SlideShare a Scribd company logo
ТООНЫ НЭР
Тооны нэрийн үндсэн шинж
Тооны нэрийн зүйл
Тодорхойлолт
• Бодот ертөнцийн юмс үзэгдлийн тодорхой тоо ширхэг, дэс
дугаар, хам цуг, бүхэл, бутархайг нэрлэх үгсийг тооны нэр
гэнэ.
ҮЛ ХУВИЛАХ ҮГС
Жинхэнэ нэр, үйл үгийн өмнө
үндсээрээ тохиолддог үл
хувилах үгс
ЭНЭ ХОЁРЫН НЭГ НЬ МИНИЙХ
ХОЁР НОМЫН НЭГ НОМ НЬ
ТООНЫ НЭР НЬ:
УТГА НЬ • Áîäèò åðòºíöèéí þìñ ¿çýãäëийн тодорхой
ширхэгийг íýðëýн заана
ХУВИЛАЛ НЬ • ҮЛ ХУВИЛАХ
ӨГҮҮЛБЭРТ
• Жинхэнэ нэр, үйл үгийн өмнө
үндсээрээ орж тодотгол ãèø¿¿íèé
¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã
Тооны нэрийн үндсэн шинж:
1
Тооны нэрээр тодотгуулж байгаа жинхэнэ
нэр олон тооны нөхцөлөөр хэлбэржихгүй:
2
 Энгийн : нэг язгуур
 Нийлмэл: 2 ба түүнээс дээш язгуур
Нэг оюутан, арван оюутан
Нэг оюутан > арван оюутнууд
нийт оюутнууд
Арав, хорь, ер, мянга, түм, бум
Арван нэг, гурван зуун жар, гуравны хоёр
3
Үндсэн тооны нэр нь бусад тооны нэрийг бүтээх
үндэс болно
ХОЁР> хоёр хоёр, хошой, хоёр удаа,
хоёрны нэг,
4 Язгуур үндсийн олон хувилбартай
ХО- > хос, хошой, хорших, хорь...
ХОЁ- > хоёр, хоёул,
5 -ХАН, -ХЭН, -ХОН, -ХӨН
Ганцхан, хоёрхон, дөрөвхөн, нэгхэн...
ТООНЫ НЭРС:
• Тодорхой тоо ширхэгийг шууд:
• Нэг юм, арванхоёр жил, гучин гурван
мэх...
Үндсэн
тоо
• Дэс дугаар, эрэмбэ дараалал:
• Дугаар, дүгээр, дахь, дэх,нэгд, хоёрт
• Тэргүүн, дээд, түрүү, дэд, аман хүзүү,
Дэс тоо
• Юмс үзэгдлийн хам цугийг тоогоор нь:
• Хоёул, гурвуул, арвуулХам тоо
• Тоо ширхэгийг тодорхой бус, барагцаалан заасан:
• -аад4, орчим, гаруй, шахам, долоо найман хүн...Тойм тоо
• Нэг төрлийн олон юмыг ижил тэнцүү тоогоор
хэсэглэн түгээх:
• Хоёр хоёроор суух, гурав гурваар нь боох..
Түгээл тоо
• Үйл хөдлөл, явц байдлын хэдэн удаа болсныг:
• Хоёр удаа, гурвантаа,Дахих тоо
• Аливаа нэг бүхэл юмыг хувааж бутаргасны хувь
хэсэг:
• Тавны нэг, гуравны хоёр, өрөөл мах, хугас (1/4)
Бутархай
тоо

More Related Content

What's hot

эсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үгэсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үгpvsa_8990
 
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утгабаймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утгаmuuduu
 
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлаян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлCh Moonoo
 
Oguulberiin baimj
Oguulberiin baimjOguulberiin baimj
Oguulberiin baimj
saixana
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
oogii553
 
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
BaigalBaigalmaa
 
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухайМонгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
National University Of Mongolia
 
найруулгын төрөл
найруулгын төрөлнайруулгын төрөл
найруулгын төрөлsainaa88
 
эхийн тухай
эхийн тухайэхийн тухай
эхийн тухай
National University Of Mongolia
 
жинхэнэ нэрийн хувилал
жинхэнэ нэрийн хувилалжинхэнэ нэрийн хувилал
жинхэнэ нэрийн хувилалmuuduu
 
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах ньнайруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
National University Of Mongolia
 
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангиOyuhai1127
 
үйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүдүйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүдsaruulkaa
 
ч.алтанцэцэг
ч.алтанцэцэгч.алтанцэцэг
ч.алтанцэцэг
altaa e
 
тунгалаг тамир
тунгалаг тамиртунгалаг тамир
тунгалаг тамирtsengel00
 
Уран зохиол
Уран зохиол Уран зохиол
Уран зохиол
ssuser8ad4021
 
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүрхэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
National University Of Mongolia
 

What's hot (20)

Chimeg
ChimegChimeg
Chimeg
 
эсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үгэсрэг ба ойролцоо үг
эсрэг ба ойролцоо үг
 
хичээл 6
хичээл 6хичээл 6
хичээл 6
 
баймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утгабаймж бүтээврийн утга
баймж бүтээврийн утга
 
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлаян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэл
 
Oguulberiin baimj
Oguulberiin baimjOguulberiin baimj
Oguulberiin baimj
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
 
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухайМонгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
Монгол хэлний үгийн сангийн судалгааны тухай
 
найруулгын төрөл
найруулгын төрөлнайруулгын төрөл
найруулгын төрөл
 
эхийн тухай
эхийн тухайэхийн тухай
эхийн тухай
 
жинхэнэ нэрийн хувилал
жинхэнэ нэрийн хувилалжинхэнэ нэрийн хувилал
жинхэнэ нэрийн хувилал
 
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах ньнайруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
 
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 анги
 
үйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүдүйл үгийн нөхцөлүүд
үйл үгийн нөхцөлүүд
 
ч.алтанцэцэг
ч.алтанцэцэгч.алтанцэцэг
ч.алтанцэцэг
 
үзүүлэн
үзүүлэнүзүүлэн
үзүүлэн
 
тунгалаг тамир
тунгалаг тамиртунгалаг тамир
тунгалаг тамир
 
Уран зохиол
Уран зохиол Уран зохиол
Уран зохиол
 
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүрхэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
 

Viewers also liked

эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201
Г. Хишгээ
 
тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг
тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг
тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг Mongontsetseg Mongoo
 
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоомонгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
National University Of Mongolia
 
толгойн нүүрний хэсгийн яс
толгойн нүүрний хэсгийн ястолгойн нүүрний хэсгийн яс
толгойн нүүрний хэсгийн ясShagaiubuns
 
мэрэгчдийн баг
мэрэгчдийн багмэрэгчдийн баг
мэрэгчдийн багbyamba-1
 
Шавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилалШавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилал
М. Мөнхжавхлан
 

Viewers also liked (6)

эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201
 
тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг
тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг
тооны нэрийн утга. мөнгөнцэцэг
 
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоомонгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
монгол англи хэлний тооны айн тогтолцоо
 
толгойн нүүрний хэсгийн яс
толгойн нүүрний хэсгийн ястолгойн нүүрний хэсгийн яс
толгойн нүүрний хэсгийн яс
 
мэрэгчдийн баг
мэрэгчдийн багмэрэгчдийн баг
мэрэгчдийн баг
 
Шавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилалШавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилал
 

More from telmenten

БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.
БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.
БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.
telmenten
 
19.2. ugiin san bayajih
19.2. ugiin san bayajih19.2. ugiin san bayajih
19.2. ugiin san bayajih
telmenten
 
19.1. ugiin sangiin bureldehuun
19.1. ugiin sangiin bureldehuun19.1. ugiin sangiin bureldehuun
19.1. ugiin sangiin bureldehuun
telmenten
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
telmenten
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
telmenten
 
16. tuslah ugiin-aimag(1)
16. tuslah ugiin-aimag(1)16. tuslah ugiin-aimag(1)
16. tuslah ugiin-aimag(1)
telmenten
 
15. toloonii ugiin-aimag
15. toloonii ugiin-aimag15. toloonii ugiin-aimag
15. toloonii ugiin-aimag
telmenten
 
14. dutmag uil ug
14. dutmag uil ug14. dutmag uil ug
14. dutmag uil ug
telmenten
 
13. uiliin togsgoh nohtsol
13. uiliin togsgoh nohtsol13. uiliin togsgoh nohtsol
13. uiliin togsgoh nohtsol
telmenten
 
12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol
telmenten
 
11. uil ug+
11. uil ug+11. uil ug+
11. uil ug+
telmenten
 
8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner
telmenten
 
8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner
telmenten
 
7. jinhene ner
7. jinhene ner7. jinhene ner
7. jinhene ner
telmenten
 
6. ugsiin aimag-zarchim
6. ugsiin aimag-zarchim6. ugsiin aimag-zarchim
6. ugsiin aimag-zarchim
telmenten
 
5. ug buteh yos
5. ug buteh yos5. ug buteh yos
5. ug buteh yos
telmenten
 
4. buteewerzui
4. buteewerzui4. buteewerzui
4. buteewerzui
telmenten
 
3. helzuin undsen-oilgolt
3. helzuin undsen-oilgolt3. helzuin undsen-oilgolt
3. helzuin undsen-oilgolt
telmenten
 
2. egshgiin togtoltsoo
2. egshgiin togtoltsoo2. egshgiin togtoltsoo
2. egshgiin togtoltsoo
telmenten
 
1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel
1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel
1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel
telmenten
 

More from telmenten (20)

БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.
БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.
БГД-ийн 4-р хороонд МАН-аас нэр дэвшигч Болдын БЯМБАСАЙХАН.
 
19.2. ugiin san bayajih
19.2. ugiin san bayajih19.2. ugiin san bayajih
19.2. ugiin san bayajih
 
19.1. ugiin sangiin bureldehuun
19.1. ugiin sangiin bureldehuun19.1. ugiin sangiin bureldehuun
19.1. ugiin sangiin bureldehuun
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
 
16. tuslah ugiin-aimag(1)
16. tuslah ugiin-aimag(1)16. tuslah ugiin-aimag(1)
16. tuslah ugiin-aimag(1)
 
15. toloonii ugiin-aimag
15. toloonii ugiin-aimag15. toloonii ugiin-aimag
15. toloonii ugiin-aimag
 
14. dutmag uil ug
14. dutmag uil ug14. dutmag uil ug
14. dutmag uil ug
 
13. uiliin togsgoh nohtsol
13. uiliin togsgoh nohtsol13. uiliin togsgoh nohtsol
13. uiliin togsgoh nohtsol
 
12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol
 
11. uil ug+
11. uil ug+11. uil ug+
11. uil ug+
 
8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner
 
8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner8. oron tsagiin ner
8. oron tsagiin ner
 
7. jinhene ner
7. jinhene ner7. jinhene ner
7. jinhene ner
 
6. ugsiin aimag-zarchim
6. ugsiin aimag-zarchim6. ugsiin aimag-zarchim
6. ugsiin aimag-zarchim
 
5. ug buteh yos
5. ug buteh yos5. ug buteh yos
5. ug buteh yos
 
4. buteewerzui
4. buteewerzui4. buteewerzui
4. buteewerzui
 
3. helzuin undsen-oilgolt
3. helzuin undsen-oilgolt3. helzuin undsen-oilgolt
3. helzuin undsen-oilgolt
 
2. egshgiin togtoltsoo
2. egshgiin togtoltsoo2. egshgiin togtoltsoo
2. egshgiin togtoltsoo
 
1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel
1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel
1. m.h nii hogljiin tuuh, uyechlel
 

10. toonii ner

  • 1. ТООНЫ НЭР Тооны нэрийн үндсэн шинж Тооны нэрийн зүйл
  • 2. Тодорхойлолт • Бодот ертөнцийн юмс үзэгдлийн тодорхой тоо ширхэг, дэс дугаар, хам цуг, бүхэл, бутархайг нэрлэх үгсийг тооны нэр гэнэ. ҮЛ ХУВИЛАХ ҮГС Жинхэнэ нэр, үйл үгийн өмнө үндсээрээ тохиолддог үл хувилах үгс ЭНЭ ХОЁРЫН НЭГ НЬ МИНИЙХ ХОЁР НОМЫН НЭГ НОМ НЬ
  • 3. ТООНЫ НЭР НЬ: УТГА НЬ • Áîäèò åðòºíöèéí þìñ ¿çýãäëийн тодорхой ширхэгийг íýðëýн заана ХУВИЛАЛ НЬ • ҮЛ ХУВИЛАХ ӨГҮҮЛБЭРТ • Жинхэнэ нэр, үйл үгийн өмнө үндсээрээ орж тодотгол ãèø¿¿íèé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã
  • 4. Тооны нэрийн үндсэн шинж: 1 Тооны нэрээр тодотгуулж байгаа жинхэнэ нэр олон тооны нөхцөлөөр хэлбэржихгүй: 2  Энгийн : нэг язгуур  Нийлмэл: 2 ба түүнээс дээш язгуур Нэг оюутан, арван оюутан Нэг оюутан > арван оюутнууд нийт оюутнууд Арав, хорь, ер, мянга, түм, бум Арван нэг, гурван зуун жар, гуравны хоёр
  • 5. 3 Үндсэн тооны нэр нь бусад тооны нэрийг бүтээх үндэс болно ХОЁР> хоёр хоёр, хошой, хоёр удаа, хоёрны нэг, 4 Язгуур үндсийн олон хувилбартай ХО- > хос, хошой, хорших, хорь... ХОЁ- > хоёр, хоёул, 5 -ХАН, -ХЭН, -ХОН, -ХӨН Ганцхан, хоёрхон, дөрөвхөн, нэгхэн...
  • 6. ТООНЫ НЭРС: • Тодорхой тоо ширхэгийг шууд: • Нэг юм, арванхоёр жил, гучин гурван мэх... Үндсэн тоо • Дэс дугаар, эрэмбэ дараалал: • Дугаар, дүгээр, дахь, дэх,нэгд, хоёрт • Тэргүүн, дээд, түрүү, дэд, аман хүзүү, Дэс тоо • Юмс үзэгдлийн хам цугийг тоогоор нь: • Хоёул, гурвуул, арвуулХам тоо
  • 7. • Тоо ширхэгийг тодорхой бус, барагцаалан заасан: • -аад4, орчим, гаруй, шахам, долоо найман хүн...Тойм тоо • Нэг төрлийн олон юмыг ижил тэнцүү тоогоор хэсэглэн түгээх: • Хоёр хоёроор суух, гурав гурваар нь боох.. Түгээл тоо • Үйл хөдлөл, явц байдлын хэдэн удаа болсныг: • Хоёр удаа, гурвантаа,Дахих тоо • Аливаа нэг бүхэл юмыг хувааж бутаргасны хувь хэсэг: • Тавны нэг, гуравны хоёр, өрөөл мах, хугас (1/4) Бутархай тоо