό)
Το σπίτι ήταν άνω κάτω. (επίρρημα) Το σπίτι ήταν άνω κάτω. (επίρρημα)
Η σκάλα είναι από μάρμαρο (εμπρόθετος
προσδιορισμός)προσδιορισμός)
Η εμφάνισή του είναι να τον λυπάται κανείς
(πρόταση)
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.38
39. Όταν ένα ρήμα χρειάζεται ως συμπλήρωμα
ένα μόνο αντικείμενο το οποίο βρίσκεται σεένα μόνο αντικείμενο, το οποίο βρίσκεται σε
πτώση αιτιατική ή γενική, λέγεται μονόπτωτο.
Η μητέρα καθαρίζει το σπίτι.
Μου μίλησε πολύ άσχημα. Μου μίλησε πολύ άσχημα.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.39
40. Όταν ένα ρήμα χρειάζεται ως συμπλήρωμα
δύο αντικείμενα που βρίσκονται στην ίδια ήδύο αντικείμενα, που βρίσκονται στην ίδια ή
διαφορετική πτώση, λέγεται δίπτωτο.
Τα εγγόνια έδωσαν του παππού δώρα.
Τους δάνεισε χρήματα. Τους δάνεισε χρήματα.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.40
42. Να υπογραμμίσεις τα υποκείμενα των παρακάτω προτάσεων.
Ο ά δέ ί ύ•Οι άρρωστοι δέχτηκαν την επίσκεψη του γιατρού
•Εσείς προλάβατε το τρένο;
•Μεγάλη φαινόταν η απόσταση ως το χωριό•Μεγάλη φαινόταν η απόσταση ως το χωριό.
Να υπογραμμίσεις τα αντικείμενα των παρακάτω προτάσεων.
•Ο αθλητής σκούπιζε τον ιδρώτα του
•Φρόντιζε τους φτωχούς και τους ανήμπορους
Το παιδί κατάλαβε ποιο ήταν το χρέος του•Το παιδί κατάλαβε ποιο ήταν το χρέος του.
Να αναγνωρίσεις αν οι παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις
ί ύείναι κατηγορούμενα.
•Ο σκύλος και η γάτα είναι κατοικίδια.
•Οι συμμαθητές του τον θεωρούσαν αρχηγό της τάξης Σ
Σ
•Οι συμμαθητές του τον θεωρούσαν αρχηγό της τάξης.
•Θεώρησαν ένοχο τον ταμία της τράπεζας.
Σ
Λ
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.42
43. Να αναγνωρίσεις πότε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων είναιΝα αναγνωρίσεις πότε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων είναι
μεταβατικά και πότε αμετάβατα
ύ ί ό Μ•Φεύγοντας κλείσε την πόρτα.
•Ο επιστάτης χτύπησε το κουδούνι.
Μ
Μης χ η
•Ο πατέρας ξεκουράζεται το μεσημέρι. Α
Να αναγνωρίσεις πότε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων είναι
μονόπτωτα ή δίπτωτα.
•Η θεία της την αγαπάει πολύ.
•Ο καθηγητής εξετάζει την Αλέκα μαθηματικά.
Μ
Δ
•Μου γνώρισε ένα φίλο του, αλλά δε μου άρεσε. Δ
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.43
44. Να υπογραμμίσεις τα αντικείμενα των παρακάτω προτάσεων και
να τα διακρίνεις σε άμεσα και έμμεσανα τα διακρίνεις σε άμεσα και έμμεσα
•Μου θύμισε τις υποχρεώσεις μου.
Θα του αφήσω μήνυμα στον τηλεφωνητή
Ε - Α
Ε Α•Θα του αφήσω μήνυμα στον τηλεφωνητή.
•Σε κέρασε καφέ η Πόπη;
Ε - Α
Α - Ε
Να χαρακτηρίσεις τις παρακάτω προτάσεις.
•Εκείνος φωνάζει.
•Καθένας κάνει τη δουλειά του.
Υ – Ρ
Υ – Ρ - Ας η
•Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε Μέγας.
•Η φίλη μου μού είπε τη λύση του προβλήματος.
Υ – Ρ – Κ
φ η μ μ η η ρ β ήμ ς
Υ–ΕΑ–Ρ–ΑΑ
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.44
46. Υποκείμενο
Για να βρούμε το υποκείμενο του
ρήματος ρωτούμε ποιος/ποιοι,
ποια/ποιες, ποιο/ποια + ρήμα.
Πχ. Ο Κώστας παίζει ήσυχα και
ωραία.
Ποιος παίζει; Ο Κώστας
(επομένως «ο Κώστας» είναι το
υποκείμενο)
Γιώργος Παπαδόπουλος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.46
47. Αντικείμενο
Για να βρούμε το αντικείμενο του
ρήματος ρωτούμε τι + ρήμα.
Πχ. Ο Γιάννης διαβάζει το
γράμμα.
Τι διαβάζει; Το γράμμα
(επομένως «το γράμμα» είναι το
αντικείμενο)
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.47
49. Κατηγορούμενο
Για να βρούμε το κατηγορούμενο
του ρήματος ρωτούμε τι είναι το
υποκείμενο.
Πχ. Ο Μάριος είναι δάσκαλος.
Τι είναι ο Μάριος; δάσκαλος
(επομένως «δάσκαλος» είναι το
κατηγορούμενο)
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.49
51. Ποιες είναι οι αναφορικές προτάσεις;
• Αναφορικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες
προτάσεις, που αποδίδονται σε κάποιο άλλο
όρο άλλης πρότασης, ο οποίος μπορεί να
υπάρχει στο λόγο ή να μην υπάρχει και να
εννοείται.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.51
52. Οι αναφορικές προτάσεις
διακρίνονται σε:
α) ονοματικές, που προσδιορίζουν έναν
ονοματικό όρο της πρότασης.
Πχ Όποιος γνωρίζει να σηκώσει το χέρι του.
Σ’ αυτή την περίπτωση εισάγονται με τις
αναφορικές αντωνυμίες:
Όποιος –α –ο, ο οποίος –η οποία – το οποίο,
όσος –η –ο, όσο, που, ό,τι
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.52
53. Οι αναφορικές προτάσεις
διακρίνονται σε:
β) επιρρηματικές, που προσδιορίζουν ένα
επίρρημα ή έναν επιρρηματικό προσδιορισμό.
Πχ Να πάτε τώρα όπου είναι η θέση σας.
Σ’ αυτή την περίπτωση εισάγονται με τα
αναφορικά επιρρήματα:
Όπου, που, οπουδήποτε, όπως, πως, όσο, καθώς
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.53
54. Οι αναφορικές προτάσεις
μπορεί να είναι:
α) προσδιοριστικές ή αναγκαίες, όταν είναι
απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που
προσδιορίζουν .
Σ’ αυτή την περίπτωση δε χωρίζονται με κόμμα
από την πρόταση που περιέχει τον
προσδιοριζόμενο όρο.
Πχ Ήταν άνθρωπος που τα έβγαζε πέρα σε όλες
τις δυσκολίες.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.54
55. Οι αναφορικές προτάσεις
μπορεί να είναι:
β) μη προσδιοριστικές, προσθετικές ή
παραθετικές, όταν δεν αποτελούν
απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που
προσδιορίζουν.
Σ’ αυτή την περίπτωση χωρίζονται με κόμμα
από την πρόταση που έχει τον
προσδιοριζόμενο όρο.
Πχ Μπήκα στο θέατρο, που ήταν άδειο, και
κάθισα στη θέση μου.
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.55
56. ΑριθμητικάΑριθμητικά
Η παρουσίαση δημιουργήθηκε από τον Πέτρο ΣαμούχοΗ παρουσίαση δημιουργήθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.56
64. Ρίξ άΡίξτε μια ματιά στο
διπλανό πίνακα.
Γραμματική σελ. 124
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.64
65. Τα αριθμητικά πουΤα αριθμητικά που
είναι με πλάγια
γράμματα κλίνονται!!!
Γραμματική σελ. 125
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.65
80. Αναφορικές προτάσεις
Αναφορικές προτάσεις είναι οι εξαρτημένες προτάσεις που
εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες (οποίος,ο οποίος, όσος, ό,τι,
που) ή με αναφορικά επιρρήματα (όπου, που, όπως, πως, όσο,
καθώς, σαν).
Υπάρχουν δύο είδη αναφορικών προτάσεων:
Αναφορικές προσδιοριστικές
Αυτές μας δίνουν μια πληροφορία απαραίτητα για την κατανόηση της
κύριας πρότασης, γι’ αυτό και δε χωρίζονται με κόμμα από την κύρια.
Π.χ. Η μέρα που ανοίγουν τα σχολεία είναι κοντά.
Αναφορικές μη προσδιοριστικές ή προσθετικές
Αυτές μας δίνουν μια πληροφορία που δεν είναι απαραίτητη για την
κατανόηση της κύριας πρότασης, γι’ αυτό και χωρίζονται με κόμμα
από την κύρια.
Π.χ. Το σχολείο, που βρίσκεται κοντά μας, είναι δωδεκαθέσιο.
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.80